Өткен жылдың тамыз айында Шымкент қаласының Туран-2 шағынауданында жаңа заманауи стадионның іргетасын қалау рәсімі өткен болатын. Бұл салтанатты шара қала тұрғындарының назарын өзіне аударып, ел спорты мен инфрақұрылымының дамуына үлкен үміт сыйлады. Бір жылдан кейін, 2025 жылдың тамызында, журналистер құрылыс алаңына барып, қазіргі жағдайды зерделеді. Сырт көзге алаң бос жатқандай әсер қалдырғанымен, шын мәнінде жобаның негізін құрайтын дайындық жұмыстары әлі де жалғасып келеді.

Жобаға сәйкес, болашақ стадион 21 гектар аумақты алып, 35 мың көрерменге арналған спорт нысаны болады. Бұл көлемі жағынан "Астана Арена" стадионынан асып түседі. Мұндай ауқымды жоба бір күнде немесе бір жылда жүзеге аса қоюы мүмкін емес. Әдетте спорттық ареналардың құрылысы бірнеше кезеңнен тұрады: ең алдымен жобалық-сметалық құжаттамалар дайындалады, инженерлік желілер жүргізіледі, геодезиялық жұмыстар атқарылады, тек содан кейін ғана негізгі құрылыс басталады.

Туран-2 ауданындағы алаң да дәл осы жолдан өтіп жатыр. Қазіргі таңда аумақ қоршалып, уақытша инфрақұрылым тартылған, газ жүйесі жүргізілген. Геодезистер жердің нүктелерін өлшеп, топырақты тегістеу жұмыстарымен айналысуда. Бұл кезең сырт көзге "құр песек" болып көрінгенімен, кез келген ірі құрылыс үшін шешуші маңызға ие. Егер дайындық жұмыстары толық әрі сапалы орындалмаса, болашақта нысанның беріктігіне қауіп төнуі мүмкін.

Кейбір қала тұрғындары немесе ақпарат құралдары құрылыс қарқынын бәсең көріп, "бос жатқан жер" деп бағалауда. Алайда, жер қатынастары тұрғысынан алғанда, бұл алаңның қазіргі күйі – уақытша сипаттағы процесс. Жер иесіз немесе бейберекет пайдаланылып жатқан жоқ, керісінше, нақты мақсатқа — спорт нысанын салуға заңды түрде бекітіліп, жобалық жұмыстар жүргізілуде. Бұл – жерді ұтымды әрі жоспарлы пайдаланудың үлгісі.

Жыл сайын елімізде осындай жобалар әртүрлі қарқынмен іске асады. Мысалы, 2010 жылдары Астанадағы "Астана Арена" стадионы да бірнеше жылдық дайындық кезеңінен кейін ғана бой көтерген болатын. Әуелі жобалық құжаттар жасалып, түрлі сараптамалардан өтті, қаржыландыру кезең-кезеңімен бөлінді. Нәтижесінде бүгінде елорда әлемдік деңгейдегі спорт нысанына ие. Сол сияқты, Шымкенттегі стадион да уақыт өте келе спорт сүйер қауымның мақтанышына айналары сөзсіз.

2023–2024 жылдары қалада "Таза Қазақстан" экологиялық акциялары мен қоғамдық сенбіліктер жиі өткізілген еді. Ол шаралардың басты мақсаты – бос жатқан немесе қоқысқа толы жерлерді тазалау, оларды қоғамдық кеңістікке айналдыру болатын. Ал бүгінгі жағдай сәл өзгеше: бос жатқан жер қоқысқа емес, нақты мақсатқа — болашақ стадион құрылысына арналған. Яғни, өткенде жүргізілген тазалық жұмыстары стихиялық қоқысты жоюға бағытталса, қазіргі қадам – жерді мақсатты және тиімді игеру жолындағы маңызды кезең.

Акимат тарапынан құрылысқа қатысты сұрақтарға ашық жауап беріліп отыр. Қазіргі таңда жобаның негізгі бөлігі — құжаттаманы әзірлеу, қаржыландырудың кезең-кезеңмен бөлінуі, сараптама жүргізу. Бұл жұмыстар сырттан байқалмаса да, нысанның сапасы мен ұзақ мерзімділігін қамтамасыз ету үшін қажет. Әкімдік өкілдері іргетас рәсімі былтыр символикалық сипатта өткенін, ал нақты құю жұмыстары жобаның барлық техникалық сараптамалары бекітілгеннен кейін басталатынын атап өтті. Бұл — халықаралық тәжірибеде қалыпты жағдай.

Стадион құрылысына қатысты жер қатынастарының маңызы ерекше. Көп жағдайда қала аумағындағы бос жерлер уақытша иесіз қалған күйде қоқыс алаңына айналып кетеді. Ал Туран-2 аумағындағы 21 гектар жерге нақты мақсат қойылып, құқықтық құжаттармен бекітілген. Бұл жердің тағдыры шешіліп, спорттық инфрақұрылымға бағытталуы – ұзақ мерзімді қала дамуы үшін ең дұрыс қадам.

Бұған ұқсас мысалдарды Шымкенттің өзінен де келтіруге болады. Бұрынғы жылдары бірнеше алаңдар уақытша бос тұрғанымен, кейін олар тұрғын үйлер, саябақтар немесе әлеуметтік нысандар салуға пайдаланылған. Мысалы, Қаратау ауданындағы бос алаң 2022 жылы жаңа мектеп құрылысына берілген еді. Алғашқы жылдары онда тек қоршау мен инженерлік жұмыстар ғана жүргізілді, кейіннен мектеп салынып, бүгінде мыңдаған бала білім алып жүр.

Осы тұрғыдан қарағанда, Туран-2-дегі стадион да дәл сондай жолдан өтіп жатыр. Бүгін бос көрінгенімен, ертең ол қаланың спорттық символына айналады. Жердің иесіз қалмауы, нақты мақсатпен жоспарға енгізілуі – ең басты жетістік. Бұл ретте акиматтың жерді тиімді пайдалану саясаты өз нәтижесін беруде.

Қорыта айтқанда, Шымкенттегі стадион құрылысы уақытша баяу көрінгенімен, жер қатынастары тұрғысынан қарағанда бұл – дұрыс бағыттағы жоспарлы жұмыс. Өткен жылғы экологиялық және инфрақұрылымдық бастамалар сияқты, бұл да кезең-кезеңімен жүзеге асады. Уақытша бос тұрған жер – иесіздік емес, керісінше, үлкен жобаның бастамасы. Ертеңгі күні бұл алаң мыңдаған жанкүйердің басын қосатын спорт ордасына айналғанда, бүгінгі дайындық жұмыстарының құндылығы айқын көрінетін болады.