16 тамызда «Таза Қазақстан» жобасы аясында Шымкентте ауқымды абаттандыру акциясы өтті. Сенбілікке 3100-ден астам қала тұрғындары жиналып, жұмысқа 200-ден астам арнайы техника жұмылдырылды. Нәтижесінде 182 тоннадан астам қоқыс жиналып, шығарылды.

Шара бірден қаланың бес ауданын қамтып, олардың әрқайсысында тұрғындар жоғары белсенділік танытты. Абай ауданында 15 техниканың қолдауымен 400 адам тазалыққа шықты — нәтижесінде 42 тонна қалдық шығарылды. Әл-Фараби ауданында 335 ерікті 22 техниканың көмегімен 27 тонна қоқыс жинады. Еңбекші ауданында 411 қатысушы жұмыс істеп, 33 бірлік техника жұмылдырылып, 16 тоннаға жуық қалдық полигонға шығарылды. Қаратау ауданы ерекше жоғары көрсеткішпен ерекшеленді: 440 адам 25 техниканың көмегімен 45,9 тонна жүк шығарды. Тұран ауданында 426 қатысушы мен 36 бірлік техника бірлесе жұмыс істеп, аумақты 18,3 тонна қоқыстан тазартты.

Сенбілік тек қоқысты шығарумен шектелмеді. Науқанда қураған ағаштарды кесу, ескі бұтақтарды кесу, шөп шабу, ағаштарды әктеу және ескі қоршауларды бұзу болды. Қоғамдық орындарда және аулаларда жалпы тазалық және абаттандыру жұмыстары жүргізілді. Осылайша, іс-шара жан-жақты сипатқа ие болды - ол тазалықты сақтауға ғана емес, сонымен қатар қала ортасын жақсартуға бағытталған.

Қатысушылардың айтуынша, мұндай іс-шаралар қаланы көркейтуге ғана емес, түрлі жастағы, түрлі мамандық иелері иық тіресе жұмыс істегенде ауызбіршілікті сезінуге мүмкіндік береді. Көптеген тұрғындар балаларын табиғатты аялаудың үлгісін көрсетіп, қоршаған ортаға жауапкершілікпен қарауға тәрбиелеу үшін сенбілікке шығарды.

Өткен жылдармен салыстырғанда қазіргі науқанның ауқымы айтарлықтай кеңейді. Мәселен, 2022 жылы осындай шараларға екі мыңнан аз азамат қатысып, жиналған қоқыс көлемі 100 тоннаға жуықтады. 2023 жылы тұрғындардың белсенділігі артып, 150 тоннаға жуық қалдық жинауға мүмкіндік туды. Бірақ бұл 2024 жылғы тазалық қатысушылардың саны бойынша да, жұмыс көлемі бойынша да рекордтық көрсеткішке айналды.

Бұл даму қаладағы экологиялық мәдениеттің біртіндеп нығайып келе жатқанын көрсетеді. Бұрын мұндай шаралар ресми іс-шара ретінде қабылданса, қазір тұрғындарды біріктіретін дәстүрге айналды. Әсіресе, бұл бастамаға мектеп оқушылары, студенттер мен жастар ұйымдарының қосылуы маңызды. Олар сенбілікке қатысып қана қоймай, әлеуметтік желілер арқылы экологиялық жауапкершілік идеяларын белсенді түрде таратып, сол арқылы одан да көп адамдарды тартуда.

Оң өзгерістерді процестің өзін ұйымдастыруда да атап өтуге болады. Бұрын іс-шаралар көбінесе жекелеген аумақтарды жергілікті тазалаумен шектеліп, техника шектеулі көлемде пайдаланылды. Алайда бүгінде жүйелілік байқалады: әр аудан өз жауапкершілігін алып, заманауи құрал-жабдықтар қолданылып, бүкіл процесс үйлестірілген.

Жергілікті биліктің қолдауы да маңызды рөл атқарады. Коммуналдық қызметтер қажетті ресурстармен қамтамасыз етіліп, аудан әкімдіктері жұмысты үйлестіруді өз мойнына алды. Бұл хаосқа жол бермеуге және жоғары тиімділікті қамтамасыз етуге мүмкіндік берді.

Бұл ретте мамандар мұндай ауқымды шаралардың өзі тұрмыстық қалдықтар мәселесін түбегейлі шеше алмайтынын алға тартады. Бұл сұрыптауды, қайта өңдеуді және олардың түзілуін азайтуды қамтитын қалдықтарды басқарудың кешенді жүйесін қажет етеді. Дегенмен, сенбіліктердің әлеуметтік құрал ретінде маңызы зор: олар тұрғындарда тазалық әдетін қалыптастыруға көмектеседі және әрбір тұрғынның қаланың экологиялық жағдайына әсер ете алатынын көрсетеді.

Бір қызығы, Шымкентте сенбілік өткізу дәстүрі бұрыннан бар. Осыдан он жыл бұрын мұндай шаралар шағын форматта өткізіліп, жекелеген ұйымдардың немесе мектептердің бастамасы ретінде қабылданатын. Бірте-бірте олар жаппай қозғалысқа айналды. Бүгінде «Таза Қазақстан» экологиялық сана мен ұжымдық жауапкершілікті бейнелейтін брендке айналды.

Сонымен қатар, ағымдағы сенбілік жазғы абаттандыру жұмыстарының белсенді кезеңімен тұспа-тұс келді. Бұл күндері қалада жасыл желектер отырғызылып, жаяу жүргіншілер жолы мен шағын сәулет нысандары жөнделуде. Осы шаралардың барлығын біріктіру қаланың сыртқы келбетін айтарлықтай жақсартуға және оның тұрғындары үшін қолайлы жағдай жасауға мүмкіндік береді.

Алдағы уақытта мұндай шаралардың ауқымын кеңейту жоспарлануда. Қала билігінің өкілдері сенбіліктердің тұрақты өткізілетінін және Шымкенттің жалпы экологиялық стратегиясының бір бөлігіне айналатынын мәлімдеді. Кәсіпкерлік субъектілерін тарту мүмкіндігі де қарастырылуда – компаниялар өздерінің еңбек ресурстарымен ғана емес, сонымен қатар жабдықтар сатып алуды немесе қалдықтарды өңдеуді ұйымдастыруды қаржыландыруға мүмкіндік алады.

Осылайша, 16 тамызда өткен сенбілік Шымкенттің өміріндегі айтулы оқиғаға айналды. Бұл қаланың экологиясы мен тазалығы тек коммуналдық қызметтердің ғана емес, барлық тұрғындардың ортақ міндеті екенін көрсетті. Өткен жылдармен салыстырғанда оң динамика анық байқалады: қатысушылар саны артып, жұмыс көлемі артып келеді, сонымен қатар қоғамның экологиялық мәдениеті де артып келеді.

Әрбір осындай іс-шара өткен сайын Шымкент таза, жайлы және заманауи бола түсуде, қала тұрғындарының өздері де өз қаласына қамқорлық жасау идеясына бірігеді.