2025 жылдың 12 тамызында Шымкентте астық жинау науқаны ресми түрде аяқталды. Жергілікті шаруалар үшін биылғы жыл соңғы онжылдықтағы ең қиын жыл болды: көктем мен жаздың бірінші жартысы құрғақ болды, бұл егістіктегі жұмысты айтарлықтай қиындатты. Климаттық сынақтарға қарамастан, диқандар егінді дер кезінде аяқтап, егін жинап, өңірді азық-түліктік астықпен тұрақты қамтамасыз етті.

Қалалық ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімінің мәліметінше, биыл 10,9 мың гектарға жуық жерге дәнді дақылдар егілген болса, оның басым бөлігін бидай, 600 гектарға жуығы арпа. Орташа өнімділік гектарына 10 центнерден айналды. Бұл көрсеткіш 12-13 центнерден жинауға болатын өткен жылмен салыстырғанда сәл төмен, бірақ қалыпты емес құрғақ көктем жағдайында нәтиже лайықты деп саналады.

2025 жылғы маусымда фермерлер ысырапты барынша азайту және астық сапасын сақтау үшін заманауи технологияларды және бейімделген ауыл шаруашылығы тәжірибесін белсенді түрде қолданды. Негізгі шешімдердің бірі судың топырақта сақталуына және ыстық кезеңде өсімдіктерді қолдауға мүмкіндік беретін ылғал үнемдейтін технологияларды қолдану болды. Қолайлы ауа райы терезелерін барынша пайдалану үшін егіс пен егін жинау қатаң белгіленген мерзімде жүргізілді. Арнайы тыңайтқыштар өсімдіктердің құрғақшылыққа төзімділігін арттыруға және жауын-шашын аз болса да егінді сақтауға көмектесті.

Нәтижесінде жиналған астықтың жалпы көлемі шамамен 66 мың тоннаны құрады. Бұл қор қаланың ішкі қажеттілігіне де, ұн мен нан нарығындағы баға тұрақтылығын қамтамасыз етуге де жұмсалады. Сондай-ақ, орақ науқаны аяқталғаннан кейін көптеген шаруа қожалықтары соңғы жылдары сұранысқа ие, экспортқа тиімді майлы дақыл – мақсары егуге кірісті.

Мақсары қарапайым және шектеулі суару жағдайында өсе алады, бұл оны әсіресе құрғақшылыққа бейім аймақтар үшін өзекті етеді. Шымкент үшін бұл да дәстүрлі астық өсіру кезеңінде ауа райы жағдайына тәуелділікті азайтып, ауыл шаруашылығы өндірісін әртараптандыруға мүмкіндік береді.

Өткен жылдармен салыстырғанда жағдай қарама-қайшы көрінеді. 2024 жылы ауа райы біршама жұмсақ болды: жауын-шашын тұрақты болды, ал өнім жоғары болды. Алайда заманауи әдістер мен жабдықтар әлі толық пайдаланылмады. 2023 жылы техниканың тозуы мен жеткілікті қаржыландырудың жоқтығынан көптеген шаруашылықтар егін егу мен жинауды кешіктіріп, астықтың жалпы көлемін қысқартты. 2025 жылы фермерлер ауылшаруашылық техникасы паркін жаңартуға, тамшылатып суару мен топырақтың ылғалдылығын дәл бақылау жүйесін енгізуге сенді. Бұл шаралар нақты нәтиже берді.

Ғылыми қолдау да маңызды рөл атқарды. Ауыл шаруашылығы ғылыми орталықтарының қызметкерлері диқандармен бірге бидай мен арпаның құрғақ климатқа төзімді жаңа сорттарын сынақтан өткізді. Мұндай сорттарды интродукциялау қолайсыз жылдардың өзінде егін өнімділігін 10-15%-ға арттыруға болатынын тәжірибелік алқаптар көрсетті. Алдағы жылдары бұл әзірлемелер облыстың ауыл шаруашылығы өндірісіне кеңінен енгізіледі деп күтілуде.

Мемлекеттік қолдау да назардан тыс қалмады. Егіс науқаны кезінде шаруалар субсидияланған дизель отынын алды, бұл жұмыстарды жүргізуге кететін шығынды азайтуға мүмкіндік берді. Сондай-ақ, ауыл шаруашылығын дамыту бағдарламалары аясында кейбір шаруалар топырақты ең аз өңдеуге арналған техника мен құрал-жабдықтар сатып алғаны үшін өтемақы алды. 2026 жылдан бастап ауыл шаруашылығы жерлерінің иелеріне салық жүктемесін азайту жоспарлануда, бұл өндірісті жаңғыртуға көбірек қаражат бағыттауға мүмкіндік береді.

2025 жылғы астық егіні диқандар үшін күш сынағы болғанын бөлек айта кеткен жөн. Жоғары температура мен ең аз жауын-шашын жағдайында жұмыс істеу қажеттілігі максималды тәртіп пен сауатты жоспарлауды талап етті. Әрбір кезең – топырақты дайындаудан бастап егінді тасымалдауға дейін – ауа райы болжамы мен егістік жағдайын талдау арқылы жүргізілді.

Мамандар биылғы тәжірибе алдағы маусымдарға пайдалы болатынына сенімді. Алдағы жылдары фермерлер егіншіліктің дәл технологияларын белсендірек енгізуді, құрғақшылыққа төзімді егістік алқаптарын кеңейтуді және суару жүйелерін дамытуды жоспарлап отыр. Осының барлығы Шымкенттің азық-түлік қауіпсіздігін нығайтып, ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерінің кірісін арттыруы тиіс.

Осылайша, 2025 жылдың маусымы қиындықтарға қарамастан, шаруалардың, ғалымдардың және мемлекеттік органдардың үйлесімді жұмысы қолайсыз жағдайда да нәтиже бере алатынын көрсетті. Климаттық қиындықтарға бейімделу, инновацияларды енгізу және ресурстарды тиімді пайдалану егіннің уақытылы және жеткілікті көлемде жиналуының кепілі болды.