2025 жылғы 2 қазанда Шымкент қаласына жұмыс сапарымен келген Қазақстан Республикасының Өнеркәсіп және құрылыс вице-министрі Жаннат Дубирова су саласындағы ең ірі және инновациялық кәсіпорындардың бірі – «Су ресурстары – Маркетинг» ЖШС қызметімен танысты. Бұл кәсіпорын бүгінде сумен қамту және су бұру жүйелерін цифрландыру мен автоматтандыру бойынша еліміздегі және Орталық Азиядағы үздік үлгілердің бірі саналады.

Жұмыс сапары барысында вице-министрге кәсіпорынның өндірістік үдерістері, басқару жүйелері мен заманауи технологиялық шешімдері жан-жақты таныстырылды. «Су ресурстары – Маркетинг» компаниясы соңғы жылдары толық автоматтандырылған су жүйесін енгізіп, саланың тиімділігін арттыруға үлкен үлес қосып отыр.

Кәсіпорында су өндіру, тарату және тазарту процестері дерлік толықтай автоматтандырылған. Барлық нысандардағы жабдықтар мен сорғы станциялары орталықтандырылған цифрлық басқару жүйесіне қосылған. Бұл – адам факторының ықпалын азайтып, жүйенің сенімділігін арттырған маңызды қадам.

Мысалы, қашықтықтан қысым реттеу, су шығынын нақты есептеу, дренаждық және коллекторлық жүйелерді басқару, сондай-ақ ағынды суларды тазарту процестері арнайы бағдарламалық қамтамасыз ету арқылы онлайн бақыланады. Әрбір нысаннан келіп түсетін мәліметтер нақты уақыт режимінде өңделіп, диспетчерлік орталыққа жеткізіледі.

Сонымен қатар, кәсіпорын геоақпараттық жүйені (ГИС) және гидравликалық модельдеуді тиімді пайдаланып келеді. ГИС арқылы су құбырларының, кәріз желілерінің және инженерлік инфрақұрылымның нақты картасы жасалып, апатты жағдайлар кезінде жедел шешім қабылдау мүмкіндігі артқан. Ал гидравликалық модельдеу жүйесі су қысымын және желідегі ағынды реттеп, шығындарды азайтуға септігін тигізеді.

Жаннат Дубирова атап өткендей, мұндай технологиялар тек тиімділікті арттырып қана қоймай, қызмет сапасын жаңа деңгейге көтереді. Цифрландыру нәтижесінде су сапасын бақылау күшейіп, апаттардың алдын алу мүмкіндігі артқан.

Қазіргі уақытта кәсіпорынның басты мақсаттарының бірі – барлық жергілікті автоматтандырылған жүйелерді бірыңғай SKADA платформасына біріктіру. Бұл – саланы басқарудың жаңа сапалық кезеңіне өтуге мүмкіндік беретін маңызды жоба.

SKADA (Supervisory Control and Data Acquisition) жүйесі су өндірісі мен тарату процесін толық бақылауға, жабдықтардың жағдайын нақты қадағалауға және техникалық ақаулардың алдын алуға мүмкіндік береді.

Вице-министрдің айтуынша, осы бағытта нақты жұмыстар жүргізіліп жатыр. Жоба толығымен іске асқанда, Шымкент қаласының су шаруашылығын басқару тиімділігі айтарлықтай артады, ал жүйе нақты деректерге сүйенген шешімдер қабылдауға мүмкіндік береді.

Жұмыс сапары кезінде Жаннат Дубирова кәсіпорынның заманауи көп арналы су анализаторымен де танысты. Бұл құрылғы бар болғаны 30 минут ішінде ауыз су мен ағынды судың сапасын төрт негізгі параметр – ХПК, фосфат, аммиак және нитрит деңгейі бойынша анықтай алады.

Бұл инновациялық технология кәсіпорынға судың сапасын жылдам әрі дәл анықтауға мүмкіндік береді. Бұрын мұндай талдаулар бірнеше сағатқа немесе тіпті күнге созылатын болса, қазір нақты нәтижені жарты сағат ішінде алуға болады.

«Су ресурстары – Маркетинг» компаниясы тек автоматтандырумен шектелмей, экологиялық және экономикалық тиімділікті қатар дамытып келеді. Кәсіпорында биогаз өндіру қондырғылары жұмыс істейді, олардың көмегімен электр энергиясының 50%-дан астамы және жылу энергиясының 100%-ы өздігінен өндіріледі.

Сонымен қатар, «Ydro Process» биотехнологиясы қолданылып, артық тұнбалар мен жағымсыз иістер жойылған. Бұл әдіс кәсіпорынға жыл сайын жүздеген миллион теңге үнемдеуге мүмкіндік береді. Осы тәжірибе бүгінде басқа өңірлерге үлгі ретінде ұсынылуда.

Сапар соңында вице-министр Жаннат Дубирова «Су ресурстары – Маркетинг» ЖШС-нің жұмысына жоғары баға беріп, кәсіпорын тәжірибесінің еліміздегі басқа аймақтарға үлгі болатынын атап өтті.

Оның айтуынша, министрлік алдағы уақытта кәсіпорынмен бірлесе отырып, саладағы автоматтандыру мен цифрландыру тәжірибесін тарату бағытында жұмыс жүргізуді жоспарлап отыр. Бұл өз кезегінде Қазақстанның су ресурстарын тиімді басқаруға және экологиялық тұрақтылықты қамтамасыз етуге септігін тигізеді.

Жаннат Дубирова атап өткендей, бүгінгі таңда су шаруашылығы — елдің тұрақты дамуы мен экологиялық қауіпсіздігінің маңызды бөлігі. Шымкенттегі «Су ресурстары – Маркетинг» ЖШС бұл бағытта көшбасшылардың бірі ретінде танылып отыр. Кәсіпорынның тәжірибесі Қазақстанның өзге өңірлерінде де қолдануға лайық, себебі ол нақты нәтиже мен экономикалық тиімділікті қатар қамтамасыз етеді.

Болашақта бұл жобалар еліміздің барлық ірі қалаларында енгізілсе, су ресурстарын басқару жүйесі толықтай жаңа деңгейге көтеріледі. Осылайша, цифрлық технологиялар мен автоматтандыру шешімдері халыққа сапалы қызмет көрсетуге, экологиялық тепе-теңдікті сақтауға және коммуналдық жүйелердің сенімділігін арттыруға ықпал етпек.

Қорытындылай келе, вице-министрдің Шымкентке сапары су саласындағы жаңашылдықтардың қаншалықты тиімді әрі маңызды екенін тағы бір мәрте көрсетті. «Су ресурстары – Маркетинг» ЖШС-нің тәжірибесі — Қазақстанның инженерлік-инфрақұрылымдық дамуының нақты мысалы. Мұнда цифрландыру мен экология, тиімділік пен үнемділік үйлесімді түрде жүзеге асып отыр.