2025 жылдың 3 қазанында Шымкентте «Цифрлық құралдар жаңа су инфрақұрылымын басқарудың үлгісі ретінде» атты республикалық семинар мен кеңес ашылды. Бұл іс-шара тәжірибе алмасу және Қазақстанның су секторын цифрландыру перспективаларын талқылау үшін маңызды алаң болды. Семинардың негізгі мақсаты сумен жабдықтау және канализация жүйелерін басқарудың заманауи тәсілдерін әзірлеу, саланың тиімділігі мен экологиялық тұрақтылығын арттыру болды.

Семинарға ҚР Индустрия және құрылыс вице-министрі Жаннат Дүбирова , тиісті комитеттердің, Қазақстандық тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын жаңғырту және дамыту орталығының өкілдері, коммуналдық кәсіпорындардың басшылары, қоғамдық ұйымдардың өкілдері қатысты. Іс-шараның арнайы қонақтары ірі халықаралық компаниялардың өкілдері болды: Veolia , Aqualia және SUEZ , олар су секторында цифрлық шешімдерді енгізу тәжірибесімен бөлісті.

Талқылаудың негізгі тақырыптары цифрландыру мен автоматтандыруды енгізу, сумен жабдықтау және сарқынды су жүйелерінде жасанды интеллектті пайдалану, энергетика және коммуналдық секторды жаңғырту бойынша ұлттық жобаны жүзеге асыру болды. Қатысушылар заманауи технологиялар су ысыраптарын айтарлықтай азайтуға, пайдалану шығындарын азайтуға, коммуналдық қызметтердің ашықтығын арттыруға мүмкіндік беретінін атап өтті.

Отырысты ашқан вице-министр Жаннат Дүбирова су инфрақұрылымын цифрландырудың стратегиялық маңыздылығына тоқталды. Ол өз сөзінде Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың халыққа Жолдауында тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласын дамытуға және инженерлік желілерді жаңғырту қажеттілігіне баса назар аударылғанын атап өтті. «Бүгінгі семинар мемлекет басшысының тапсырмаларын іс жүзінде жүзеге асыру болып табылады. Біздің мақсатымыз – басқару тиімділігін арттыру, қызмет көрсету сапасын арттыру және саланың тұрақты дамуын қамтамасыз ететін озық технологияларды енгізу», - деді ол.

«Водные ресурсы – маркетинг» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің бас директоры Анарбек Орман жан-жақты таныстырылым жасады. Ол компанияда енгізілген цифрлық шешімдер мен процестерді автоматтандыру жүйелерін, сондай-ақ осы өзгерістер арқылы қол жеткізілген оң нәтижелерді талқылады. Ол қазір барлық дерлік өндірістік операциялар автоматтандырылғанын түсіндірді: су қысымын реттеу, шығынды өлшеу, дренаж жүйесін басқару және ағынды суларды тазарту процестері цифрлық платформалар арқылы қашықтан орындалады.

Сонымен қатар, компания су және кәріз желілерін жылдам талдауға және оңтайландыруға мүмкіндік беретін географиялық ақпараттық жүйелерді (ГАЖ) және гидравликалық модельдеуді белсенді түрде қолданады. Бұл жазатайым оқиғаларды айтарлықтай азайтады және тұтынушыларға қызмет көрсетуді жақсартады.

"Біздің компания толық цифрлық трансформацияға бет бұруда. Автоматтандыру және интеллектуалды басқару жүйелерін енгізу инфрақұрылымның сенімділігін арттырып қана қоймай, ресурстарды үнемдеуге мүмкіндік береді. Қазіргі уақытта біз барлық жергілікті жүйелерді SCADA бірыңғай платформасына біріктіру бойынша белсенді жұмыс істеп жатырмыз, бұл барлық процестерді нақты уақытта басқаруға мүмкіндік береді", - деп атап өтті Анарбек Орман.

Семинарға қатысушыларға небәрі 30 минут ішінде ауыз және ағынды сулардың төрт негізгі көрсеткіштерін анықтауға қабілетті заманауи көп функциялы су анализаторы көрсетілді. Мұндай технологиялар тиімдірек мониторинг жүргізуге және экологиялық қауіпсіздіктің жоғары деңгейін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Veolia , Aqualia және SUEZ халықаралық компанияларының өкілдері су ресурстарын басқару, ағынды суларды тазартудың инновациялық шешімдері және энергияны үнемдейтін технологиялар саласындағы үздік әлемдік тәжірибелерді ұсынды. Олар еліміздің су шаруашылығын дамытудың жоғары әлеуетін атап өтіп, қазақстандық әріптестерімен ынтымақтасуға дайын екендіктерін жеткізді.

Пленарлық отырыстың қорытындысы бойынша семинарға қатысушылар «Водные ресурсы – Маркетинг» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің өндірістік нысандарын аралады, онда енгізілген автоматтандыру, цифрлық мониторинг және басқару жүйелерімен танысты. Делегаттар компанияның электр және жылу энергиясына деген қажеттіліктерінің басым бөлігін дербес қанағаттандыруға мүмкіндік беретін бірегей биологиялық тазарту және энергияны қалпына келтіру технологияларын қолданатын ағынды суларды тазарту кешенін аралады.

Сапар қорытындысы бойынша қатысушылар компанияның жетістіктерін жоғары бағалап, Шымкенттің тәжірибесі еліміздің басқа аймақтарына үлгі бола алатынын атап өтті. Су ресурстарын басқару жүйесіне цифрлық шешімдерді интеграциялау тек алға технологиялық қадам ғана емес, сонымен қатар экологиялық және экономикалық тұрақтылықтың маңызды элементі екені баса айтылды.

Семинардың қорытынды кезеңінде мемлекеттік органдардың, коммуналдық қызметтердің, халықаралық компаниялардың өкілдері арасында пікір алмасу болды. Қатысушылар су секторын цифрландыруды жеделдету, су желілерінің бірыңғай деректер базасын құру, нормативтік-құқықтық базаны жетілдіру бойынша нақты шараларды талқылады.

Қорытындылай келе, вице-министр Жаннат Дүбирова семинардың нәтижелері саланы жаңғырту бойынша алдағы қадамдарға негіз болатынын атап өтті: "Біздің мақсатымыз – Қазақстандағы әрбір сумен жабдықтау және су бұру жүйесінің максималды тиімділікпен, аз шығынмен және сапаны толық бақылаумен жұмыс істеуін қамтамасыз ету. Цифрлық технологиялар – бұл ашықтық, есеп беру және тұрақты даму жолы", - деді.

Осылайша, Шымкентте өткен семинар Қазақстанның су ресурстарын басқарудың жаңа дәуіріне – цифрландыру мен инновациялар тұрақты болашақтың кілтіне айналып отырған дәуіріне сенімді түрде қадам басып келе жатқанын көрсететін айтулы оқиғаға айналды.