2025 жылдың шілде айында Шымкентте жануарлардың энзоотиялық ауруларының алдын алуға бағытталған ақпараттық-профилактикалық науқан басталды. Іс-шараларды қалалық ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі, «Ветеринариялық қызмет» мемлекеттік кәсіпорнының мамандары және әл-Фараби ауданы әкімдігінің қызметкерлері бірлесіп ұйымдастырды. Негізгі кезеңдердің бірі 23 және 24 шілдеде Текесу ықшамауданының тұрғындарымен кездесулер болды, онда 10 тамызға жоспарланған алдағы дезинфекциялау жұмыстары талқыланды.

Энзоотиялық аурулар белгілі бір аумақта локализацияланған және жануарлар арасында таралатын жұқпалы және паразиттік аурулар. Олардың кейбіреулері адамдар үшін қауіпті болуы мүмкін, әсіресе қоздырғыш қоршаған ортада сақталса немесе жәндіктердің шағуы арқылы берілсе. Ауыл шаруашылығы жануарлары тұрғын аудандарға жақын жерде ұсталатын қалалық жерлерде мұндай аурулар халықтың денсаулығына да, тұтастай алғанда қалалық экожүйеге де жоғары қауіп төндіреді.

Дезинфекцияға дайындық барысында мамандар тұрғындарға санитарлық қауіпсіздік ережелерін, шаруашылық құрылыстар маңындағы көңді, органикалық қалдықтарды, дымқыл қоқыстарды және қоқысты дер кезінде шығарудың маңыздылығын түсіндірді. Оның салдарымен күресуден гөрі алдын алу әрқашан тиімдірек екеніне басты назар аударылды. Сондай-ақ тұрғындарға тегін ветеринарлық шараларға қатысу мүмкіндіктері мен аумақтарды дезинфекциялауға дұрыс дайындау жолдары айтылды.

Ағымдағы науқан жеке жауапкершілік пен қоғамның қатысуына баса мән беруімен ерекшеленеді. Бұрын мұндай іс-шаралар тек қалалық қызметтердің бастамасы ретінде қабылданса, қазір өз аумақтарының санитарлық жағдайы қоршаған ортаның әл-ауқатына тікелей әсер ететінін қала тұрғындарының саны артып келеді. Бұл экологиялық сананың өсіп келе жатқанын және тіпті қалалық жағдайда да табиғатпен тұрақты қатар өмір сүру мәдениетінің біртіндеп қалыптасуын көрсетеді.

Тарихқа көз жүгіртсек, Шымкентте бұған дейін де осындай оқиғалар болған. Мәселен, 2022 жылы ірі қара малдың бруцеллез және тері дерматит ауруларының алдын алу мақсатында қала маңындағы елді мекендерде де ауқымды дезинфекциялау жұмыстары жүргізілді. Ол кезде жұмыс 80-нен астам жеке шаруа қожалығын қамтыды. Дегенмен, қазіргі бастамадан айырмашылығы, бұрынғы шаралар көбінесе кең ақпараттық қолдаусыз механикалық тазалаумен шектелді.

Қолданыстағы бағдарлама жүйелі көзқараспен ерекшеленеді: алдын ала дайындық, түсіндіру, мамандарды ғана емес, жергілікті белсенділерді, көше ақсақалдарын, коммуналдық және санитарлық қызмет қызметкерлерін тарту. Бұл инфекцияның ықтимал көздерін жоюға ғана емес, сонымен қатар қалалық блоктарда санитарлық өзін-өзі бақылаудың тұрақты тәжірибесін қалыптастыруға мүмкіндік береді.

Экологиялық тұрғыдан алғанда дезинфекциялық шаралар да маңызды рөл атқарады. Аймақтарды көң мен органикалық қалдықтардан тазарту топырақ пен жер асты суларының ластану деңгейін төмендетуге көмектеседі, шыбындардың, егеуқұйрықтар мен басқа да ауру тасымалдаушылардың көбеюіне жол бермейді. Сонымен қатар, ол органикалық заттардың ыдырауы кезінде пайда болатын аммиак пен күкіртті сутегі сияқты жағымсыз және зиянды газдардың атмосфераға шығуын болдырмайды.

Тікелей санитарлық әсерден басқа, мұндай қызмет жалпықалалық экологиялық жағдайға жанама әсер етеді: ауа сапасы жақсарады, нөсер ағындары мен суару арналарының ластану қаупі төмендейді, қалалық ортаның жайлылығы жоғарылайды, әсіресе жеке секторларда, мұнда отандық мал шаруашылығы тәжірибесі әлі де сақталған.

Энзоотиялық аурулардың алдын алу тек ветеринарлық ғана емес, сонымен қатар әлеуметтік міндет болып табылады. Жергілікті тұрғындарды тарту азаматтар мен билік арасындағы сенімділікті нығайтуға, сондай-ақ қол жеткізілген нәтижелердің тұрақтылығын қамтамасыз етуге көмектеседі. Мұндай шаралар бір реттік шара емес, қала экологиясын және оның тұрғындарының денсаулығын жүйелі түрде жақсартуға бағытталған қадам.

Дезинфекциялық шаралардың жоспарланған басталуы – 10 тамыз – ағымдағы ақпараттық науқанның практикалық кезеңі болады. Осы уақыттан бастап мамандар аса қауіпті аймақтардағы аулаларды, сарайларды және іргелес аумақтарды санитарлық тазарту бойынша белсенді жұмыстарды бастайды. Қала әкімдігі барлық үй және ауыл шаруашылығы жануарларының иелерін аумақтарды дер кезінде дайындауды қамтамасыз етіп, санитарлық нормаларды қатаң сақтауға шақырады.

Осылайша, Шымкентте жүзеге асырылып жатқан энзоотиялық аурулардың алдын алу бағдарламасы халықтың денсаулығын сақтауға, экологиялық қауіптерді азайтуға және қала өмірінің сапасын жақсартуға бағытталған түрлі құрылымдардың күш-жігерін сәтті үйлестірудің үлгісі болып табылады. Бұл санитарлық тазалық пен қоршаған ортаға қамқорлық әрбір тұрғынның күнделікті жауапкершілігінің бір бөлігіне айналатын қауіпсіз және тұрақты қаланы қалыптастыру жолындағы маңызды қадам.