2025 жылдың 1 қыркүйегінен бастап Абай ауданында заңсыз жер айналымының алдын алу және жер пайдаланудағы заңдылық пен құқықтық тәртіпті нығайту бойынша жүйелі жұмыстар жалғасын табуда. Аудан прокуратурасымен жер телімдерін заңсыз басып алудың жолын кесу, жерді мақсатсыз пайдалану фактілерін анықтау, пайдаланылмай жатқан жерлерді шаруашылық айналымға қосу жұмыстары жүргізілуде. Бұл тәсіл қалыптасқан проблемаларды кешенді шешуді қамтамасыз етеді және жер ресурстарын әділ бөлуге жағдай жасайды.

Басым бағыттардың бірі – заңсыз басып алуға жататын аумақтарды паспорттау.

Есепті кезеңде жерді басып алудың 1087 фактісі анықталды, бұл мәселенің ауқымдылығын көрсетеді. Прокуратура мен құзырлы органдардың жедел әрекет етуінің арқасында бұрын тұрғын емес үйлер орналасқан 142 жер учаскесі босатылды . Бұл шаралар заңдылықты қалпына келтіріп қана қоймай, меншік иелері мен мемлекет құқықтарының одан әрі бұзылуының алдын алды.

Маңызды нәтиже – азат етілген жерлердің қомақты бөлігі енді заңды айналымға қайтарылып, қоғам мен облыс экономикасының қажетіне жаратылуы мүмкін.

Абай аудандық прокуратурасы да қылмыстық қудалауды белсенді жүргізіп жатыр. Тергеу аясында жер телімдерін заңсыз сатумен айналысқан он адам жауапқа тартылды.

• Жеті адам сот үкімі бойынша нақты жазаларын алып үлгерді.

• Үш айыпталушыға қатысты тергеу амалдары жалғасуда.

Бұл тәсіл қадағалау органдарының тек әкімшілік жазалаумен шектеліп қалмай, заңсыз схемаларды ұйымдастырғандарға қатысты неғұрлым қатаң шаралар қолдануға дайын екенін көрсетеді. Бұл әлеуетті бұзушыларға жазаның сөзсіз екенін көрсететін маңызды сигнал болып табылады.

Мониторингтің тиімділігін арттыру үшін аудан бойынша апта сайын мониторинг жүргізетін мобильді топтар құрылды. Олар заманауи технологияларды пайдаланады:

• аэрофототүсірілімге және заңсыз құрылысты тіркеуге арналған дрондар ;

• «Қазақстан Ғарыш Сапары» АҚ ұсынған спутниктік суреттер ;

• Ерте сатыда тоқырау белгілерін анықтай алатын AI-мен жұмыс істейтін деректерді талдау жүйелері.

Осы тәсілдің арқасында соңғы екі жылда ауданда жерді заңсыз басып алудың жаңа фактілері тіркелген жоқ . Бұл нәтиже кешенді мониторинг пен инновациялық шешімдердің жоғары тиімділігін растайды.

Прокуратура қызметінің маңызды бағыты жерді мақсатсыз пайдаланудың алдын алу болып табылады. Тексеру барысында жалпы ауданы 5,4 гектарды құрайтын 10 коммерциялық нысан анықталды. Олардың нарықтық құны 141 миллион теңгеге бағаланды .

Жұмыс нәтижелері бойынша:

• объектілер мемлекет меншігіне қайтарылды;

• алты жер учаскесі бойынша 10 миллион теңгеден астам сатып алу құны өндірілді;

• Барлығы шамамен 4,5 млрд теңгені құрайтын 91,9 гектар жер мемлекет меншігіне қайтарылды.

Бұл шаралар облыстың ресурстық базасын айтарлықтай ұлғайтуға және жерді мемлекет мүддесіне зиян келтіре отырып, одан әрі пайдалануды жоюға мүмкіндік берді.

Жерді мелиорациялау және заңсыз жер пайдаланудың алдын алу Абай ауданының дамуы үшін маңызды. Жерді заңды бөлу мыналарға мүмкіндік береді:

• инвестиция тарту үшін жағдай жасау;

• кәсіпкерлік қызметті қолдау;

• инфрақұрылым мен әлеуметтік нысандарды дамыту;

• тұрғындардың мемлекеттік органдарға сенімін нығайту.

Сонымен қатар, заңсыз схемаларды жою адал бәсекелестікке ықпал етеді және экономикалық қызметтің барлық қатысушылары үшін тең бәсекелестік жағдайын қамтамасыз етеді.

Бұл бағыттағы жұмыстар қол жеткізілген нәтижелермен шектелмейді. Абай аудандық прокуратурасы мыналарды жоспарлайды:

• аумақтарды бақылау үшін цифрлық технологияларды қолдану тәжірибесін кеңейту;

• халықпен және кәсіпкерлермен профилактикалық жұмысты күшейту;

• бұзушылықтарды ерте анықтау үшін деректерді талдаудың жаңа әдістерін енгізу.

Прокуратура органдары жерді пайдалану саласындағы заңдылықты қамтамасыз етуді өңірдің тұрақты дамуының маңызды элементі ретінде қарастырады.

Абай аудандық прокуратурасының 2025 жылғы қызметінің нәтижелері кешенді тәсілдің тиімділігін көрсетеді: қадағалау өкілеттіктерін біріктіру, заманауи технологияларды қолдану, қылмыстық-құқықтық шараларды қолдану заңдылықты қалпына келтіруді және қомақты жер ресурстарын мемлекет меншігіне қайтаруды қамтамасыз етті.

Жүйелі жұмыстың арқасында заңсыз жер айналымын тоқтатуға, жерді заңсыз басып алудың жаңа жағдайларын жоюға, аумақтарды қоғам мүддесі үшін ұтымды пайдалануға жағдай жасауға мүмкіндік туды.