2025 жылдың 7 тамызында Шымкент қаласы, Абай ауданы, Алтынтөбе және Ынтымақ ауылдық елді мекендерінің аумағында ауыл шаруашылығы жануарларын аса қауіпті инфекциялардан қорғауға бағытталған ірі профилактикалық іс-шара өткізілді. Жергілікті ветеринарлық қызметтер ірі қара, ұсақ мал, жылқыларды жоспарлы егу жұмыстарын жүргізіп, бір мезгілде шаруашылық ғимараттары мен қора-жайларды дезинфекциялауды ұйымдастырды.

Агроөнеркәсіп кешені Шымкент қаласының және бүкіл Түркістан облысының экономикасында маңызды рөл атқарады. Жануарлардың аурулары ауыр зиян келтіруі мүмкін: өлім мен өнімділіктің төмендеуінен азық-түлік қауіпсіздігіне қауіп төндіруге және адамға жұғатын аурулардың пайда болуына дейін. Сондықтан алдын алу шаралары маңызды. Вакцинация мен санитария аурудың өршу қаупін азайтып қана қоймайды, сонымен қатар жануарлардың денсаулығын сақтайды, олардың өнімділігін арттырады және ауыл шаруашылығы өндірісінің тұрақтылығын қамтамасыз етеді.

Бұл күні мал дәрігерлерінің мобильді топтары таңнан бастап аулаларды аралай бастады. Олар малдың жағдайын тексеріп, қажетті егу жұмыстарын жүргізіп, үй-жайларды дезинфекциялау құралдарымен өңдеді. Әр адам өз түріне және жасына сәйкес препарат алды. Емдеу үшін вирустарды, бактерияларды және саңырауқұлақтарды жоятын заманауи қауіпсіз препараттар қолданылды. Патогендік микроорганизмдердің жиналу ықтималдығы жоғары жерлерге, соның ішінде жем сақтау орындарына ерекше назар аударылды.

Бұл ретте ветеринария мамандары мал иелерімен келіссөздер жүргізді. Олар қоралар мен дүңгіршектердегі тазалықты сақтау, үнемі тазалау, сапалы азықтандыру және дерт белгілерін дер кезінде анықтау маңыздылығын еске салды. Малдың денсаулығына қамқорлық жасау ветеринарлық қызмет пен қожайындардың өздерінің бірлескен жұмысы екені және толық ынтымақтасу және барлық ұсыныстарды орындау арқылы ғана нәтижеге қол жеткізілетіні баса айтылды.

Науқан соңғы жылдары профилактикаға деген көзқарастың қалай өзгергенінің мысалы болды. Егер бұрын мұндай іс-шаралар көбінесе мал әкелуге тура келетін арнайы бөлінген пункттерде орталықтандырылған түрде өткізілсе, қазір ветеринарлық бригадалар әр аулаға шығып, қамтуды айтарлықтай арттырады. Бұл әсіресе шалғайдағы немесе шағын фермалар үшін өте маңызды, олардың иелері әртүрлі себептермен бұрынғы вакцинация форматтарына әрқашан қатыса алмайтын. Қазір қашықтық пен шектеулі уақыт түріндегі кедергі іс жүзінде жойылды.

Өткен жылдардағыдай емес, тұрғындарды алдын ала хабардар етіп, белсенділік танытты. Жергілікті БАҚ-тағы хабарландырулар, әлеуметтік желілердегі жазбалар, ауыл әкімдіктері, ақсақалдар арқылы ақпараттар пайдаланылды. Бұл барлық мал иелеріне дер кезінде ескерту жасап, жануарларды тексеру мен емдеуге дайындауға мүмкіндік берді. Сонымен қатар, дәрі-дәрмек тапшылығын болдырмау үшін қажетті вакцина қоры қамтамасыз етілді.

Мұндай науқандардың оң нәтиже беретіні анық. Егу мен залалсыздандыру жұмыстары жүйелі жүргізілетін жерлерде мал аурулары айтарлықтай төмендеп, шаруашылықтардың экономикалық көрсеткіштері жоғары болады. Емдеу шығындары азайып, сүт өнімділігі артып, ет сапасы жақсарып, жалпы шаруашылықтар тұрақты жұмыс істейді. Өңір үшін бұл азық-түлік қауіпсіздігінің нығайып, тұрғындардың сапалы мал өнімдеріне сенім артатынын білдіреді.

Сонымен қатар проблемалар әлі де бар. Кейбір шаруа қожалықтарында санитарлық жағдай әлі де көп нәрсені талап етеді. Кейде себеп иелерінің білімі немесе уақытының аздығы, кейде қаржылық ресурстардың шектеулілігі. Мамандар мен техникаларды ең шалғайдағы пункттерге жеткізуде қиындықтар бар. Сондықтан ветеринарлық қызметтер оқу-тәрбие жұмысын күшейту қажет деп есептейді, ал жергілікті билік – мобильді топтарға қолдау көрсетуді кеңейту үшін барынша қамту қажет деп санайды.

Сарапшылар мұндай іс-шаралар маусымдық жоспарлардың бір бөлігі ретінде ғана емес, сонымен қатар жүйелі түрде, әсіресе жұқтыру қаупі жоғары кезеңдерінде жүргізілуі керек деп сенімді. Нақты аумақтардың ерекшеліктерін ескере отырып, кестелерді алдын ала жасау, жылжымалы қызмет көрсетуге арналған жабдықтар паркін кеңейту, вакциналар мен дезинфекциялау құралдарының резервтік қорларының жүйесін дамыту маңызды. Тағы бір маңызды бағыт - жануарлар иелерін оқыту: олардың хабардарлығы неғұрлым жоғары болса, эпизоотия қаупі соғұрлым төмен болады және кез келген алдын алу шаралары тиімдірек болады.

Алтынтөбе мен Ынтымақта өткізілген науқан мал дәрігерлері, құзырлы органдар мен ауыл тұрғындарының үйлесімді жұмысы арқылы айтарлықтай нәтижеге қол жеткізуге болатынын көрсетті. Іс-шараның ұйымдастырылу деңгейі, оның қамтылуы және алдын ала дайындалуы жоғары деңгейде болды, бұл өткен жылдардағы көптеген ұқсас науқандардан ерекшеленді. Осындай тәжірибелер жалғасын тапса, Шымкент малдар арасында ауру қаупін азайтып қана қоймай, ветеринариялық қауіпсіздігі жоғары, ауыл шаруашылығы дамыған өңір ретіндегі беделін нығайта түседі.