2025 жылдың 25 шілдесінде Шымкент қаласында еліміздегі ауқымды инвестициялық жобалардың бірі саналатын “АЛСЕРА KZ” жауапкершілігі шектеулі серіктестігі жүзеге асырып жатқан өнеркәсіптік жылыжай кешенінің құрылыс барысымен танысу шарасы өтті. Бұл – Қазақстан мен Түркия арасындағы ірі ауыл шаруашылық инвестицияларының бірі болып отыр. Іс-шараға қала әкімдігі, ауыл шаруашылығы саласының мамандары, инвесторлар, жобаның техникалық қызметкерлері және қоғам белсенділері қатысты.

Жобаның ауқымы мен ерекшелігі

Кешен Шымкент қаласындағы «Бозарық» индустриялық аймағында орналасқан. Жалпы ауданы 500 гектарды құрайтын бұл жылыжай кешені екі кезеңмен жүзеге асырылады. Бірінші кезеңде 200 гектарға дейінгі аумақ 2026 жылдың соңына дейін толық игеріліп, пайдалануға беріледі. Екінші кезеңде қалған 300 гектар аумақ 2028 жылға дейін аяқталмақ.

Инвестиция көлемі – 650 миллион АҚШ долларын құрайды. Бұл Қазақстандағы жылыжай кешендеріне салынған ең ірі қаржылық салымдардың бірі. Кешен іске қосылған соң жылына 155 мың тоннаға дейін қызанақ өнімін өндіру жоспарлануда. Бұдан бөлек, 5 000-ға жуық жаңа жұмыс орны ашылады деп күтілуде.

Жаңа технологиялар мен экологиялық тиімділік

Кешен толықтай заманауи цифрлық және автоматтандырылған технологиялармен жабдықталады. Мұнда смарт климат-бақылау жүйелері, автоматты суару мен тыңайтқыш беру жүйелері, энергияны үнемдейтін жарық көздері қолданылады. Бұл – өнім сапасын арттырумен қатар, ресурстарды тиімді пайдалануға да мүмкіндік береді.

Жоба экологиялық тұрғыдан да тиімді. Жылыжай кешенінде суды үнемдеу технологиялары мен күн энергиясын пайдалану қарастырылған. Бұл өз кезегінде қоршаған ортаға түсетін жүктемені азайтады.

“АЛСЕРА KZ” компаниясы тек экономикалық қана емес, әлеуметтік жауапкершілік тұрғысынан да маңызды міндеттемелер алған. Инвесторлар тарапынан жұмысшылар үшін тұрғын үй, балабақша, спорт алаңдары және басқа да әлеуметтік инфрақұрылымдарды дамыту көзделген. Бұл жобаның жергілікті халыққа нақты пайдасы бар екенін көрсетеді.

Соңғы онжылдықта Қазақстанда жылыжай кешендерін дамытуға бағытталған бірнеше жоба жүзеге асырылды. Алайда олардың ауқымы мен технологиялық мүмкіндіктері қазіргі “АЛСЕРА KZ” жобасымен салыстырғанда айтарлықтай шағын болды.

Мысалы, 2022-2024 жылдары Қазақстанның әртүрлі өңірлерінде жүзеге асырылған жылыжай жобалары орта есеппен 20-50 гектар аралығында болды және өнім көлемі 15-30 мың тонна шамасында шектелді. Онда жұмысқа тартылған адамдар саны да бірнеше жүз адаммен шектелген.

Ал “АЛСЕРА KZ” жобасы – бұл жаңа сапалық деңгей. Оның негізгі ерекшелігі – өндірістің толық циклі, яғни тұқымнан бастап, өнімді экспортқа дейін жеткізу кезеңдерінің бәрін қамтитын толыққанды агроөнеркәсіптік жүйе болуында.

Кешен өнімдері ішкі нарықты толық қамтамасыз етумен қатар, сыртқы нарықтарға да шығарылады. Алғашқы кезеңде Ресей, Орталық Азия, Таяу Шығыс пен Оңтүстік Корея елдеріне экспорттау көзделуде. Бұл – Қазақстанның ауыл шаруашылығы өнімдерін әлемдік нарыққа шығарудағы әлеуетін арттырады.

Мұндай ауқымды жобаның іске асуы Шымкент қаласының экономикалық дамуына оң әсер етеді. Жылыжай кешенінің төңірегінде жаңа инфрақұрылымдар салынып, логистика, көлік, сақтау, қаптау секілді ілеспе салалар да дамиды. Бұл – қала мен облыс тұрғындары үшін жаңа мүмкіндіктер, табыс көздері мен тұрақты жұмыс орындары.

Жобаның экожүйеге әсері

Жобаны жүзеге асыру барысында экологиялық тепе-теңдік пен табиғи ресурстарды тиімді пайдалану мәселесіне ерекше назар аударылуда. Қазақстанның экожүйесі, әсіресе оңтүстік өңірлерде, климаттық өзгерістерге, су тапшылығына және топырақтың тозуына өте сезімтал. Сондықтан өнеркәсіптік жылыжай кешені қоршаған ортаға теріс әсер етпей, керісінше табиғи ресурстарды үнемдеп, қалдықтарды азайту бағытында жұмыс істеуі керек.

1. Су ресурстарын ұтымды пайдалану

Шымкент өңірі су тапшылығы бар аймаққа жатады. Осыған байланысты жылыжай кешенінде жаңбыр және ағын суларды жинап қайта пайдалану, тамшылатып суару жүйелері және суды сүзгіден өткізіп қайтару технологиялары енгізілмек. Бұл тәсілдер өсімдіктерді қажетті ылғалмен қамтамасыз етумен қатар, жер асты және үстіңгі су көздерін сақтауға мүмкіндік береді.

2. Ауыл шаруашылық жерлердің сақталуы

Кәдімгі егіс алқаптарымен салыстырғанда, жылыжай жүйесі әлдеқайда аз жер көлемінде көп өнім алуға мүмкіндік береді. Бұл – өңірдегі табиғи жер ресурстары мен биологиялық алуан түрлілікті сақтау үшін аса маңызды. “АЛСЕРА KZ” кешені құрғақ жерлерді игермей, арнайы индустриялық аймақта орналасқан, бұл да жер экожүйесіне қысым түсірмеудің бір әдісі.

3. Қалдықтарды басқару

Кешен қалдықтарды сұрыптау және қайта өңдеу жүйелерімен жабдықталады. Органикалық қалдықтар компост ретінде пайдаланылып, химиялық тыңайтқыштарды азайтуға көмектеседі. Бұдан бөлек, пластик пен басқа да буып-түю қалдықтары арнайы жиналып, қайта өңдеу зауыттарына жіберіледі.

4. Көміртек ізін азайту

Жылыжай кешені күн панельдері мен энергияны үнемдейтін жарық көздерін пайдалану арқылы көмірқышқыл газының атмосфераға таралуын барынша шектейді. Сонымен қатар, электр энергиясы жаңартылатын көздерден алынуы көзделіп отыр.

5. Биологиялық бақылау

Кешенде зиянкестермен күрес кезінде биологиялық әдістер қолданылмақ: химиялық пестицидтердің орнына пайдалы жәндіктер мен табиғи өсімдіктер экстрактілері пайдаланылады. Бұл тәсіл өнімнің экологиялық тазалығын қамтамасыз етіп қана қоймай, топырақ пен судың ластануын болдырмайды.

Таныстыру шарасының маңызы

25 шілдедегі танысу іс-шарасы қоғам мен инвестор арасындағы ашық диалог орнатудың бір көрінісі болды. Қатысушылар жобаға қатысты нақты ақпарат алып, сұрақтарын қойып, ұсыныстарын білдіруге мүмкіндік алды. Сонымен қатар, бұл шара қоғамның назарын ауыл шаруашылығы саласының жаңа бетбұрысына аударды.

“АЛСЕРА KZ” жылыжай кешені – бұл тек ауыл шаруашылығы емес, экономиканың, әлеуметтік саланың және технологиялық дамудың тоғысқан жобасы. Оның аясында жүзеге асатын өндіріс пен әлеуметтік нысандар – еліміздің тұрақты даму жолындағы нақты қадам.

Шымкент қаласының индустриялық аймағында бой көтеріп жатқан бұл кешен болашақта Қазақстанның аграрлық секторындағы ірі экспорттық орталықтардың біріне айналуы әбден мүмкін. Мұндай жобалар еліміздің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге және жаһандық нарықтағы орнын нығайтуға септігін тигізетіні сөзсіз.