2025 жылдың 27 тамызында Шымкент қаласында маңызды кездесу өтті. Әкімдік өкілдері катарлық «Power International Holding» (PIH) компаниясының басшыларымен жүздесіп, қаланың инвестициялық әлеуетін таныстырды. Бұл жиын қаланың экономикасына жаңа мүмкіндіктер әкелуі мүмкін, себебі шетелдік инвесторлар ауыл шаруашылығы, туризм, тұрғын үй құрылысы, металлургия және су тазарту бағыттарында ауқымды жобаларды жүзеге асыруға ниет білдірді.

Әсіресе ауыл шаруашылығы саласына бағытталған бастамалар ерекше назар аудартады. Себебі соңғы жылдары Шымкент аймағында азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету, жер ресурстарын тиімді пайдалану және жаңа агротехнологияларды енгізу мәселесі күн тәртібінен түспей келеді. Катарлық конгломерат өкілдерінің қызығушылығы дәл осы салаға бет бұруының бірнеше себебі бар. Біріншіден, Шымкент – табиғи-климаттық жағдайы қолайлы өңір, көкөніс, жеміс-жидек пен мал шаруашылығын дамытуға мүмкіндік зор. Екіншіден, қала халқының саны жыл сайын өсіп, азық-түлікке деген сұраныс артып отыр. Үшіншіден, өңірде экспортқа бағытталған өнімдер шығару әлеуеті жоғары.

Кездесуде катарлық инвесторларға ауыл шаруашылығында жүзеге асырылуы мүмкін бірнеше жоба ұсынылды. Олардың ішінде жылыжай кешендерін салу, заманауи қойма инфрақұрылымын дамыту, суармалы жерлерге жаңа технология енгізу және қайта өңдеу кәсіпорындарын ашу қарастырылды. Бұл жобалар іске асса, өнім көлемін еселеп қана қоймай, жергілікті тұрғындар үшін мыңдаған жаңа жұмыс орындары ашылатыны сөзсіз.

«Power International Holding» компаниясы Парсы шығанағындағы ең ірі әрі қарқынды дамып келе жатқан конгломераттардың бірі. Олар энергетика, телекоммуникация, мұнай-газ және ауыл шаруашылығы саласында тәжірибесі мол. Бұған дейін де Қазақстанда бірнеше ірі жобаларды жүзеге асырған. Сондықтан Шымкент үшін бұл әріптестік – сенімді әрі ұзақ мерзімді перспектива.

Бұл кездесуді өткен жылдардағы ұқсас шаралармен салыстыруға болады. Мәселен, 2022 жылы Шымкентке түрік және қытайлық инвесторлар келіп, ауыл шаруашылығында ынтымақтастық орнату туралы келіссөздер жүргізген болатын. Сол кезеңде негізінен мал шаруашылығын дамыту және ет өнімдерін экспортқа шығару жайы сөз болды. Алайда ол жобалардың көбі бастапқы деңгейде қалып қойды. Ал 2023 жылы Өзбекстанмен бірге жылыжай кешендерін кеңейту бойынша бірлескен жоба қолға алынды. Нәтижесінде Шымкентте көкөніс өнімдерінің көлемі артып, бағаның тұрақтылығына оң әсер етті.

2024 жылы ауыл шаруашылығына инвестиция тарту бағытында тағы бір қадам жасалды – Еуропадан келген инвесторлармен органикалық өнім өндіру жөнінде келіссөздер жүргізілді. Бірақ бұл бастамалар негізінен шағын көлемдегі жобаларға бағытталды. Ал катарлық конгломераттың ұсыныстары әлдеқайда ауқымды әрі көпсалалы болып отыр. Яғни, бұл жолғы келіссөздер тек ауыл шаруашылығымен шектелмей, сонымен қатар инфрақұрылымдық және әлеуметтік салаларға да ықпал етуі мүмкін.

Шымкент әкімдігі ауыл шаруашылығын дамытудағы негізгі басымдықтарды нақтылап берді. Ең әуелі су мәселесін шешу керек. Соңғы жылдары қуаңшылық жағдайы жиі қайталанып, егін шаруашылығына айтарлықтай зиян тигізіп жүр. Осы орайда PIH компаниясының су тазарту нысандарын салуға қызығушылық танытуы үлкен көмек болмақ. Бұл жобалар жүзеге асса, шаруаларға жеткізілетін су сапасы артып, өнімділік жоғарылайды.

Сонымен қатар, қойма инфрақұрылымын жетілдіру – тағы бір маңызды бағыт. Жиналған өнімді сақтайтын заманауи қоймалар болмаса, ауыл шаруашылығындағы еңбек нәтижесінің жартысы босқа кетуі мүмкін. Өткен жылдары фермерлердің ең үлкен проблемаларының бірі де осы болатын. Жаңа қоймалар мен логистикалық орталықтар бұл мәселені түбегейлі шешуге мүмкіндік береді.

Экономикалық тұрғыдан алғанда, мұндай жобалар қала бюджетіне де қосымша табыс әкеледі. Шетелдік инвестициялар арқылы салынған кәсіпорындар жергілікті салық базасын кеңейтеді, ал экспортқа бағытталған өнім валюталық түсімнің артуына жол ашады. Әлеуметтік тұрғыдан алғанда, ауыл шаруашылығы жобалары ауылдық жерлерде жұмыссыздықты азайтады, жастардың ауылдан қалаға көшуін тежеуге ықпал етеді.

Салыстыра қарасақ, бұрынғы жобалардың көбі шағын немесе орта көлемде болғандықтан, олардың әсері шектеулі болды. Ал катарлық «Power International Holding» ұсынған бастамалар кешенді сипатқа ие, яғни өндіріс пен қайта өңдеуді, сақтауды және экспортты бір жүйеге біріктіреді. Бұл Шымкентті өңірлік агроөнеркәсіптік орталыққа айналдыруға үлкен қадам болмақ.

Қорытындылай келгенде, 27 тамыздағы кездесу Шымкенттің инвестициялық тарихында жаңа кезеңнің бастамасы болуы ықтимал. Егер ұсынылған жобалар толық жүзеге асса, қала ауыл шаруашылығы саласында сапалы серпіліс жасап, еліміздің азық-түлік қауіпсіздігіне елеулі үлес қосады. Өткен жылдардағы тәжірибелер көрсеткендей, инвестиция тартудағы басты шарт – нақты қолдау мен жүйелі жоспар. Осы жолы Шымкент сол талаптарды орындауға дайын екенін айқын көрсетті.