2025 жылғы 31 шілде күні Шымкент қаласында энзоотиялық аурулардың алдын алуға бағытталған ауқымды дезинфекциялық жұмыстың екінші кезеңі ресми түрде басталды. Бұл шараны «Ветеринариялық қызмет» мемлекеттік коммуналдық кәсіпорны мен «Ұлттық сараптама орталығының» жергілікті филиалы бірлесіп атқаруда. Негізгі мақсат – кенелер мен өзге де қауіпті жәндіктердің көбеюін тежеу, соның ішінде Конго-Қырым геморрагиялық қызбасына шалдығу қаупін азайту.

Жұмыстарға 18 кәсіби дезинфектор және 6 арнайы техника жұмылдырылған. Қолданылатын барлық препараттар алдын ала зертханалық тексеруден өтіп, сертификатталған. Бұл олардың тиімділігін әрі адамдар мен үй жануарлары үшін қауіпсіздігін қамтамасыз етеді. Дезинфекция барысында санитарлық талаптар қатаң сақталып, өңдеу жұмыстары тек бекітілген тәртіппен жүргізіледі.

Ағымдағы кезеңде 152 мыңнан астам ауыл шаруашылығы жануарларын бүрку және тоғыту арқылы өңдеу жоспарланған. Сонымен қатар, жалпы ауданы 2,3 миллион шаршы метр болатын қора-жайлар мен олардың айналасындағы буферлік аймақтар толық залалсыздандырылады. Дәл осындай көлемдегі жұмыстар қалалық саябақтарда, гүлзарлар мен жасыл аймақтарда да жүргізіледі. Бұл – тұрғындардың жаппай демалатын орындарында да қауіпсіздік шараларының күшейтілетінін білдіреді.

Бюджет есебінен атқарылатын дезинфекция тек мал ұстайтын үйлер мен арнайы қораларға жасалады. Мамандардың айтуынша, ең жоғары нәтиже механикалық тазарту жүргізілген, яғни қоқыс пен көңі шығарылған аумақтарда байқалады. Сондықтан тұрғындардан алдын ала тазалықты қамтамасыз ету талап етіледі.

Кене шағу арқылы таралатын Конго-Қырым геморрагиялық қызбасы – өте қауіпті вирус. Ол адамға тек тікелей шаққан кезде ғана емес, қанға тойған кене ezілгенде немесе малдан алынған кененің қаны теріге, шырышты қабыққа тиген жағдайда да жұғуы мүмкін. Аурудың белгілері жылдам дамиды, ал асқыну қаупі жоғары. Сондықтан алдын алу – ең тиімді қорғаныс.

Бұл бағыттағы жұмыстар Шымкентте жыл сайын өткізіледі. 2023 жылы 120 мыңнан аса мал басы өңделіп, шамамен 1,8 млн шаршы метр аумақ залалсыздандырылған еді. 2024 жылы бұл көрсеткіш өсті, бірақ басым бөлігі қала шетінде, ауылдық аймақтарда жүзеге асырылды. Ал биылғы 2025 жылы дезинфекция ауқымы кеңейіп, мал қораларымен қатар, қаладағы орталық саябақтар мен скверлер де жоспарға енгізілді. Бұл – адамдар көп жиналатын аймақтарда да кене мен өзге жәндіктерден қорғау шараларын жүйелі түрде жүргізу үшін жасалған қадам.

Мамандар биылғы жұмыстардың тағы бір ерекшелігін атап өтті – тұрғындармен ақпараттық түсіндіру жұмысы айтарлықтай күшейтілді. Қалада ескерту парақшалары таратылып, әлеуметтік желілерде қауіпсіздік шаралары жөнінде бейнероликтер жарияланды. Тұрғындарға кенені қалай дұрыс алып тастау, жануарларды қалай тексеру және қандай жағдайларда дәрігерге жүгіну қажеттігі түсіндірілуде.

Экологиялық тұрғыдан алғанда да, бұл дезинфекция маңызды. Қолданылатын препараттар тек зиянды жәндіктерге әсер етеді, ал адамдар мен жылы қанды жануарларға қауіп төндірмейді. Сонымен бірге пайдалы жәндіктерге зиян келтірмеу үшін өңдеу жұмыстары арнайы әдістемеге сәйкес жүргізіледі. Бұл қаладағы табиғи тепе-теңдікті сақтау үшін қажет.

Жалпы, жасыл аймақтарды өңдеу – тұрғындардың жайлылығын арттырып қана қоймай, балалар мен үй жануарлары үшін қауіпсіз орта қалыптастырады. Саябақтар мен гүлзарлардағы залалсыздандыру жұмыстары демалыс орындарында кене шағу қаупін едәуір азайтады.

Қала тұрғындарына мамандар бірнеше қарапайым ережені сақтау қажеттігін ескертеді: үй жануарларын үнемі тексеріп тұру; далаға шыққанда арнайы репелленттер қолдану; орманды немесе шөп басқан жерлерде жабық киім кию; серуеннен кейін өз денесін және киімін мұқият қарау. Егер кене анықталса, оны өз бетінше жалаң қолмен жұлуға болмайды, міндетті түрде арнайы құралдармен немесе маман көмегімен алу керек.

31 шілдеде басталған бұл екінші кезең – Шымкенттегі санитарлық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің маңызды бөлігі. Бұған дейінгі жылдардағы тәжірибе көрсеткендей, кешенді және жүйелі залалсыздандыру, аумақты таза ұстау және тұрғындардың қауіпсіздік ережелерін сақтауы ғана ұзақ мерзімді нәтижеге қол жеткізуге мүмкіндік береді. Егер тұрғындар тазалықты қатаң сақтап, мамандардың кеңестерін орындаса, қаладағы кене тудыратын қауіптерді айтарлықтай азайтуға болады.

Шымкент үшін бұл тек маусымдық шара емес, жыл сайын жетілдіріліп келе жатқан санитарлық қорғау жүйесінің бір бөлігі. Жұмыстың ауқымы мен қамту деңгейінің артуы – қала әкімдігі мен арнайы қызметтердің тұрғындардың денсаулығы мен қауіпсіздігін басты орынға қоятынын дәлелдейді.