2025 жылдың 16 тамызында Шымкент қаласының Қаратау ауданында «Таза Қазақстан» бағдарламасы аясында кезекті экологиялық іс-шаралардың бір бөлігіне айналған кезекті жалпықалалық сенбілік өтті. Бұл жолы акция өтетін орын ретінде халық көп шоғырланған «Нұртас» шағын ауданы таңдалды. Бастама бірден бірнеше құрылымның күш-жігерін біріктірді. Сенбілікке жер қатынастары бөлімі, сәулет және қала құрылысы, экономика және бюджеттік жоспарлау бөлімі, қаржы бөлімінің қызметкерлері, сондай-ақ кәсіпкерлік бөлімінің өкілдері қатысты. Сонымен қатар, «Қаратау» коммуналдық мемлекеттік мекемесінің мамандары мен «Жасыл жер» ЖШС-нің жұмысшылары белсенділік танытты. Акцияның ауқымы айтарлықтай болды: аумақты тазалауға 400-ден астам адам шықты, қалдықтарды тасымалдауға және тәртіпті қалпына келтіруге 25 арнайы техника жұмылдырылды. Сенбілік нәтижесінде 46 тоннадан астам қоқыс пен тұрмыстық қалдықтарды жинап, шығаруға мүмкіндік туды.

Бір ғана ықшамаудан үшін бұл көрсеткіш орасан зор болып көрінеді. Бірақ бұл жинақталған қоқыс көлемін ғана емес, сонымен қатар іс-шараның өзін ұйымдастыру деңгейін де көрсетеді. Бүгінгі таңда Шымкенттегі жалпықалалық сенбілік жай ғана символдық іс-шара емес, басқармалардың, коммуналдық қызметтердің және тұрғындардың бірлескен іс-әрекеті болып табылады. «Нұртас» Қаратау ауданындағы ең ірі тұрғын аудандардың бірі болып саналады. Мұнда бірнеше ондаған мың адам тұрады және санитарлық мәселелер өзекті болып қала береді. Сондықтан мұндай ауқымды сенбілікті бұл шағын ауданда өткізудің маңызы ерекше. Көшелердің тазалығы, аулалардың тазалығы, ондаған тонна қоқыстардың шығарылуы жергілікті тұрғындардың өмір сүру сапасын жақсартуға тікелей ықпал етуде.

Өткен жылдардың статистикасына көз жүгіртсеңіз, ілгерілеушілік барын анық байқауға болады. 2022 жылы әкімдіктің мәліметінше, Нұртастағы экологиялық науқан кезінде 15 тоннаға жуық қоқыс жиналған. 2023 жылы оның көлемі 28 тоннаға дейін өсті. Ал биылғы жылы нәтиже 46 тоннадан асты. Бұл өсу бірнеше факторлармен түсіндіріледі. Біріншіден, соңғы жылдары сенбіліктерге мемлекеттік органдар мен мекемелер көбірек тартылып, қатысушылар қатары артып отыр. Екіншіден, қалада үлкен көлемдегі қалдықтарды қысқа мерзімде жеңуге мүмкіндік беретін техника көбірек бөліне бастады. Егер 2021 жылы осындай іс-шараларға 8-10 техника ғана пайдаланылса, бүгінде олардың саны 25-ке жетті. Үшінші фактор – тұрғындар мен еріктілердің өздерінің белсенді қатысуы. Студенттер, жастар ұйымдарының мүшелері және азаматтардың бастамашыл топтары жұмысқа көбірек қосылуда. Бұл тәжірибе бірте-бірте сенбіліктерді жалпы қалалық қозғалысқа айналдыруда.

Шымкенттегі сенбіліктер қоқыс шығарудың пайдалы қызметін ғана атқармайды. Олар экологиялық мәдениет пен қоғамдық жауапкершілікті қалыптастыруда маңызды рөл атқарады. Студенттер немесе бизнес өкілдері бөлім қызметкерлерімен иық тіресе жұмыс істегенде, бұл сенім мен топтық жұмыс атмосферасын жасайды. Соңғы жылдары мұндай іс-шараларға жастардың қызығушылығы айтарлықтай арта түсті. Мысалы, 2024 жылы ерікті бірлестіктердің студенттері бірнеше сенбіліктерге қатысып, қарт тұрғындарға аулаларды тазалауға және ауыр қоқыстарды шығаруға көмектесті. 2025 жылы бұл дәстүр жалғасын тапты, бұл тиімділік пен қатысуды арттырудың қосымша факторы болды.

Таза қала – бұл эстетика ғана емес, сонымен қатар оның тұрғындарының денсаулығы мен әл-ауқатының кепілі. Апта сайын өткізілетін сенбіліктер экологиялық мәдениетті дамытудың ұзақ мерзімді стратегиясының бір бөлігіне айналды. Әңгіме бір реттік шаралар туралы емес, қаланың барлық саласын қамтитын жүйелі жұмыс туралы болып отырғаны маңызды. Егер осыдан 10-15 жыл бұрын мұндай оқиғалар еріксіз науқан ретінде қабылданса, қазір бұл әдеттегі тәжірибеге айналды. Халық қаладағы тәртіп тек коммуналдық қызметке ғана емес, әрбір тұрғынға байланысты екенін түсінеді.

2025 жылдың 16 тамызында Нұртас қаласында өткен сенбілік бірлескен күш-жігердің айтарлықтай нәтиже беретінінің айқын мысалы болды. Бір күнде 400-ден астам адам мен 25 бірлік техника ықшамаудандағы 46 тонна қоқыстан тазартты. Өткен жылдармен салыстырғанда табиғатты қорғау науқандары ауқымды әрі нәтижелі бола бастағаны анық. 2022 жылы көрсеткіштер үш есе, 2023 жылы екі есе дерлік төмен болды. Бүгінде Шымкент мүлде басқа ұйымшылдық танытып отыр. Мұндай динамика қаланың дұрыс бағытта келе жатқанын растайды: экологиялық мәдениет нығайып, халықтың қатысуы қалыпты жағдайға айналып келеді. Алдағы уақытта мұндай акциялар сенбілік дәстүр ғана емес, шымкенттіктердің күнделікті өмірінің бір бөлігі болады деп күтуге болады.

Нұртастағы сенбілік – аумақты тазарту ғана емес, маңызды әлеуметтік сигнал. Бұл мемлекеттік органдардың, коммуналдық қызметтердің және қала тұрғындарының таза және жайлы өмір сүру кеңістігін құру үшін бірлесіп жұмыс істеуге дайын екенін көрсетеді. Шымкент экология мен тазалыққа басымдық беретін қала мәртебесін сенімді түрде қамтамасыз етуде. Ал мұндай әрбір шара мегаполистің жаңа экологиялық бейнесін қалыптастыруға жасалған қадам.

Бүгінде Шымкентте осындай іс-шараларды өткізу игі дәстүрге айналып, экологиялық тәрбие берудің маңызды құралына айналып келе жатқанын нық сеніммен айта аламыз. Өйткені, қала тұрғындарының әрбір ұрпағы айналаның тазалығы өз күш-жігеріне байланысты екеніне дағдыланады. Сенбілікке тек коммуналдық мекемелер ғана емес, мемлекеттік қызметкерлер, бизнес өкілдері, мектеп оқушылары мен студенттер де атсалысатындықтан, ұжымдық жауапкершілік мәдениеті қалыптасады.

Сондықтан 16 тамызда Нұртаста болған оқиға қатардағы эпизод емес, үлкен де мәнді жұмыстың бір бөлігі. Ол қала саясатының қазіргі басымдықтарын да, соңғы жылдары Шымкентте қалыптасып келе жатқан жалпы үрдісті де көрсетеді. Мұнда олар енді экологиялық жағдайдың өздері үшін шешілуін күтпей, керісінше күш біріктіреді. Сондай-ақ қала билігінің мұндай бастамаларды жүйелі түрде қолдауға назар аударуы маңызды: олар техника бөліп, үйлестіруді қамтамасыз етіп, түрлі құрылымдарды қатысуға шақырады. Осының барлығы болашақта экологиялық науқандардың сәтті жалғасуына негіз болады.

Осылайша, Нұртастағы сенбілік тазалық науқанының сәтті өтуінің үлгісі ғана емес, тазалық пен экология ортақ іс ретінде қарастырылатын жаңа қалалық философияның көрінісіне айналды.