2025 жылдың 29 шілдесінде Шымкент қаласында Қалалық жайлы ортаны дамыту басқармасының кезекті аппараттық мәжілісі өтті. Жиын барысында қаладағы абаттандыру жұмыстарының жай-күйі, санитариялық тазалық шаралары, көгалдандыру бағытындағы жаңа бастамалар және инфрақұрылымды жетілдіру мәселелері жан-жақты қаралды. Басқарма басшылығы қаланың тұрғындары үшін қауіпсіз әрі жайлы ортаны қамтамасыз ету — басты басымдықтардың бірі екенін атап өтті.

Жиында әрбір бөлімше бойынша нақты тапсырмалар беріліп, олардың орындалу мерзімдері мен бақылау тетіктері белгіленді. Қала көшелерін тазарту, саябақтар мен аулаларды көгалдандыру, инженерлік инфрақұрылым нысандарын күтіп ұстау, жарықтандыру мен суару жүйелерін жетілдіру — күн тәртібіндегі негізгі мәселелер қатарында болды. Сондай-ақ, тұрмыстық қатты қалдықтарды дер кезінде шығару және қайта өңдеу деңгейін арттыру шаралары қарастырылды.

Бұл мәжілістің ерекшелігі — оның қала экожүйесіне әсері мен тұрақты дамуына бағытталғандығында. Шымкент – еліміздің ірі мегаполистерінің бірі, мұнда халық саны жыл сайын артып келеді. Соған сай көлік қозғалысы, тұрмыстық қалдық көлемі мен жасыл аймақтарға түсетін жүктеме де көбейіп отыр. Сол себепті абаттандыру және көгалдандыру тек эстетикалық емес, экологиялық тұрғыдан да маңызды.

Қалалық жайлы ортаны дамыту басқармасы қаладағы жасыл белдеуді кеңейту үшін биылғы жылы 15 мыңнан астам ағаш көшеттерін отырғызуды жоспарлап отыр. Бұған қоса, көпқабатты тұрғын үйлердің аулалары мен қоғамдық саябақтарда 40-тан астам жаңа гүлзар мен көгал алаңдарын жасау жұмыстары қолға алынған. Мұндай бастамалар қала микроклиматын жақсартып, жаздың аптап ыстығында ауаның температурасын төмендетуге ықпал етеді.

Санитариялық тазалық мәселесі де басты назарда. Қала көшелерінде қоқыс жинау жұмыстарының жиілігі арттырылып, қатты қалдықтарды сұрыптап жинау тәжірибесі кезең-кезеңімен енгізілуде. Соңғы жылдары тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеу үлесі 18%-дан 27%-ға дейін өсті. Бұл экожүйеге түсетін жүктемені азайтып, топырақ пен судың ластану қаупін төмендетеді.

Өткен жылдармен салыстырғанда, мұндай аппараттық мәжілістердің форматы да айтарлықтай өзгерген. Мәселен, 2022–2023 жылдары абаттандыру мәселелері негізінен маусымдық жоспарлау шеңберінде ғана қаралса, 2024 жылдан бастап тұрақты экологиялық мониторинг пен цифрлық бақылау жүйесі енгізіле бастады. Қазір қаладағы бірқатар негізгі көшелерде қоқыс жинау мен суару техникасы GPS арқылы бақыланып, жұмыс сапасы нақты уақыт режимінде қадағаланады. Бұл жүйелілік — өткен тәжірибелерден алынған басты сабақ.

Сонымен қатар, қала экожүйесін қорғауда тұрғындардың да рөлі артып келеді. Жиында еріктілерді, жастар ұйымдарын және жергілікті қауымдастықтарды көгалдандыру жұмыстарына белсенді тарту жөнінде ұсыныстар айтылды. Мұндай қоғамдық қатысу тәжірибесі 2023 жылы «Таза қала» акциясы кезінде өз тиімділігін дәлелдеді: сол кезде 3 айда 1200-ден астам тұрғын сенбіліктерге қатысып, 50 тоннаға жуық қоқыс шығарылған еді. Биылғы жылы бұл көрсеткішті екі есеге арттыру жоспарлануда.

Абаттандыру және көгалдандыру шараларының қала экожүйесіне тікелей әсері бар. Ағаштар көмірқышқыл газын сіңіріп, ауаны тазартады, жел жылдамдығын азайтып, қалалық климатты жұмсартады. Гүлзарлар мен көгал алаңдары шаң-тозаңды ұстап, аллергендердің таралуын азайтады. Суару және жарықтандыру жүйелерін тиімді пайдалану — энергия мен ресурсты үнемдеудің заманауи тәсілдеріне сәйкес келеді.

Қалалық жайлы ортаны дамыту басқармасы аппараттық мәжілісте алдағы айларға арналған басымдықтарды айқындады. Оның ішінде:

• Қаладағы жасыл желекті 10%-ға ұлғайту;
  
   
• Қоқыс жинау және сұрыптау жүйесін жетілдіру;
  
   
• Көпқабатты үйлердің аулаларын кешенді абаттандыру;
  
   
• Қоғамдық орындардың жарықтандыру және суару жүйесін жаңғырту;
  
   
• Экологиялық акциялар мен сенбіліктерді ай сайын өткізу.
  
   

Қорытындысында басқарма басшысы қала тұрғындарының өмір сүру сапасын арттыру мен экожүйені қорғау қатар жүргізілетінін атап өтті. Қаладағы жайлы орта – бұл тек таза көшелер мен көрікті саябақтар ғана емес, ол экологиялық тепе-теңдікті сақтауға мүмкіндік беретін тұрақты жүйе екенін еске салды.