2025 жылғы 29 тамызда Шымкентте «Энергетика және коммуналдық секторды жаңғырту» ұлттық жобасын іске қосуға арналған кеңейтілген жиын өтті. Үкіметтің бұл ауқымды бастамасы инфрақұрылымды жаңартуға бағытталған, оның жағдайы миллиондаған азаматтардың өмір сүру сапасына тікелей әсер етеді. Тозған су, электр және жылу желілерін шешу, олардың сенімділігін арттыру және ондаған жылдар бойы кешенді тәсілді қажет ететін салаға инвестиция тарту басты назарда.

Жиынға коммуналдық қызмет, құрылыс компаниялары, отандық тауар өндірушілер, энергетика саласының мамандары қатысты. Бұл формат әдейі таңдалды: жоба салааралық ынтымақтастықты талап етеді және оның табысты болуы үкіметтің де, бизнестің де қатысуын талап етеді.

ҚР Премьер-Министрі орынбасарының кеңесшісі Арман Мәлік коммуналдық шаруашылықты жаңғырту тарихында алғаш рет жеке цифрлық платформа құрылатынын атап өтті. Бұл әрбір қадамды ашық және есепті етеді.

"Монополистер онлайн режимінде өтініш береді, әр кезең ашық болады: қандай жұмыстар атқарылып жатыр, қандай несиелер қамтамасыз етілді, қандай тарифтер бекітілді. Барлық ақпарат жалпыға қолжетімді болады", - деді Мәлік.

Оның айтуынша, бұл сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін жойып, процесті мамандарға ғана емес, тұрғындарға да түсінікті етеді.

Қатысушылар Шымкент инфрақұрылымының қазіргі жағдайына және жоба аяқталғаннан кейінгі болжамды нәтижелерге назар аударды. Қалалық энергетика және инфрақұрылымды дамыту басқармасының басшысы Рзабек Меңдіқұлов ресми мәліметтермен таныстырды.

Бүгінгі таңда Шымкент қаласының электр желісінің тозу көрсеткіші 57 пайызды , жылумен жабдықтау жүйесінің 37 пайызын , сумен жабдықтау және су бұру жүйесінің 75 пайызын құрап отыр . Бұл көрсеткіштер қаланың дамуын айтарлықтай шектейді және төтенше жағдайлардың тұрақты қаупін тудырады.

Ұлттық жоба 2026 жылға қарай амортизацияны қолайлы деңгейге дейін төмендетуді жоспарлап отыр:

• электр желілері үшін - 10% дейін,

• жылумен жабдықтау үшін - 30% дейін,

• сумен жабдықтау және кәріз үшін - 64% дейін .

Меңдіқұлов жаңғыртудың жекелеген бөлімдерді емес, барлық негізгі бағыттарды қамтитынын баса айтты. Бұл қаланың инфрақұрылымын жүйелі түрде жаңартуға және оның сенімділігін алдағы жылдарға қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Жиында жобаны жүзеге асырудың кезеңдік жоспары таныстырылды. Алдағы айларда жобалық-сметалық бекіту кезеңі басталады. Сонымен қатар, кадрлық және техникалық оқыту басталады. 2026 жылы ауқымды құрылыс-жөндеу жұмыстары басталады, оның ішінде трансформаторлық қосалқы стансаларды ауыстыру, жылу магистральдарын жөндеу, жаңа су құбырларын тарту, кәріз коллекторларын жаңғырту.

Жоспар заманауи технологияларды, соның ішінде энергияны үнемдейтін жабдықты, автоматтандырылған басқару жүйелерін, смарт есептегіштерді қолдануды көздейді. Мұның бәрі ресурстардың жоғалуын азайтуға және операциялық шығындарды азайтуға тиіс.

Коммуналдық қызметтер құны қала тұрғындары үшін бірдей маңызды мәселе болып қала береді. Соңғы жылдары тұрғындар желіні жаңарту тарифтердің жоғарылауына әкелуі мүмкін деген алаңдаушылықтарын жиі білдірді.

Ұйымдастырушылар жобаға бастапқыда бағаның күрт өсуіне жол бермеу үшін мемлекеттік субсидиялар қарастырылатынына сендірді. Энергетика министрлігі өкілдерінің айтуынша, реформа тұтынушылардың мүдделері мен инвестиция тарту қажеттілігін теңестіреді.

Осылайша, жаңғырту азаматтарға жүк емес, олардың болашағына инвестиция болады.

Талқылаудың жеке бөлімі қаржыландыру мәселелеріне арналды. Бұл тек бюджет қаражатына ғана емес, сонымен қатар жеке инвестицияларды тартуға да қатысты. Сарапшылар цифрлық платформаны құру және процестердің ашықтығы банктер, құрылыс компаниялары және шетелдік серіктестер арасындағы сенімді арттыруы керек деп санайды.

Отандық тауар өндірушілердің өкілдері де бағдарламаға белсенді қатысуға дайын екендіктерін білдірді. Олар үшін бұл өндірісті кеңейту, жаңа технологияларды енгізу, жаңа нарықтарға шығу мүмкіндігі.

Ұлттық жобаның іске қосылуы тек техникалық жаңарту ғана емес, сонымен қатар Шымкенттің тұрақты дамуы жолындағы маңызды қадам ретінде қарастырылады. Сенімді коммуналдық жүйе өнеркәсіптік өсімге, тұрғын үй құрылысына, әлеуметтік дамуға және тұрғындардың өмір сүру сапасын жақсартуға негіз болады.

Кездесуге қатысушылардың пікірінше, жобаның стратегиялық маңызы бар және еліміздің басқа аймақтарына үлгі болуы тиіс.

Кездесу соңында жергілікті биліктен бастап бизнес пен халыққа дейін барлық тараптардың тығыз ынтымақтастығы қажеттігі баса айтылды. Жобаның сәтті болуы әрбір қатысушының келісілген әрекеттері мен жауапкершілігіне байланысты болады.

Ұйымдастырушылар жаңғырту қала тұрғындарының күнделікті өмірін жақсартып қана қоймай, халықтың мемлекеттік мекемелерге деген сенімін нығайта түсетініне сенім білдірді.

"Мөлдірлік пен нәтиже – біздің жұмысымыздың басты бағдары. Шымкент бұл үлгіні сынайтын алғашқы қала болмақ. Егер ол сәтті болса, оны бүкіл елге таратамыз", - деп түйіндеді Арман Мәлік.

Шымкенттегі «Энергетика және коммуналдық секторды жаңғырту» ұлттық жобасы осал инфрақұрылымды заманауи, сенімді және тиімді жүйеге айналдыруға жасалған қадам. Тұрғындар елеулі өзгерістерді күтуде, ал билік пен бизнес оларды жүзеге асыру жауапкершілігін алады.