2025 жылдың 18 тамызында Шымкентте Ұлттық ауыл шаруашылығы санағын өткізуге арналған маңызды шара өтті. «Болашақ зор» шаруа қожалығының аумағында арнайы түсірілім мен статистика департаментінің өкілдерімен кездесу өтіп, шаруа қожалығының атқарып жатқан жұмыстары мен алдағы жоспарлары жан-жақты таныстырылды. Мұндай сапарлар ауыл шаруашылығы саласының жай-күйімен танысып қана қоймай, қажырлы еңбек пен мемлекет қолдауының арқасында табысқа жеткен ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерінің тиімділігін көрсетуге мүмкіндік береді.

Кәсіпкер Мақсат Лесбекұлы құрған «Болашақ зор» шаруа қожалығы аз ғана мал – жиырма қозыдан бастау алған. Бүгінде бұл кәсіпорын 800-дей ірі қара, мыңға жуық қой, 200-300-дей жылқысы бар ірі шаруашылыққа айналып үлгерді. Шаруа қожалығының негізгі бағыты ірі қараны бордақылау болып, кейін ішкі нарыққа да, республикадан тысқары жерлерге де сатылуда. Кәсіпкер өнімнің бір бөлігі қазірдің өзінде Өзбекстанға жеткізіліп жатқанын, бұл экспорттық әлеуетті кеңейтуге жасалған қадам екенін атап өтті.

Мақсат Лесбекұлының айтуынша, шаруашылықтың дамуы жүйелі мемлекеттік қолдаудың арқасында мүмкін болды. Мемлекет фермерлерге жеңілдетілген несиелер беруді, сонымен қатар ауыл шаруашылығы техникасын лизингке беруді ұсынады. Қазір шаруашылықта техника алып, өндіріс қуатын кеңейту үшін құжаттары дайындалуда. Осылайша, шағын көлеммен бастаған шаруалардың өз өңірін ғана емес, сонымен қатар сыртқы нарыққа да өнім беретін елеулі шаруашылықтарға айналуы осы кәсіпорынның мысалынан көрінеді.

Санақ барысы туралы Шымкент қалалық статистика департаментінің өкілі, өнеркәсіп және ауыл шаруашылығы статистикасы басқармасының басшысы Ержан Түлбасиев баяндады. Елімізде 1 тамызда Ұлттық ауыл шаруашылығы санағы басталды. Шымкентте бүгінге дейін 1450 шаруа қожалығы онлайн тіркеліп, оған қатысты. Қалада барлығы 7180 шаруа қожалығы болса, 30 тамызға дейін барлық қатысушыларды қамту жоспарлануда.

Диқандарға ыңғайлы болу үшін қалада 13 арнайы пункт ашылып, мамандар құжат толтыруға және онлайн санақ жүргізуге көмектеседі. Бір айта кетерлігі, санақ тек ресми тіркелген шаруа қожалықтары мен кәсіпкерлерді қамтиды. Аулада аздаған мал ұстайтын азаматтардың жеке қосалқы шаруашылықтары санаққа кірмейді.

Ержан Түлбасиев халық санағының міндетті екенін де баса айтты. Бас тартқан жағдайда шаруалар ескерту алады, ал қайталап жалтарған жағдайда заңға сәйкес әкімшілік шаралар қолданылуы мүмкін. Осылайша, санақ тек статистика үшін ғана емес, сонымен қатар ауыл шаруашылығын дамытуды жоспарлау үшін мемлекетке қажет мәліметтердің дұрыстығын қамтамасыз ету үшін де жүргізіледі.

Санақтың маңыздылығын асыра бағалау қиын. Ол мемлекетке нақты көріністі көруге мүмкіндік береді: елімізде қанша мал бар, ауыл шаруашылығының қай саласы қарқынды дамып жатыр, қай жерде қолдау қажет. Осы деректер негізінде ауыл шаруашылығы саласына субсидиялау, несие беру және жаңа технологияларды енгізу туралы шешімдер қабылданады.

Мұндай шаралар өткен жылдары да болған. 2010 жылы ауыл шаруашылығы санағы кезінде ауыл шаруашылығы жерлері мен мал басының көлемі туралы маңызды мәліметтер жиналды. Бұл деректер ауыл шаруашылығын қолдау және мал шаруашылығын субсидиялауды дамыту жөніндегі мемлекеттік бағдарламаны түзетуге негіз болды. 2020 жылы санақ алғаш рет онлайн режимінде жүргізілді, бұл саланы цифрландырудағы маңызды қадам болды. Алайда, ол кезде ауылды жерлерде интернетте қиындықтар туындап, жұмысты қиындатқан. Биылғы 2025 жылы арнайы пункттер мен мамандардың қолдауының арқасында бұл қиындықтар барынша азайтылды.

Бұл жолғы санақтың ерекшелігі – ол табысты шаруа қожалықтарының нақты үлгілерін көрсетумен қатар жүргізілуде. «Болашақ зорға» бару дұрыс ұйымдастырылған шаруа қожалығының тұрақты табыс әкеліп, аудан экономикасына қалай үлес қосатынын көрсетті. Кәсіпкерлікке ұмтылғандар үшін бұл айқын үлгі болды. Шараға келген жас фермерлер мен студенттер ауыл шаруашылығының бизнеске кең мүмкіндіктер ашатынын өз көздерімен көрді.

Сондай-ақ, мұндай кездесулер жастардың ауыл шаруашылығы саласына деген қызығушылығын арттырады. Бүгінгі таңда көптеген жастар технология мен қызмет көрсету салаларында жұмыс істеуге ұмтылып жатқан кезде, ауыл шаруашылығындағы жетістіктерді көрсету осы салаға деген көзқарасты өзгертуге көмектеседі. Бұл, әсіресе, мал және егін шаруашылығы әрқашан халықтың өмірінде басты рөл атқарған еліміздің оңтүстік өңірлері үшін өте маңызды.

18 тамызда Шымкентте өткен шара тек статистика мамандары үшін ғана емес, бүкіл ауыл шаруашылығы қауымы үшін айтулы оқиға болды. Ол ауыл шаруашылығы санағының жай ғана ресми рәсім емес, саланы дамытудың нақты құралы екенін көрсетті. Өткен жылдардың тәжірибесі жинақталған деректер мемлекеттік шешімдерге тікелей әсер ететінін дәлелдеді. 2010 жылы бұл субсидиялар болды, 2020 жылы цифрландыруға көшу және ағымдағы санақ ашықтықты, фермерлердің қатысуын және сәтті тәжірибелерді көрсетуді атап көрсетеді.

Осылайша, «Болашақ Зор» шаруа қожалығында өткен жиын Қазақстан ауыл шаруашылығының болашағы нақты статистикаға, мемлекеттік қолдауға және шаруалардың дамуға дайындығына байланысты екенін растады. Бүгінде мыңдаған шаруа қожалықтары белсенді жұмыс істеп жатқан Шымкент бұл үдерісте шешуші рөлдердің бірін атқарады.