Астана, Қазақстан, 2025 жылғы 29 мамыр – Бүгін "Астана-2025" Халықаралық Форумы (AIF) екі күндік стратегиялық диалог пен трансшекаралық ынтымақтастыққа жол ашқан жоғары деңгейдегі рәсіммен ашылды. Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың қамқорлығымен өтіп жатқан биылғы форум "Ақыл-ойды байланыстыру, болашақты қалыптастыру" тақырыбымен өтуде.

Президент Тоқаев өзінің кіріспе сөзінде барған сайын бөлшектеніп бара жатқан әлемде көпжақтылықты қалпына келтірудің өзектілігін атап өтті:

"Соғыстан кейінгі жаһандық тәртіп бөлшектеніп жатыр. Протекционизм күшейіп келеді. Көпжақтылық әлсіреуде. Бұл пайда болған тәртіпсіздікте біздің алдымызда тұрған міндет айқын: ынтымақтастықты ол әлі де бар жерде сақтау және оны бұзылған жерде қалпына келтіру... Міне, біз Қазақстанда 'әртүрліліктегі бірлікке' ұмтыламыз."

Форумда бірнеше жоғары дәрежелі спикерлер, соның ішінде Руанда Президенті Пол Кагаме, Солтүстік Македония Президенті Гордана Силяновска Давкова, Еуропа Кеңесінің Бас хатшысы Ален Берсет, Азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымының (ФАО) Бас директоры Ку Донгю және Пан Ги Мун – Жаһандық Жасыл Өсу Институтының төрағасы және БҰҰ-ның бұрынғы Бас хатшысы қатысты. Сессияның модераторы – CNN International жүргізушісі және тілшісі Джулия Чаттерли болды.

Қазақстанның қол жеткізген жетістіктері туралы ой елегінен өткізе отырып, Президент Кагаме:

"Қазақстанның өркендеуі – оның көшбасшылығының, өміршеңдігінің және халқының көрінісі", – деді.

Президент Силяновска Давкова қазіргі жаһандық дағдарыстарды қалай шешуге болатыны туралы сөз сөйлеп:

"Біз ұжымдық даналық пен тәжірибені өз заманымыздың өзекті мәселелерін шешу үшін тезірек және тиімдірек пайдалануымыз керек", – деді.

Ален Берсет демократиялық құндылықтарды жаһандық қауіпсіздіктің орталық элементі ретінде атап өтіп:

"Біз осында жиналып жатырмыз – қауіпсіздік, энергетика, климат және экономиканы талқылау үшін. Бірақ шынын айтсақ, егер демократия сәтсіздікке ұшыраса, бұл бағыттардың ешқайсысын қамтамасыз ету мүмкін емес", – деді.

Сонымен қатар, Пан Ги Мун Қазақстанның ұйымдастырушы ретіндегі рөлін жоғары бағалап:

"Биылғы тақырып – бүгінгі таңда бізге қандай көшбасшылық қажет екенін көрсетеді. Ол – бірлескен, көреген және ортақ жауапкершілікке негізделген көшбасшылық", – деп атап өтті.

Ку Донгю Орталық Азия мен Қазақстанның жаһандық азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі рөлін ерекше атап өтті:

"Орталық Азия геосаяси, экономикалық және климаттық тұрғыдан жол айрығында тұр", – деді ол. – "Қазақстанның аумағы 2 800 000 шаршы шақырымды құрайды. Дұрыс басқару, инвестициялар және жаңа технологиялар арқылы Қазақстан бүкіл әлем бойынша 1 миллиард адамды оңай тамақтандыра алады."

Күн тәртібінде климаттың өзгеруі, энергетикалық қауіпсіздік және қақтығыстарды шешу бойынша іс-шараларға бағытталған сессиялар болды. Журналист Тони Барбермен жеке сұхбатында Австрияның бұрынғы канцлері Себастьян Курц Орталық Азияға деген назардың артып келе жатқанын атап өтті:

"Еуропа қазір әлемнің осы бөлігімен тереңірек ынтымақтастық қажеттілігін сезінуде."

БҰҰ қолдаған пікірталастар форумның басты оқиғасына айналды. Ұйым стратегиялық серіктес ретінде әрекет етті. Сессиялар БҰҰ-ның 80 жылдығына орайластырылып, Болашақ Пактісі, көші-қон және су қауіпсіздігі сияқты басым бағыттар қарастырылды. CNN тілшісі Макс Фостер мен Халықаралық көші-қон ұйымының (ХКҰ) Бас директоры Эми Э. Папа арасындағы тұрақты дамудағы көші-қонның рөлі туралы сұхбат ерекше назар аудартты.

Форумның алғашқы күні AIF орта державалардың рөлін арттыру, көпжақтылықтың құндылығын нығайту және практикалық жаһандық шешімдерді жеделдету жөніндегі миссиясын растады. Екінші күн тұрақты, инклюзивті және өзара байланысты әлемді қалыптастыруға бағытталған серіктестіктер мен диалогтарды дамытуға арналатын болады.

Ақпарат көзі : https://www.gov.kz/memleket/entities/mfa-kuala-lumpur/press/news/details/1007716?lang=kk