2025 жылғы 29 шілдеде Шымкент қаласы әкімінің орынбасары А.Кәрімовтің төрағалығымен Конго-Қырым геморрагиялық қызбасының (КҚГҚ) және басқа да энзоотиялық аурулардың алдын алу мақсатында өткізілетін залалсыздандыру жұмыстарының екінші кезеңіне дайындық барысы талқыланды. Жиынға жауапты басқармалар, ветеринариялық қызмет, санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаменті, аудан әкімдіктерінің өкілдері және тиісті сала мамандары қатысты.

Күн тәртібінде залалсыздандыру жұмыстарын сапалы әрі мерзімінде атқару, қора-жайлар мен қолайсыз елді мекендердің механикалық тазалығын реттеу мәселелері қаралды. Әкім орынбасары А.Кәрімов барлық қатысушыларға нақты тапсырмалар беріп, әсіресе КҚГҚ жағдайлары жиі тіркелетін аймақтарға ерекше назар аударуды міндеттеді.

Мамандардың айтуынша, аурудың таралуын тежеу үшін тек химиялық дезинфекция жеткіліксіз. Қора-жайларды, мал ұстайтын орындарды және олардың айналасын механикалық тазалау – жұмыстың тиімділігін арттыратын негізгі қадам. Қоқыс пен көң шығарылмаған жерге жүргізілген өңдеу толық нәтиже бермейді.

Биылғы екінші кезеңде залалсыздандыру ауқымы кеңейеді: 152 мыңнан астам ауыл шаруашылығы жануары бүркіліп, тоғытылады; 2,3 миллион шаршы метр қора-жай мен буферлік аумақ, сондай-ақ дәл осындай көлемдегі саябақтар мен гүлзарлар залалсыздандырылады. Бұл жұмыстарға 18 дезинфектор маман және 6 арнайы техника тартылады.

Препараттардың сапасы мен қауіпсіздігі басты назарда. Барлық қолданылатын құралдар алдын ала зертханалық сынақтан өтіп, сертификатталған. Бұл олардың адамдар мен жануарларға зиян келтірмей, тек паразиттерге әсер етуін қамтамасыз етеді.

Конго-Қырым геморрагиялық қызбасы – өте қауіпті вирус. Ол адамға кене шаққанда немесе кененің қаны теріге, шырышты қабыққа тигенде жұғады. Ауру тез өршіп, асқыну қаупі жоғары болғандықтан, алдын алу шараларын уақытылы жүргізу – басты міндет.

Мұндай дезинфекциялық жұмыстар Шымкентте жыл сайын өткізіледі. 2023 жылы екі кезеңдік залалсыздандыру нәтижесінде кене шағу деректері 17%-ға азайған, ал 2024 жылы бұл көрсеткіш тағы төмендеді. Бұған дезинфекциямен қатар халықпен жүргізілген түсіндіру жұмыстары да оң әсер етті.

Агроөнеркәсіп кешеніне әсері
Бұл шара тек санитарлық қауіпсіздікпен шектелмейді, агроөнеркәсіп кешенінің барлық саласына оң ықпал етеді.

Мал шаруашылығында кенелер мен басқа да паразиттерді жою – мал денсаулығын сақтап, өнімділікті арттырады. Жануарлардың өлім-жітімі азайып, ет пен сүт сапасы жақсарады, фермерлердің шығыны қысқарады. Бұл, өз кезегінде, ішкі нарықтағы және экспорттағы бәсекеге қабілеттілікті арттырады.

Құс шаруашылығында да пайдасы зор. Кенелер құс ауруларын тарата алады, ал дезинфекция құс тұмауы мен паразиттік аурулардың алдын алып, ет пен жұмыртқаның сапасын тұрақтандырады.

Балық шаруашылығында залалсыздандыру, әсіресе су айдындары маңында, судың сапасын сақтауға және балық ауруларының алдын алуға ықпал етеді. Бұл аквакультура өнімдерінің қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.

Ара шаруашылығында зиянды жәндіктерді азайту – ара ұяларының саулығын сақтап, бал өндірісін тұрақтандыруға көмектеседі. Бұл ауыл шаруашылығы дақылдарының тозаңдануын да қамтамасыз етеді.

Егін шаруашылығы мен жылыжайларда да тиімділігі айқын. Зиянды жәндіктер мен өсімдік ауруларының алдын алу арқылы өнімділік артып, химиялық пестицидтерді аз қолдануға мүмкіндік туады.

Жер қатынастары мен су ресурстарын пайдалану тұрғысынан, қолайсыз аймақтарды залалсыздандыру олардың ауыл шаруашылығында қайта қолданылуына жол ашады. Су айдындары маңындағы санитарлық тазалықты сақтау — егіншіліктің, мал суарудың және балық шаруашылығының қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.

Жүйелі жұмыстың нәтижесі
Жиында бекітілген жоспарға сәйкес, әр ауданға жауапты тұлғалар тағайындалып, қала әкімдігі жанынан жедел штаб құрылды. Ол күн сайын орындалған жұмыстарды қадағалап, қажет жағдайда қосымша ресурс бөледі.

Әкім орынбасары А.Кәрімов тұрғындардың белсенді қатысуын ерекше атап өтті. Егер халық қора-жайларын алдын ала тазартып, мамандарға көмектессе, залалсыздандыру әлдеқайда тиімді әрі жедел болады. Сонымен қатар, тұрғындарға үй жануарларын үнемі тексеріп, репелленттер қолдану, табиғатта серуендегенде жабық киім кию және кене шаққан жағдайда дереу медициналық көмекке жүгіну ұсынылды.

Өткен жылдардағы тәжірибені ескере отырып, биылғы науқанның нәтижелі боларына сенім мол. Қала билігі мен тұрғындар бірлесе жұмыс істесе, Шымкентте КҚГҚ мен энзоотиялық аурулардың қаупін барынша азайтуға болады. Бұл тек санитарлық қауіпсіздікті нығайтып қана қоймай, агроөнеркәсіп кешенінің барлық саласының тұрақты дамуына тікелей әсер етеді.