2025 жылдың күзінде Шымкент қаласындағы Тұран ауданындағы «Ақжар» тұрғын үй кешенінде жерді рұқсатсыз басып алу фактілерін анықтау мақсатында мониторинг жұмыстары жүргізілді. Бұл іс-шаралар Шымкент қалалық жер қатынастары бөлімінің ұйымдастыруымен құрылысты, заңды жерді пайдалануды қадағалау, заңсыз құрылыстардың алдын алу мақсатында ұйымдастырылды. Мамандардың жұмысы жеке және заңды тұлғалар арасында жер қатынастарының ашықтығын және құқықтық нормалардың сақталуын қамтамасыз етуге бағытталды.

Мониторинг алдын ала бекітілген жоспар бойынша жүргізіліп, бөлім мамандары Ақжардағы барлық жер телімдерін тексерді. Жерді дұрыс бөлу және пайдалану тұрғын үй аумақтарын жоспарлы дамытудың іргетасы болып табылатындықтан, жеке меншігіндегі жерге де, мемлекет меншігіне де ерекше көңіл бөлінді. Мамандар ғимараттардың орналасқан жерін, олардың белгіленген нормаларға сәйкестігін, жерді рұқсатсыз басып алу фактілерін тіркеді.

Рейд барысында заңсыз салынған тұрғын үйлер мен қажетті құжатсыз жеке меншіктегі жер телімдері анықталды. Бұл бұзушылықтар жер заңнамасын құрайды және ауданның сәулет-жоспарлау дамуына кері әсерін тигізеді. Мониторинг негізінде заңсыз құрылымдардың толық тізімі жасалып, Тұран аудандық полиция бөліміне және аудан әкімшілігіне тиісті хаттар дайындалды. Бұл үндеулердің негізгі мақсаты – заңсыз құрылыстардың иелерін анықтау, оларды жауапкершілікке тарту және жерді рұқсатсыз басып алу фактілерінің алдын алу.

Шымкент қалалық жер қатынастары бөлімі жерді заңсыз иеленуге жол бермеу және оның мақсатты пайдаланылуын қадағалау бойынша жүйелі жұмыс жүргізеді. Бұзушылықтарды дер кезінде анықтауға және түзету шараларын жүзеге асыруға мүмкіндік беретін мониторингтік рейдтер жүйелі түрде өткізіліп тұрады. Бұл мамандардың басты мақсаты – тұрғындар арасында жерді заңды пайдалану мәдениетін тәрбиелеу, азаматтардың өз жеріне деген жауапкершілігін арттыру, қаланың жер ресурстарын пайдалануды ретке келтіру.

Сауалнама барысында заңсыз басып алынған әрбір жер телімінің координаталары, ғимараттың жай-күйі және болжамды иелері көрсетіле отырып, есепке алынды. Бұл деректерді жүйелеуге және кейінгі құқықтық және әкімшілік әрекеттерде пайдалануға мүмкіндік береді. Мониторинг жер қатынастарының ашықтығын қамтамасыз етеді және жергілікті билік органдарына жерді нақты пайдалануды ескере отырып, аумақты одан әрі дамытуды жоспарлауға көмектеседі.

Заңсыз жерге иелік ету фактілері анықталған соң дайындалған хаттамалар құқық қорғау органдарына және аудан басшылығына жолданды. Хаттарда нақты сюжеттер, заң бұзушылықтар және меншік иелеріне қарсы ықтимал санкциялар туралы ақпарат бар. Мақсат – жазалау ғана емес, келешекте осыған ұқсас құқық бұзушылықтардың алдын алу. Сонымен қатар, ақпарат жаңа тұрғын үй жобаларының қала құрылысы мен құқықтық ережелерге сәйкестігін қамтамасыз ету үшін ауданда талдау және құрылысты жоспарлау үшін пайдаланылады.

Басқарма мамандары тұрғындар арасында түсіндіру жұмыстарын да жүргізеді. Азаматтарға жер телімдерін ресімдеудің заңды әдістері, құрылыс салуға рұқсат алу тәртібі, қажетті құжаттар туралы ақпарат беріледі. Бұл профилактикалық жұмыс құқықтық сауаттылықты арттыруға және жерді заңсыз басып алу санын азайтуға септігін тигізеді.

Мониторинг барысында заңсыз жер телімдерінің саны, ғимараттардың сипаттамалары, болжамды иелері туралы деректер тіркелді. Бұл ақпарат жер мәселелерін стратегиялық жоспарлау үшін, сондай-ақ ауданның жер ресурстарын реттеу шараларын дайындау үшін пайдаланылады. Нақты деректердің болуы жер қатынастарын тиімді бақылауға және заңсыз құрылыстың алдын алуға мүмкіндік береді.

Жер қатынастары бөлімі заңсыз жерге иелік етудің алдын алу мақсатында бірқатар алдын алу шараларын ұйымдастыруда. Оларға халықты түсіндіру сабақтары, тұрақты тексерулер, жер құқығы мәселелері бойынша кеңестер, әкімшілік шараларды қолдану жатады. Бұл шаралардың барлығы тұрғындарды жер заңнамасын сақтау және жерді заңды пайдалану қажеттілігі туралы түсіндіруге бағытталған.

«Ақжар» тұрғын үй кешенін зерттеу азаматтар мен жер қатынастары органдары арасындағы өзара әрекеттесуді орнатуға көмектесті. Бөлім мамандары тұрғындарға заң талаптарын сақтаудың маңыздылығын түсіндіріп, жерді рұқсатсыз басып алудың салдарын көрсетіп, жер телімдерін заңды түрде ресімдеу барысын көрсетті. Бұл тәсіл құқықтық сананы дамытады және азаматтардың жерді пайдалануға жауапкершілігін арттырады.

Бақылау жұмыстары жалғасады . Жер қатынастары бөлімі заңсыз жер пайдалануды жедел анықтау, құқық бұзушылықтың алдын алу, жер учаскелерінің мақсатты пайдаланылуын қамтамасыз ету мақсатында тұрақты түрде учаскелік тексерулерді жоспарлап отыр. Тұрақты мониторинг қаланың барлық аумағында заңдылық пен тәртіптің сақталуын қамтамасыз етеді.

Осылайша, Ақжарда өткізілген іс-шаралар жерді заңсыз иеленуді анықтау, құқықтық тәртіпті сақтау, халық арасында құқықтық сауаттылықты арттыру жұмыстарының маңызды бөлігіне айналды. Мониторингтің жүйелі тәсілі бұзушылықтарды анықтап қана қоймай, тұрғындардың жерді заңды пайдалану мәдениетін қалыптастырады.

Бұл іс-шаралардың негізгі мақсаты – тұрғындар арасында жерді заңды пайдалану мәдениетін тәрбиелеу, рұқсатсыз құрылыстардың алдын алу, жер ресурстарының мақсатты пайдаланылуын қадағалау . Жер қатынастары бөлімінің жұмысы азаматтардың жауапкершілігін арттыруға, қала құрылысы ортасын ретке келтіруге және Шымкентті заманауи, жайлы және заңға бағынатын қала ретінде дамытуға бағытталған.

Мониторинг тұрақты түрде мониторинг жүргізу, профилактикалық жұмыстарды жүргізу, азаматтарға құқықтық түсіндіру жұмыстарын жүргізу жерді заңсыз басып алудың санын айтарлықтай азайтып, қаланың тұрақты дамуына ықпал ететінін растады.

Ақжарды тазарту және мониторинг науқаны – жерді тиімді басқару және қоғамдастықтың араласуы мөлдір, тәртіпті және жайлы қалалық ортаны құруға көмектесетінінің жарқын мысалы.