2025 жылғы 8 шілдеде Премьер-министр Олжас Бектеновтің төрағалығымен өткен Үкімет отырысында мал шаруашылығын цифрлық жүйеге көшіру мәселелері қаралды. Министрлер Жаслан Мадиев пен Айдарбек Сапаров саладағы жүргізіліп жатқан реформалар туралы баяндады. Бұл шара ветеринариялық бақылауды күшейту, вакциналау тиімділігін арттыру және мал өнімдерінің экспортқа шығарылуын қамтамасыз ету үшін өте маңызды қадам болды

Қазіргі уақытта Қазақстанда мал саны 9,6 миллион басқа дейін өсті, ал мал азығы егілген жер көлемі 3,3 миллион гектарды құрайды.  Осыған байланысты үкімет бюджеттен 160 млрд теңге бөлу арқылы дамуды жылдамдатуды мақсат етуде .

Ең басты нәтижесі – өнімнің сквозды (айналмалы) қадағалануы. Барлық мал қозғалысы, ветеринариялық қызметтер, вакциналау, экспорт және импорт жайлы мәліметтер бірыңғай цифрлық платформаға енгізілетін болды. Премьер-министр барлық өңірлерде 1 қарашаға дейін деректерінің толық жаңартылуын және деректер базасын верификациялауды міндеттеді .

Жаслан Мадиев пен Trend.az мәліметі бойынша, цифрлық жүйеде AI технологиялар көмегімен мал тіршілігін қадағалау, ауруларды алдын алу, пашаларды дрондармен бақылау енгізілуде . Бұл – "precision livestock farming" (нақты мал шаруашылығы) деп аталатын әлемдік тенденцияның Қазақстанда жүзеге асырылып жатқанын білдіреді.

2023–2024 жылдарда да мал шаруашылығында реформалар жүргізілді. Аграрлық кеңестер, ветеринариялық акциялар, субсидиялар және инфрақұрылым салынған. Осы кезеңде мемлекеттік қолдау 120 млрд – 140 млрд теңгеге дейін болды. Бірақ өнімділік пен экспорттық потенциал әлі толық ашылған жоқ. 2025 жылғы реформалар бұл реформаларды цифрлық тұрғыдан сауықтыруға бағытталған, яғни бұрынғы практиканы цифрлық негізде әрі тиімді жаңғыртуға ұмтылады.

Мысалы, 2022-2023 жылдары AI на негізделген сынақ жобалар үш аймақта іске қосылды, бірақ масштабтан тыс қалды. Өткен аптадағы шешімдер бойынша цифрлық жүйені 100 % енгізу міндеттелді.. Бұл бұрынғыдай шашыранды емес, мемлекеттік деңгейді қамтитын ұлттық масштабтағы жүйеге өту жоспарларын білдіреді.

Егер үкімет тапсырмалары толық орындалса, Қазақстан 2025 жылдан бастап мал шаруашылығы саласында толық цифрланған бақылау жүйесін енгізген Орталық Азиядағы алғашқы елдердің бірі болады. Бұл — ветеринариялық қауіпсіздікті күшейтіп қана қоймай, шетелге экспорт көлемін арттыруға, сондай-ақ тұтынушылардың өнімге деген сенімін нығайтуға мүмкіндік береді.

Сонымен қатар, сквозная прослеживаемость жүйесінің енгізілуі ауылдағы жастарға IT-салада жұмыс істеуге мүмкіндік беріп, ауыл экономикасының цифрлық трансформациясын да жеделдетуі ықтимал.

2025 жылғы 9 шілдеде өткен Үкімет отырысы мал шаруашылығы саласындағы цифрлық трансформацияның бастамасы ретінде тарихи маңызға ие. Бұрынғы реформалар – субсидиялар, инфрақұрылым, кеңестер – цифрлық негізде құрылып, тиімділік пен экспорт әлеуеті күшейтіліп отыр. Бұл Қазақстанның агроөнеркәсіп кешенін жаңа деңгейге шығарып, ауылдық өңірлердің дамуына, технологиялық жаңаруына жол ашады. Бұл шара – аграрлық экономика мен цифрлық дәуірдің үйлесімді дамуының нақты көрінісі.

Тілші Тогжан Габидинова