2025 жылдың 16 тамызында Шымкент қаласы, Қаратау ауданы, Сайрам тұрғын алабында уақ малды емдеуге арналған ветеринариялық іс-шаралардың кезекті жоспарлы кезеңі басталды. Тоғытудың күзгі маусымы (жануарларды арнайы ерітінділерде дезинфекциялау) жыл сайын өткізіледі және ауыл шаруашылығында маңызды профилактикалық шаралардың бірі болып табылады. Оның мақсаты – қой-ешкіні жануарлардың денсаулығына және шаруашылықтардың экономикасына айтарлықтай зиян келтіретін кене, бүрге, бит сияқты сыртқы паразиттерден қорғау.

Ветеринария мамандарының айтуынша, процедура кезінде жануарларға қауіпсіз, бірақ паразиттер үшін өлімге әкелетін арнайы дезинфекциялық ерітінділер қолданылады. Барлық жануарлар толық емдеуден өтеді, бұл жұқпалы аурулардың таралу қаупін айтарлықтай төмендетеді. Сонымен қатар, шаруа қожалықтарының иелеріне мал ұстау ережелері түсіндіріліп, паразиттік аурулардың алдын алу бойынша ұсыныстар берілді.

Күзгі кезең әсіресе маңызды, өйткені ол қыстау қарсаңында жүзеге асырылады. Суық ауа райының келуімен жануарлар үй ішінде көбірек уақыт өткізеді, ал дер кезінде алдын-алу болмаған жағдайда паразиттер мен инфекциялармен жұқтыру қаупі бірнеше есе артады. Емделген малдар қысты оңай шыдайды, өнімділігін сақтайды, сонымен қатар сапалы төл береді.

Шымкентте мұндай шаралар тұрақты өткізіліп тұрады. Соңғы жылдары тоғыту тәжірибесі өзінің тиімділігін көрсетті. Осылайша, 2022 жылы қала маңындағы шаруа қожалықтарында жоспарлы емдеуден кейін кене арқылы таралатын аурулардың деңгейі екі есеге дерлік төмендеді. 2023 жылы ветеринарлық қызметтер мал өлімінің азайғанын және мал өнімділігінің артқанын атап өтті. 2024 жылы профилактикалық іс-шаралар кешенді түрде жүргізілді: жануарларды емдеумен қатар, үй-жайлар мен жайылымдық жерлерге санитарлық дезинфекция жүргізілді, бұл шаруалардың шағымдарын азайтты.

Биыл бұл бағдарлама бұдан да кең өріс алды. Бұрын негізгі назар ірі шаруа қожалықтарында болса, енді емдеу тұрғын үйлердегі шағын қожалықтарды да қамтиды. Бұл өте маңызды, өйткені дәл осындай шағын фермаларда жануарларды дұрыс күтіп-бағуға жиі жағдайлар жеткіліксіз және олар ауруларға осал болады. Осылайша, қалалық ветеринарлық қызметтер қауіпсіздіктің жалпы деңгейін жақсартуға және инфекцияның ықтимал ошақтарын болдырмауға тырысады.

Мамандар кене мен бүргеден таралатын паразиттік аурулар жануарларға ғана емес, адамдарға да қауіп төндіретінін атап өтті. Атап айтқанда, мал басына әсер ететін пироплазмоз немесе тейлериоз мал өнімдерінің сапасына жанама әсер етіп, халықтың денсаулығына қауіп төндіруі мүмкін. Сондықтан профилактикалық емдеу тек ауыл шаруашылығы саласы үшін ғана емес, жалпы азық-түлік қауіпсіздігі үшін де маңызды.

Жергілікті тұрғындар да мұндай шаралардың маңыздылығын түсінеді. Көптеген фермерлер тұрақты емдеуден кейін олардың малдары серпімді болып, жақсы салмақ қосып, сүтті көп беретінін атап өтеді. Бұл әсіресе шағын жанұялық шаруашылықтар үшін өте маңызды, олар үшін өнімділіктің азғантай төмендеуі айтарлықтай қаржылық шығындарға әкелуі мүмкін.

Ағымдағы науқанда ветеринарлық қызметтер тәрбие жұмыстарына көп көңіл бөлді. Жануарлардың иелеріне паразиттік аурулардың түрлері мен олардың алдын алу әдістері туралы түсініктемелер жазылған парақшалар таратылды. Сондай-ақ мал қораларын санитарлық тазалау мәселелері талқыланды: жүйелі түрде тазалау, үй-жайларды желдету, жем беретін және суарғыштарды өңдеу қажеттілігі. Мұндай шаралар жануарлардың жұқтыру қаупін азайтуға ғана емес, сонымен қатар елді мекендерде жалпы санитарлық әл-ауқатты сақтауға көмектеседі.

Ағымдағы науқанды өткен жылдармен салыстыратын болсақ, оның біршама жүйелілігін атап өтуге болады. Бұрын тек жануарларды емдеуге баса мән берілсе, енді іс-шаралар үй-жайларды дезинфекциялаудан бастап тұрғындар арасында түсіндіру жұмыстарын жүргізуге дейінгі барлық шараларды қамтиды. Бұл ветеринарлық мәдениет деңгейінің көтерілгенін және шаруалардың жауапкершілікпен қарайтынын көрсетеді.

2025 жылдың тағы бір жаңалығы – қала маңындағы шағын шаруашылықтарды науқандарға белсенді тарту. Егер бұрын жұмыс негізінен ірі ауылшаруашылық құрылымдарымен жүргізілсе, енді бірен-саран қой-ешкі бағылатын әрбір аулаға мән берілуде. Бұл тәсіл жергілікті жердегі ауру ошақтарының алдын алуға мүмкіндік береді, егер олар таралса, облыстағы барлық мал өсірушілерге елеулі зиян келтіруі мүмкін.

Осылайша, Шымкентте 16 тамызда басталған уақ малды өңдеудің күзгі кезеңі малдың саулығын нығайтып, аурудың алдын алуға бағытталған көп жылғы жүйелі жұмыстардың жалғасы болды. Өткен жылдармен салыстыру профилактиканың тек ірі шаруа қожалықтарын ғана емес, сонымен қатар ұсақ шаруашылықтарды да қамтитын күрделі және ауқымды болып келе жатқанын көрсетеді. Бұл қаладағы ветеринариялық қызметтердің халықпен тығыз байланыста жұмыс істеп, ауыл шаруашылығын дамытуға қауіпсіз жағдай жасауға ұмтылғанын көрсетеді.

Ұзақ мерзімді перспективада мұндай шаралар мал шаруашылығының жай-күйіне ғана емес, өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына да оң әсерін тигізеді. Өйткені, дені сау мал – азық-түлік қауіпсіздігінің, шаруалардың тұрақты табысының және тұрғындардың тұтынатын өнімдерінің сапасына сенімінің сенімді негізі.