Шымкент қаласында ауыл шаруашылығымен айналысатын шаруалар мен кәсіпкерлер үшін аса маңызды жаңалық орын алды. 2026 жылдың 1 қаңтарынан бастап қала аумағындағы ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерге салынатын салық мөлшері гектарына орта есеппен 1 013 теңге болып бекітіледі. Бұл — бұрынғы мөлшерден 45 есе аз. Мұндай өзгеріс тек қана техникалық түзету емес, бұл ауылдық еңбек адамдары үшін әділдік орнатуға бағытталған нақты қадам.

Ауыл шаруашылығы — қала мен ел экономикасының тірегі саналатын сала. Алайда соңғы жылдары Шымкенттегі шаруалар салық салмағының тым жоғары болуына байланысты елеулі қиындықтарға тап болды. 2018 жылы Шымкентке республикалық маңызы бар қала мәртебесі берілгеннен кейін, ауыл шаруашылығы жер телімдері елдімекен санатына енгізілді. Соның салдарынан бұрын салыстырмалы түрде төмен болған жер салығы күрт өсті. Гектарына 91 700 теңге көлеміндегі салық мөлшерлемесі көптеген шаруалар үшін ауыр жүкке айналды.

Бұл мәселені шешу үшін 2022 жылы қалалық мәслихат салық мөлшерлемесін 50 пайызға төмендету туралы шешім қабылдады. Дегенмен, бұл жеңілдік жағдайды түбегейлі өзгертпеді. Салық мөлшері көршілес облыстармен салыстырғанда әлі де 45 есе жоғары болды. Мұндай айырмашылық ауыл шаруашылығының бәсекеге қабілеттілігін төмендетіп, жергілікті өндірушілердің өнімдерін нарыққа тиімді шығаруына кедергі келтірді.

Ауыл шаруашылығы — тек өндіріс емес, ол сонымен бірге азық-түлік қауіпсіздігі мен халықтың әл-ауқатын қамтамасыз ететін маңызды фактор. Сондықтан да қала әкімдігі бұл мәселені ұзақ уақыт күн тәртібінде ұстады. Қала басшылығы Парламентпен және бірқатар мемлекеттік органдармен тығыз жұмыс істеп, салық заңнамасына өзгерістер енгізу жөнінде ұсыныстар әзірледі.

Нәтижесінде Мемлекет басшысы қол қойған жаңа Салық кодексінде Шымкент қаласының ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлеріне салық мөлшерлемесін айтарлықтай азайту қарастырылды. 2026 жылдың басынан бастап бұл мөлшер гектарына 1 013 теңге деңгейінде болады. Бұл өзгеріс шаруалар үшін үлкен жеңілдік әкеледі және олардың өндірістік шығындарын азайтып, табыстылығын арттырады деп күтілуде.

Мұндай қадамның экономикалық әсері көп қырлы. Біріншіден, бұл ауыл шаруашылығына инвестиция тартуға жол ашады. Салықтың төмендеуі шаруаларға жаңа техника алуға, егістік көлемін ұлғайтуға және өнім сапасын арттыруға мүмкіндік береді. Екіншіден, ауылдан қалаға азық-түлік жеткізу тізбегіндегі бағаны тұрақтандыруға септігін тигізеді. Үшіншіден, бұл қадам ауылдық аймақтардағы әлеуметтік тұрақтылықты сақтауға, халықтың тұрмысын жақсартуға ықпал етеді.

Тарихқа көз жүгіртсек, мұндай салықтық өзгерістер ауыл шаруашылығының дамуына айтарлықтай әсер етіп келген. Мысалы, 2000 жылдардың басында ауыл шаруашылығына салынатын салықтың төмендеуі елімізде егіншілік пен мал шаруашылығының қайта жандануына себеп болды. Ал 2010 жылдары енгізілген кейбір аймақтық жеңілдіктер жергілікті шаруаларға өндіріс көлемін ұлғайтуға мүмкіндік берген. Шымкенттегі биылғы өзгеріс те дәл осындай оң нәтижелер беруі ықтимал.

Бұрынғы тәжірибелер көрсеткендей, салықтың азаюы бірден өнім көлемін арттыруға мүмкіндік бермегенімен, орта және ұзақ мерзімде саладағы белсенділікті арттырады. Бұл әсіресе шағын және орта шаруа қожалықтары үшін маңызды, өйткені олар салық қысымынан босап, өз қаржысын тікелей өндіріс пен инфрақұрылымды дамытуға бағыттай алады.

Бүгінгі таңда Шымкентте ауыл шаруашылығымен айналысатын жүздеген кәсіпкер мен мыңдаған жеке шаруа қожалығы бар. Олардың көпшілігі көкөніс, жеміс-жидек, дәнді дақылдар өсіреді және мал шаруашылығымен айналысады. Салық жүктемесінің төмендеуі бұл өндіріс түрлерінің барлығына да оң әсерін тигізеді. Әсіресе, жем-шөп бағасының қымбаттауы мен жанармай шығындарының артуы кезінде бұл шешім шаруаларға нақты көмек болады.

Кейбір сарапшылар бұл өзгеріс қала мен ауыл арасындағы экономикалық теңгерімді сақтауға да үлес қосады деп санайды. Өйткені ауыл шаруашылығындағы салық жеңілдіктері қаладағы азық-түлік бағасының тұрақтылығына да әсер етеді. Сонымен қатар, бұл шара ауылдық жерлерде жұмыс орындарын сақтауға және жастардың ауылда қалуына ықпал етуі мүмкін.

Жалпы алғанда, Шымкентте ауыл шаруашылығы жерлеріне салынатын салықтың 45 есе төмендеуі — тек жергілікті шаруалар үшін ғана емес, бүкіл қала экономикасы үшін маңызды оқиға. Бұл шешім әділдік қағидаттарына негізделген және өндірістің тұрақты дамуына жол ашады.

Алдағы уақытта қала әкімдігі мен тиісті мемлекеттік органдар тұрғындардың күнделікті өміріне және қаланың экономикасына тікелей әсер ететін осындай мәселелерді жүйелі түрде шешуді жалғастыруға ниетті. Шаруалар үшін жасалған бұл жеңілдік — ауыл шаруашылығының дамуына жаңа серпін беріп, Шымкенттің азық-түлік қауіпсіздігі мен экономикалық тұрақтылығын нығайтатын маңызды қадам болмақ.