2025 жылғы шілде айында Шымкент қаласында масалар мен басқа да зиянды жәндіктерге қарсы ауқымды залалсыздандыру (дезинсекция) шаралары жалғасуда. Бұл жұмыстар қала әкімдігінің бекітілген кестесі мен санитарлық қауіпсіздік талаптарына сай кезең-кезеңмен жүзеге асып жатыр. Қазіргі уақытта залалсыздандыру саябақтарда, гүлзарларда, арық-канал бойларында және тұрғын үйлердің маңайында белсенді түрде жүргізілуде. Әсіресе, Тассай, Қаратау, Әл-Фараби аудандары мен қала іргесіндегі елдімекендерде дезинсекциялық шаралар күшейтілген.

Бұл жұмыстардың негізгі мақсаты – тұрғындар денсаулығын қорғау және масалар мен өзге де жәндіктер арқылы таралатын жұқпалы аурулардың алдын алу. Атап айтқанда, ЖРВИ, безгек (малярия), денге қызбасы және басқа да вектор арқылы жұғатын аурулар қазіргі таңда климаттық өзгерістер мен жауын-шашынның артуына байланысты жиі кездесіп отыр. Осыған орай, қала әкімдігі мен санитариялық-эпидемиологиялық қызметтер зиянкестердің ошақтарын ерте анықтап, жүйелі дезинсекция шараларын қолға алды.

Залалсыздандыруда қолданылып жатқан заттар арнайы сертификатталған, адам мен жануарлар үшін қауіпсіз, алайда өңделген аймақтарда тұрғындардан сақтық шараларын сақтау талап етіледі. Мәселен, арнайы мамандар өңдеу жүргізілген аймақтарда балалардың ойнауына жол бермеуді, үй жануарларын сол аумаққа шығармауды және залалсыздандырылған жермен тұрмыстық заттардың жанаспауын қадағалауды сұрайды. Сонымен қатар, әрбір азамат өз ауласын таза ұстап, қажет болса, жеке қаражаты есебінен дезинсекция жасата алады. Бұл – тұрғындар тарапынан зиянкестердің көбеюін болдырмауға бағытталған жауапкершілікті арттырады.

Мамандар атап өткендей, қазіргі таңда жұмыстың сапалы әрі нәтижелі болуы үшін тұрғындардың өз белсенділігі мен түсінігі қажет. Себебі зиянды жәндіктер, әсіресе масалар, көбіне судың жиналған, батпақты, қараусыз қалған жерлерінде көбейеді. Ал мұндай аймақтар тұрғындардың өз аулаларында да кездесуі мүмкін. Осыған байланысты, өз ауласындағы су жиналған жерлерді жою, бос ыдыстарды төңкеріп қою, жертөлелерді құрғатып отыру – күнделікті сақтық шаралары ретінде маңызды.

Айта кету керек, мұндай залалсыздандыру шаралары Шымкентте жыл сайын өткізіліп келеді. Мысалы, 2023 жылы қалада көктем мен жаз айларында екі рет кең көлемді дезинсекция жүргізілген болатын. Ол кезде де масалар мен шіркейлердің көбеюіне қарсы химиялық өңдеулер жасалып, 10 мың гектардан астам аумақ қамтылған еді. Ал 2024 жылы жаңбырлы маусым ұзаққа созылып, маса мен шыбындардың саны күрт артқандықтан, әкімдік өңдеу жұмыстарын қосымша қаржыландырып, үш кезеңге дейін ұлғайтты.

Осы жылдардағы тәжірибе көрсетіп отырғандай, тек мемлекеттік мекемелердің жұмысы жеткіліксіз — тұрғындар мен кәсіпкерлік нысандардың да белсенділігі ауадай қажет. Қаланың санитарлық жағдайы тек жергілікті билікке емес, әрбір қала тұрғынына байланысты. Осы мақсатта 2025 жылы да тұрғындарға арналған ақпараттық жадынамалар таратылып, телеарна, радио, әлеуметтік желілер арқылы ескерту хабарламалары жолданып жатыр.

Қазіргі залалсыздандыру науқанының тағы бір жаңалығы – геолокация арқылы бақылау. Арнайы мобильді қосымшалар мен дрондардың көмегімен залалданған аймақтар нақты белгіленіп, тиімді өңдеу алгоритмдері қолданылуда. Бұл технологиялық жаңашылдық өңдеудің қайталанбауын, уақытты үнемдеуді және уытты заттарды артық пайдаланбауды қамтамасыз етеді.

Қорытындылай келе, Шымкент қаласында жүргізіліп жатқан зиянкестерге қарсы залалсыздандыру жұмыстары — тек маусымдық шара емес, тұрғындардың өмір сапасына тікелей әсер ететін маңызды профилактикалық қадам. Өткен жылдардағы тәжірибені ескере отырып, биылғы жылы қолға алынған жаңашылдықтар мен тұрғындар белсенділігі бұл жұмыстың нәтижелі болуына ықпал ететіні сөзсіз. Ең бастысы – қала тұрғындары санитарлық тазалықты сақтауға өз үлесін қосып, қауіптің алдын алуға атсалысуы қажет.