22 желтоқсан Қазақстанда Мұрағатшылар күні ретінде аталып өтеді. 1998 жылы дәл осы күні Ұлттық мұрағат қоры туралы заң қабылданды.
2024 жыл Қазақстан үшін мұрағат ісін, кітап шығару мен әдебиетті дамытуда айтулы жыл болды. Мұрағаттардың нәтижелі жұмысы, заңнамалық өзгерістер, халықаралық бастамалар мен ірі мәдени іс-шаралар ұлттық мәдени мұраның нығаюына және еліміздің рухани дамуына ықпал етті.
Биылғы жылы мемлекеттік мұрағаттардың қатары 2 облыстық мұрағатпен толықты: Марқакөл облыстық мұрағаты және Шығыс Қазақстан облысының Катонқарағай аудандық мұрағаты. Мәселен, бүгінгі таңда елімізде тарихи ақпараттың маңызды көзі болып табылатын 231 мемлекеттік мұрағат жұмыс істейді.
Заңды және жеке тұлғалардан 219 862 сақтау бірлігі қабылданып, Ұлттық мұрағат қорының көлемін 74,7 мың бірлікке дейін ұлғайтты. Жалпы Қазақстан бойынша мұрағат қорының көлемі 27,5 млн сақтау бірлігін құрайды. Қоғамның мұрағат құжаттарына деген қызығушылығы артып келеді: 2024 жылдың 9 айында 12 187 ғылыми қызметкерге 73 704 сақтау бірлігі берілді.
Мұрағат материалдарын насихаттау мақсатында 5 021 іс-шара өткізілді, оның ішінде фотоқұжаттық көрмелер, дөңгелек үстелдер, ғылыми-практикалық конференциялар және мұрағат құжаттары жинақтарының тұсаукесері.
Маңызды жетістік мұрағат қызметкерлерінің біліктілігін арттыру болды. Соңғы үш жылда мемлекеттік және ведомстволық мұрағаттардың 498 қызметкері оқу курсын аяқтады.
2024 жылы халықаралық ынтымақтастық аясында жұмыс жалғасты. Петропавлда Түрікменстан Республикасымен келісімге қол қойылып, мұрағат саласындағы ынтымақтастық жөніндегі Қазақстан-Ресей комиссиясының V отырысы өтті.
Сонымен қатар Халықаралық архивтер күніне орай «Архив күндері Қазақстандағы Өзбекстан Республикасы» атты көрме ұйымдастырылып, екі мемлекеттің мұрағат қорларына арналған 5 көрменің тұсаукесері өтті.
Кітап шығару және әдебиет саласында көптеген жетістіктерге қол жеткізілді. Соның бірі – Қазақстанның Франкфурт кітап көрмесіне қатысуы. Бұл қазақстандық авторлар мен басылымдардың халықаралық деңгейде ілгерілеуіне ықпал етті.
23 сәуірде атап өтілетін жаңа мереке – Ұлттық кітап күнін бекіту маңызды оқиға болды. Бұл бастама Мемлекет басшысының үшінші Ұлттық Құрылтай сессиясында кітап оқуды насихаттау және қоғамда кітап оқудың жоғары мәдениетін нығайтуға бағытталған тапсырмасына байланысты жүзеге асырылды.
Сонымен қатар, 2025 жылы «Ұлттық кітап» түрлі номинациялар бойынша үздік кітаптарды анықтайтын және авторларды, аудармашылар мен баспаларды қолдайтын байқау өткізіледі.
Министрлік жанынан жас жазушыларға арналған «Алқа» әдеби клубы құрылды. Жас авторлар Ілияс Жансүгіровтің 130 жылдығы мен Бердібек Соқпақбаевтың 100 жылдығына арналған әдеби турға қатысты.
Үшінші рет өткізіліп отырған «Айбоз» ұлттық әдеби сыйлығының лауреаттарын марапаттау рәсімі өтті. , да орын алды. Биылғы жылы сыйлыққа 7 номинация бойынша 176 өтінім берілген.
Министрлік Қазақстан Жазушылар одағымен бірлесіп, «Стратегиялық әріптестік» аясында 3 жаңа жобаны жүзеге асырды. Олар – «Жазушылар әдеби шеберлігі мектебі», «Жаңа Қазақстанның әдеби-ағартушылық панорамасы» және «ТМД елдері мұрағатындағы қазақ жазушыларының ғылыми-зерттеу жұмыстары».
Сонымен қатар бірқатар жазушылардың мерейтойлары өтті. Ілияс Жансүгіровтің 130 жылдығы, Бейімбет Майлиннің 130 жылдығы, Секен Сейфуллиннің 130 жылдығы, Әбішаның 85 жылдығы сияқты кең көлемде аталып өтілді. Кекілбаева, 85 жаста Фариза Оңғарсынова және 80 жаста Герольд Бельгер.
Өздеріңізге белгілі, Қазақстан Республикасының Президенті 2025 жылды «Жұмысшы мамандықтары жылы» деп жариялады. Осыған орай дарынды авторларды қолдауға және қоғамдағы жұмысшы мамандықтардың маңыздылығын ашуға бағытталған «Ерлік пен еңбек дастаны» жас қаламгерлер байқауы жарияланды.
Қазақстанның Ұлттық электронды кітапханасы (ҚазҰЭК) айтарлықтай табысқа қол жеткізді. Кітапхана қоры көркем, ғылыми және сирек әдебиеттерді қоса алғанда, 78 149 құжатқа дейін кеңейді. Бұл нәтижелер ҚазҰЭК-тің халықаралық аренадағы танымалдылығының артып келе жатқанын және оның жаһандық ақпараттық кеңістікке қосқан елеулі үлесін көрсетеді.
Осылайша, 2024 жыл Қазақстан үшін мұрағат ісі, кітап шығару және әдебиет саласындағы елеулі жетістіктер жылы болды. Іске асырылып жатқан бастамалар ұлттық мәдени мұраны нығайтып, әдебиеттің дамуына жәрдемдеседі және азаматтардың маңызды тарихи-мәдени ресурстарға қолжетімділігін арттырады.
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің баспасөз қызметі

Ақпарат көзі : https://www.gov.kz/memleket/entities/mam/press/news/details/907122