2025 жылдың 30 шілдесінде Шымкентте қалалық қоғамдық кеңестің отырысы өтті, оның негізгі тақырыбы қалалық жайлы ортаны қалыптастыру және мегаполис экологиясын қорғау болды. Қолайлы ортаны дамыту басқармасының өкілдері атқарылған жұмыстар туралы есеп беріп, алдағы уақыттағы жоспарларымен бөлісіп, абаттандыру, жасылдандыру және инфрақұрылымды жақсартуға баса назар аударды.

Соңғы жылдары Шымкентте урбанизацияның жоғары қарқыны байқалды: тұрғын үй кешендерінің саны артып, көлік жүктемесі мен тұрмыстық қалдықтардың көлемі артып келеді. Мұның бәрі қала экожүйесінің жағдайына сөзсіз әсер етеді. Сондықтан департаменттің және оған қатысты құрылымдардың басты мақсаты – эстетикалық жақсарту ғана емес, сонымен бірге ұзақ мерзімді экологиялық тұрақтылық. Ведомство өкілдері өз баяндамасында жыл басынан бері қалада 20 мыңнан астам ағаштар мен бұталар отырғызылғанын, жаңа гүлзарлар мен көгалдар жасалғанын, көшелерді санитарлық тазалау және арықтар мен каналдарды жүйелі түрде жуу жұмыстары жүргізілгенін атап өтті. Бұл шаралар ауаның сапасын жақсартуға және жазғы аптап ыстықтың әсерін азайтуға бағытталған.

Қоғамдық кеңес мүшелері тұрғындардың экологиялық мәдениетін көтеруге бағытталған бірқатар бастамаларды ұсынып, талқылауға белсене қосылды. Олар қаланың тазалығы мен жасыл желектердің сақталуы тек коммуналдық қызметке ғана емес, тұрғындардың өзіне де байланысты екенін баса айтты. Ұсыныстардың қатарында қосымша сенбіліктерді өткізу, «Таза аула – таза қала» тақырыбында жастар арасында жарыстар ұйымдастыру, қалдықтарды бөлек жинау үшін қосымша жәшіктер орнату және қалдықтарды қайта өңдеу жүйесін дамыту бар. Сондай-ақ, қоғам белсенділері шаң мен қоқыстың көзіне айналатын құрылыс нысандарына бақылауды күшейту қажеттігін де айтты.

Жиналғандар өткен жылдардағы жағдайды салыстыра отырып, абаттандыру және көгалдандыру жұмыстарының жүйелі сипатқа ие болып, қала орталығын ғана емес, шалғай елді мекендерді де қамтитынын атап өтті. 2023 жылы орталық көшелер мен саябақтарға басты назар аударылды, ал қала шетіндегі жұмыстардың ең аз көлемі алынды. 2024 жылы тәжірибе кеңейтілді: Қайтпас, Тассай және Қызылжар шағын аудандарында белсенді ағаш отырғызу басталды, жаңа алаңдар мен гүл алаңдары жабдықталды. 2025 жылы кешенді тәсілге баса назар аударылады: абаттандырумен қатар суды үнемдеуге және ыстық климат жағдайында екпелердің өміршеңдігін сақтауға мүмкіндік беретін түнгі суарудың автоматтандырылған технологиялары енгізілуде.

Бұл шаралардың қала экожүйесіне әсері айқын. Жасыл кеңістіктер ауа температурасын төмендетеді, шаңды ұстайды және көмірқышқыл газын сіңіреді. Таза суару арықтары мен арналары қалыпты су ағынын қамтамасыз етеді және тоқырауды болдырмайды, бұл жәндіктердің көбею қаупін және жағымсыз иістердің пайда болуын азайтады. Жасыл аумақтарды дамыту қала ішінде биологиялық әртүрлілікті сақтай отырып, құстар мен пайдалы жәндіктер үшін қолайлы орта жасайды. Осылайша, әрбір отырғызылған бұта немесе банктің тазартылған учаскесі эстетикалық ғана емес, сонымен қатар практикалық экологиялық пайда әкеледі.

Жиында ресурстарды тиімді пайдалану мәселелері де талқыланды. Кеңес мүшелері нақты уақыт режимінде су шығыны мен суару техникасының қозғалысын бақылауға мүмкіндік беретін «ақылды суару» жүйесін енгізуді мақұлдады. Бұл тәсіл шығындарды азайтып қана қоймай, табиғи ресурстарға жауапкершілікпен қарауды қалыптастырады. Сонымен қатар, қоқыстарды заңсыз тастау фактілерін азайту мақсатында каналдар мен өзендердің жағалауындағы аумақтарда бейнебақылау камераларының желісін кеңейту жөнінде ұсыныстар айтылды.

Талқылаудың маңызды бөлігі экологиялық мәдениетті дамыту тақырыбы болды. Жастар ұйымының өкілдері қала тұрғындарының қала экологиясын сақтауға қатысуы ұзақ мерзімді нәтижелердің кепілі екенін атап өтті. Өткен жылдардағы мысалдар бірлескен сенбіліктер мен тәрбиелік науқандардың айтарлықтай нәтиже беретінін көрсетеді. 2024 жылы «Таза қала» акциясы аясында іс-шараларға 1200-ден астам тұрғын қатысып, 50 тоннадан астам қоқыс жиналды, тұрғын үйлердегі антисанитариялық жағдайға шағымдар саны үштен біріне қысқарды.

Отырысты қорытындылаған қоғамдық кеңес пен қалалық қызмет өкілдері жұмыстың бірнеше басым бағыттарын белгіледі. Олардың қатарында жасыл желектер алаңын ұлғайту, суды үнемдейтін технологияларды енгізу, су айдындарын жүйелі түрде тазарту, қалдықтарды бөлек жинау және қайта өңдеу жүйесін дамыту, сондай-ақ қала тұрғындарының қоршаған ортаға деген жауапкершілікті көзқарасын қалыптастыру мақсатында тәрбиелік іс-шаралар өткізу бар.

Осылайша, 30 шілдеде өткен қоғамдық кеңес отырысы Шымкент үшін экология мен жайлы қалалық ортаны құру стратегиялық басымдыққа айналып отырғанын көрсетті. Ұсынылған шаралар толық көлемде орындалса, қала ұзақ мерзімді нәтижеге ие болады: ластану азаяды, микроклимат жақсарады, биоәртүрлілік артады және тұрғындардың өмір сүру сапасы артады. Таза және жасыл орта табиғатқа деген қамқорлықтың символы ғана емес, Шымкенттің заманауи және экологиялық жауапты мегаполис ретінде тартымдылығын арттыратын фактор болады.