2025 жылдың 9 тамызы күні Шымкент қаласында «Таза Қазақстан» республикалық экологиялық акциясы аясында кезекті жалпықалалық сенбілік өтті. Бұл шара наурыз айынан бері әр апта сайын ұйымдастырылып келеді және жыл соңына дейін жалғасады. Қала әкімдігінің мәліметінше, биылғы жоспар барлық төрт ауданның аумағын толық қамтуды көздейді.

Осы жолғы сенбілікке 3 765-тен астам қала тұрғыны белсене атсалысты. Іс-шараға аулаларды, көшелерді, саябақтар мен су арналары бойын тазалауға арналған 243 арнайы техника жұмылдырылды. Күннің қорытындысында 174 тоннадан астам тұрмыстық және құрылыс қалдықтары шығарылды. Бұл — бір күн ішінде тазартылған қоқыс көлемі бойынша соңғы айлардағы ең жоғары көрсеткіштердің бірі.

Тазалық жұмыстары бірқатар бағыттарда жүргізілді. Ең алдымен, Қошқарата және Бадам өзендерінің арналарын тазалау, жағалаулардағы қалдықтарды жинау жұмыстары өтті. Бұл су айдындарының экожүйесін сақтауға және судың сапасын жақсартуға тікелей әсер етеді. Сонымен қатар, қала көшелерінде жиналған тұрмыстық қоқыс пен шашылған қалдықтар тазартылып, жасыл аймақтардағы қураған бұталар кесілді. Кейбір аумақтарда шөп шабылып, ирригациялық арықтардан және жаяу жүргіншілер жолдарынан топырақ пен қоқыс алынды.

Сенбілікке аудан әкімдіктерінің қызметкерлері, қалалық басқармалар мен департаменттердің өкілдері, белсенді жастар, еріктілер ұйымдары және жай ғана бейжай қарамайтын қала тұрғындары қатысты. Ұйымдастырушылардың айтуынша, тұрғындардың мұндай ынтасы мен бірлескен еңбегі қаланың тазалығын сақтауда үлкен рөл атқарады.

2025–2029 жылдарға арналған Шымкент қаласының абаттандыру және экологияны жақсарту жоспары аясында мұндай сенбіліктер тек маусымдық шара ретінде емес, жүйелі түрде жалғасады. Құжатта қала инфрақұрылымын жетілдіру, көгалдандыру аумағын ұлғайту, ирригациялық желіні қалпына келтіру және тұрмыстық қалдықтарды бөлек жинау жүйесін енгізу сияқты мақсаттар белгіленген.

Биылғы сенбіліктердің бір ерекшелігі — арнайы техниканың көбірек тартылуы және жұмыстардың тек орталық көшелермен шектелмей, шалғай шағынаудандарды да қамтуы. Бұрынғы жылдары мұндай ауқымды қамту сирек болатын. Мысалы, 2023 жылы «Таза қала» қалалық акциясы барысында негізінен орталық саябақтар мен негізгі магистральдар бойы тазартылып, шеткі аймақтардағы қоқыс жинау көлемі айтарлықтай аз болған. Сол себепті, биылғы тәсіл қала бойынша теңгерімді тазалық орнатуға мүмкіндік беріп отыр.

Өткен жылдардағы тәжірибе көрсеткендей, сенбіліктердің тұрақты ұйымдастырылуы қала мәдениетіне оң ықпал етеді. 2024 жылы экологиялық айлық аясында әр апта сайынғы тазалық шараларының нәтижесінде көктем соңында жасыл аймақтардағы қоқыс көлемі 20%-ға азайған. Алайда, маусым біткен соң, тұрақты тазалық жұмыстары тоқтаған кезде, заңсыз қоқыс тастау деректері қайта көбейген. Бұл экологиялық тәртіпті сақтау үшін үздіксіз әрекет пен тұрғындардың тұрақты қатысуы қажет екенін көрсетеді.

Биылғы 9 тамыздағы сенбілік өткен шаралардан қатысушылардың көптігімен және техникалық қамтылу деңгейінің жоғары болуымен ерекшеленді. Қала тұрғындарының әлеуметтік желілердегі пікірлеріне қарағанда, тазалық жұмыстарына қатысқан көптеген азамат бұл күнді тек еңбекпен ғана емес, бір-бірімен танысу, пікір алмасу және ортақ мақсат жолында бірігу мүмкіндігі деп бағалады.

Қала әкімдігі мұндай сенбіліктер тек экологиялық емес, әлеуметтік маңызы бар іс-шара екенін атап өтті. Себебі, бірлескен еңбек адамдар арасындағы ынтымақтастықты арттырады, өз ортасына деген жауапкершілік сезімін қалыптастырады және жастарға экологиялық мәдениеттің маңызын үйретеді.

Өткен жылдармен салыстырғанда, 2025 жылғы сенбіліктердің тағы бір артықшылығы — қалдықтарды сұрыптап жинау тәжірибесінің енгізілуі. Еріктілер мен коммуналдық қызметкерлер пластик, шыны және қағаз қалдықтарын бөлек қаптарға салып, оларды қайта өңдеу орталықтарына жіберді. Бұл тәжірибе 2022 жылы пилоттық режимде бірнеше мектеп аумағында ғана сынақтан өткен еді, ал биыл ол бүкіл қалаға кеңейтілді.

Ұйымдастырушылардың айтуынша, жыл соңына дейін әр апта сайын өтетін сенбіліктер арқылы Шымкенттен 5 мың тоннадан астам қоқыс шығарылып, жүздеген гектар аумақ абаттандырылады. Сонымен қатар, ағаш отырғызу, гүлзарлар салу және су арналарының өткізу қабілетін жақсарту жұмыстары жүргізілмек.

Қорытындылай келе, 9 тамыздағы сенбілік — Шымкент тұрғындарының ортақ күшпен қала экологиясын жақсартуға дайын екенін дәлелдеген маңызды қадам. Өткен жылдардағы тәжірибе көрсеткендей, мұндай шаралар уақытша тазалықтан гөрі тұрақты әдет қалыптастырса ғана нәтижелі болмақ. Ал биылғы жүйелі тәсіл мен қатысушылардың белсенділігі бұл бағытта айтарлықтай жетістікке жетуге мүмкіндік береді.