Шымкент қаласында гидротехникалық инфрақұрылымды дамыту және тұрғындардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету бағытында жүйелі жұмыстар жүргізілуде. Осы шаралардың бірі — Бадам өзенінің дамбасы мен жағалауын нығайту. Бұл өзен қаланың негізгі су артерияларының бірі болып табылады және оның бойында паводкоқауіпті аймақтар орналасқан. Қалалық билік пен инженерлік қызметтер қазіргі уақытта өзен бойында қауіпсіздік шараларын күшейту мақсатында кешенді жұмыстар атқарып жатыр.

Бадам өзені қала тұрғындары үшін көп жылдан бері алаңдаушылық тудыруда. Көктем мезгілінде, қар еруі мен жауын-шашынның көптігі кезінде өзендегі су деңгейі күрт көтеріледі. Нәтижесінде кейбір тұрғын үйлер мен шаруашылық құрылыстарының суға бату қаупі туындайды. Мұндай жағдайлардың алдын алу үшін дамба мен жағалауларды нығайту — ең тиімді жолдардың бірі болып саналады.

Жобаны жүзеге асыру барысында инженерлер дамбаның беріктігін арттыруға және оны үлкен су көлемдерін қабылдауға дайындауға ерекше мән беруде. Реконструкциядан кейін дамба экстремалды гидрологиялық жағдайларға төтеп бере алатын болады. Бұл өзен бойындағы жерді эрозиядан және су тасқындарынан қорғауға мүмкіндік береді. Сондай-ақ, бұл шаралар қауіпті аймақтарда жаңа құрылыс орындарының болдырмауына ықпал етеді, тұрғындардың қауіпсіздігін арттырады.

Қазіргі уақытта жұмыстар 5 километрден астам учаскеде жүргізілуде. Келесі жылы осындай жұмыстар Енбекші ауданындағы өзеннің тағы бір бөлігінде жоспарланып отыр. Бұл шаралар қала аумағындағы паводкоқауіпті аймақтардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған.

Шымкент қаласының қалалық жайлы ортаны дамыту басқармасының бөлім басшысы Мухамеджан Сейтжанов атап өткендей, Бадам өзенінің жалпы ұзындығы Шымкент қаласы бойынша 49 километрді құрайды. 2013–2017 жылдары Аль-Фарабий ауданында 9,7 километр дамба жөнделген. Акимнің тапсырмасы бойынша 2021–2024 жылдары Дорожная карта аясында өзеннің тағы 9 километр бөлігі жөндеуден өткен. Ал 2025 жылы жұмыстар Абай ауданында жүргізілуде.

Жаңа генеральдық жоспарға өзен бойында сел және опырылуға қауіпті барлық жерлер енгізілмек. Бұл аймақтарда шамамен 1500 адам тұрады. Генпланға енгізу арқылы қауіпті жерлерде құрылыс жүргізуге тыйым салынады, жаңа тұрғын үйлердің салынуы алдын алынады. Бұл қадам тұрғындардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету және табиғи апаттардың алдын алу үшін маңызды болып отыр.

Шымкент қаласының әкімінің орынбасары Сарсен Куранбек хабарлағандай, қала аумағында 13 опырылуға қауіпті аймақ анықталған, олардың жалпы аумағы 497 мың шаршы метрді құрайды, бұл жерде 109 нысан орналасқан, 433 адам тұрады. Сонымен қатар, сел қауіпті 29 аймақ анықталған, олардың жалпы аумағы 933 мың шаршы метрді құрайды, онда 328 нысан орналасқан және 1129 адам тұрады. Осылайша, қалалық билік табиғи апаттарға байланысты барлық тәуекелдерді ескеретінін жеткізеді.

Бадам өзенінің дамбасы мен жағалауын нығайту барысында заманауи инженерлік шешімдер қолданылады. Топырақты бекіту, гидротехникалық құрылымдарды орнату және су көлемін сіңіру қабілеті жоғары конструкцияларды қолдану арқылы өзен бойындағы қауіпсіздік күшейтіледі. Жұмыс сапасы мен қауіпсіздік стандарттары қатаң бақыланады, бұл инженерлік шешімдердің ұзақ мерзімділігі мен тиімділігін қамтамасыз етеді.

Сонымен қатар, жобаны жүзеге асыру аясында қаланың ирригациялық желісін қалпына келтіру жұмыстары жүргізілуде. 2025 жылы осы мақсатқа шамамен 700 миллион теңге жұмсалды. Негізгі міндет — су айналымын толық қамтамасыз ету, өйткені қазіргі арықтар жауын-шашын мен су тасқындарының көлемін көтере алмай отыр. Ирригациялық жүйені қалпына келтіру судың тиімді таралуына, өзен бойындағы жүктемені азайтуға және су тасқындары қаупін төмендетуге мүмкіндік береді.

Дамба мен жағалаулардың нығайтуы тек қауіпсіздікті қамтамасыз етумен шектелмейді. Бұл шаралар қаланың инфрақұрылымын жақсартуға, тұрғындардың сенімін арттыруға және тұрғын үйлердің қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған. Заманауи инженерлік шешімдер, дамбаларды нығайту және құрылысқа қатаң бақылау — қала тұрғындарын паводоктардан қорғаудың маңызды факторы болып табылады.

Жұмыстар экологиялық нормаларға сәйкес жүргізіледі. Құрылыс процесінде өзеннің экожүйесі, жағалаулар және көрші аймақтар бақылауда болады. Қалдықтар мен топырақтың ластануына жол берілмейді, сондай-ақ өсімдіктер мен жануарлардың тіршілік ету ортасына зиян келтірмеу үшін арнайы шаралар қолданылады. Осылайша, инженерлік және экологиялық шешімдер үйлестіріледі.

Жобаның нәтижесінде Бадам өзенінің дамбасы мен жағалауының беріктігі арттырылып, паводоктар мен селдер қаупі төмендейді. Жауапты мамандар мен қала тұрғындары өзен бойындағы қауіпсіздік шараларының тиімділігін атап өтіп, қаланың экологиялық және инженерлік инфрақұрылымының дамуына оң баға беруде.

Су тасқыны, опырылу және эрозия қаупін азайту — қала үшін стратегиялық маңызды шара. Сонымен қатар, қаланың ирригациялық жүйесінің қалпына келтірілуі су ресурстарын тиімді пайдалануға, су тасқындары кезіндегі жүктемені азайтуға мүмкіндік береді.

Қорытындылай келе, Бадам өзенінің дамбасы мен жағалауын нығайту, ирригациялық желіні қалпына келтіру және қауіп-қатер аймақтарын генералдық жоспарға енгізу Шымкент қаласын паводоктардан, опырылулардан және табиғи апаттардан қорғаудың кешенді жүйесін құруға бағытталған. Бұл шаралар тұрғындардың қауіпсіздігін арттыруға, қаланың инфрақұрылымын нығайтуға және экологиялық тұрақтылықты қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.