2025 жылдың 18 тамызынан бастап Шымкент қаласында барлық аудан аумағында ветеринариялық профилактикалық, диагностикалық және залалсыздандыру іс-шаралары күн сайын тұрақты түрде жүргізіліп келеді. Мұндай шешімнің қабылдануы кездейсоқ емес. Қала халқының саны жыл сайын өсіп, ауыл шаруашылығы өнімдерінің көлемі артып отырғандықтан, жұқпалы аурулардың алдын алу – тұрғындардың қауіпсіздігін қамтамасыз етудің басты тетігіне айналды.

Мамандар күнделікті жұмыс барысында ірі қара мен ұсақ малды, сондай-ақ үй жануарлары – иттер мен мысықтарды тексеріп, оларға қажетті екпелерді салып жатыр. Сонымен бірге, жануарлардың жалпы жағдайын бақылау, жұқпалы аурудың алғашқы белгілерін дер кезінде анықтау – басты назарда. Әр күнгі жоспарлы жұмыстың тағы бір маңызды бөлігі – тұрғындар арасында түсіндіру шаралары. Ветеринарлар жануарларды күтіп-бағудың дұрыс жолдарын түсіндіріп, вакцинацияның маңызын атап өтеді.

Шымкент қаласы әкімдігінің ветеринариялық қызметі әдетте профилактикалық іс-шараларды қаладағы төрт ауданның барлығында жүргізеді. Олар:

1. Абай ауданы – халық ең тығыз орналасқан аумақтардың бірі. Мұнда көбіне жеке сектордағы мал ұстайтын тұрғындар көп болғандықтан, профилактика мен түсіндіру жұмыстары ерекше назарда.

2. Әл-Фараби ауданы – орталық аудан болғандықтан, мұнда көбіне үй жануарларына екпе салу және қаңғыбас ит-мысықтарды бақылау жұмыстары жиі жасалады.

3. Еңбекші ауданы – қалаға қарасты ауыл-аймақтар осы ауданға кіреді. Мұнда ірі қара мен ұсақ малға жоспарлы вакцинация кең көлемде жүргізілуде.

4. Қаратау ауданы – жаңа тұрғын үйлер мен жеке сектор қатар орналасқан, сондықтан үй жануарлары да, шаруашылық малдары да қамтылуда.

Яғни, 18 тамыздан бастап күнделікті жүргізіліп жатқан ветеринариялық профилактика осы төрт ауданның барлығын қамтиды.

Бұл бастамаға дейін ветеринариялық шаралар, әдетте, белгілі бір маусымға сәйкес өткізіліп келген. Мысалы, 2023 жылы екпелер көктем мен күзде жүргізілді. Ол кезде қаладағы он мыңдаған малға вакцина салынды, ал басты бағыт құтыру мен бруцеллезге қарсы профилактика болды. 2024 жылы бұл жұмыстар кеңейіп, тексеріс пен залалсыздандыруға көбірек көңіл бөлінді, ал тұрғындарды ақпараттандыру деңгейі едәуір артты. Ветеринарлар халықпен кездесіп, аурулардың адамға жұғу қаупі жайлы түсіндіру жұмыстарын күшейтті.

2025 жылғы 18 тамыздан бастап енгізілген күнделікті профилактика – бұрынғыдан айтарлықтай өзгеше қадам. Енді белгілі бір күнге немесе маусымға тәуелді болмай, жоспарлы түрде әр күн сайын жұмыстар жүргізілуде. Бұл тәсіл ауруды ерте анықтауға және таралу қаупін дер кезінде тоқтатуға мүмкіндік береді. Әлемдік тәжірибеде дәл осындай жүйе кең қолданылады. Дамыған елдерде зооноздық аурулардың алдын алу үшін күнделікті мониторинг жүргізу – стандартқа айналған.

Жаңа форматтағы жұмыстың тағы бір ерекшелігі – үй жануарларына ерекше көңіл бөлінуі. Бұрын негізінен ауыл шаруашылығы малдарына екпе салу басым болса, қазір иттер мен мысықтарға да күнделікті вакцинация жүргізіліп жатыр. Қалалық жағдайда бұл – аса қажет қадам. Қаңғыбас жануарлардың көбеюі, олардың тұрғындармен тікелей байланысы құтыру сияқты қауіпті аурудың таралу қаупін арттырады. Сол себепті үй жануарларына вакцина салу – қоғам денсаулығын сақтауда шешуші рөл атқарады.

Тұрғындар да бұл өзгерісті оң қабылдап отыр. Бұрын малға немесе үй жануарына екпе салуға бейжай қарағандар қазір оның тікелей өз денсаулығымен байланысты екенін түсіне бастады. Әсіресе, балалар бар отбасыларда жануарлардың денсаулығы үлкен мәнге ие болып отыр. Бұл – соңғы жылдары жүргізілген түсіндіру жұмыстарының нәтижесі.

Күн сайынғы ветеринариялық шаралардың енгізілуіне бірқатар себеп бар. Біріншіден, қала халқының тығыздығы артып келеді, бұл инфекциялық аурулардың таралу қаупін күшейтеді. Екіншіден, халықтың азық-түлік тұтыну мәдениетінде жануар өнімдерінің үлесі жоғары. Сондықтан малдың саулығы – азық-түлік қауіпсіздігінің кепілі. Үшіншіден, соңғы жылдары халықаралық деңгейде де зооноздық ауруларға алаңдаушылық арта түсті. Коронавирус пандемиясы көрсеткендей, жануарлардан тарайтын аурулардың адамзатқа тигізер қаупі өте жоғары.

Өткен жылдардағы тәжірибемен салыстырғанда, 2025 жылғы жаңа жүйе – уақыт талабына сай шешім. 2023 жылғы маусымдық шаралар белгілі бір кезеңде нәтиже бергенімен, тұрақтылық болмады. 2024 жылы ақпараттық-түсіндіру жұмыстары күшейтілгенімен, профилактика әлі де кезеңдік сипатта жүргізілді. Ал 2025 жылдың тамызынан бастап іске қосылған күнделікті профилактика кешенді әрі тұрақты сипат алып, аурудың таралу мүмкіндігін мейлінше азайтты.

Тағы бір атап өтерлік жайт – ветеринариялық қызметтің материалдық-техникалық жағдайы жақсарған. Соңғы жылдары жаңа зертханалық жабдықтар алынған, вакцина түрлері көбейген, мамандардың кәсіби біліктілігі артқан. Бұл да күн сайынғы жұмыстарды тиімді ұйымдастыруға мүмкіндік беріп отыр.

Жалпы, күнделікті профилактика тек ветеринарлардың жұмысы ғана емес, ол – қоғамның да жауапкершілігі. Әр тұрғын жануарын дер кезінде қаратып, екпе салдыруға көңіл бөлсе, жұқпалы аурулардың алдын алу әлдеқайда жеңіл болады. Сондықтан ветеринариялық қызмет мамандары тұрғындардан ынтымақтастықты күтіп отыр.

Қорытындылай айтқанда, 2025 жылдың 18 тамызынан бастап Шымкент қаласында енгізілген күнделікті ветеринариялық шаралар – аймақтағы эпидемиологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің жаңа деңгейі. Бұрынғы жылдардағы маусымдық дезинфекция мен вакцинацияға қарағанда, бұл жүйе анағұрлым тұрақты, тиімді және жан-жақты қамтуды көздейді. Мұндай бастаманың нәтижесінде қала тұрғындары сапалы әрі қауіпсіз азық-түлік өнімдеріне қол жеткізіп, өз денсаулығын қорғауға мүмкіндік алады. Ең бастысы – бұл тәжірибе болашақта еліміздің басқа өңірлеріне де үлгі бола алады.