2025 жылдың жазы Шымкент қаласы үшін ерекше сын болды. Маусым мен шілде айларында жауын-шашын болмады, күн аптап ыстық болып, диқан қауымы су тапшылығын қатты сезінді. Соған қарамастан, шаруалар бар күш-жігерін салып, еккен егіндерін уақытында жинап үлгерді. 25 тамызда жарияланған ресми мәліметтерге сәйкес, ауа райының қолайсыздығына қарамастан, биылғы өнім көлемі өткен жылмен салыстырғанда артық болды. Бұл – қаладағы ауыл шаруашылығы саласында атқарылып жатқан жүйелі жұмыстың және жаңа технологияларды енгізудің нәтижесі.

2024 жылы мегаполис аумағында 26 мың гектар жерге ауыл шаруашылығы дақылдары егілсе, биыл қуаңшылық болатынын алдын ала болжаған шаруалар егіс көлемін 23 мың гектарға дейін қысқартты. Бірақ сапаға басымдық берген диқаншылар әр гектардан орта есеппен 10 центнерге жуық дәнді және майлы дақыл алуға қол жеткізді. Оның ішінде 7 мың гектарға дәнді дақыл, 3,3 мың гектарға майлы дақыл, 1,8 мың гектарға көкөніс-бақша егілді. Нәтижесінде, өнім көлемі азаймағаны былай тұрсын, кей бағыттарда тіпті өткен жылға қарағанда молырақ жиналды.

Бұл жетістіктің негізгі себептерінің бірі – жылыжай шаруашылығын дамыту. Шымкент қаласы аумағында жалпы көлемі 100 гектарға жуық жылыжай іске қосылып, өнімді жыл бойы үздіксіз жеткізуге жағдай жасалды. Осы жылыжайлар халықты көкөніспен қамтамасыз етіп қана қоймай, нарықтағы бағаның тұрақтануына да ықпал етті. Қала тұрғындары үшін бұл – аса маңызды фактор, себебі жаздың аптап ыстығы мен қуаңшылық жағдайында ашық алқаптағы өнім көлемін сақтау өте қиын болды.

Ауыл шаруашылығындағы ірі жобалар да ел назарында. Биыл құны 12,2 миллиард теңгені құрайтын бес инвестициялық жоба қолға алынған болса, қазіргі таңда оның бірі іске асырылып үлгерді. Бұл жоба аясында салынған қоймада 90 мың тоннаға дейін өнім сақтауға мүмкіндік бар. Мұндай инфрақұрылым азық-түлік тапшылығын болдырмауға және маусымаралық кезеңде бағаның күрт қымбаттап кетуін тежеп отыруға зор ықпал етеді. Жобаны жүзеге асыру үшін шамамен 1 миллиард теңге көлемінде мемлекеттен жеңілдетілген несие бөлінген.

Сонымен қатар, қалада ауыл шаруашылығының болашағына бағытталған тағы бір ірі жоба қолға алынды. Бұл – «Alsera KZ» компаниясы жүзеге асырып жатқан құны 650 миллион АҚШ долларын құрайтын заманауи жылыжай кешені. Жоба екі кезеңнен тұрады: алғашқы кезең 2026 жылы аяқталуы тиіс, ал екінші кезең алдағы бес жылда іске қосылады деп жоспарланған. Кешен толық қуатына шыққан кезде жылына 155 мың тонна өнім өндіруге мүмкіндік береді. Ең бастысы, шамамен 5 мыңға жуық жаңа жұмыс орны ашылмақ. Бұл – тек ауыл шаруашылығы емес, жалпы өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына серпін беретін жоба.

Биылғы көрсеткіштерді өткен жылдармен салыстырсақ, бірқатар айырмашылықтарды байқаймыз. 2023 жылы да ауа райы шаруаларға оңай тиген жоқ, алайда ол жылы көктемгі жауын-шашын мол болды. Соның арқасында егіс көлемін ұлғайтуға мүмкіндік туған еді. 2024 жылы 26 мың гектарға дейін егіс егілгенімен, өнімділіктің орташа көрсеткіші биылғыдан төмен болды. Бұл – агротехникалық әдістерді тиімді қолдану мен алқаптарды дұрыс жоспарлау қажеттігін айқын дәлелдеді. 2025 жылы шаруалар егіс көлемін азайтса да, сапалы өнім алуды басты мақсат етті және осы тәсіл өзін толық ақтады.

Ауыл шаруашылығына қатысты мемлекеттік қолдау шаралары да маңызды рөл атқарды. Жеңілдетілген несие беру, жаңа қоймалар мен инфрақұрылымдар салу, су үнемдеу технологияларын енгізу – мұның бәрі өнім көлемін сақтап қалуға және диқаншылардың еңбегін жеңілдетуге сеп болды. Бұған қоса, Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың тікелей тапсырмасына сәйкес, инвестиция тарту жұмыстары қарқынды жүріп жатыр. Жаңа жылыжай кешені, қоймалар, логистикалық орталықтар – бұлардың барлығы ұзақ мерзімді перспективада Шымкентті ауыл шаруашылығы өнімдерінің ірі орталығына айналдыруға ықпал етпек.

Қорыта айтқанда, 2025 жылғы ауыл шаруашылығы маусымы табиғаттың қолайсыздығына қарамастан, оң нәтиже берді. Бұл – шаруалардың еңбегі мен төзімінің, сондай-ақ мемлекеттік қолдау мен жаңа технологиялардың жемісі. Шымкенттің аграрлық саласы жылдан-жылға жаңа деңгейге көтеріліп, инвестициялық тартымдылығы артып келеді. Егер бұрын ауыл шаруашылығы тек егін жинаумен немесе мал шаруашылығымен шектелсе, бүгінде ол заманауи өндіріс, инфрақұрылым, жаңа жұмыс орындары мен экспорттық әлеует қалыптастыратын маңызды салаға айналып отыр.