2025 жылдың 16 тамызында «Таза Қазақстан» бағдарламасы бойынша кезекті экологиялық іс-шаралар аясында Шымкент қаласының Қаратау ауданында кезекті жалпықалалық сенбілік өтті. Бұл жолы орналасу орны ретінде үлкен және халқы тығыз орналасқан «Нұртас» шағын ауданы таңдалды. Бастама бірнеше ведомствоның күш-жігерін біріктірді. Сенбілікке жер қатынастары бөлімі, сәулет және қала құрылысы, экономика және бюджеттік жоспарлау басқармасы, қаржы бөлімі қызметкерлері, кәсіпкерлік және индустриалды-инновациялық даму басқармасының өкілдері қатысты. «Қаратау» коммуналдық мемлекеттік мекемесінің мамандары мен «Жасыл жер» ЖШС қызметкерлері де белсенділік танытты. Сенбілік ауқымы айтарлықтай болды: сенбілікке 400-ден астам адам қатысты, қалдықтарды тасымалдау мен ретке келтіруге 25 арнайы техника жұмылдырылды. Сенбілік нәтижесінде 46 тоннадан астам қоқыс пен тұрмыстық қалдықтар жиналып, шығарылды.

Бір ғана аудан үшін бұл көрсеткіш орасан зор болып көрінеді. Бірақ ол жиналған қоқыстың көлемін ғана емес, сонымен қатар іс-шараның өзін ұйымдастыру деңгейін де көрсетеді. Бүгінде Шымкенттегі жалпықалалық сенбілік жай ғана символдық іс-шара емес, басқармалардың, коммуналдық қызметтердің және тұрғындардың үйлестірілген жұмысы болып табылады. «Нұртас» Қаратау ауданындағы ең ірі тұрғын аудандардың бірі болып саналады. Мұнда ондаған мың адам тұрады және санитарлық мәселелер өзекті күйінде қалып отыр. Сондықтан, дәл осы ауданда осындай ауқымды сенбілік өткізудің маңызы ерекше. Таза көшелер, тазартылған аулалар, ондаған тонна қоқыстардың шығарылуы жергілікті тұрғындардың өмір сүру сапасын жақсартуға тікелей ықпал етеді.

Өткен жылдардың статистикасына қарасақ, алға жылжу айқын көрінеді. 2022 жылы Нұртастағы экологиялық науқан кезінде әкімдіктің мәліметінше, шамамен 15 тонна қалдық жиналған. 2023 жылы оның көлемі 28 тоннаға дейін өсті. Ал биылғы жылы нәтиже 46 тоннадан асты. Бұл өсу бірнеше факторлармен түсіндіріледі. Біріншіден, соңғы жылдары сенбіліктерге мемлекеттік органдар мен мекемелер көбірек тартылып, қатысушылар саны артуда. Екіншіден, қала қысқа мерзімде үлкен көлемдегі қалдықтарды өңдеуге мүмкіндік беретін техниканы көбірек бөле бастады. 2021 жылы осындай іс-шараларға небәрі 8-10 техника пайдаланылса, бүгінде бұл көрсеткіш 25-ке жетті. Үшінші фактор – тұрғындар мен еріктілердің белсенді қатысуы. Студенттер, жастар ұйымдарының мүшелері, азаматтардың белсенді топтары жұмысқа көбірек қосылуда. Бұл тәжірибе бірте-бірте сенбіліктерді жалпы қалалық қозғалысқа айналдырады.

Шымкенттегі сенбілік күндері қоқыс шығарудың утилитарлық мақсатына ғана қызмет етеді. Олар экологиялық сана мен әлеуметтік жауапкершілікті арттыруда маңызды рөл атқарады. Студенттер немесе бизнес өкілдері кафедра қызметкерлерімен иық тіресе жұмыс істегенде, бұл сенім мен командалық жұмыс атмосферасын жасайды. Соңғы жылдары жастар арасында мұндай іс-шараларға қызығушылық айтарлықтай артты. Мысалы, 2024 жылы волонтерлік ұйымдардың студенттері бірнеше сенбіліктерге қатысып, қарт тұрғындарға аулаларын тазалауға және ауыр қоқыстарды шығаруға көмектесті. Бұл дәстүр 2025 жылы жалғасын тауып, тиімділік пен белсенділікті одан әрі арттырды.

Таза қала тек эстетикамен ғана шектелмейді; бұл сонымен қатар оның тұрғындарының денсаулығы мен әл-ауқатының кепілі. Апта сайынғы тазалық күндері қоршаған ортаны қорғауды дамытудың ұзақ мерзімді стратегиясының бір бөлігіне айналды. Ең бастысы, бұл бір реттік шаралар емес, қаланың барлық аудандарын қамтитын жүйелі жұмыс. Осыдан небары 10-15 жыл бұрын мұндай оқиғалар еріксіз науқан ретінде қабылданса, қазір олар әдеттегі жағдайға айналды. Халық қала тазалығы тек мемлекеттік қызмет көрсетуге ғана емес, әрбір тұрғынға байланысты екенін түсінеді.

2025 жылдың 16 тамызында Нұртас қаласында өткен сенбілік бірлесе атқарылған жұмыстың айтарлықтай нәтиже беретінінің айқын мысалы болды. 400-ден астам адам мен 25 техника бір күнде 46 тонна қоқыстан тазартты. Өткен жылдармен салыстырғанда табиғатты қорғау науқандары барған сайын ауқымды және тиімдірек бола түскені анық. 2022 жылы бұл сандар үш есе аз болды, ал 2023 жылы оның жартысына жуығы. Бүгінде Шымкент мүлде басқа ұйымшылдық танытуда. Бұл динамика қаланың дұрыс бағытта келе жатқанын растайды: экологиялық сана күшейіп, халықтың қатысуы қалыпты жағдайға айналып келеді. Болашақта мұндай науқандар сенбілік дәстүрге айналмай, шымкенттіктердің күнделікті өмірінің бір бөлігіне айналады деп күтуге болады.

Нұртастағы сенбілік – бұл жай ғана сенбілік емес, маңызды әлеуметтік сигнал. Бұл мемлекеттік органдардың, коммуналдық қызметтердің және тұрғындардың таза және жайлы өмір сүру кеңістігін құру үшін бірлесіп жұмыс істеуге дайын екенін көрсетеді. Шымкент экология мен тазалыққа басымдық беретін қала мәртебесін сенімді түрде нығайтып келеді. Ал мұндай әрбір оқиға мегаполистің жаңа экологиялық бейнесін қалыптастыруға жасалған қадам болып табылады.

Бүгінде Шымкентте осындай іс-шараларды өткізу оңды дәстүрге айналып, экологиялық тәрбие берудің маңызды құралына айналып отыр десек қателеспейміз. Өйткені, қала тұрғындарының әрбір ұрпағы тазалық өз күш-жігеріне байланысты деген түсінікке дағдыланады. Сенбілікке тек коммуналдық қызметтер ғана емес, мемлекеттік қызметкерлер, бизнес өкілдері, мектеп оқушылары мен студенттер де қатысатындықтан, ұжымдық жауапкершілік мәдениеті қалыптасады.

Сондықтан 16 тамызда Нұртаста болған оқиға жай оқиға емес, одан да ауқымды әрі маңызды жұмыстың бір бөлігі. Бұл қала саясатының ағымдағы басымдықтарын да, соңғы жылдары Шымкентте қалыптасып келе жатқан жалпы үрдісті де көрсетеді. Мұнда адамдар енді олар үшін экологиялық жағдайды басқалардың шешуін күтпейді; олар күш-жігерін біріктіреді. Сондай-ақ, қала билігінің мұндай бастамаларға жүйелі қолдау көрсетуге назар аударуы маңызды: олар жабдықты бөліп, үйлестіруді қамтамасыз етеді және әртүрлі ұйымдарды қатысуға шақырады. Осының барлығы болашақта экологиялық науқандардың табысты жалғасуына негіз қалайды.

Осылайша, Нұртастағы сенбілік сәтті өткен тазалық науқанының үлгісі ғана емес, сонымен қатар тазалық пен экология ортақ іс ретінде қарастырылатын жаңа қалалық философияның көрінісі болды.