18 тамыз 2025 жылы Шымкент қаласында Ұлттық ауыл шаруашылығы санағы аясында «Болашағы зор» шаруа қожалығында арнайы түсірілім ұйымдастырылды. Бұл шараға Шымкент қаласы статистика департаментінің мамандары қатысып, қожалықтың қазіргі жағдайымен және алдағы даму жоспарларымен танысты. Мұндай кездесулер санақ жұмысының ашықтығын арттырып қана қоймай, ауыл шаруашылығы саласындағы нақты ахуалды көрсетуге мүмкіндік береді.

Шаруа қожалығының иесі Мақсат Лесбекұлының айтуынша, негізгі бағыттарының бірі – мал бордақылау. Қазіргі таңда қожалықта 800-ге жуық ірі қара, 1000-ға тарта қой және 200-300 жылқы бар. Кәсіпкердің айтуынша, алдағы қыркүйек айынан бастап бордақыға қойылатын мал санын арттыру көзделуде. Ең қызығы, бұл қожалықтың тарихы небәрі жиырма бас қозыдан басталып, бүгінде мыңдаған малды қамтитын ірі шаруашылыққа айналған.

Мақсат Лесбекұлы қожалықтың дамуында мемлекет тарапынан көрсетіліп отырған қолдаудың маңызы зор екенін ерекше атап өтті. Ол: «Бүгінде біз қисар қойын өсірумен қатар жылқы мен ірі қараны да бордақылап, тірідей сатудамыз. Тіпті Өзбекстан нарығына шығарып үлгердік. Мемлекет тарапынан ауыл шаруашылығына жеңілдетілген несие, техникаға лизинг секілді қолдаулар бар. Біз де қажетті құжаттарды рәсімдеп, жаңа техникалар алуға дайындалып жатырмыз», – деді.

Шымкент қаласы статистика департаментінің өнеркәсіп және ауыл шаруашылығы статистикасы бөлімінің басшысы Ержан Төлбасиев ауыл шаруашылығы санағының барысы туралы толық ақпарат берді. Оның айтуынша, санақ 1 тамыздан басталып, еліміз бойынша қатар жүргізілуде. Шымкент қаласының өзінде бүгінгі күнге дейін 1450 шаруа қожалығы онлайн түрде тіркеліп, мәліметтерін тапсырған. Ал қала аумағында жалпы 7180 қожалық бар, барлығын 30 тамызға дейін толық қамту жоспарланып отыр.

Осы мақсатта қалада 13 арнайы учаске ашылып, интернет пен мамандармен қамтамасыз етілген. Сала мамандары атап өткендей, бұл санаққа тек шаруашылықтар мен ресми тіркелген кәсіпкерлер қатысады. Жеке тұрғындардың есік алдындағы бірнеше бас малы есепке алынбайды. Сонымен қатар, санақтан өтпеген шаруашылықтарға ескерту жасалады, ал бірнеше рет ескертуден кейін де тіркеуден бас тартқан қожалықтарға заң шеңберінде әкімшілік шара қолданылуы мүмкін.

Ұлттық ауыл шаруашылығы санағы – аграрлық саладағы нақты жағдайды анықтауға мүмкіндік беретін маңызды құрал. Жиналған мәліметтер ауыл шаруашылығы саласын дамытуға бағытталған мемлекеттік бағдарламаларды тиімді жоспарлауға, қолдау тетіктерін дұрыс таңдауға және қаржыландыру көлемін айқындауға жол ашады. Бұл – әсіресе мал және егін шаруашылығымен айналысатын өңірлер үшін аса қажет.

Мұндай шаралар бұрын да өткізілген. Мысалы, 2010 жылғы ауыл шаруашылығы санағы кезінде ел аумағындағы мал басы мен егістік жерлердің көлеміне қатысты толық мәлімет жиналған болатын. Ол кезде санақ деректері негізінде аграрлық саясаттағы бірқатар өзгерістер енгізіліп, шаруа қожалықтарына субсидия бөлу жүйесі жетілдірілді. Ал 2020 жылы өткен санақта алғаш рет онлайн тіркеу жүйесі енгізілді. Бұл шаруалардың уақытын үнемдеп, мәліметтердің өңделуін жылдамдатты. Дегенмен сол кезде көптеген аймақтарда интернеттің әлсіздігі кедергі болғаны белгілі.

2025 жылғы санақ осы тұрғыдан анағұрлым жүйелі әрі қолайлы болып отыр. Шымкентте ашылған арнайы учаскелерде шаруаларға кеңес беріп, онлайн тіркеуден өтуге көмек көрсететін мамандар жұмыс істеп жатыр. Бұған қоса, қаладағы ірі шаруашылықтардың тәжірибесін көрсету арқылы басқа қожалықтарға да үлгі болу көзделген. «Болашағы зор» қожалығының жетістігі – соның айғағы.

Осы шара барысында жастардың да қызығушылығы байқалды. Қожалыққа барған студенттер мен жас кәсіпкерлер шаруашылық иесінің тәжірибесін тыңдап, мал бордақылау ісін бастаудың қыр-сырын үйренді. Бұл – ауыл шаруашылығы саласына жаңа буынның келуіне ықпал ететін маңызды қадам.

Жалпы алғанда, 18 тамызда өткен іс-шара тек статистикалық деректер жинау процесі ғана емес, сонымен қатар ауыл шаруашылығын дамытудағы жаңа серпіннің белгісі болды. Өткен жылдардағы тәжірибе көрсеткендей, мұндай санақтар кейінгі мемлекеттік шешімдердің негізіне айналады. Егер 2010 жылы санақ нәтижесінде мал шаруашылығына субсидия бөлу артса, 2020 жылы онлайн жүйенің арқасында цифрландыру бағыты күшейді. Ал 2025 жылғы санақтың басты ерекшелігі – шаруалардың белсенді қатысуы мен ашықтықты қамтамасыз етуінде болып отыр.

Шымкент қаласы мен жалпы еліміз үшін ауыл шаруашылығы санағы стратегиялық маңызға ие. Себебі, ауыл шаруашылығы – тек экономикалық сала ғана емес, халықтың әлеуметтік жағдайына тікелей әсер ететін фактор. Сондықтан 18 тамызда өткен шара еліміздің аграрлық саясатын жаңа деңгейге көтеруге үлес қосатыны сөзсіз.