2025 жылдың 18 тамызында Шымкентте Ұлттық ауыл шаруашылығы санағына арналған маңызды шара өтті. «Болашақ Зор» шаруа қожалығында арнайы түсірілім сессиясы мен статистика департаментінің өкілдерімен кездесу өтіп, шаруа қожалығының қызметі мен алдағы жоспарлары жан-жақты таныстырылды. Мұндай сапарлар ауыл шаруашылығы саласының жай-күйіне шолу жасап қана қоймай, қажырлы еңбек пен мемлекеттік қолдаудың арқасында табысқа жеткен ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерінің тиімділігін көрсетеді.

Кәсіпкер Мақсат Лесбекұлы негізін қалаған «Болашақ зор» шаруа қожалығы аз мал — небәрі жиырма қозыдан бастау алған. Бүгінде бұл кәсіпорын 800-ге жуық ірі қара, мыңға жуық қой, 200-300-дей жылқысы бар ірі шаруашылыққа айналды. Шаруа қожалығының негізгі бағыты мал бордақылау болып табылады, кейін ол ел ішінде де, шетелде де сатылады. Кәсіпкер өнімнің бір бөлігі Өзбекстанға экспортталып жатқанын, бұл оның экспорттық әлеуетін арттыруға жасалған қадам екенін атап өтті.

Мақсат Лесбекұлының айтуынша, шаруа қожалығының өркендеуі мемлекет тарапынан жүйелі қолдаудың арқасында мүмкін болды. Мемлекет шаруаларға жеңілдетілген несиелер мен ауылшаруашылық техникасын лизингке береді. Шаруашылық қазір техника алып, өндіріс қуатын кеңейту үшін құжаттарын әзірлеп жатыр. Осылайша, бұл кәсіпорынның мысалы шағын өндірістен бастаған фермерлердің өз аймағын ғана емес, сонымен қатар халықаралық нарықты қамтамасыз ететін маңызды кәсіпорынға айналу жолын көрсетеді.

Халық санағының барысы туралы Шымкент қалалық статистика департаментінің өнеркәсіп және ауыл шаруашылығы статистикасы басқармасының басшысы Ержан Түлбасиев баяндады. Ұлттық ауыл шаруашылығы санағы бүкіл ел бойынша 1 тамызда басталды. Шымкентте бүгінге дейін 1450 шаруа қожалығы онлайн тіркеліп, оған қатысты. Қалада 7180 шаруа қожалығы болса, 30 тамызға дейін барлық қатысушыларды қамту жоспары бар.

Диқандарға ыңғайлы болу үшін қалада 13 арнайы орталық ашылып, мамандар құжат толтырып, санақты онлайн режимінде аяқтауға көмектеседі. Бір айта кетерлігі, санақ тек ресми тіркелген шаруа қожалықтары мен кәсіпкерлерді қамтиды. Аулаларында аздаған мал ұстайтын жеке тұлғалардың жеке шаруашылықтары санаққа кірмейді.

Ержан Түлбасиев сондай-ақ халық санағына қатысудың міндетті екеніне тоқталды. Қатысудан бас тартқан фермерлер ескерту алады, ал қайталанбаған жағдайда заң бойынша әкімшілік жауапкершілікке тартылуы мүмкін. Сондықтан халық санағы тек статистикалық мақсатта ғана емес, сонымен қатар ауыл шаруашылығын дамытуды жоспарлау үшін мемлекетке қажетті мәліметтердің дұрыстығын қамтамасыз ету үшін де жүргізіледі.

Санақтың маңыздылығын асыра айту қиын. Ол үкіметке елде қанша мал басының барын, ауыл шаруашылығының қай саласы қарқынды дамып жатқанын және қай жерде қолдау қажет екендігі туралы нақты мәлімет алуға мүмкіндік береді. Осы деректер негізінде ауыл шаруашылығы саласына субсидиялар, несиелер беру, жаңа технологияларды енгізу туралы шешімдер қабылданады.

Мұндай шаралар өткен жылдары да өткен. 2010 жылы ауыл шаруашылығы санағы ауылшаруашылық алқаптары мен мал басының көлемі туралы маңызды ақпарат жинады. Бұл деректер ауыл шаруашылығын қолдау және мал шаруашылығын субсидиялауды дамыту жөніндегі мемлекеттік бағдарламаны түзетуге негіз болды. 2020 жылы санақ алғаш рет онлайн режимде жүргізілді, бұл саланы цифрландырудағы маңызды қадам болды. Алайда, ауылдық жерлерде интернетке қол жеткізу қиынға соғып, жұмысқа кедергі келтірді. Биылғы 2025 жылы арнайы зерттеу орталықтары мен мамандардың қолдауының арқасында бұл қиындықтар барынша азайтылды.

Биылғы жылғы санақтың ерекшелігі – ол табысты шаруашылықтардың өмірден алынған мысалдарымен сүйемелденіп отыр. Ұйымдастырылған шаруа қожалығының тұрақты табыс тауып, аудан экономикасына қалай үлес қоса алатынын «Болашақ зорға» сапар көрсетті. Бұл жаңадан бастаушы кәсіпкерлер үшін айқын үлгі болды. Шараға келген жас фермерлер мен студенттер ауыл шаруашылығы бизнестің кең мүмкіндіктерін беретінін өз көздерімен көрді.

Оның үстіне мұндай кездесулер жастардың ауыл шаруашылығына деген қызығушылығын арттырады. Бүгінгі таңда көптеген жастар технология мен қызмет көрсету саласында мансапқа ұмтылып жатқан кезде, ауылшаруашылық жетістіктерін көрсету салаға деген көзқарасты өзгертуге көмектеседі. Бұл, әсіресе, еліміздің оңтүстік өңірлері үшін өте маңызды, мұнда мал және егін шаруашылығы қашанда халықтың өмірінде басты рөл атқарған.

18 тамызда Шымкентте өткен оқиға тек статистика мамандары үшін ғана емес, бүкіл ауыл шаруашылығы қауымдастығы үшін елеулі оқиға болды. Ол ауыл шаруашылығы санағының жай ғана ресми рәсім емес, саланы дамытудың нақты құралы екенін көрсетті. Өткен тәжірибе жинақталған деректер мемлекеттік шешімдерге тікелей әсер ететінін дәлелдеді. 2010 жылы бұл субсидиялар арқылы болды, 2020 жылы цифрландыруға көшу болды, ал ағымдағы санақ ашықтықты, фермерлердің қатысуын және сәтті тәжірибелерді көрсетуді атап көрсетеді.

Осылайша, «Болашақ Зор» шаруа қожалығында өткен жиын Қазақстан ауыл шаруашылығының болашағы нақты статистикаға, мемлекеттік қолдауға, диқандардың дамуға деген ұмтылысына байланысты екенін растады. Бұл үдерісте қазір мыңдаған шаруа қожалықтары белсенді жұмыс істеп тұрған Шымкент қаласы басты рөл атқарады.