БҰҰ-ның мәдениет ұйымы ЮНЕСКО 15 желтоқсанды жыл сайынғы атап өту күні ретінде бекіту туралы Шымкенттегі ЮНЕСКО-ның Бас конференциясының шешіміне сәйкес, дүйсенбі күні алғаш рет Әлемдік түрік тілдері отбасы күнін атап өтуге дайындалып жатыр.

Жаңа атап өту күні түрік тілінде сөйлейтін халықтардың ортақ тілдік және мәдени мұрасын айқындап, көптілділік пен мәдени әртүрлілікке ЮНЕСКО-ның кең ауқымды міндеттемесін нығайтады.

Тарихи күн

15 желтоқсан күнін таңдау тіл білімі саласындағы маңызды оқиғаға негізделген. 1893 жылы дәл осы күні дат тілшісі Вильгельм Томсен Орхон жазбаларының әліпбиін – түрік тілдер отбасының ең көне жазбаша ескерткіштерінің бірі – шешіп шыққанын жариялады.

Оның бұл табысы бүгінгі күні Еуразияның түкпір-түкпіріндегі ондаған қауымдастықты байланыстыратын тілдік дәстүрді тереңірек түсінуге жол ашты.

Жалпыға ортақ тілдер отбасы

Түрік тілдері – соның ішінде әзірбайжан, қазақ, қырғыз, түрік, түрікмен және өзбек тілдері – шамамен 12 миллион шаршы километр аумақта 200 миллионнан астам адамның ана тілі болып табылады.

ЮНЕСКО атап өткендей, бұл тілдер бай жазбаша мұраға, мықты ауызша дәстүрлерге және көптеген мүшелік мемлекеттерде ортақ мәдени әдет-ғұрыптарға ие.

Жаңа күнді жариялау Әзірбайжан, Қазақстан, Қырғызстан, Түркия және Түрікменстанның бірлескен өтініші бойынша жүзеге асып, 21 мүше мемлекеттің қолдауына ие болды, бұл тілдік алуантүрліліктің құндылығын кеңінен мойындауды көрсетеді.

Ынтымақтастықты нығайту

ЮНЕСКО-ның айтуынша, жыл сайынғы бұл мерекелік іс-шара БҰҰ-ның 71/328 резолюциясында көрсетілген кең ауқымды көптілділік күн тәртібіне сәйкес келеді.

Түрік тілдер отбасына арнаулы күн белгілеу арқылы ұйым тілдік ынтымақтастықты, мәдени алмасуды және өркениеттер арасындағы диалогты ынталандыруды мақсат етеді.

Жоспарланған іс-шараларға түрік тілдерін және ауызша дәстүрлерді қорғауға бағытталған ақпараттық-түсіндіру бастамалары, академиялық зерттеулер мен бағдарламалар кіреді.

Жыл сайынғы мерекелеу

Бұл күн түрік тілдерінің тарихи тереңдігі мен қазіргі заманғы өміршеңдігін көрсетуге арналған көрмелер, дәрістер, әдеби шаралар мен көркем өнер қойылымдарымен атап өтіледі.

ЮНЕСКО атап өтуді адамзаттың ортақ мұрасының бір бөлігі ретінде тілдік әралуандықты құрметтеуге және тілдерді жеке бас, білім мен мәдени өрнектің маңызды құралы ретінде қорғауға бағытталған халықаралық күш-жігерді нығайтуға мүмкіндік деп санайды.

Ақпарат көзі : https://www.gov.kz/memleket/entities/mfa-geneva/press/news/details/1126403?lang=kk