2025 жылдың 3 қазанында Шымкент қалалық полиция бөлімінің, атап айтқанда Еңбекші аудандық полиция бөлімінің қызметкерлері аудан аумағында орналасқан дүкендер, сауда нүктелері, мал сою алаңдары мен жеке қосалқы шаруашылықтарға кезекті тексеру жүргізді. Бұл шаралардың негізгі мақсаты сапасыз және қауіпті ет өнімдерінің сатылуына жол бермеу, сондай-ақ ветеринариялық-санитариялық талаптар мен мал өнімдерін сақтау ережелерінің сақталуын қамтамасыз ету болды. Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету және халықтың денсаулығын сақтау қазір полицияның ғана емес, жергілікті биліктің де басым бағыты болып табылады. Ведомствоаралық өзара іс-қимыл шеңберінде рейдтерге ветеринарлық бақылау басқармасының өкілдері, санитарлық қызмет қызметкерлері, аудан әкімдігінің мамандары қатысты. Тексеру кезінде еттің шығу тегі мен сапасын растайтын құжаттарға ерекше назар аударылды. Тексеру барысында ет өнімдерін сататын 18 сауда нүктесі мен мал сойылған бес жеке шаруа қожалығы тексерілді. Инспекторлар бірқатар заң бұзушылықтарды анықтады. Кейбір кәсіпорындар еттің заңды шыққанын және тұтынуға жарамдылығын растайтын ветеринарлық анықтама бермеген. Кейбір сатушылар өз өнімдерін температура нормаларын сақтамай сақтайды, бұл тез бұзылып, тұтынушылардың денсаулығына қауіп төндіруі мүмкін. Рейд қорытындысы бойынша қожайындары ветеринарлық құжаттарын ұсынбаған алты сауда нүктесіне қатысты әкімшілік жауапкершілікке тартылды. Аталған айыптар ҚР Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 406-бабы «Ветеринариялық қағидаларды бұзу» бойынша тиісті органдардың қарауына жіберілді. Бұл бапта айыппұлдар қарастырылған, ал қайталанатын бұзушылықтар болған жағдайда бизнесті уақытша тоқтату. Полицейлер әрбір кәсіпкер санитарлық және ветеринарлық ережелерді сақтауға міндетті екенін баса айтты. Ветеринариялық анықтама – жай ғана формальдық емес, еттің тексерілгенін, жұқпалы аурулардың жоқтығын және тұтынуға қауіпсіз екенін растайтын құжат. Рейд барысында тек сауда орындарына ғана емес, мал сою алаңдарына да баса назар аударылды. Бірнеше аулада инспекторлар малды тиісті жағдайсыз заңсыз сою фактілерін анықтады. Мұндай әрекеттер жануарлар мен адамдар арасында жұқпалы аурулардың таралу қаупін тудырады. Полицейлер мен мал дәрігерлері тұрғындарға мал союды тек барлық санитарлық талаптарға сай, арнайы жабдықталған орындарда өткізу керектігін ескертті. Еңбекші аудандық полиция бөлімінің өкілдері кәсіп иелерімен профилактикалық әңгімелесулер жүргізіп, ет саудасы ережелерін сақтамау бизнестің беделіне нұқсан келтіріп қана қоймайды, сонымен қатар ауыр зардаптарға, соның ішінде тұтынушылардың өміріне қауіп төндіретін зардаптарға әкелетінін түсіндірді. Дүкен иелеріне құжаттардың толық жиынтығы: ветеринарлық анықтама, зертханалық қауіпсіздік актісі, еттің шыққан жерін растайтын шот-фактуралар болуы керектігі ескертілді. Сондай-ақ полицейлер қала тұрғындарын ет өнімдерін сатып алғанда абай болуға шақырды. Тұрғындарға тауардың сапасы мен шыққан жерін растайтын құжаттарды сатушылардан сұрауға кеңес беріледі. Етті стихиялық базарлардан немесе рұқсат етілмеген сатушылардан сатып алу қауіпті болуы мүмкін, өйткені өнімнің қауіпсіздігіне кепілдік беру мүмкін емес. Шымкент қалалық ІІБ баспасөз қызметі мұндай рейдтер тұрақты түрде жүргізілетінін атап өтті. Олардың мақсаты – кәсіпкерлерді жазалау емес, мүмкін болатын заң бұзушылықтардың алдын алу және халықтың тек сапалы және қауіпсіз азық-түлік өнімдерін алуын қамтамасыз ету. «Біз дүкендерді жабуды немесе бизнесті бұзуды мақсат етпейміз», - деді полиция өкілі. «Ең бастысы, санитарлық талаптар сақталып, әр сатушыда барлық қажетті құжаттар болуы керек. Бұл тұрғындардың өз мүдделеріне сай. Айта кетейік, мұндай тексерулер әсіресе ет өнімдеріне сұраныс дәстүрлі түрде артып отырған мереке қарсаңында өзекті. Дәл осы кезеңде нарықта сапасыз тауарларды сатуға тырысатын жосықсыз сатушылар жиі пайда болады. Полицейлер ветеринариялық ережелерді бұзғандарға әкімшілік жаза қолданылатынын ескертеді. Қайталанатын бұзушылықтар сауда нүктесінің жұмысын тоқтатып, тауарлар тәркіленуі және жойылуы мүмкін. Сондай-ақ рейд барысында қызметкерлер есептегіштердің, тоңазытқыш құрылғылардың санитарлық жағдайын, өнімдерде заттаңба мен жарамдылық мерзімінің болуын тексерді. Кейбір жағдайларда инспекторлар сақтау шарттарына сәйкес келмейтінін анықтады — ет рұқсат етілген шектен жоғары температурада сақталды, ал кейбір өнімдерде қаптама жоқ. Оқиға орнында кәсіпкерлерге заң бұзушылықтарды жою бойынша нақты тапсырмалар берілді. Ветеринария мамандары соңғы кездері әсіресе жеке шаруа қожалықтарынан еттің тексерусіз сатылу фактілері жиілеп кеткенін айтты. Мұндай жағдайларда жануардың ветеринарлық тексеруден өткенін анықтау мүмкін емес, яғни қауіпті инфекцияларға, соның ішінде бруцеллезге немесе сібір жарасына ұшырау қаупі бар. Еңбекші полиция бөлімінің басшылығы халықтың денсаулығын сақтау – бірінші кезектегі міндет екенін атап өтті. «Біз мұндай тексерулерді тұрақты түрде жүргізетін боламыз. Біздің мақсатымыз – заң бұзушылықтарды анықтау ғана емес, сонымен қатар кәсіпкерлерде өздері өткізетін тауарлардың сапасына жауапкершілік мәдениетін тәрбиелеу», - деді департамент өкілі. Соңында полицейлер қала тұрғындарын азаматтық жауапкершілікке шақырды: егер азаматтар заңсыз ет сату фактілерін байқаса, жақын жердегі полиция бөлімшесіне немесе 102 телефоны арқылы хабарлай алады. Шымкентте полиция, ветеринарлық қызмет, жергілікті атқарушы органдардың бірлескен жұмысының арқасында дүкен сөрелерінде тек сынақтан өткен және қауіпсіз өнімдердің сатылуына жағдай жасалуда. Бұл қала тұрғындарының денсаулығын қамтамасыз етеді және бизнестің өз тұтынушыларына деген жауапкершілікті қарым-қатынасын көрсетеді.

2025 жылдың 3 қазанында Шымкент қаласы Полиция департаментінің Еңбекші аудандық Полиция басқармасының қызметкерлері аудан аумағында орналасқан ет өнімдерін сататын дүкендер мен сауда орындарына, сондай-ақ мал соятын бекеттер мен жеке қора-жайларға жоспарлы рейдтік тексеру жұмыстарын жүргізді. Бұл іс-шараның басты мақсаты — тұрғындардың денсаулығына қауіп төндіруі мүмкін сапасыз және заңсыз айналымдағы ет өнімдерінің сатылуына жол бермеу, сондай-ақ ветеринарлық-санитарлық талаптардың сақталуын қадағалау болып табылады.Қазіргі таңда қала халқының азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету – полиция мен жергілікті атқарушы органдардың басты назарында. Осы мақсатта Еңбекші аудандық полиция қызметкерлері ветеринарлық бақылау басқармасы және жергілікті әкімдік өкілдерімен бірлесе отырып, ет өнімдерін сататын орындарда кешенді тексеру жүргізді.Тексеру барысында жалпы 18 ет өнімдерін сататын сауда нүктесі мен 5 жеке қора қаралды. Анықталғандай, кейбір кәсіпкерлер мен сатушылар малды сою және етті сақтау кезінде санитарлық-гигиеналық талаптарды сақтамаған. Сонымен қатар, ет өнімдерінің бір бөлігінде тиісті ветеринарлық анықтамалар мен сертификаттар болмаған. Мұндай құжаттардың болмауы – өнімнің заңды жолмен алынғанына және оның қауіпсіздігіне күмән туғызады.Нәтижесінде, ветеринарлық анықтамаларын ұсына алмаған 6 сауда орнының иелеріне қатысты әкімшілік іс материалдары жинақталып, олар ҚР Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 406-бабы бойынша тиісті шара қабылдау үшін уәкілетті органдарға жолданды. Аталған бап бойынша, мал шаруашылығы өнімдерін ветеринарлық құжаттарсыз сату және сақтау заң бұзушылық болып саналады және айыппұл немесе қызметті уақытша тоқтату шараларын қарастырады.Полиция қызметкерлері тексеріс кезінде кәсіпкерлерге санитарлық талаптар мен ветеринарлық ережелерді қатаң сақтау қажеттігін ескертті. Ет өнімдері тұрғындардың күнделікті тұтынатын негізгі тағам түрі болғандықтан, оның сапасы мен қауіпсіздігі – қала тұрғындарының денсаулығына тікелей әсер ететін маңызды фактор.Рейд барысында анықталған заңбұзушылықтар тек сауда орындарында ғана емес, жеке аулаларда да тіркелді. Кейбір тұрғындар малды арнайы белгіленбеген орындарда, яғни санитарлық талаптарға сай келмейтін жағдайларда сойып, кейін өнімді сату мақсатында ұсынған. Мұндай әрекеттер инфекциялық аурулардың таралу қаупін арттырады. Сол себепті полиция қызметкерлері мен ветеринарлық мамандар мал сою жұмыстарын тек арнайы рұқсат етілген бекеттерде жүргізу қажеттігін түсіндірді.Еңбекші ауданының Полиция басқармасы қала тұрғындарына және кәсіп иелеріне заң талаптарын сақтау жөнінде арнайы үндеу жариялады. Онда ет өнімдерін сатып алар алдында әрбір тұтынушыдан ветеринарлық анықтама сұрау, өнімнің шығу тегін және сақтау жағдайын тексеру ұсынылды.Басқарма басшылығы атап өткендей, мұндай тексерістер алдағы уақытта да тұрақты түрде жалғасын табады. Себебі, сапасыз және заңсыз жолмен әкелінген ет өнімдері – қоғамдық денсаулыққа елеулі қауіп төндіреді. Тұрғындардың санитарлық қауіпсіздігін қамтамасыз ету, сондай-ақ азық-түлік нарығындағы тәртіпті сақтау – құқық қорғау органдарының басты міндеттерінің бірі.Сонымен қатар, полиция өкілдері кәсіпкерлерге заң бұзушылықтарды болдырмау және адал кәсіпкерлікпен айналысу жөнінде түсіндірме жұмыстарын жүргізіп, оларға кеңес берді. Бұл ретте ет өнімдерін сатуға арналған барлық құжаттардың, соның ішінде ветеринарлық анықтама, зертханалық қорытынды, және өнімнің шыққан жерін растайтын құжаттардың болуы міндетті екені айтылды.Шымкент қаласы Полиция департаментінің баспасөз қызметінің мәліметінше, мұндай рейдтер тұрғындардың денсаулығын қорғауға және азық-түлік сапасына деген жауапкершілікті арттыруға бағытталған. Әсіресе, алдағы мерекелер қарсаңында етке сұраныс артатынын ескерсек, нарықтағы өнім сапасын қадағалау аса маңызды.Қорытындылай келе, Еңбекші аудандық Полиция басқармасы тұрғындарды және кәсіпкерлерді заң талаптарын орындауға шақыра отырып, қоғамдық денсаулық пен қауіпсіздікті қамтамасыз ету бағытындағы жұмыстардың одан әрі жалғасатынын хабарлады. Тәртіп сақшыларының айтуынша, мұндай профилактикалық іс-шаралар қаланың басқа аудандарында да өткізілетін болады.Бүгінде Шымкент қаласының азық-түлік нарығы қарқынды дамып келеді, алайда сапа мен қауіпсіздік талаптарын сақтау – бұл барлық тараптардың ортақ жауапкершілігі. Сондықтан полиция, ветеринарлық қызмет және әкімдік өкілдері өзара бірлесіп, тұтынушылардың сенімін арттыру және жұқпалы аурулардың алдын алу мақсатында жүйелі бақылау жұмыстарын жалғастырады.Осындай кешенді шаралардың арқасында қала тұрғындары сапалы әрі қауіпсіз ет өнімдерін тұтынуға мүмкіндік алады. Ең бастысы – әрбір азамат өз денсаулығына және айналасындағы адамдардың қауіпсіздігіне бей-жай қарамауы тиіс.

2025 жылдың 3 қазанында Шымкентте «Цифрлық құралдар жаңа су инфрақұрылымын басқарудың үлгісі ретінде» атты республикалық семинар мен кеңес ашылды. Бұл іс-шара тәжірибе алмасу және Қазақстанның су секторын цифрландыру перспективаларын талқылау үшін маңызды алаң болды. Семинардың негізгі мақсаты сумен жабдықтау және канализация жүйелерін басқарудың заманауи тәсілдерін әзірлеу, саланың тиімділігі мен экологиялық тұрақтылығын арттыру болды. Семинарға ҚР Индустрия және құрылыс вице-министрі Жаннат Дүбирова , тиісті комитеттердің, Қазақстандық тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын жаңғырту және дамыту орталығының өкілдері, коммуналдық кәсіпорындардың басшылары, қоғамдық ұйымдардың өкілдері қатысты. Іс-шараның арнайы қонақтары ірі халықаралық компаниялардың өкілдері болды: Veolia , Aqualia және SUEZ , олар су секторында цифрлық шешімдерді енгізу тәжірибесімен бөлісті. Талқылаудың негізгі тақырыптары цифрландыру мен автоматтандыруды енгізу, сумен жабдықтау және сарқынды су жүйелерінде жасанды интеллектті пайдалану, энергетика және коммуналдық секторды жаңғырту бойынша ұлттық жобаны жүзеге асыру болды. Қатысушылар заманауи технологиялар су ысыраптарын айтарлықтай азайтуға, пайдалану шығындарын азайтуға, коммуналдық қызметтердің ашықтығын арттыруға мүмкіндік беретінін атап өтті. Отырысты ашқан вице-министр Жаннат Дүбирова су инфрақұрылымын цифрландырудың стратегиялық маңыздылығына тоқталды. Ол өз сөзінде Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың халыққа Жолдауында тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласын дамытуға және инженерлік желілерді жаңғырту қажеттілігіне баса назар аударылғанын атап өтті. «Бүгінгі семинар мемлекет басшысының тапсырмаларын іс жүзінде жүзеге асыру болып табылады. Біздің мақсатымыз – басқару тиімділігін арттыру, қызмет көрсету сапасын арттыру және саланың тұрақты дамуын қамтамасыз ететін озық технологияларды енгізу», - деді ол. «Водные ресурсы – маркетинг» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің бас директоры Анарбек Орман жан-жақты таныстырылым жасады. Ол компанияда енгізілген цифрлық шешімдер мен процестерді автоматтандыру жүйелерін, сондай-ақ осы өзгерістер арқылы қол жеткізілген оң нәтижелерді талқылады. Ол қазір барлық дерлік өндірістік операциялар автоматтандырылғанын түсіндірді: су қысымын реттеу, шығынды өлшеу, дренаж жүйесін басқару және ағынды суларды тазарту процестері цифрлық платформалар арқылы қашықтан орындалады. Сонымен қатар, компания су және кәріз желілерін жылдам талдауға және оңтайландыруға мүмкіндік беретін географиялық ақпараттық жүйелерді (ГАЖ) және гидравликалық модельдеуді белсенді түрде қолданады. Бұл жазатайым оқиғаларды айтарлықтай азайтады және тұтынушыларға қызмет көрсетуді жақсартады. "Біздің компания толық цифрлық трансформацияға бет бұруда. Автоматтандыру және интеллектуалды басқару жүйелерін енгізу инфрақұрылымның сенімділігін арттырып қана қоймай, ресурстарды үнемдеуге мүмкіндік береді. Қазіргі уақытта біз барлық жергілікті жүйелерді SCADA бірыңғай платформасына біріктіру бойынша белсенді жұмыс істеп жатырмыз, бұл барлық процестерді нақты уақытта басқаруға мүмкіндік береді", - деп атап өтті Анарбек Орман. Семинарға қатысушыларға небәрі 30 минут ішінде ауыз және ағынды сулардың төрт негізгі көрсеткіштерін анықтауға қабілетті заманауи көп функциялы су анализаторы көрсетілді. Мұндай технологиялар тиімдірек мониторинг жүргізуге және экологиялық қауіпсіздіктің жоғары деңгейін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Veolia , Aqualia және SUEZ халықаралық компанияларының өкілдері су ресурстарын басқару, ағынды суларды тазартудың инновациялық шешімдері және энергияны үнемдейтін технологиялар саласындағы үздік әлемдік тәжірибелерді ұсынды. Олар еліміздің су шаруашылығын дамытудың жоғары әлеуетін атап өтіп, қазақстандық әріптестерімен ынтымақтасуға дайын екендіктерін жеткізді. Пленарлық отырыстың қорытындысы бойынша семинарға қатысушылар «Водные ресурсы – Маркетинг» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің өндірістік нысандарын аралады, онда енгізілген автоматтандыру, цифрлық мониторинг және басқару жүйелерімен танысты. Делегаттар компанияның электр және жылу энергиясына деген қажеттіліктерінің басым бөлігін дербес қанағаттандыруға мүмкіндік беретін бірегей биологиялық тазарту және энергияны қалпына келтіру технологияларын қолданатын ағынды суларды тазарту кешенін аралады. Сапар қорытындысы бойынша қатысушылар компанияның жетістіктерін жоғары бағалап, Шымкенттің тәжірибесі еліміздің басқа аймақтарына үлгі бола алатынын атап өтті. Су ресурстарын басқару жүйесіне цифрлық шешімдерді интеграциялау тек алға технологиялық қадам ғана емес, сонымен қатар экологиялық және экономикалық тұрақтылықтың маңызды элементі екені баса айтылды. Семинардың қорытынды кезеңінде мемлекеттік органдардың, коммуналдық қызметтердің, халықаралық компаниялардың өкілдері арасында пікір алмасу болды. Қатысушылар су секторын цифрландыруды жеделдету, су желілерінің бірыңғай деректер базасын құру, нормативтік-құқықтық базаны жетілдіру бойынша нақты шараларды талқылады. Қорытындылай келе, вице-министр Жаннат Дүбирова семинардың нәтижелері саланы жаңғырту бойынша алдағы қадамдарға негіз болатынын атап өтті: "Біздің мақсатымыз – Қазақстандағы әрбір сумен жабдықтау және су бұру жүйесінің максималды тиімділікпен, аз шығынмен және сапаны толық бақылаумен жұмыс істеуін қамтамасыз ету. Цифрлық технологиялар – бұл ашықтық, есеп беру және тұрақты даму жолы", - деді. Осылайша, Шымкентте өткен семинар Қазақстанның су ресурстарын басқарудың жаңа дәуіріне – цифрландыру мен инновациялар тұрақты болашақтың кілтіне айналып отырған дәуіріне сенімді түрде қадам басып келе жатқанын көрсететін айтулы оқиғаға айналды.

2025 жылдың 3 қазанында Шымкент қаласында еліміздің су шаруашылығы саласындағы маңызды іс-шаралардың бірі — «Су инфрақұрылымын басқарудың жаңа үлгісі ретінде цифрлық құралдар» атты республикалық семинар-кеңес басталды. Семинардың мақсаты — су ресурстарын тиімді басқару, сумен жабдықтау және су бұру жүйелеріне заманауи цифрлық шешімдерді енгізу арқылы саланың тұрақты дамуын қамтамасыз ету.Іс-шараға ҚР Индустрия және құрылыс вице-министрі Жаннат Дубирова, министрліктің комитет басшылары, «ТКШ жаңғырту мен дамытудың қазақстандық орталығы» АҚ өкілдері, сондай-ақ қоғамдық ұйымдар мен жергілікті атқарушы органдардың мамандары қатысты. Сонымен қатар, семинардың ерекше қонақтары — әлемдік деңгейдегі ірі шетелдік компаниялардың өкілдері: Veolia, Aqualia және SUEZ болды.Семинар барысында суды басқару жүйесіне цифрландыру мен автоматтандыруды енгізу, жасанды интеллектті пайдалану және энергетикалық-коммуналдық секторды жаңғырту бағытындағы өзекті мәселелер талқыланды. Қатысушылардың пікірінше, цифрлық технологиялар су саласында адам факторын азайтып, шығындарды қысқартып, қызмет сапасын арттыруға зор мүмкіндік береді.Кездесуді ашқан вице-министр Жаннат Дубирова өз сөзінде су инфрақұрылымын дамыту мен цифрлық технологияларды енгізудің стратегиялық маңызын атап өтті. Ол Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың биылғы халыққа Жолдауында тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласын жаңғырту мен тиімді басқаруға ерекше назар аударғанын еске салды. «Бүгінгі семинар — Мемлекет басшысының тапсырмаларын іске асыру жолындағы нақты қадамдардың бірі. Су ресурстарын ұтымды пайдалану және цифрлық мониторинг жүйесін енгізу арқылы біз саланың ашықтығын арттырып, тиімділікті күшейтеміз», — деді вице-министр.Семинар аясында «Су ресурстары – Маркетинг» ЖШС-нің бас директоры Анарбек Орман кәсіпорынның цифрландыру және автоматтандыру бағытында қол жеткізген жетістіктерімен бөлісті. Ол атап өткендей, бүгінде кәсіпорында өндірістік процестердің барлығы дерлік автоматтандырылған: судың қысымын реттеу, тұтыну көлемін есептеу, дренаж және тазарту жүйелерін қашықтан басқару толық цифрлық жүйеге енгізілген. Сонымен қатар, геоақпараттық жүйе (ГАЖ) мен гидравликалық модельдеу құралдары суды тарату мен ағынды суларды басқару тиімділігін едәуір арттырды.«Біздің басты мақсатымыз — сумен жабдықтау және су бұру жүйелерін толықтай цифрлық форматқа көшіру. Бұл тек техникалық шешім емес, сонымен бірге экологиялық және экономикалық тиімділікті арттырудың нақты тетігі. Қазіргі таңда су инфрақұрылымының барлық нысандарын бірыңғай SCADA жүйесіне біріктіру жұмыстары жүріп жатыр. Бұл жүйе арқылы операторлар нақты уақыт режимінде су жүйелерінің жай-күйін бақылай алады», — деді Анарбек Орман.Сондай-ақ, қатысушыларға кәсіпорында орнатылған заманауи көп арналы су анализаторы таныстырылды. Бұл құрылғы бар болғаны 30 минут ішінде ауыз су мен ағынды судың сапасын төрт негізгі параметр бойынша тексеруге мүмкіндік береді. Мұндай технологиялар өндіріс тиімділігін арттырып қана қоймай, экологиялық қауіпсіздік деңгейін де күшейтеді.Іс-шара барысында шетелдік қонақтар да өздерінің инновациялық тәжірибелерімен бөлісті. Veolia, Aqualia және SUEZ компанияларының өкілдері суды тазарту мен қайта пайдалану, энергия үнемдеу және экологиялық тұрақтылық бағытындағы жаңа шешімдерін ұсынды. Олар Қазақстанмен өзара серіктестікті дамытудың әлеуеті жоғары екенін атап өтті.Семинар қатысушыларына кейін «Су ресурстары – Маркетинг» ЖШС-нің өндірістік нысандарына барып, ондағы технологиялармен тікелей танысу мүмкіндігі ұсынылды. Делегаттар су тазарту станциясы мен ағынды суларды биологиялық тазарту кешенін аралап, цифрлық бақылау жүйелерінің жұмысын өз көздерімен көрді.Жиын соңында қатысушылар еліміздегі су ресурстарын басқару саласын жаңғыртуға бағытталған ұсыныстар мен нақты қадамдарды талқылады. Семинардың қорытындысы бойынша қатысушылар су инфрақұрылымын цифрландыруды жеделдету, жаңа технологияларды енгізу және халықаралық ынтымақтастықты кеңейту жөнінде ортақ шешім қабылдады.Бұл семинар Қазақстанның су шаруашылығы саласындағы цифрлық трансформацияның жаңа кезеңінің басталғанын көрсетті. Шымкент тәжірибесі еліміздің басқа өңірлеріне үлгі болмақ.Жалпы, мұндай форматтағы кездесулер тек тәжірибе алмасу алаңы ғана емес, сонымен бірге су ресурстарын басқаруда инновациялық ойлау мен жаңа көзқарасты қалыптастырудың тиімді тетігіне айналып отыр.Қорытындылай келе, цифрлық технологияларды енгізу – суды басқарудың жаңа дәуірі. Қазақстан бұл бағытта сенімді қадам жасап келеді. Ал Шымкент қаласында өткен бұл семинар еліміздің су саласын жаңа деңгейге көтерудің нақты дәлелі болды. 

2025 жылғы 2 қазанда Қазақстан Республикасы Индустрия және құрылыс вице-министрі Жаннат Дүбирова Шымкент қаласына жұмыс сапары аясында еліміздегі ірі сумен жабдықтау және су бұру компанияларының бірі «Су Ресурстари Маркетинг» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінде болды. Компания коммуналдық сектордағы цифрландыру мен автоматтандырудың жоғары деңгейін көрсетіп, Қазақстанда ғана емес, бүкіл Орталық Азия аймағындағы үздіктердің бірі болып саналады. Сапар барысында вице-министрге компанияның технологиялық процестері, менеджмент жүйесі, жаңа цифрлық шешімдер туралы толық шолу жасалды. Заманауи технологияларды енгізудің арқасында компания өз қызметтерінің тиімділігі мен сапасын айтарлықтай жақсартуға қол жеткізді. Бүгінгі таңда зауыттағы барлық өндірістік және көліктік процестер толығымен дерлік автоматтандырылған . Суды қабылдау, бөлу және тазарту цифрлық жүйелер арқылы нақты уақытта басқарылады. Автоматты жүйелер су қысымын, ағын жылдамдығын, дренаждық және коллекторлық желілерді және ағынды суларды тазарту процестерін бақылайды. Барлық деректер басқару орталығына беріледі, онда талдау жүргізіледі және қажет болған жағдайда дереу басқару шешімдері қабылданады. Компания географиялық ақпараттық жүйені (ГАЖ) және гидравликалық модельдеуді белсенді түрде қолданады. Бұл технологиялар желі жағдайын дәл бақылауға, төтенше жағдайларға жедел ден қоюға және жөндеуді жоспарлауға мүмкіндік береді. Гидравликалық модельдеу, өз кезегінде, қысымды оңтайландыруға, судың жоғалуын азайтуға және пайдалану шығындарын азайтуға көмектеседі. Жанат Дүбированың айтуынша, мұндай шешімдер жүйенің сенімділігін арттырып қана қоймай, тұтынушыларға қызмет көрсетудің жаңа деңгейін қамтамасыз етеді. Цифрландыру кәсіпорынның жұмысын ашық, жылдам және қауіпсіз етеді, адам қателерін болдырмайды. Компанияның негізгі даму бағыттарының бірі - SCADA (қадағалауды бақылау және деректерді жинау) бірыңғай платформасына көшу . Бұл жүйе барлық жергілікті автоматтандырылған басқару блоктарын бір желіге біріктіреді. SCADA сумен жабдықтау және тазарту процесін толық бақылауға, жабдықтың күйін бақылауға, ықтимал ақауларды болжауға және профилактикалық қызмет көрсетуге мүмкіндік береді. Вице-министр бұл жоба қазірдің өзінде жүріп жатқанын, аяқталған соң Шымкенттің су шаруашылығы жүйесі сапалы жаңа деңгейге көтерілетінін атап өтті. Бұл тиімділікті арттырады, су ысыраптарын азайтады және процесті басқаруды толығымен цифрлық етеді. Сапар барысында Жанат Дүбірова нысанда қолданылатын көп функционалды автоматты су анализаторымен де танысты. Бұл құрылғы ауыз су мен ағынды судың сапасын төрт негізгі көрсеткішке негізделген небәрі 30 минут ішінде анықтай алады: КО, фосфаттар, аммиак және нитриттер . Бұрын мұндай талдаулар бірнеше сағатқа, кейде тіпті күндерге созылатын болса, енді компания ықтимал ауытқуларға дереу жауап беруге және ластануды болдырмауға мүмкіндік беретін дәл нәтижелерді тез ала алады. Мұндай жабдықты пайдалану компанияның зертханалық жүйесіне жаңа цифрлық технологияларды енгізудің арқасында мүмкін болды. Бұл суды үздіксіз және өте дәл бақылауға мүмкіндік берді. Su Resurstary – Маркетинг заманауи кәсіпорын ғана емес, сонымен қатар экологиялық жауапкершіліктің үлгісі болып табылады. Мұнда қалдықтарды өңдейтін және электр энергиясын өндіретін биогаз қондырғысы жұмыс істейді. Осының арқасында компания электр энергиясына деген қажеттілігінің 50%-ын және жылу энергиясына деген қажеттілігінің 100%-ын жабады. Сонымен қатар, компания артық тұнба мен жағымсыз иістерді кетіретін инновациялық «Hydro Process» биотехнологиясын енгізді. Нәтижесінде лайдың көлемі 95%-ға азайып, қоқыс төгу қажеттілігін толығымен жойды. Бұл технология жыл сайын шамамен 200 миллион теңге үнемдей отырып, айтарлықтай экономикалық пайда әкеледі. Компанияның тәжірибесі сәтті деп танылды және бүкіл ел бойынша басқа су шаруашылығы компанияларына енгізуге ұсынылды. Жұмыс сапарының соңында Жанат Дүбирова «Су Ресурстари Маркетинг» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің жұмысын жоғары бағалады. Ол компания цифрландырудың дәстүрлі инженерлік жүйелерді қалай тиімді түрлендіруге болатындығын көрсете отырып, озық тәжірибелерді көрсететінін айтты. Вице-министр Индустрия және құрылыс министрлігі цифрландырудың табысты тәжірибесін Қазақстанның басқа аймақтарына тарату үшін кәсіпорынмен ынтымақтастықты дамытуды жоспарлап отырғанын атап өтті. Бұл ынтымақтастық коммуналдық инфрақұрылымды жаңғыртуды жеделдетуге, сумен жабдықтау және канализацияның сенімділігін арттыруға және саланың экологиялық тұрақтылығын нығайтуға мүмкіндік береді. Жанат Дүбірова атап өткендей, су шаруашылығы бүгінде еліміздің тұрақты дамуын қамтамасыз етуде шешуші рөл атқарады. Климаттың өзгеруі және урбанизацияның күшеюі жағдайында су ресурстарын тиімді басқару мәселелері басымдыққа айналуда. Шымкенттік «Су Ресурс – Маркетинг» компаниясы цифрлық шешімдерді тиімді енгізу қызмет сапасын арттырып қана қоймай, экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ете отырып, шығындарды айтарлықтай төмендететінін көрсетеді. Алдағы уақытта мұндай жүйелерді Қазақстанның басқа да ірі қалаларында енгізу жоспарлануда. Бұл су ресурстарын басқарудың бірыңғай желісін құруға мүмкіндік береді, мұнда суды жинаудан бастап тазартуға дейінгі барлық процесс толық цифрлық бақылауда болады. Индустрия және құрылыс вице-министрінің жұмыс сапары Шымкенттің коммуналдық секторды цифрландыру бойынша еліміздегі көшбасшылардың бірі екенін көрсетті. Su Resources Marketing LLC тәжірибесі инновация, автоматтандыру және экологиялық таза тәсілдің үйлесімі нақты нәтиже беретінін көрсетеді. Бұл тек заманауи технологияларды енгізу туралы емес; су ресурстарын басқарудың жаңа мәдениеті қалыптасуда, мұнда тиімділік, үнемдеу және экологиялық мәселелер біртұтас процестің ажырамас бөліктеріне айналады.

2025 жылғы 2 қазанда Шымкент қаласына жұмыс сапарымен келген Қазақстан Республикасының Өнеркәсіп және құрылыс вице-министрі Жаннат Дубирова су саласындағы ең ірі және инновациялық кәсіпорындардың бірі – «Су ресурстары – Маркетинг» ЖШС қызметімен танысты. Бұл кәсіпорын бүгінде сумен қамту және су бұру жүйелерін цифрландыру мен автоматтандыру бойынша еліміздегі және Орталық Азиядағы үздік үлгілердің бірі саналады.Жұмыс сапары барысында вице-министрге кәсіпорынның өндірістік үдерістері, басқару жүйелері мен заманауи технологиялық шешімдері жан-жақты таныстырылды. «Су ресурстары – Маркетинг» компаниясы соңғы жылдары толық автоматтандырылған су жүйесін енгізіп, саланың тиімділігін арттыруға үлкен үлес қосып отыр.Кәсіпорында су өндіру, тарату және тазарту процестері дерлік толықтай автоматтандырылған. Барлық нысандардағы жабдықтар мен сорғы станциялары орталықтандырылған цифрлық басқару жүйесіне қосылған. Бұл – адам факторының ықпалын азайтып, жүйенің сенімділігін арттырған маңызды қадам.Мысалы, қашықтықтан қысым реттеу, су шығынын нақты есептеу, дренаждық және коллекторлық жүйелерді басқару, сондай-ақ ағынды суларды тазарту процестері арнайы бағдарламалық қамтамасыз ету арқылы онлайн бақыланады. Әрбір нысаннан келіп түсетін мәліметтер нақты уақыт режимінде өңделіп, диспетчерлік орталыққа жеткізіледі.Сонымен қатар, кәсіпорын геоақпараттық жүйені (ГИС) және гидравликалық модельдеуді тиімді пайдаланып келеді. ГИС арқылы су құбырларының, кәріз желілерінің және инженерлік инфрақұрылымның нақты картасы жасалып, апатты жағдайлар кезінде жедел шешім қабылдау мүмкіндігі артқан. Ал гидравликалық модельдеу жүйесі су қысымын және желідегі ағынды реттеп, шығындарды азайтуға септігін тигізеді.Жаннат Дубирова атап өткендей, мұндай технологиялар тек тиімділікті арттырып қана қоймай, қызмет сапасын жаңа деңгейге көтереді. Цифрландыру нәтижесінде су сапасын бақылау күшейіп, апаттардың алдын алу мүмкіндігі артқан.Қазіргі уақытта кәсіпорынның басты мақсаттарының бірі – барлық жергілікті автоматтандырылған жүйелерді бірыңғай SKADA платформасына біріктіру. Бұл – саланы басқарудың жаңа сапалық кезеңіне өтуге мүмкіндік беретін маңызды жоба.SKADA (Supervisory Control and Data Acquisition) жүйесі су өндірісі мен тарату процесін толық бақылауға, жабдықтардың жағдайын нақты қадағалауға және техникалық ақаулардың алдын алуға мүмкіндік береді.Вице-министрдің айтуынша, осы бағытта нақты жұмыстар жүргізіліп жатыр. Жоба толығымен іске асқанда, Шымкент қаласының су шаруашылығын басқару тиімділігі айтарлықтай артады, ал жүйе нақты деректерге сүйенген шешімдер қабылдауға мүмкіндік береді.Жұмыс сапары кезінде Жаннат Дубирова кәсіпорынның заманауи көп арналы су анализаторымен де танысты. Бұл құрылғы бар болғаны 30 минут ішінде ауыз су мен ағынды судың сапасын төрт негізгі параметр – ХПК, фосфат, аммиак және нитрит деңгейі бойынша анықтай алады.Бұл инновациялық технология кәсіпорынға судың сапасын жылдам әрі дәл анықтауға мүмкіндік береді. Бұрын мұндай талдаулар бірнеше сағатқа немесе тіпті күнге созылатын болса, қазір нақты нәтижені жарты сағат ішінде алуға болады.«Су ресурстары – Маркетинг» компаниясы тек автоматтандырумен шектелмей, экологиялық және экономикалық тиімділікті қатар дамытып келеді. Кәсіпорында биогаз өндіру қондырғылары жұмыс істейді, олардың көмегімен электр энергиясының 50%-дан астамы және жылу энергиясының 100%-ы өздігінен өндіріледі.Сонымен қатар, «Ydro Process» биотехнологиясы қолданылып, артық тұнбалар мен жағымсыз иістер жойылған. Бұл әдіс кәсіпорынға жыл сайын жүздеген миллион теңге үнемдеуге мүмкіндік береді. Осы тәжірибе бүгінде басқа өңірлерге үлгі ретінде ұсынылуда.Сапар соңында вице-министр Жаннат Дубирова «Су ресурстары – Маркетинг» ЖШС-нің жұмысына жоғары баға беріп, кәсіпорын тәжірибесінің еліміздегі басқа аймақтарға үлгі болатынын атап өтті.Оның айтуынша, министрлік алдағы уақытта кәсіпорынмен бірлесе отырып, саладағы автоматтандыру мен цифрландыру тәжірибесін тарату бағытында жұмыс жүргізуді жоспарлап отыр. Бұл өз кезегінде Қазақстанның су ресурстарын тиімді басқаруға және экологиялық тұрақтылықты қамтамасыз етуге септігін тигізеді.Жаннат Дубирова атап өткендей, бүгінгі таңда су шаруашылығы — елдің тұрақты дамуы мен экологиялық қауіпсіздігінің маңызды бөлігі. Шымкенттегі «Су ресурстары – Маркетинг» ЖШС бұл бағытта көшбасшылардың бірі ретінде танылып отыр. Кәсіпорынның тәжірибесі Қазақстанның өзге өңірлерінде де қолдануға лайық, себебі ол нақты нәтиже мен экономикалық тиімділікті қатар қамтамасыз етеді.Болашақта бұл жобалар еліміздің барлық ірі қалаларында енгізілсе, су ресурстарын басқару жүйесі толықтай жаңа деңгейге көтеріледі. Осылайша, цифрлық технологиялар мен автоматтандыру шешімдері халыққа сапалы қызмет көрсетуге, экологиялық тепе-теңдікті сақтауға және коммуналдық жүйелердің сенімділігін арттыруға ықпал етпек.Қорытындылай келе, вице-министрдің Шымкентке сапары су саласындағы жаңашылдықтардың қаншалықты тиімді әрі маңызды екенін тағы бір мәрте көрсетті. «Су ресурстары – Маркетинг» ЖШС-нің тәжірибесі — Қазақстанның инженерлік-инфрақұрылымдық дамуының нақты мысалы. Мұнда цифрландыру мен экология, тиімділік пен үнемділік үйлесімді түрде жүзеге асып отыр.

Шымкентте өндірістік ағынды суларды тазарту сапасын арттыруға бағытталған ауқымды экологиялық жоба жүзеге асырылуда. Бұл жобаның негізгі кезеңдерінің бірі оның құрамы мен сапасына тәулік бойы бақылауды қамтамасыз ететін ағынды сулардың автоматтандырылған мониторингі жүйесін енгізу болып табылады. Бұл қаланың инфрақұрылымын жаңғыртуға және қоршаған ортаны қорғауға жасалған маңызды қадам. Жобаға БОД (биохимиялық оттегіге сұраныс), КО (химиялық оттегіге сұраныс), рН және ағынды сулардағы мұнай өнімдері мен ауыр металдардың құрамын үздіксіз өлшеуге арналған екі автоматты анализаторды орнату кірді. Бұл құрылғылар нақты уақыт режимінде параметрлердегі өзгерістерді тіркеуге қабілетті, бұл белгіленген стандарттардан кез келген ауытқуларды дереу анықтауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, бақылау станциясы мен сарқынды суларды талдаудың автоматтандырылған жүйесін іске қосуға дайындық жұмыстары аяқталуға жақын. Бұл нысандар ағынды сулардың көлемі ерекше жоғары болатын өндірістік алаңдар мен өндірістік аймақтарда орналасатын болады. Олар су ресурстарын өңдеуден кейін ғана емес, зауыттардан ағызып жіберу кезінде де бақылауға мүмкіндік береді. Мониторинг жүйесі жалпы басқару желісіне біріктірілген, ол тіркелген бұзушылықтар туралы деректерді бірнеше алушыға: ағынды суларды операторға, тиісті мемлекеттік органдарға және ластаушы заттардың рұқсат етілген концентрациясынан асып кеткен компанияға автоматты түрде жіберуге мүмкіндік береді. Бұл кез келген инциденттерге жедел ден қоюға, қоршаған ортаға келтірілген залалды азайтуға және ықтимал төтенше жағдайлардың алдын алуға мүмкіндік береді. Жаңа жүйе «Су Ресурстари-Маркетинг» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің сынақ зертханасының қатысуымен енгізілуде, оның мамандары су сапасына кешенді тексеру жүргізеді. Зертхана қазірдің өзінде төрт негізгі параметрге негізделген ағынды суларды жылдам талдауға арналған автоматты көп функциялы су анализаторын іске қосты: КО, фосфат, аммиак және нитрит деңгейлері. Бұл жабдық сенімді деректерді бірнеше минут ішінде алуға мүмкіндік береді, бұл процесс бұрын бірнеше сағатқа созылатын. Анализаторлардан жиналған мәліметтер бір жүйеге жинақталады және арнайы бағдарламалық қамтамасыз ету арқылы өңделеді. Бұл өлшеудің жоғары дәлдігін және су ресурстарын бақылау процестерінің мөлдірлігін қамтамасыз етеді. Бақылау нәтижелері автоматты түрде дерекқорда сақталады, бұл әрбір өнеркәсіптік нысан бойынша айлық, тоқсандық және жылдық есептерді жасауға мүмкіндік береді. Бұдан басқа, жүйе ластану үрдістерін бақылауға , рұқсат етілген шекті шектен жиі асатын проблемалық аймақтар мен нысандарды анықтауға мүмкіндік береді. Осы ақпарат негізінде ластануды азайту және технологиялық процестерді оңтайландыру үшін объектілер үшін алдын алу шаралары мен ұсыныстар әзірленеді. Автоматтандырылған бақылаудың басты артықшылықтарының бірі - оның адам қателігінен тәуелсіздігі . Датчиктердің жоғары сезімталдығы мен жабдықтың тәулік бойы жұмыс істеуінің арқасында өлшеу қателігінің ықтималдығы барынша азайтылады. Бұл бақылаушы органдардың, ғылыми мекемелердің және халықтың мониторинг деректеріне деген сенімін арттырады. Жобаның ұзақ мерзімді перспективасы бар. Қазақстанның энергетика және коммуналдық секторын жаңғыртудың ұлттық жобасына сәйкес 2029 жылға дейін толық автоматтандырылған ауыз су және сарқынды суларды талдау жоспарлануда. Бұл еліміздің барлық өңірлерін қамтитын бірыңғай ұлттық мониторинг жүйесін құруға мүмкіндік береді. Осы жоба аясында барлық өнеркәсіптік кәсіпорындар мен инженерлік желілерді толық қамтуды қамтамасыз ететін автоматтандырылған станциялар желісі кеңейтілетін болады. Мұндай технологияларды енгізудің экологиялық пайдасымен қатар экономикалық пайдасы да бар. Автоматтандырылған аналитикалық процестер зертханалық сынақтар шығындарын азайтады , деректерді өңдеу жылдамдығын арттырады және қызметкерлердің жүктемесін жеңілдетеді. Бұл сайып келгенде сарқынды суларды бұру және тазарту қызметтерінің шығындарын төмендетуге және басқару тиімділігін арттыруға әкеледі. Жаңа жүйелермен жұмыс істей алатын мамандарды даярлауға ерекше көңіл бөлінуде. Коммуналдық кәсіпорындар мен кәсіпорындардың қызметкерлері аспаптарды калибрлеу, деректерді интерпретациялау және жүйелік сигналдарға жауап беру бойынша мамандандырылған оқудан өтеді. Бұл жабдықтың біркелкі жұмысын және ластану анықталған кезде жедел әрекет етуді қамтамасыз етеді. Экологтар автоматтандырылған мониторингті енгізу су ресурстарын таза ұстау үшін күресте қуатты құрал болатынын атап өтті. Жүйе рұқсат етілмеген төгінділерді айтарлықтай азайтады, су объектілерінің сапасын жақсартады және тазарту құрылыстарына жүктемені азайтады. Бұл, сайып келгенде , Шымкентте және жалпы облыста экологиялық жағдайдың жақсаруына әкеледі. Осылайша, өндірістік сарқынды суларды бақылаудың автоматтандырылған жүйесі жай ғана технологиялық жаңалық емес, тұрақты дамуға бағытталған стратегиялық қадам болып табылады. Ол заманауи технологияны, экологиялық жауапкершілікті және үнемділікті біріктіріп, Шымкентті экологиялық ақылды шешімдердің көшбасшысы етеді. Инфрақұрылымды жаңарту, құрал-жабдықтарды жаңғырту, инновациялық аналитикалық әдістерді енгізу қаланың экологиялық мәселелерді шешудегі жүйелі көзқарасын көрсетеді. Ал бұл жұмыстың нәтижесі қазірдің өзінде көрініп тұр: ағынды сулардың сапасы жақсарып, кәсіпорындардың жауапкершілігі артып, қала таза әрі өмір сүруге қолайлырақ.

Шымкент қаласында экологиялық қауіпсіздік пен су ресурстарын тиімді пайдалануды қамтамасыз ету мақсатында өнеркәсіптік ағынды суларды мониторингілеудің автоматты жүйесі енгізілуде. Бұл — Қазақстанда алғаш рет жүзеге асырылып жатқан заманауи жоба, оның мақсаты — өнеркәсіптік кәсіпорындардан шығатын ағынды сулардың құрамын тәулік бойы үздіксіз бақылау және қоршаған ортаға зиянды әсердің алдын алу.Аталған жүйе ағынды сулардағы БПК (биохимиялық оттегі тұтынуы), ХПК (химиялық оттегі тұтынуы), рН деңгейі, сондай-ақ мұнай өнімдері мен ауыр металдардың мөлшерін анықтауға мүмкіндік береді. Осы көрсеткіштер — судың ластану деңгейін бағалаудағы ең маңызды параметрлердің бірі болып саналады.Жобаны жүзеге асыру барысында екі бірлік автоматты талдағыш құрылғылар, бір мониторинг станциясы, және ағынды суларды талдауға арналған автоматты қондырғы орнатылуда. Бұл құралдар нақты уақыт режимінде деректерді жинап, талдау жүргізеді және кез келген нормадан ауытқуды бірден анықтай алады.Жүйе толық іске қосылғаннан кейін, барлық бақылау процестері толығымен автоматтандырылған түрде жұмыс істейтін болады. Арнайы бағдарламалық қамтамасыз ету арқылы алынған мәліметтер су бұру операторының серверіне, сондай-ақ тиісті мемлекеттік органдарға және бұзушылық жіберген кәсіпорындарға автоматты түрде жіберіледі.Бұл экологиялық бақылаудың ашықтығын арттырып, су ресурстарын пайдаланудағы жауапкершілікті күшейтеді. Бұрын мұндай талдаулар қолмен немесе зертханалық әдістермен жүзеге асырылған, бұл көп уақыт пен адам ресурстарын қажет ететін. Енді автоматты жүйе арқылы нәтиже нақты, жедел және адам факторының ықпалынсыз алынады.Сонымен қатар, жүйенің тағы бір артықшылығы – тәулік бойы үздіксіз жұмыс істеу мүмкіндігі. Бұл өз кезегінде, өндіріс орындарының ағынды суларының сапасын тексеруді нақты және тұрақты етуге жол ашады.Автоматты талдағыштар мен мониторинг станциялары Шымкент қаласындағы индустриялық аймақтарда және ірі өнеркәсіптік кәсіпорындарда орнатылады. Бұл — өнеркәсіптік өндіріс көздерінің қоршаған ортаға тигізетін әсерін азайтуға бағытталған маңызды қадам.Әсіресе металлургия, химия және мұнай өңдеу салаларындағы өндіріс орындарында ағынды сулардың құрамында зиянды заттардың мөлшері жоғары болатыны белгілі. Сондықтан мұндай кәсіпорындарда бақылау жүйесін енгізу экологиялық тұрақтылықты қамтамасыз етуге елеулі үлес қосады.Мониторинг жүйесінің көмегімен әрбір кәсіпорын өз қызметінің экологиялық көрсеткіштерін нақты көріп, заңмен белгіленген шектерден асып кетпеуге мүдделі болады. Бұл өз кезегінде айыппұл санкцияларының алдын алып, табиғатты қорғауға бағытталған корпоративтік жауапкершілікті арттырады.Жобаның маңызды құрамдас бөлігі — «Су ресурстары–Маркетинг» ЖШС (СР-М) сынақ зертханасының жұмысы. Зертхана қазіргі таңда судың сапасын жедел анықтау үшін автоматты көп арналы су сапасын талдаушы құрылғыны іске қосуда.Бұл құрылғы ағынды сулардың құрамындағы төрт негізгі көрсеткішті жылдам анықтай алады:Химиялық оттегі тұтынуы (ХПК)Фосфаттардың болуыАммиактың мөлшеріНитриттердің болуыАталған талдау түрлері судың экологиялық сапасын бағалауда ерекше маңызға ие. Бұл көрсеткіштер арқылы судың органикалық және бейорганикалық ластану деңгейі нақты есептеледі.«СР-М» ЖШС зертханасының мамандары автоматты жүйені пайдалана отырып, ағынды сулардың сапасын тәулік бойы бақылап отырады. Бұл қаладағы жалпы экологиялық жағдайды жақсартуға және тұрғындардың өмір сапасын арттыруға ықпал етеді.Қазақстан Республикасының энергетикалық және коммуналдық секторларын жаңғырту жөніндегі ұлттық жобасы аясында 2029 жылға дейін ел аумағындағы барлық ірі және орта қалаларда су сапасын талдауды толық автоматтандыру көзделген.Бұл бастама ауыз су мен ағынды суларды талдауды цифрландыру арқылы экологиялық қауіпсіздікті жаңа деңгейге көтеруді мақсат етеді. Яғни, судың сапасын бақылау процесі адам қатысуынсыз, тек автоматты датчиктер мен интеллектуалды бағдарламалар арқылы жүргізілетін болады.Мұндай тәсіл су сапасының төмендеуін ерте анықтап, ластанудың алдын алуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, жиналған мәліметтер ұлттық экологиялық деректер қорына енгізіліп, ашық форматта қолжетімді болады. Бұл экологиялық мониторингтің ашықтығын қамтамасыз етіп, қоғамның табиғатты қорғауға деген сенімін күшейтеді.Өнеркәсіптік ағынды суларды автоматты түрде бақылау жүйесін енгізу — тек техникалық жаңалық қана емес, сонымен бірге экологиялық мәдениетті қалыптастыруға бағытталған әлеуметтік қадам.Бүгінде әрбір кәсіпорын өз өндірісінің экологиялық қауіпсіздігіне жауапты болуы тиіс. Мониторинг жүйесі арқылы кәсіпорындар тек бақылау нысанына айналып қана қоймай, өздерінің жауапкершілігін арттырып, экологиялық нормаларды сақтауға ұмтылады.Сонымен қатар, автоматтандырылған жүйелердің енгізілуі жас мамандарға экологиялық бағытта заманауи білім алу мен тәжірибе жинақтауға мүмкіндік береді. Бұл елімізде экологиялық инжиниринг, суды тазарту және қоршаған ортаны қорғау салаларының дамуына жаңа серпін береді.Өнеркәсіптік ағынды суларды автоматты мониторингілеу жүйесінің енгізілуі — Шымкент қаласы мен еліміздің экологиялық саясатының жаңа белесі. Бұл жоба табиғатты қорғау ісінде маңызды рөл атқарады және Қазақстанның экологиялық тұрақты даму стратегиясына толық сәйкес келеді.Қалалық өнеркәсіптік аймақтарда автоматты талдағыштар мен мониторинг станцияларының орнатылуы — ластанудың алдын алуға, су ресурстарын ұтымды пайдалануға және экологиялық заңнаманы сақтау мәдениетін қалыптастыруға зор үлес қосады.2029 жылға дейін жүзеге асырылатын бұл жүйе елдің экологиялық мониторинг саласын түбегейлі жаңартып, табиғат пен өндіріс арасындағы тепе-теңдікті сақтаудың тиімді құралына айналады.Экологиялық қауіпсіздік — ел болашағының кепілі. Ал автоматты бақылау жүйесі — сол қауіпсіздіктің нақты тетігі.

Шымкент ағынды суларды тазарту зауыты (ШТҚ) Қазақстанда ғана емес, сонымен қатар бүкіл ТМД елдеріндегі ең заманауи қондырғылардың бірі болып саналады. Ол су тазарту жүйесін сапа мен экологиялық қауіпсіздіктің жаңа деңгейіне шығара отырып, алдыңғы қатарлы поляк технологиясын қолдану арқылы толығымен жаңартылды. Бүгінгі таңда SWP ағынды суларды тиімді тазартуды, энергияны тиімді пайдалануды және қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз ететін жоғары технологиялық қондырғы болып табылады. Кешеннің басты ерекшелігі оның қуаттылығы жылына 4,5 млн кВт болатын Орталық Азиядағы жалғыз биогаз қондырғысы болып табылады. Ол электр энергиясының 50% және жылу энергиясының 100% жабады. Қосымша энергияны газ генераторлары мен шағын су электр станциясы қамтамасыз етеді. Тұтастай алғанда, электр қуатын өндірудің арқасында кешен өзін-өзі энергиямен 90% дерлік қамтамасыз етеді, бұл коммуналдық кәсіпорын үшін тамаша нәтиже. Бұл автономия Шымкент ағынды суларын тазарту қондырғысын тек экологиялық емес, экономикалық табыстың үлгісіне айналдырады. Энергия бағасының өсуімен жаңартылатын энергияны пайдалану тұрақты даму жолындағы стратегиялық маңызды қадам болды. «Су Ресурс – Маркетинг» компаниясы («Су ресурстары – Маркетинг» ЖШС) ТМД елдерінде бірінші болып артық шламды азайтуға және жағымсыз иістерді жоюға бағытталған «Гидропроцесс» инновациялық биотехнологиясын енгізді. Бұған дейін сарқынды сулар шығарылып, арнайы полигондарға көмілетін, бұл үшін қомақты қаржы және жер ресурстары қажет болатын. Енді биологиялық технология органикалық қалдықтарды арнайы микроорганизмдерді пайдалана отырып, табиғи жолмен өңдеуге мүмкіндік береді. Нәтижелері таң қалдырады: артық лайдың 95% дейін жойылды , жағымсыз иістер толығымен жойылды, шөгінділерді тазарту төсектерінің қажеттілігі жойылды. Сонымен қатар, осы технологияны енгізудің арқасында компания жыл сайын шамамен 200 миллион теңге үнемдейді. Hydro Process өзінің тиімділігін қаржылық жағынан ғана емес, сонымен қатар экологиялық тұрғыдан да дәлелдеді. Ол суды тазарту процесін экологиялық таза етеді, химиялық реагенттерді пайдалануды болдырмайды. Осылайша, Шымкент ағынды суларды тазарту үшін таза биологиялық әдістерді қолданатын өңірдегі бірінші қала болды. 2022 жылдан бастап тазартылған сарқынды сулар Бөржар су қоймасына жіберілді, онда Петропавл ғылыми-техникалық орталығы әзірлеген хлорелланың бірегей штаммы қосымша биологиялық тазарту үшін пайдаланылады. Хлорелла - суды қалдық ластаушы заттардан тазартып қана қоймай, оны оттегімен қанықтыратын микробалдырлар. Бұл су организмдерінің дамуына қолайлы жағдай жасап, экожүйенің табиғи тепе-теңдігін қалпына келтіреді. Хлорелланы пайдалану суды химиялық заттарды қолданбай-ақ биологиялық залалсыздандыруға мүмкіндік берді. Су қоймасына әртүрлі түрдегі 80 мыңға жуық жас балық жіберілді, бұл ихтиофаунаның дамуына және аймақтың табиғи экожүйесін нығайтуға ықпал етті. Технология қоршаған ортаға тигізетін пайдасымен қатар, айтарлықтай үнемдеуді қамтамасыз етеді — жылына шамамен 900 миллион теңге . Себебі ультракүлгін сәулелену немесе кері осмос сияқты дәстүрлі залалсыздандыру әдістері қымбат жабдықты және ағымдағы жөндеу шығындарын талап етеді. Хлорелланы пайдалану, керісінше, табиғи және үнемді шешім: балдырлар өздігінен көбейеді және қоршаған ортаға зиян келтірместен суды үздіксіз тазартады. Шымкент ағынды суларын тазарту қондырғысының күшті жақтарының бірі - баламалы энергия көздерін интеллектуалды пайдалану. Биогаз қондырғысы, су электр стансасы және энергияны үнемдейтін технологиялар нысанның энергиядан тәуелсіз болуына ғана емес, сонымен бірге көмірқышқыл газының шығарындыларын азайтуға мүмкіндік береді. Барлық жабдық судың сапасын, биологиялық процестердің тиімділігін және энергия шығынын бақылайтын автоматтандырылған бақылау жүйелерімен басқарылады. Бұл ISO халықаралық экологиялық стандарттарына сәйкес келеді және зауыт жұмысының сенімділігі мен ашықтығын арттыруға ықпал етеді. Su Resursary – Маркетинг техникалық жаңалықтармен шектелмейді; компания өз қызметкерлері мен жұртшылық арасында экологиялық сауаттылықты белсенді түрде дамытады. Жыл сайын компания өз аумағында және қала бойынша мыңдаған ағаштар мен бұталарды отырғызып, жасылдандыру науқандарын ұйымдастырады. Жасыл кеңістіктер шаң мен көмірқышқыл газының деңгейін төмендетеді, ауа ылғалдылығын арттырады және өнеркәсіптік аймақты экологиялық таза етеді. Сонымен қатар, компания қызметкерлердің қоршаған ортаны қорғауға жауапкершілігін арттыруға бағытталған экологиялық оқыту сабақтарын үнемі өткізіп тұрады. Осы күш-жігердің арқасында Шымкент барған сайын таза және өмір сүруге жайлы қалаға айналуда. Бүгінгі таңда ағынды суларды тазарту қондырғылары тұрғындардың табиғи ресурстарды ұтымды пайдаланудың маңыздылығы туралы түсінігін қалыптастырып, тек технологиялық ғана емес, тәрбиелік рөл атқарады. Қолданылатын технологиялар — биогаз қондырғысы, биологиялық қорыту және хлорелланы пайдалану — Шымкент ағынды суларын тазарту қондырғысын тұрақты даму мен экологиялық ойлау үлгісіне айналдырады. Бұл жүйелердің әрқайсысы табиғатпен үйлесімді жұмыс істейді, қалдықтарды энергияға, ағынды суларды қайта пайдалануға болатын ресурсқа айналдырады. Осының арқасында Ордабасы ауданында ТНК тазартылған су ауыл шаруашылығы дақылдарын суару үшін пайдаланылады, бұл тұщы су көздеріне түсетін жүктемені азайтады және құрғақшылық кезінде шаруаларға көмектеседі. Осылайша, жоба экологиялық мәселелерді шешіп қана қоймай, су мен энергияны ұтымды пайдалануды қамтамасыз ету арқылы өңір экономикасының дамуына үлес қосады. Заманауи технологиялардың адамға да, табиғатқа да пайдасын тигізетінінің жарқын мысалы – Шымкент ағынды суларын тазарту кешені. Мекеме инновациялар мен қоршаған ортаны қорғау тұрақты және тиімді ресурстарды басқару моделін құра отырып, қатар жүретінін дәлелдеді. Биогазды және биотехнологиялық ерітінділерді енгізу шығындарды айтарлықтай қысқартты, зиянды шығарындыларды азайтты, халықтың өмір сүру сапасын жақсартты. Бүгінгі таңда Su Resources Marketing – бұл жай ғана муниципалдық кәсіпорын емес, Қазақстан мен ТМД елдеріндегі бүкіл су тазарту саласына жаңа стандарттарды белгілейтін экологиялық инновациялар орталығы . Шымкенттің сарқынды суларын тазарту құрылыстары еліміздің мақтанышы , табиғи ресурстарды ұтымды пайдаланудың үлгісі және тұрақты, жасыл болашақтың шынайы тірегі болып саналады.

Шымкент қаласының тазарту құрылыстары кешені (ТҚК) бүгінде тек Қазақстанның ғана емес, бүкіл ТМД кеңістігінің ең үздік экологиялық және инженерлік нысандарының бірі ретінде танылып отыр. Бұл нысан заманауи поляк технологиясы негізінде толық жаңғыртылып, жаңа деңгейге көтерілді. Нәтижесінде кешен су тазарту сапасын айтарлықтай арттырып қана қоймай, энергия үнемдеу мен экологиялық тиімділіктің жоғары көрсеткішіне қол жеткізді.Кешеннің ең басты ерекшелігі – Орталық Азияда теңдесі жоқ биогаз қондырғысының жұмыс істеуі. Оның жылдық қуаты 4,5 миллион кВт болса, бұл ТҚК-нің өз электр энергиясына деген қажеттілігінің шамамен 50 пайызын қамтамасыз етеді. Ал жылу энергиясына деген қажеттілік 100 пайыз толықтай осы жүйенің есебінен жабылады. Қосымша энергияны табиғи газбен жұмыс істейтін генераторлар мен шағын су электр станциясы өндіреді. Осылайша, жалпы алғанда кешен өзінің энергия тұтынуының 90 пайызына дейін өзін-өзі қамтамасыз етеді. Бұл – экологиялық және экономикалық тұрғыдан үлкен жетістік.Энергия үнемдеудің мұндай жоғары көрсеткіші тек Қазақстанда ғана емес, көршілес елдерде де сирек кездеседі. Сондықтан Шымкент тазарту құрылыстары бүгінде экологиялық тұрақтылық пен инновацияны үйлестіре білген үлгілі жоба ретінде халықаралық деңгейде бағалануда.«Су ресурстары – Маркетинг» ЖШС ТМД аумағында алғашқылардың бірі болып, артық тұнбаны азайту және жағымсыз иістерді жою мақсатында «Ydro Process» биотехнологиясын енгізді. Бұл технология бұрынғыдай тұнба алаңдарында қалдық жинап, шіріту әдісін қолданбай, оны биологиялық жолмен өңдеу арқылы экологиялық зиянды әсерлерді жояды.Бүгінде бұл инновация өз тиімділігін толық дәлелдеді. Нәтижесінде артық шламның 95 пайызы жойылып, жағымсыз иіс толығымен жоғалды. Бұрын тұнба алаңдарында қалдықтарды көму үшін көп қаражат пен жер ресурсы қажет болса, қазір бұл қажеттілік мүлде болмай қалды. Мұндай жетістік кәсіпорынға жыл сайын 200 миллион теңгеге жуық қаражат үнемдеуге мүмкіндік беріп отыр.Сонымен қатар, «Ydro Process» технологиясы қоршаған ортаға зиян келтірмейді, себебі ол табиғи микроорганизмдердің көмегімен органикалық қалдықтарды залалсыздандырады. Бұл әдіс суды тазарту саласында экологиялық тиімді әрі экономикалық жағынан қолжетімді балама ретінде қарастырылады.2022 жылдан бастап ТҚК-ден шыққан тазартылған ағынды сулар Бөржар су жинақтағышына жіберіледі. Мұнда су сапасын арттыру үшін Петропавл ғылыми-техникалық орталығы әзірлеген хлорелла штаммы қолданылады.Хлорелла – табиғи жолмен суды тазартып, оттегін бөлу арқылы су экожүйесін сауықтыратын микрожасушалы балдыр. Оның көмегімен тазартылған ағынды сулар қосымша биологиялық сүзгіден өтеді, микроорганизмдер мен зиянды заттар залалсыздандырылады. Сонымен қатар, хлорелла оттегін бөліп шығара отырып, ихтиофаунаның дамуына, яғни судағы балықтар мен өзге тіршілік иелерінің көбеюіне жағдай жасайды.Бүгінде Бөржар су қоймасына 80 мыңнан астам балық шабақтары жіберілді. Бұл табиғи экожүйенің қалпына келуіне, су айдынының биологиялық тепе-теңдігін сақтауына үлкен үлес қосуда.Хлорелла технологиясының экономикалық тиімділігі де зор. Оның арқасында кәсіпорын жыл сайын 900 миллион теңгеге жуық қаражат үнемдейді, себебі дәстүрлі дезинфекциялау әдістері – ультракүлгін сәулелендіру немесе кері осмос – қымбат құрал-жабдық пен тұрақты техникалық қызмет көрсетуді қажет етеді.Ал хлорелла – табиғи әрі үнемді шешім. Ол өздігінен көбейіп, судың сапасын үздіксіз жақсартып тұрады. Осылайша, табиғаттың өз ресурстарын тиімді пайдалану арқылы кәсіпорын экологиялық тұрақтылықты сақтап отыр.Шымкент тазарту құрылыстарының тағы бір мақтанышы – энергияның баламалы көздерін ұтымды пайдалану. Биогаз және су электр станцияларының көмегімен өндірілетін энергия кешеннің өзін толық қамтамасыз етіп қана қоймай, кей жағдайда артық қуатты да өндіреді. Бұл – еліміздің «жасыл экономикаға» көшу стратегиясымен толық үйлеседі.ТҚК-де орнатылған автоматтандырылған бақылау жүйелері судың сапасын, биологиялық процестердің тиімділігін және энергия тұтыну көлемін үнемі қадағалап отырады. Мұндай басқару тәсілі халықаралық стандарттарға сай келеді және қызмет сапасын арттыруға бағытталған.«Су ресурстары – Маркетинг» ЖШС қызметі тек инженерлік жетістік қана емес, экологиялық мәдениеттің де көрінісі. Кәсіпорын жыл сайын мыңдаған ағаш пен бұталар отырғызу арқылы қала ауасының сапасын жақсартуға өз үлесін қосып келеді.Кешен аумағына егілген ағаштар мен көгалдар көмірқышқыл газын сіңіріп, оттегін бөледі, бұл қаланың жалпы экологиялық жағдайын жақсартады. Сонымен қатар, кәсіпорын қызметкерлері арасында экологиялық жауапкершілікті арттыруға бағытталған арнайы бағдарламалар мен оқыту тренингтері өткізіледі.Осылайша, Шымкент тазарту құрылыстары кешені – инженерлік инновация мен экологиялық сана үйлесім тапқан ерекше жоба. Мұнда тазалық, энергия үнемдеу және табиғатты қорғау ұғымдары бір мақсатқа тоғысқан.Бүгінгі таңда Шымкент ТҚК – экологиялық тұрақтылық пен технологиялық дамудың символы. Оның жетістігі – ғылыми жаңалықты тәжірибемен ұштастыра білуінде.Биогаз қондырғысы, «Ydro Process» биотехнологиясы және хлорелла негізіндегі табиғи тазарту жүйесі – мұның бәрі су ресурстарын тиімді пайдаланудың, энергияны үнемдеудің және қоршаған ортаны қорғаудың нақты мысалы.«Су ресурстары – Маркетинг» ЖШС өз қызметі арқылы елдің экологиялық саясатының дамуына, жасыл технологиялардың таралуына және табиғи ресурстарды ұқыпты пайдалануға үлгі бола білді.Бұл жоба тек Шымкент қаласының емес, бүкіл Қазақстанның экологиялық жетістігі болып табылады.

Шымкент қаласының Тұран ауданы соңғы жылдары тұрақты дамып, түрленіп келеді. Ауданды абаттандыру, көгалдандыру, тұрғындарға қолайлы жағдай жасау жұмыстары жүргізілуде. Бұл қайта құрудың жарқын мысалы ретінде ауданның нағыз көрікті жеріне және жергілікті тұрғындардың сүйікті демалыс орнына айналған Гагарин көшесіндегі жаңа гүл бақшасын айтуға болады. Гүл бақшасын құру Тұран ауданын көгалдандыру және экологиялық жағдайды жақсарту жөніндегі кешенді бағдарламаның бір бөлігі болып табылады. Жаңа гүл бақшасы шамамен 1,5 гектарды алып жатыр, жоба аудан әкімшілігі мен Шымкент қалалық абаттандыру басқармасының қолдауымен жүзеге асырылды. Жобаның мақсаты – жай ғана аумақты көріктендіру емес, тұрғындардың демалуы үшін заманауи, жайлы және қауіпсіз кеңістік құру . Бұрын бұл жер қоқыс жиналатын бос жер болса, қазір жасыл желек, гүлдер, орындықтар, жаяу жүргіншілер жолы бар көгалдандырылған табиғи аймаққа айналды. Абаттандыру жұмыстары бірнеше кезең бойынша жүргізілді. Алдымен аумақ қоқыстан тазартылып, жер тегістелді. Одан кейін суды тиімді пайдалануға мүмкіндік беретін және өсімдіктердің біркелкі суарылуын қамтамасыз ететін заманауи тамшылатып суару жүйесі орнатылды. Одан кейін тротуар тақталары төселіп, орындықтар, қоқыс жәшіктері, көше шамдары орнатылды. Жарықтандыру үшін энергияны үнемдейтін шамдар қолданылады, кешке гүлзарды әдемі жарықтандырады. Бұл жолдармен серуендеуді тек жағымды ғана емес, сонымен қатар қауіпсіз етеді. Жаңа гүл бақшасының басты ерекшелігі - оның өсімдіктерінің алуан түрлілігі . Мұнда гүлдер мен сәндік бұталардың ондаған түрін көруге болады: раушан, петуния, мариголд, хризантема, лаванда, сонымен қатар арша, үйеңкі, қайың, терек сияқты мәңгі жасыл ағаштар. Барлық өсімдіктер жыл бойы көзді қуанта алатындай етіп оңтүстік Қазақстанның климатын ескере отырып таңдалды. Гүл бақшасының периметрі бойынша тұрғындардың таза ауада демалып, дем алуына мүмкіндік беретін 40 орындық пен бірнеше көлеңкелі шатырлар орнатылды. Балалар сырғанақтары мен әткеншектері бар қауіпсіз ойын алаңымен қамтамасыз етілген, ал қарт адамдар жұмсақ беті мен ыңғайлы орындықтары бар тыныш демалыс аймағын тамашалайды. Жаңа демалыс орнын жергілікті тұрғындар құшақ жая қарсы алды. Олар қазір мұнда отбасыларымен келеді, кештер өткізеді, балаларымен серуендейді, спортпен айналысады. Аудандық зейнеткер Айгүл апай өз әсерімен бөлісті: "Бұл жер бұрын қараусыз қалған, шаң-тозаңды және лас жер болатын. Қазір шынымен де әдемі! Көршілерім екеуміз мұнда күн сайын таңертең серуендеуге шығамыз. Балалар ойнайды, жастар демалады, біз жай ғана тыныштық пен тыныштықтан ләззат аламыз". Әкімдік өкілдерінің айтуынша, жаңа гүл бақшасы көріктендіру ғана емес, маңызды экологиялық жоба . Жасыл кеңістіктер ауаның ластануын азайтады, шуды басады және қолайлы микроклимат жасайды. Бұл әсіресе жасыл аумақ тапшы халық тығыз орналасқан аудандар үшін өте маңызды. Сонымен қатар, абаттандырылған аумақ экологиялық сананы және табиғатқа жауапкершілікпен қарауды дамытады. Тұрғындар өсімдіктерді қорғауға, қоқыс тастамауға және тазалықты сақтауға шақырылады. Арнайы техникалық қызмет көрсету бригадасы күн сайын гүлдер бақшасына, өсімдіктерді тазалауға, суаруға және кесуге жауап береді. Қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін саябақ аумағы бейнекамералармен жабдықталған, кешкі уақытта күзетшілер кезекшілік етеді. Бұл жоба тек 2025 жылы Тұран ауданында 120 000 шаршы метрден астам жерді абаттандыратын «Жасыл Шымкент» қала бағдарламасының бір бөлігі болып табылады. Бұған ағаш отырғызу, көгалдар жасау, гүл композициялары және ауланы жақсарту кіреді. Әкімдік мұндай жобаларды ауданның басқа да аудандарында — Қонаев, Тәуке хан және Ынтымақ көшелерінде де жүргізу жоспарланып отырғанын атап өтті. Болашақта мұнда заманауи гүлзарлар, демалыс орындары, жаяу жүргіншілер жолдары да салынады. Көгалдандыру жұмыстарына жергілікті тұрғындар мен еріктілерді тартуға ерекше көңіл бөлінеді. Мәселен, Гагарин көшесіне көшет отырғызып, гүл отырғызуға ауданның мектеп оқушылары, студенттер және жай ғана алаңдаулы тұрғындары атсалысты. Бұл жастардың қоршаған ортаға деген жеке жауапкершілігін сезінуге, еңбекке, табиғатқа деген құрметті тәрбиелеуге көмектеседі. Жергілікті билік абаттандыру жұмыстарының сәттілігі негізінен тұрғындардың өздеріне байланысты екеніне сенімді. Сондықтан олар бар құрылымдарға қамқорлық жасауды үнемі ескертеді. Өйткені, ауданның тазалығы мен сұлулығын сақтау тек бірлескен күш-жігердің арқасында ғана жүзеге асады. Тұран ауданының әкімі атап өтті. "Біздің маңайымыз жасылданып, көрікті болып келеді. Гагарин көшесіндегі жаңа гүл бақшасы жай ғана көріктендіру жобасы емес, бұл болашаққа инвестиция. Біз адамдар демалатын, араласатын және таза әрі әдемі қаланың бір бөлігін сезінетін кеңістіктер жасап жатырмыз". Жаңа гүл бақшасының ашылуы тұрғындар үшін нағыз мереке болды. Салтанатты шарада ән шырқалып, балалар ән айтып, би билеп, әкімдік өкілдері жобаға атсалысқандардың барлығына алғыстарын білдірді. Бүгінгі таңда Гагарин көшесіндегі гүлзар жай ғана серуендеуге арналған орын емес, Тұран ауданының жаңаруы мен дамуының символы болып табылады. Бұл қалаға ерекше көрік беріп, қоршаған ортаны жақсартып, жанынан өткен әрбір адамның көңіл-күйін көтереді. Мұндай жобалар тіпті шағын жақсартулар да қала келбетін айтарлықтай өзгерте алатынын көрсетеді. Тазалық, жасыл желек, тәртіп әдемі ғана емес, қоғамның мәдениетінің көрсеткіші. Болашақта аудан әкімдігі жасыл аумақтарды дамыту бойынша өз міндеттемелерін жалғастыруды көздеп отыр, өйткені жасыл қала – салауатты және бақытты қала . Гагарин көшесіндегі жаңа гүл бақшасы үкімет пен тұрғындардың бірлескен күш-жігері Шымкентті бұдан да әдемі, жайлы және заманауи ете алатынының жарқын мысалы болды.

Тұран ауданы соңғы жылдары Шымкент қаласындағы ең қарқынды дамып келе жатқан аймақтардың біріне айналды. Мұнда инфрақұрылымдық және абаттандыру жұмыстары жоспарлы түрде жүргізіліп, тұрғындардың өмір сүру сапасын арттыру бағытында көптеген жобалар жүзеге асырылуда. Сол жобалардың бірі — Гагарин көшесінің бойында жаңадан бой көтерген заманауи гүлзар.Бұл бастама ауданның көгалдандыру және экологиялық тепе-теңдігін сақтау бағдарламасы аясында қолға алынған. Жаңа гүлзардың жалпы аумағы шамамен 1,5 гектарды құрайды. Мұнда түрлі сәндік ағаштар, хош иісті гүлдер және көгалдандырылған алаңдар орналасқан. Жоба Шымкент қаласының көріктендіру басқармасы мен Тұран ауданы әкімдігінің қолдауымен жүзеге асырылды.Гүлзардың негізгі мақсаты — тұрғындарға демалуға, серуендеуге және таза ауада уақыт өткізуге қолайлы орта қалыптастыру. Бұрын бұл аумақ қараусыз жатқан бос жер болатын. Қазіргі таңда ол жасыл желекке оранған тартымды демалыс аймағына айналды.Гүлзар аумағына отбасылық серуендер мен балалар ойындарына арналған аймақтар салынды. Балалар үшін қауіпсіз ойын алаңы орнатылып, заманауи сырғанақтар мен әткеншектер қойылды. Сонымен қатар, тұрғындардың жайлы отыруы үшін жасыл аймақ бойына 40-тан астам орындық пен көлеңке шатырлар орнатылды.Жаяу жүргіншілердің ыңғайлылығы үшін гүлзар ішіне қатты жабынды төселген серуен жолдары салынды. Бұл жолдар ерекше сәндік үлгімен безендіріліп, жарық шамдармен жабдықталды. Кешкі уақытта гүлзар жарықтанып, тұрғындарға тыныш әрі жайлы атмосфера сыйлайды.Жаңа демалыс орнының басты ерекшелігі — мұнда жергілікті климатқа бейімделген гүлдер мен ағаш түрлері отырғызылған. Мысалы, раушан, петуния, барқытгүл, лаванда, хризантема сынды гүлдер түрлі түстерімен көз тартады. Ал ағаштар қатарында арша, үйеңкі, терек және қайың отырғызылған.Тұран ауданы әкімінің айтуынша, бұл гүлзар — тек әсемдік үшін емес, экологиялық тұрғыдан да маңызды жоба. Себебі көгалдандыру қаланың ауа сапасын жақсартып, жаздың ыстығында табиғи көлеңке мен салқындық береді. Сонымен қатар, жасыл желек шаң мен шудың таралуын азайтады.Аудан тұрғындары жаңа гүлзардың салынуын қуанышпен қабылдады. Көпқабатты үйлердің тұрғындары бұл аймақ енді тек демалыс орны ғана емес, бірлік пен көршілік ортасы болатынын айтады. Мұнда таңертең спортпен айналысатындар, кешкісін отбасыларымен серуендейтіндер, балалар ойнайтындар көбейді.Тұрғындардың бірі, зейнеткер Қалдыбай ағай, өз пікірін былай білдірді:«Бұрын бұл жер бос жатқан, шаң мен қоқыс көп болатын. Енді, міне, көз қуантатын әдемі гүлзар салынды. Әр таң сайын осы жерге шығып серуендеймін. Кешке балалар мен немерелерім осында ойнайды. Осындай игі істі жүзеге асырғандарға үлкен алғыс айтамыз».Жобаны жүзеге асыру барысында құрылыс пен көгалдандыру жұмыстары бірнеше кезеңмен жүргізілді. Алдымен аумақ тазартылып, жер тегістелді. Содан кейін суару жүйесі орнатылды, яғни гүлдер мен ағаштарға автоматты тамшылатып суару әдісі енгізілді. Бұл жүйе суды үнемдеп, өсімдіктердің біркелкі дамуын қамтамасыз етеді.Одан кейін жолдар мен орындықтар орнатылып, жарық шамдары мен қоқыс жәшіктері қойылды. Соңғы кезеңде көгал мен гүлдер егілді. Барлығы экологиялық талаптарға сай жасалды.Гүлзарды күтіп-ұстау үшін арнайы коммуналдық қызметкерлер тобы бекітілген. Олар аумақты күнделікті тазалап, гүлдер мен ағаштарға күтім жасайды. Сонымен қатар, гүлзар аумағында бейнебақылау камералары орнатылып, қоғамдық тәртіп пен қауіпсіздік қадағаланады.Бұл бастама аудан бойынша жүзеге асырылып жатқан «Жасыл қала» бағдарламасының бір бөлігі болып табылады. Бағдарлама шеңберінде биыл Тұран ауданында жалпы көлемі 120 мың шаршы метрден астам жасыл аймақ абаттандырылған. Оның ішінде ағаш отырғызу, көгал төсеу және гүлзарлар салу жұмыстары бар.Келешекте әкімдік мұндай демалыс аймақтарын ауданның басқа да көшелерінде салуды жоспарлап отыр. Мысалы, Қонаев, Тәуке хан және Ынтымақ көшелерінде де осындай гүлзарлар пайда болады.Сонымен қатар, жаңа гүлзарды безендіруде жергілікті мектеп оқушылары мен еріктілер де атсалысқан. Олар ағаш отырғызуға, гүл егуге көмектесіп, табиғатты қорғаудың маңыздылығын өз тәжірибелері арқылы сезінді.Тұран ауданы әкімдігі тұрғындарды қоғамдық орындарды таза ұстауға, гүлзарлар мен көгалдарға ұқыпты қарауға шақырады. Себебі мұндай орындар тек билік тарапынан емес, барша тұрғындардың ортақ жауапкершілігі нәтижесінде әдемі әрі ұқыпты болып қала алады.Аудан әкімі өз сөзінде атап өтті:«Гагарин көшесіндегі жаңа гүлзар – тұрғындардың демалатын сүйікті орнына айналады деп сенеміз. Бұл тек абаттандыру жұмысы ғана емес, тұрғындарға жайлы орта қалыптастырудың көрінісі. Мұндай жобалар арқылы біз Шымкентті жасыл әрі тартымды қалаға айналдыруды мақсат етеміз».Жаңа гүлзардың ашылу рәсіміне жергілікті тұрғындар, жастар, ардагерлер және қала қонақтары қатысты. Шара барысында балалар ән айтып, би билеп, мерекелік көңіл-күй орнады.Қорытындылай келе, Гагарин көшесіндегі жаңа гүлзар — Тұран ауданындағы көгалдандыру жұмыстарының нақты нәтижесі. Ол тек көріктілік беріп қана қоймай, тұрғындарға қуаныш пен жайлылық сыйлайды. Осындай бастамалар қаланың экологиялық ахуалын жақсартып, тұрғындардың өмір сүру сапасын арттыратыны сөзсіз.Табиғатты қорғау мен абаттандыру — әр азаматтың борышы. Ал Тұран ауданындағы мұндай игі істер Шымкентті жасыл, таза және заманауи қалаға айналдыру жолындағы маңызды қадам болып табылады.

Шымкенттегі Еңбекші ауданында қаланың тазалығын сақтау мен абаттандыру жұмыстары жалғасуда. Санитарлық жағдайды қамтамасыз ету, тұрғындардың жайлылығын жақсарту және тұрғындардың қауіпсіздігін арттыру үшін INTEKO GROUP аудан әкімшілігімен бірлесіп , қоғамдық көлік аялдамалары мен су ағатын арықтарды жүйелі түрде тазартады . Бұл іс-шаралар қалалық инфрақұрылымды жақсарту жөніндегі кешенді бағдарламаның құрамдас бөлігіне айналды. Бүгінгі таңда қала тазалығы мәдениет пен қоршаған ортаға деген құрметтің көрсеткіші ғана емес, сонымен қатар халықтың денсаулығы мен өмір сүру сапасына тікелей әсер ететін фактор болып табылады. Сондықтан да Еңбекші ауданы бұл салаға ерекше мән беріп отыр. Ауданда 270-ке жуық қоғамдық көлік аялдамасы бар, олардың әрқайсысы аптасына кемінде екі рет жоспарлы санитарлық тазартудан өтеді. Бұл жұмыс металл және шыны беттерден шаңды, кірді және көше қоқыстарын тиімді кетіретін арнайы жабдықты — су таситын көліктер мен жоғары қысымды тазартқыштарды пайдалана отырып орындалады. Жуу алдында қоқыс пен жапырақтарды алып тастап, айналаны тазартады. Содан кейін автобустардың баспаналары жуылады, сүртіледі және антисептиктермен өңделеді. Бұл әсіресе күзде және қыста инфекция қаупі артқан кезде маңызды. «INTEKO GROUP» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің өкілдері жазғы маусымда аялдамалар аптасына үш рет, ал күзде және көктемде аптасына екі рет жуылатынын атап өтті. Қыс мезгілінде ауа райы жағдайына қарамастан, аялдамаларда да қар мен мұздан тазарту жұмыстары жүргізіледі, қажет болған жағдайда мұздан тазарту құралдары қолданылады. Жаңбыр мен еріген сулардың үздіксіз ағуын қамтамасыз ететін дренаждық арналарды тазалау бірдей маңызды сала болып табылады. Жүйелі түрде тазалау көшелер мен аулаларды су басып кетпеуге және жол жамылғысын жақсы жағдайда ұстауға көмектеседі. 2025 жылдың басынан бері Еңбекші ауданында 118 шақырымнан астам суару арықтары мен су бұру жүйелері тазартылды. Оның 38 шақырымы қолмен, қалғаны арнайы вакуумдық техниканың көмегімен тазартылды . Осы кезеңде барлығы 700 тоннаға жуық лай, қоқыс және тұрмыстық қалдықтар шығарылды. Бұл жұмыстарды орындау үшін күн сайын сегіз мамандандырылған техника мен 40-тан астам қызметкер жұмылдырылып, таңғы сағат 7:00-де басталып, кешкі сағат 19:00-де аяқталады. Барлық жұмыстар кестеге сай қатаң түрде жүргізіліп, аудан әкімдігінің бақылауында. «INTEKO GROUP» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің өкілдері бұл шаралар тек тазалықты сақтауға ғана емес , сондай-ақ қатты жаңбыр немесе қар жаууы сияқты табиғи апаттардың ықтимал зардаптарын болдырмауға бағытталғанын атап өтті. Сонымен қатар, көше тазалығы мен дренаждық жүйелердің дұрыс жұмыс істеуі жол қауіпсіздігіне тікелей әсер етеді. Еңбекші ауданы әкімдігінің мәліметі бойынша, ауданда 534 көше бар , олардың көпшілігі су ағызу жүйесімен жабдықталған. Инфрақұрылымның қалыпты жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін жергілікті билік пен мердігерлер тығыз байланыста жұмыс істейді. Аялдамалар мен арықтарды тазалаумен қатар, қоқыс жәшіктері мен контейнерлер де тазаланып, дезинфекцияланады . 2025 жылға қарай аудан көшелеріне 2300-ден астам қоқыс жәшіктері орнатылып, олардың әрқайсысы жүйелі түрде босатылады. Сондай-ақ халық тығыз орналасқан аудандарға қосымша контейнерлер орнату жоспарлануда. Аудан тұрғындары да абаттандыру шараларына белсене атсалысуда. Олар коммуналдық қызметтермен бірге «Таза аудан – таза қала!» ұранымен сенбіліктер мен экологиялық акцияларға қатысады. және «Тазалықты бірге сақтайық!» Осы бастамалар аясында тұрғындар қоқыстарды тазалауға, ағаштарды әктеуге, аулаларды абаттандыруға атсалысуда. Осы жүйелі жұмыстың арқасында ауданның келбеті айтарлықтай жақсарды . Бұрын лас автобус аялдамалары мен шалшықтарды жаңбырдан кейін көруге болатын болса, қазір көшелердің көпшілігі әлдеқайда таза. Тұрғындардың айтуынша, аялдамаларды жуу, арықтарды тазалау айтарлықтай нәтиже берді — жауын-шашын кезінде су енді тез ағып, жолдарда жиналып қалмайды. Еңбекші ауданы әкімдігі тұрғындарды тазалықты сақтауға, орынсыз қоқыс тастамауға және қала инфрақұрылымына қамқорлық жасауға шақырады. Өйткені, таза да абаттандырылған қала әрқайсымыздан басталады. «INTEKO GROUP» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің өкілі атап өтті: «Біздің мақсатымыз – қоқыстарды тазалау ғана емес, қаланың жайлы және қауіпсіз ортасын құру. Біз әрбір аялдама мен әрбір көше тазалық пен көріктендірудің заманауи стандарттарына сай болуын қамтамасыз етуге тырысамыз». Компания мен әкімдік өз жұмысының ауқымын кеңейтуді жоспарлап отыр . Жақын арада қосымша 15 шақырым су бұру жүйелерін салу , сондай-ақ 50-ге жуық ескі автобус аялдамаларын жөндеу және ауыстыру жоспарлануда. Сонымен қатар, келешекте көшелерді тазалаудың жаңа технологиялары енгізілетін болады, оның ішінде жиектерді жуу, жаяу жүргіншілер жолдарын қысыммен тазалау, экологиялық таза тазарту ерітінділері мен ағынды суларды жинау жүйелерін қолдану. Осының барлығы Еңбекші ауданын бұрынғыдан да таза, қауіпсіз және тұрғындар мен қонақтар үшін жайлы етеді. Абаттандыру және санитарлық тазарту жұмыстары жай ғана техникалық тапсырма емес, қала өмірінің сапасын жақсарту бойынша ауқымды бағдарламаның бөлігі болып табылады. Таза көшелер, жақсы күтілген аялдамалар, жұмыс істеп тұрған дренаждық жүйелер – қала дамуының, адамдарға деген қамқорлықтың, қоршаған ортаға деген құрметтің көрсеткіші. «INTEKO GROUP» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі мен Еңбекші ауданы әкімдігі тазалық пен тәртіпті сақтау бойынша жүйелі жұмыстарды жалғастырады, өйткені таза аудан әрбір шымкенттіктің денсаулығы, қауіпсіздігі және әл-ауқаты үшін маңызды .

Шымкент қаласының Еңбекші ауданында қоғамдық тәртіпті сақтау, санитарлық тазалықты күшейту және тұрғындарға жайлы орта қалыптастыру мақсатында бірқатар кешенді жұмыстар атқарылуда. Аудан әкімдігі мен «ГРУППА ИНТЕКО» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің бірлескен ұйымдастыруымен қоғамдық көлік аялдамаларын жуу, су ағар лотоктарды тазалау және көшелердің санитарлық жағдайын жақсарту бағытындағы жұмыстар тұрақты негізде жалғасып келеді.Қаланың тазалығы мен көркін сақтау — тек коммуналдық қызметтердің емес, сонымен бірге қала тұрғындарының да ортақ міндеті. Сондықтан Еңбекші ауданында бұл бағыттағы жұмыстар жүйелі түрде жүргізіліп, нақты нәтижелер көрсетуде.Аудан аумағында қазіргі таңда 270-ке жуық қоғамдық көлік аялдамасы бар. Солардың барлығы кесте бойынша аптасына кемінде екі рет жуылып, шаң-тозаңнан, жарнамалық жапсырмалардан және басқа да ластанулардан тазартылады. Аялдамаларды жуу жұмыстарына арнайы жабдықталған су тасығыш көліктер мен қысыммен су бүріккіш аппараттар қолданылады.Жұмыс барысында алдымен аялдаманың айналасындағы қоқыс пен қалдықтар жиналып, артынша металл және шыны беттері жуылып, сүртіледі. Көптеген аялдамаларда антисептикалық тазалау да жүргізіледі, бұл тұрғындардың денсаулығы мен қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған.«ГРУППА ИНТЕКО» ЖШС мамандарының айтуынша, жаз мезгілінде аптасына үш рет, ал күз және көктем айларында аптасына екі рет жуу жұмыстары жүргізіледі. Қыс мезгілінде де аялдамаларды қар мен мұздан тазалау, мұз еріту құралдарын пайдалану жұмыстары жалғасады.Сонымен қатар, аудан аумағында су ағар лотоктарды (арық жүйелерін) тазалау жұмыстары да тұрақты түрде атқарылып келеді. Бұл жұмыстардың басты мақсаты — жауын-шашын кезінде судың еркін ағуын қамтамасыз етіп, көшелерде су жиналып қалу жағдайларын болдырмау.2025 жылдың басынан бері Еңбекші ауданында жалпы ұзындығы 118 шақырымды құрайтын арық жүйелері тазартылды. Оның ішінде 38 шақырымы қол еңбегімен, ал қалған бөлігі арнайы вакуумдық техника арқылы тазартылған. Тазалау барысында жиналған 700 тоннаға жуық лай мен тұрмыстық қалдықтар арнайы полигондарға шығарылды.«ГРУППА ИНТЕКО» ЖШС тарапынан қазіргі таңда күн сайын 8 арнайы техника және 40-тан астам жұмысшы жұмылдырылып отыр. Олар таңғы сағат 7:00-ден бастап кешкі 19:00-ге дейін қала көшелерінде еңбек етеді.Компания өкілдерінің айтуынша, мұндай жұмыстар тек тазалықты сақтау үшін ғана емес, сонымен бірге су тасқынының алдын алу, жол қозғалысы қауіпсіздігін қамтамасыз ету және қаланың көркін жақсарту үшін де аса маңызды.Еңбекші ауданы әкімдігінің мәліметінше, аудан аумағында барлығы 534 көше бар, оның басым бөлігіне су ағар жүйелері тартылған. Әкімдік пен мердігер ұйым бұл инфрақұрылымның үздіксіз жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін бірлесіп жұмыс істеуде.Сонымен қатар, тазалық жұмыстарымен қатар, қоқыс жәшіктері мен урналарды жуу және дезинфекциялау шаралары да жүргізіледі. Биылдың өзінде қалалық көшелерге 2 300-ден астам урна орнатылып, олардың барлығы жүйелі түрде тазаланады.Аудан тұрғындары да бұл игі іске белсене атсалысып келеді. Тазалық сақтау мәдениетін арттыру мақсатында «Таза аудан – таза қала!», «Бірге таза болайық!» атты экологиялық акциялар тұрақты ұйымдастырылып, еріктілер мен жастар ұйымдары қатысуда.Жергілікті тұрғындардың айтуынша, соңғы айларда аялдамалар мен көшелердің тазалығы айтарлықтай жақсарған. Бұрынғыдай шаң басқан, ластанған аялдамалар сирек кездеседі. Сонымен қатар, лотоктардың тазартылуы нәтижесінде жауын-шашын кезінде су жиналып қалу жағдайлары азайған.Еңбекші ауданының әкімдігі қала тұрғындарын тазалық сақтау мәдениетіне үлес қосуға, қоқысты бей-берекет тастамауға және аялдамаларды бүлдірмеуге шақырады. Өйткені, қала көркі — бәріміздің ортақ жауапкершілігіміз.«Біз тек тазалықты қамтамасыз етіп қана қоймай, тұрғындарға ыңғайлы, қауіпсіз және эстетикалық тұрғыдан тартымды орта қалыптастыруға ұмтыламыз. Аялдамаларды жуу мен арық жүйелерін тазалау — бұл жалпы қалалық экожүйенің маңызды бөлігі», — дейді «ГРУППА ИНТЕКО» ЖШС-нің өндірістік бөлімінің жетекшісі.Келешекте компания мен аудан әкімдігі бұл жұмыстардың аясын кеңейтуді жоспарлап отыр. Атап айтқанда, жол жиектерін жуу, жарық шамдарын тазалау, жаяу жүргіншілер жолдарын су бүркіп жуу және шаң басуға қарсы арнайы ерітінділерді қолдану жоспарланған.2025 жылдың соңына дейін қосымша 15 шақырым арық жүйесін жаңарту және 50-ге жуық ескі аялдаманы жөндеу немесе ауыстыру жұмыстары да күн тәртібінде тұр.Жалпы, Еңбекші ауданындағы тазалық жұмыстары — бұл тек коммуналдық міндет емес, қаланың тұрақты дамуы мен тұрғындардың өмір сүру сапасын арттырудың негізгі көрсеткіші.Қаланың әрбір тұрғыны тазалық пен тәртіпті сақтауға өз үлесін қосса, Шымкент шын мәнінде жасыл, таза әрі жайлы мегаполиске айналары сөзсіз.Еңбекші ауданы әкімдігі мен «ГРУППА ИНТЕКО» ЖШС тұрғындардың өмір сүруіне қолайлы, экологиялық таза және көрікті ортаны қалыптастыру бағытындағы жұмыстарды тұрақты түрде жалғастыра береді.

Тұран ауданы – Шымкент қаласының ең қарқынды дамып келе жатқан әкімшілік аудандарының бірі. Соңғы жылдары инфрақұрылымды дамыту, төңіректі абаттандыру, өмір сүру сапасын жақсарту бойынша ауқымды бағдарламаны жүзеге асыруда. 2025 жылы ауданда инженерлік желілер жүйелі түрде жаңартылып, қаланың эстетикалық көркін арттырып, тұрғындар үшін қолайлы қалалық орта жасалатын болады. Басым бағыттардың бірі инженерлік және ирригациялық инфрақұрылымды жаңарту болды. Бұл су ресурстарын тиімді бөлу мен пайдалануды қамтамасыз ететін, сондай-ақ тазалық пен жасыл аумақтарды сақтауды қамтамасыз ететін қалалық экожүйенің маңызды бөлігі болып табылады. Биылғы жылы суару жүйелерін қайта жаңғырту және салу жұмыстары жалғасуда. Жыл соңына дейін аудандағы 50 көше бойына жалпы ұзындығы 20,6 шақырымды құрайтын жаңа суару каналдарын тарту жоспарлануда. Бүгінгі таңда 16,4 шақырымы аяқталды, қалған 4,2 шақырымы алдағы айларда пайдалануға беріледі. Бұл шаралар су ағынын реттеуге, су басуға жол бермеуге және жасыл алқаптарды күтіп ұстауға көмектеседі. Инженерлік жобалармен қатар ауданның эстетикалық келбетіне де ерекше көңіл бөлінеді. 2025 жылы қаланың қоғамдық кеңістігін дамыту бағдарламасы аясында тоғыз көпқабатты үйлердің қасбеттеріне түрлі-түсті суреттер салынды. Бұл өнер туындылары ұлттық құндылықтарды, патриоттық мотивтерді және заманауи мәдени рәміздерді бейнелеп, ауданға ерекше сипат беріп, тұрғындар арасында жағымды көңіл-күй сыйлайды. Сонымен қатар, ғимараттардың қасбеттерін жарықтандыру бойынша ауқымды жұмыстар жүргізілді. Қазіргі таңда 49 көпқабатты үй заманауи жарықтандыру жүйесімен жабдықталған, бұл Тұран көшелерін кешкі уақытта жайлы әрі қауіпсіз етеді. Жаңа жарықтандыру аумақты көріктендіріп қана қоймай, қылмыстың алдын алуға және жайлы қалалық ортаны құруға көмектеседі. Тұрғын үйлерді жөндеу және күту жұмыстары да басты назарда. «Тұрғын үй» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің бастамасымен 2025 жылы алты көпқабатты үйде күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілуде. Оның ішінде тұрмыс сапасы мен қауіпсіздігіне тікелей әсер ететін шатырды ауыстыру, инженерлік жүйелерді жаңарту және қасбеттерді жаңарту кіреді. Ауданда 548 көпқабатты тұрғын үй болса, оның 503-і орталықтандырылған жылу жүйесіне қосылған , ал 45 ғимарат дербес жүйені пайдаланады. Жылыту маусымына дайындық аясында 501 ғимаратқа техникалық байқау жүргізіліп, нәтижесінде қысқа дайындық актісі алынды. Бұл алдын алу шаралары төтенше жағдайлардың алдын алуға және тұрғындардың суық мезгілде жылы әрі жайлы болуын қамтамасыз етуге көмектеседі. Ауданда экологиялық тәрбие мен тазалыққа көп көңіл бөлінеді . 2025 жылы Тұран ауданында «Таза Қазақстан» экологиялық акциясы өткізіліп, оның барысында 70-тен астам сенбілік ұйымдастырылды. Оған 117 мыңнан астам тұрғын , сондай-ақ 382 кәсіпорын мен ұйым қатысты. Іс-шаралар барысында 442 аула тазаланып, 656 тонна тұрмыстық қалдықтар шығарылды. Сонымен қатар, бес жерде табиғатты қорғау шаралары өткізіліп , оның барысында 8000 ағаш әктеліп , 2845 ағаш санитарлық кесуден өтті . 68,7 мың шаршы метр аумақта шөп шабылып , 146 мың шаршы метр су беті және 932 шақырым көше желісі тазартылды. Тазалық пен абаттандыру жұмыстарына жетпіс екі арнайы техника пайдаланылды. Жасылдандыру бағдарламасы аясында ауданда 3000 ағаш отырғызылып, экологиялық тепе-теңдікті жақсартып, қала ортасындағы оттегінің деңгейін жоғарылатты. Сонымен қатар, аудан бойынша 3610 қоқыс жәшіктері орнатылып, қоғамдық орындарда тазалық пен жайлылықты сақтауға көмектесті. Аудан басшылығы атқарылып жатқан жұмыстардың барлығы тұрғындарға қолайлы жағдай жасап, ауданның тұрақты дамуын қамтамасыз етуге бағытталғанын баса айтады. Тұран ауданы инфрақұрылымдық ыңғайлылықты, эстетикалық тартымдылықты және жоғары деңгейдегі қолайлылықты біріктіретін заманауи және экологиялық таза тұрғын үй қоғамдастығына айналуда. Тазалық пен тәртіпті сақтауға жұртшылықты тартуға ерекше көңіл бөлінеді. Жергілікті тұрғындар сенбіліктерге, ағаш отырғызуға және маңайдағы сенбіліктерге белсене қатысады, бұл өз қаласына деген жауапкершілікті қалыптастырады және азаматтық ынтымақты нығайтады. Бұл ретте көліктің қолжетімділігін жақсарту, аулаларды қайта жаңғырту, балалар және спорт алаңдарын орнату жұмыстары жүргізілуде. Көшелерді жарықтандыру жүйесін одан әрі дамыту және жасыл желектер желісін кеңейту жоспарлануда. Бұл іс-шаралардың барлығы ауданның дамуына кешенді көзқарасты көрсетеді. Бүгінгі таңда Тұран жаңа әкімшілік орталық емес, заманауи, халыққа бағытталған қалалық саясаттың үлгісі болып табылады. Инфрақұрылымдық жобалар, абаттандыру, экологиялық бастамалар және абаттандырылған аулалар ауданды өмір сүру үшін тартымды орынға айналдыруда. Алдағы уақытта Тұран ауданының әкімдігі жаңғырту бағдарламасын жалғастыруды көздеп отыр: су бұру жүйесін кеңейту, жол жағдайын жақсарту, саябақ аумақтарын дамыту, экологиялық және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық салаларында инновациялық тәсілдерді енгізу. Осылайша, Тұран ауданын жүйелі жаңарту – бұл бір реттік науқан емес, өмір сүру сапасын жақсартуға, қоршаған ортаны қорғауға, жайлы қала кеңістігін құруға бағытталған ұзақ мерзімді стратегия. Тұран қазіргі Шымкенттің символына айналып, өсіп, дамып, әрбір тұрғынға қамқорлық жасайтын қала.

Тұран ауданы — Шымкент қаласының қарқынды дамып келе жатқан жаңа әкімшілік аумақтарының бірі. Мұнда соңғы жылдары қаланың инфрақұрылымын жетілдіру, тұрғындардың тұрмыс сапасын арттыру және қоршаған ортаны жақсарту бағытында ауқымды жұмыстар атқарылуда. Әсіресе 2025 жылы аудан аумағында бірқатар маңызды жобалар жүзеге асырылып, нәтижесінде аймақтың келбеті айтарлықтай өзгеруде.Ауданның басты басымдықтарының бірі — инженерлік және ирригациялық жүйелерді жаңарту. Бұл бағыттағы жұмыстар халықтың өмір сүруіне қолайлы жағдай жасау мен экологиялық тепе-теңдікті сақтау үшін аса маңызды. Биылғы жылы су ағымын реттейтін ирригациялық жүйелерді кезең-кезеңімен жаңарту қолға алынды. Жыл соңына дейін жалпы ұзындығы 20,6 шақырымды құрайтын жаңа жүйелер 50 көшеге салынады деп жоспарланған. Қазіргі таңда 16,4 шақырым аумақта жұмыстар толық аяқталып, қалған 4,2 шақырым учаскелерде құрылыс-монтаж жұмыстары жалғасуда. Бұл бастама тұрғындардың су мәселесін шешіп қана қоймай, көгалдандыру және көше тазалығын сақтау ісінде де маңызды рөл атқарады.Сонымен қатар, ауданның эстетикалық келбетін жақсарту бағытында жүйелі жұмыстар жүргізілуде. Қала мәдениетін, өнер мен шығармашылықты насихаттау мақсатында 2025 жылы 9 көпқабатты үйдің қасбетіне муралдар салынды. Бұл жұмыстар Тұранның сәулеттік келбетін ерекше сипатқа бөлеп, тұрғындарға эстетикалық әсер сыйлауда. Муралдар көбіне ұлттық құндылықтар мен заманауи бейнелерді біріктіре отырып, ауданның рухани келбетін айшықтайды.Бұдан бөлек, қазіргі таңда 49 көпқабатты үйдің сырты жарықтандырылып, көркейту жұмыстары толығымен аяқталды. Кешкі уақытта бұл үйлердің жарығы ауданға ерекше сән беріп, тұрғындарға жайлы атмосфера қалыптастыруға мүмкіндік беруде.Тұран ауданында тұрғын үйлерді жаңарту және техникалық қызмет көрсету де назардан тыс қалған жоқ. «Тұрғын үй» ЖШС тарапынан 6 көпқабатты үйге күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілуде. Бұл жобалар тұрғындардың қауіпсіздігін арттырып, үйлердің пайдалану мерзімін ұзартады.Қазіргі таңда аудан аумағында барлығы 548 көпқабатты үй бар. Оның ішінде 503 үй орталық жылу жүйесіне қосылған, ал 45 үй автономды жылыту жүйесін пайдаланады. Қысқы маусымға дайындық барысында 501 үйге техникалық тексеру жүргізіліп, арнайы дайындық актілері берілді. Мұндай жүйелі жұмыстар тұрғындардың қыс мезгілінде жайлы әрі қауіпсіз өмір сүруін қамтамасыз етуге бағытталған.Абаттандыру ісінде Тұран ауданында экологиялық жауапкершілік те жоғары деңгейде. 2025 жылы аудан аумағында «Таза Қазақстан» акциясы аясында 70-тен астам сенбілік ұйымдастырылды. Бұл шараларға 117 мыңнан астам тұрғын және 382 мекеме мен кәсіпорын белсенді қатысты. Сенбіліктер барысында 442 аула тазаланып, 656 тонна тұрмыстық қалдықтар шығарылды.Сонымен қатар, 5 мекенжайда экологиялық акциялар өткізіліп, 8 мыңнан астам ағаш әктелді, 2 845 ағашқа санитарлық қырқу жасалды. Бұл табиғатты қорғау және жасыл аймақтарды сақтау ісіне зор үлес қосуда. Аудан аумағында 68,7 мың шаршы метр аумақта шөп шабу жұмыстары жүргізіліп, 146 мың шаршы метр су айдыны мен 932 шақырым көше тазартылды.Бұл жұмыстарға 72 арнайы техника тартылды, ал жыл басынан бері 3 мың түп ағаш отырғызылды. Бұл қадам экологиялық тепе-теңдікті сақтау мен қаланың жасыл қорын арттыруда маңызды рөл атқарады. Қазіргі таңда аудан аумағында 3 610 қоқыс жәшігі орнатылып, тұрмыстық қалдықтарды жинау мен сұрыптау жүйесі жақсарған.Аудан әкімдігі мен коммуналдық қызмет өкілдері атқарылып жатқан жұмыстардың тұрғындар игілігіне бағытталғанын атап өтеді. Тұран ауданы – Шымкент қаласының жаңа экономикалық және әлеуметтік орталығы ретінде тұрақты дамуға бет алған аумақ. Инфрақұрылымды жүйелі түрде жаңарту мен экологиялық мәдениетті қалыптастыру – осы мақсатқа жетудің негізгі басым бағыттары болып табылады.Мұндай кешенді шаралар нәтижесінде Тұран ауданы тек тұрғындарға қолайлы өмір сүру ортасын ұсынумен шектелмей, экологиялық таза, заманауи және эстетикалық тұрғыдан тартымды ауданға айналуда.Алдағы уақытта аудан әкімдігі инженерлік инфрақұрылым мен абаттандыру жұмыстарын одан әрі жетілдіруді, жаңа қоғамдық демалыс аймақтарын ашуды және көгалдандыру ауқымын кеңейтуді жоспарлап отыр. Сонымен қатар, тұрғындардың өздері де экологиялық мәдениетті сақтауға белсенді қатысып, туған өңірінің тазалығы мен көркейуіне үлес қосуда.Осылайша, Тұран ауданындағы жүйелі жаңғырту мен абаттандыру жұмыстары қаланың дамуы мен тұрғындардың әл-ауқатын арттырудың нақты көрсеткіші болып отыр. Жаңа жобалар мен бастамалар жүзеге асқан сайын ауданның келбеті көркейіп, өмір сүруге қолайлы заманауи аймақ қалыптасуда.Тұран – бұл Шымкенттің болашағын айқындайтын, өркендеу мен жаңғырудың нақты үлгісі.

2025 жылдың 27 қыркүйегінде Шымкент қаласында қалалық қоршаған ортаның сапасы және бақылау бөлімінің мамандарының қатысуымен жалпықалалық сенбілік өтті. Шараның басты мақсаты – қала тазалығын сақтау, тұрғындардың экологиялық сауаттылығын арттыру, қоқыстарды тиімді шығару, суару жүйелерін күтіп ұстау болды. Әдеттегідей сенбілік алдын ала бекітілген кесте бойынша ұйымдастырылды. Шара барысында қала көшелері, қоғамдық орындар, жаяу жүргіншілер жолы, алаңдар қоқыстан тазартылды. Сенбілікке департамент қызметкерлері ғана емес, волонтерлар, студенттер, мектеп оқушылары, қала тұрғындары да қатысты. Барлық жиналған қалдықтар арнайы бөлінген контейнерлерге салынып, кейін қалалық полигонға тасымалданды. Бұл қадам тазалықты сақтап қана қоймай, қаланың санитарлық жағдайын жақсартты. Суару каналдары мен дренаж жүйелеріне ерекше көңіл бөлінді. Олар қоқыстан және бөгде заттардан тазартылды. Бұл әсіресе маңызды, өйткені дұрыс жұмыс істейтін суару жүйелері жасыл алқаптарды суаруды және гүлзарларды күтіп ұстауды қамтамасыз етеді. Бітелген каналдар мен арықтар судың қалыпты ағуына кедергі келтіріп, қалалық инфрақұрылымға кері әсерін тигізуі мүмкін. Сондықтан мамандар бұл жүйелерді тазалауға және олардың толық жұмыс істеуін қамтамасыз етуге басымдық берді. Сенбілік маңызды тәрбиелік мақсатқа да қызмет етті: тұрғындардың экологиялық сауаттылығын арттыру. Қала тұрғындарына қалдықтарды дұрыс кәдеге жарату, сұрыптау, қайта өңдеу және қоршаған ортаны ластамау маңыздылығы ескертілді. Қалалық қоршаған ортаның сапасы және бақылау бөлімінің мамандары қала тазалығын сақтау баршаның міндеті екенін баса айтты. Шара тұрғындардың қоршаған ортаны қорғауға қосатын үлестерін көруге мүмкіндік берді және олардың өз маңайындағы тазалықты сақтауға қызығушылықтарын арттырды. Сенбілік күнінің маңызды бөлігі балалар мен жасөспірімдерге арналған интерактивті шараларды қамтыды. Мектеп оқушылары мен студенттер қалдықтарды сұрыптау, қоршаған орта тазалығы, қаладағы тәртіпті сақтау бойынша тәжірибелік сабақтарға қатысты. Бұл іс-шаралар жастардың экологиялық жауапкершілігін тәрбиелеуге және ерте жастан қоршаған ортаны қорғауға деген қызығушылықты дамытуға көмектесті. Сенбілік барысында арнайы құралдар мен жабдықтар пайдаланылды. Қоқыстарды жинау үшін сөмкелер, қолғаптар және контейнерлер жұмыстың тиімді және қауіпсіз болуын қамтамасыз етті. Суару арналарын тазалауға арнайы техника жұмылдырылып, тапсырмаларды жылдам әрі тиімді орындауға мүмкіндік берді. Тазалық күні тазалықтан да көп нәрсе. Оның негізгі мақсаты – қала тұрғындарының экологиялық жауапкершілігін тәрбиелеу, табиғатқа саналы көзқарасты дамыту және әлеуметтік өзара әрекеттесуді нығайту. Әр адам өзінің төңірегін, ауласын немесе қоғамдық орындарын таза ұстау арқылы қаланың жалпы игілігіне үлес қосады. Сенбілік күндері халық арасында экологиялық сауаттылықты арттырудың тиімді құралы болып табылады. Қатысушылар өз тәжірибелерімен бөлісіп, өз аудандарында тазалықты сақтау бойынша ұсыныстарын айтты. Бұл тұрақты түрде тазалық күндерін өткізуге, тұрғындарды экологиялық бастамаларға тартуға, жасыл аумақтарды, гүлзарлар мен саябақтарды сақтауға мүмкіндік береді. Сенбілік аясында қоғамдық мониторинг те жүргізілді. Қалалық қоршаған ортаның сапасы және бақылау бөлімінің мамандары қалдықтарды басқару ережелерінің сақталуын қадағалап, суару жүйелерінің жағдайын тексеріп, халық арасында түсіндіру жұмыстарын жүргізді. Мұндай мониторинг экологиялық тәртіпті нығайтады, қаланың санитарлық жағдайын жақсартады және тұрғындардың қауіпсіздігін қамтамасыз етеді. Сенбілікке қатысу әрбір азаматқа қала тазалығын сақтауға және экологиялық жауапкершілікті насихаттауға үлес қосуға мүмкіндік берді. Сонымен қатар, бұл шара халық пен билік арасындағы өзара әрекеттесуді нығайтады, халықты қоғамдық істерге белсенді қатысуға шақырады. Бекітілген кестеге сәйкес қаланың барлық көшелері, қоғамдық орындар, қоқыс төгетін орындар, суару жүйелері тексеріліп, тазартылды. Бұл жұмыстар қаланың санитарлық жағдайын жақсартуға, су бұру жүйелерінің дұрыс жұмыс істеуін қамтамасыз етуге, жасыл желектерді дамытуға ықпал етеді. Қала тазалығын сақтау – баршаның міндеті. Сенбілік тұрғындардың экологиялық жауапкершілігін арттырады, қоршаған ортаны қорғауға ықпал етеді және өмір сүру сапасын арттырады. Әрбір азамат өз көшелерін, аулаларын, қоғамдық орындарды таза ұстау арқылы қаланың көркеюіне, жасыл желектерді сақтауға, қаланы көркейтуге өз үлесін қосуда. Мұндай іс-шаралар тұрғындарға өз аудандарында, көшелерінде, саябақтар мен алаңдарда тәртіпті сақтаудың маңыздылығын түсінуге көмектеседі. Олар экологиялық сананы қалыптастырады, табиғатқа деген жауапкершілікті арттырады, таза әрі жайлы қаланың болашақ ұрпаққа берілуін қамтамасыз етеді. Қалалық ортаның сапасы және бақылау бөлімінің мамандары сенбіліктің сәтті аяқталғанын атап өтті. Барлық қатысушылар – қызметкерлер мен еріктілер – таза және қауіпсіз қалалық ортаны құруға үлес қосып, өз міндеттерін адал атқарды. Қоқыстарды шығару, суару жүйелерін тазалау, жасыл желектерді күтіп-баптау – қаланың санитарлық жағдайын жақсартуға бағытталған әрбір іс-шара. Қорыта айтқанда, 2025 жылдың 27 қыркүйегінде Шымкент қаласында өткен жалпықалалық сенбілік тазалықты сақтауға, тұрғындардың экологиялық санасын арттыруға, қоғамдық жауапкершілікке тәрбиелеуге бағытталған маңызды шара болды. Қала тұрғындары мен басқарма мамандарының қатысуы қаланың санитарлық жағдайын жақсартуға, өмір сүру сапасын арттыруға және барлық тұрғындар үшін экологиялық таза және жайлы қаланы сақтауға ықпал етеді.

2025 жылғы 27 қыркүйек күні Шымкент қаласында қалалық орта сапасы және бақылау басқармасының мамандары қатысуымен жалпықалалық сенбілік ұйымдастырылды. Бұл іс-шараның басты мақсаты — қаланы таза ұстау, тұрғындардың экологиялық мәдениетін арттыру, қоқысты тиімді жинау және ирригациялық жүйелерді ретке келтіру. Сенбілік әрқашан сияқты алдын ала бекітілген кестеге сәйкес жүргізілді.Сенбілік барысында қаланың әртүрлі аудандарындағы көшелер, қоғамдық орындар, жаяу жүргіншілер жолдары мен алаңдар қоқыстан тазартылды. Қоқыс жинау жұмысына тек басқарма қызметкерлері ғана емес, еріктілер, студенттер мен қала тұрғындары белсенді түрде қатысып, өз үлестерін қосты. Жиналған қоқыс арнайы контейнерлерге салынды және кейіннен қалалық қоқыс полигонына жөнелтілді. Бұл қадам қаланы таза ұстап қана қоймай, қаланың санитарлық жағдайын жақсартуға да ықпал етті.Сонымен қатар, сенбілік аясында ирригациялық арық жүйелері мен су ағатын жолдар тексеріліп, қоқыстардан тазартылды. Бұл шаралардың маңыздылығы зор: ирригациялық жүйелердің дұрыс жұмыс істеуі өсімдіктерді суландыруға және жасыл желектерді сақтау үшін маңызды. Арықтар мен каналдардағы бөгде заттар мен қоқыс судың еркін ағуына кедергі келтіріп, қаланың су жүйесіне зиян тигізуі мүмкін. Сол себепті мамандар бұл жүйелерді тазалау жұмыстарын бірінші кезекке қойып, олардың дұрыс жұмыс істеуін қамтамасыз етті.Сенбіліктің маңызды бөлігі — қоғамдық экологиялық мәдениетті қалыптастыру. Қала тұрғындарына қоқысты дұрыс шығару, оны сұрыптау, қайта өңдеуге беру және қоршаған ортаны ластамау мәдениеті насихатталды. Қалалық орта сапасы және бақылау басқармасы мамандары тұрғындарға қаланы таза ұстау әрбір адамның жауапкершілігі екенін ескертті. Осы іс-шара арқылы тұрғындар өздерінің қала экологиясына қосқан үлесін көріп, оны қорғауға деген қызығушылық танытты.Сенбілік кезінде балалар мен жасөспірімдерге арналған арнайы интерактивті сабақтар ұйымдастырылды. Мектеп оқушылары мен студенттер қоқыс сұрыптау, экологиялық тазалық және қаланы таза ұстау бойынша тәжірибелік сабақтарға қатысты. Бұл шара жастарға экологиялық жауапкершілікті ерте жастан қалыптастыруға, қоршаған ортаны қорғауға деген қызығушылықтарын арттыруға мүмкіндік берді.Акция барысында ұйымдастырушылар мен еріктілер арнайы құрал-жабдықтарды қолданды. Қоқыс жинауға арналған сөмкелер, қолғаптар, арнайы контейнерлер және тазалау құралдары пайдаланылды. Бұл іс-шараның тиімді және қауіпсіз өтуін қамтамасыз етті. Сонымен қатар, мамандар ирригациялық арықтар мен кәріз жүйелерін тазалау үшін арнайы техника қолданды, бұл жұмысты тез және сапалы орындауға мүмкіндік берді.Қалалық сенбілік — тек қоқыс жинаумен шектелмейді. Оның негізгі мақсаты — тұрғындарға табиғатты сақтау және қоршаған ортаны қорғау мәдениетін қалыптастыру, жауапкершілік пен қоғамдық бірлікті нығайту. Әрбір адам, өз ауласын, көшесін, жалпы қаланы таза ұстай отырып, қоғамға үлес қосады. Сенбілік тұрғындардың экологиялық мәдениетін арттырудың маңызды құралдарының бірі болып табылады.Сенбілікке қатысушылар өз тәжірибелерімен бөлісіп, өз аудандарында тазалықты сақтау бойынша ұсыныстарын жеткізді. Бұл қалада тұрақты түрде сенбіліктер өткізуге, тұрғындарды экологиялық мәдениетке тартуға, жасыл аймақтарды, гүлзарларды және саябақтарды сақтауға мүмкіндік береді.Сонымен қатар, сенбілік барысында қоғамдық бақылау да жүргізілді. Қалалық орта сапасы және бақылау басқармасы мамандары қоқыс шығару ережелерінің сақталуын қадағалады, ирригациялық жүйелердің жағдайын тексерді және тұрғындарға түсіндірме жұмыстарын жүргізді. Мұндай бақылау экологиялық тәртіпті күшейтеді, қаланың санитарлық жағдайын жақсартады және тұрғындардың қауіпсіз өмір сүруіне жағдай жасайды.Сенбілікке қатысу арқылы әрбір тұрғын өз үлесін қосты, қаланың тазалығын сақтау мәдениетін насихаттады. Сонымен қатар, бұл іс-шара тұрғындар мен билік арасындағы өзара ынтымақтастықты нығайтады, адамдарды қоғамдық мәселелерге белсенді қатысуға ынталандырады.Бекітілген кестеге сәйкес сенбілік барысында барлық аудан көшелері мен қоғамдық орындар, қоқыс алаңдары және ирригациялық жүйелер тексеріліп, қажет болған жағдайда тазалау жұмыстары жүргізілді. Бұл жұмыстар қала өмірінің санитарлық жағдайын жақсартуға, су жүйелерінің дұрыс жұмыс істеуін қамтамасыз етуге және жасыл аймақтардың дамуына ықпал етеді.Қаланы таза ұстау — әрбіріміздің ортақ міндетіміз. Сенбілік тұрғындардың экологиялық жауапкершілігін арттыруға, қоршаған ортаны қорғауға және қалада өмір сүру сапасын жақсартуға бағытталған. Әрбір қала тұрғыны, өз ауласын, көшесін, жалпы қаланы таза ұстауға атсалыса отырып, қоғамға үлес қосады, жасыл желекті аймақтарды сақтайды және қаланың көркіне өз үлесін қосады.Осындай сенбіліктер қаланың тұрғындарына өз ауданын, көшесін, парктер мен саябақтарды таза ұстаудың маңызды екенін түсіндіреді. Сонымен қатар, бұл шаралар экологиялық мәдениетті қалыптастыруға, тұрғындардың табиғатқа деген жауапкершілігін арттыруға және болашақ ұрпаққа таза және жайлы қала қалдыруға ықпал етеді.Қалалық орта сапасы және бақылау басқармасы мамандары сенбіліктің табысты өткенін атап өтті. Барлық жұмысшылар мен еріктілер өз міндеттерін абыройлы орындап, қала тұрғындарына таза және қауіпсіз орта қалыптастыруға үлес қосты. Әрбір қоқыс шығару, ирригациялық жүйелерді тазалау, жасыл аймақтарды күтіп-баптау жұмысы қаланың жалпы санитарлық жағдайын жақсартуға бағытталған.Қорытындылай келе, 27 қыркүйек 2025 жылы Шымкент қаласында өткізілген жалпықалалық сенбілік — қаланы таза ұстау, экологиялық мәдениетті арттыру және тұрғындардың қоғамдық жауапкершілігін қалыптастыру бағытындағы маңызды іс-шара болып табылады. Барлық қала тұрғындары мен басқарма мамандарының атсалысуы қаланың көркі мен санитарлық жағдайын жақсартуға үлкен үлес қосып, тұрғындардың өмір сапасын арттырады.

2025 жылдың 27 қыркүйегінде Шымкент қаласы Абай ауданы Самал шағын ауданында кезекті қалалық сенбілік өтті. Шараға аудан әкімшілігі мен коммуналдық қызмет қызметкерлері ғана емес, қаланың түрлі бөлімдері мен ұйымдарының өкілдері де қатысты. Сенбілікте ауданның жалпы санитарлық жағдайын жақсарту, қалдықтарды жинау, ағаш отырғызу, тұрғындар арасында экологиялық сауаттылықты насихаттау басты мақсат болды. Акция барысында қоғамдық орындар толығымен тазартылды. Қоқыс жинайтын орындар ретке келтіріліп, көшелер мен жаяу жүргіншілерге арналған аумақтар жуылды. Құрғаған ағаштар кесіліп, жасыл желектердегі шөптер кесілді. Аудан тұрғындарының қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында дезинфекциялық жұмыстар жүргізілді. Барлық іс-шаралар жоспарға сай жоспарлы түрде жүргізіліп, әрбір қатысушы өзіне жүктелген жұмысқа жоғары жауапкершілікті көрсетті. Сенбілікке қалалық түрлі басқармалардың, мәдениет және спорт мекемелерінің, жол инфрақұрылымын дамыту ұйымдарының қызметкерлері, ауыл шаруашылығы саласының өкілдері қатысты. Бұл белсенді қатысушылар уақыттарын аумақты тазалық пен көгалдандыруға арнап, ауданды көркейтуге зор үлес қосты. Маңыздысы, бұл шара ауданның көркін жақсартып қана қоймай, тұрғындардың экологиялық сауаттылығын арттырып, табиғатты аялау мәдениетін арттырып, өмір сүру сапасын арттырды. Шара барысында ұйымдастырушылар тұрғындар арасында экологиялық сауаттылық, қалдықтарды дұрыс шығару, қалдықтарды сұрыптау маңыздылығын түсіндіріп, түсіндіру жұмыстарын жүргізді. Балалар мен жасөспірімдерге қоршаған ортаны қорғаудың маңыздылығын түсіндіре отырып, арнайы тәрбие сағаттары өткізілді. Мұндай бастамалар өскелең ұрпақтың табиғатқа құрметпен қарауына, тазалықты сақтауға және өз аймағына жауапкершілікпен қарауға дағдыландыруға көмектеседі. Сенбілік нәтижесінде аудандағы бірнеше көшелер мен қоғамдық орындар толығымен тазартылып, абаттандырылды. Жаңадан отырғызылған ағаштар мен гүлзарлар аумаққа эстетикалық көрік берді. Жасыл алаңдар мен гүлзарлар тұрғындар үшін жайлы демалыс аймақтарын жасап, балалардың қауіпсіз ойнауына, ал ересектердің таза ауада ләззат алуына мүмкіндік береді. Қала әкімдігі мен іс-шараны ұйымдастырушылар тұрғындардың экологиялық сауаттылығын арттыру тек қоқыс шығару және көгалдандырумен шектелмейтінін атап өтті. Бұл жұмыс әрбір азаматтың күнделікті өмірінің бір бөлігіне айналуы тиіс. Әр адам өз маңайын таза ұстау арқылы қаланың жалпы келбетіне өз үлесін қосуда. Сенбілік бір реттік шара емес, қоғамда тұрақты экологиялық мәдениетті қалыптастыруға бағытталған жүйелі жұмыстың бір бөлігі. Шара барысында коммуналдық қызметтер арнайы техниканы пайдаланып, қоқыс контейнерлерін босатып, қоғамдық орындарды ретке келтірді. Қатысушылар қолмен тазалауды қолдана отырып, тұрмыстық және құрылыс қалдықтарын жинауды және оларды белгіленген орындарға шығаруды қамтамасыз етті. Қоғамдық орындар да дезинфекцияланып, тұрғындардың қауіпсіздігі қамтамасыз етілді. Сенбілік күнінің әлеуметтік маңызы зор. Бұл тұрғындардың қоршаған ортаға деген көзқарасын өзгертеді, экологиялық жауапкершілікке тәрбиелейді және оларды тек өз аудандарында ғана емес, жалпы қалада тазалықты сақтауға шақырады. Әрбір адамның тазалық пен көріктендіру жұмыстарына қатысуы маңайдағы өмір сүру сапасын жақсартып, табиғи ортаның сақталуына ықпал етеді. Науқанның тағы бір маңызды нәтижесі – тұрғындар арасында қоғамдық сезімнің нығаюы. Бір мақсатпен біріккен барлық қатысушылар ынтымақтастық пен өзара көмекті дамытатын көршілес аумақты жақсартуға уақыттары мен күштерін арнады. Бұл бірлескен жұмыс қоғамдық сананы қалыптастыруға көмектеседі және әрбір адамның қалалық ортаны жақсартуға қосқан үлесі маңыздылығын көрсетеді. Мұндай шаралардың тұрақты түрде өткізіліп тұруы маңызды. Аудандық әкімшіліктер мен коммуналдық қызметтердің өз жоспарлары бар, сенбілік күндері олардың орындалуына және тұрақты тазалық жұмыстарын жүргізуге көмектеседі. Бұл іс-шаралар тұрғындарға қоршаған ортаға қамқорлық тек коммуналдық қызметтердің ғана емес, сонымен қатар әрбір адамның жеке жауапкершілігі екенін түсінуге көмектеседі. Қорыта айтқанда, Абай ауданы Самал ықшамауданында өткен сенбілік тұрғындардың экологиялық сауаттылығын арттыруға, санитарлық жағдайды жақсартуға және тұрғындардың өмір сүру сапасын жақсартуға бағытталған маңызды бастама болды. Шара барысында қоқыстарды жинау, ағаш отырғызу, жасыл желектерді ретке келтіру, экологиялық мәселелерге тұрғындардың хабардарлығын арттыру болды. Мұндай шаралар қала үшін ғана емес, әрбір тұрғын үшін тиімді, өйткені олар жайлы, қауіпсіз және таза өмір сүру ортасын қалыптастырады. Сенбілік қоғамда экологиялық сананы оятып, табиғатты аялауға шақырады, тазалықты сақтауға, айналаға жауапкершілікпен қарауға үйретеді. Әрбір адам сенбілікке өз үлесін қоса отырып, барлық қала тұрғындарының өмір сүру сапасын жақсартып, болашақ ұрпаққа таза әрі жақсы қоршаған орта қалдырады. Ендеше, 27 қыркүйекте «Самал» шағын ауданында өткен сенбілік қоғамда экологиялық сана мен жауапкершілікті тәрбиелеуге бағытталған жүйелі жұмыстардың жарқын мысалы болып табылады. Қатысушылардың күш-жігері мен аудан әкімшілігінің қолдауы ауданның сыртқы келбетінің айтарлықтай жақсаруына, сонымен қатар тұрғындардың қоршаған ортаға деген көзқарасының өзгеруіне ықпал етті. Таза және жайлы қаланың қалыптасуына тазалық пен абаттандыру жұмыстарына белсене қатысқан барлық азаматтар мен ұйымдар өз үлестерін қосты. Осындай бастамалардың арқасында шымкенттіктер қауіпсіз, таза және ұқыпты қалалық ортада өмір сүруге мүмкіндік алды. Сенбілік аудан тұрғындарына табиғатты аялау, өз маңайындағы тазалықты сақтау, әлеуметтік жауапкершілікті арттыру туралы маңызды сабақ болды. Осындай іс-шараларды жалғастыру тұрғындар арасында экологиялық сауаттылық пен түсінікті одан әрі ілгерілетеді.

2025 жылғы 27 қыркүйекте Самал шағын ауданында қаланы көркейту және санитарлық жағдайды жақсарту мақсатында кезекті сенбілік ұйымдастырылды. Бұл шараға аудан әкімдігі мен коммуналдық қызметкерлерден бөлек, бірқатар басқармалар мен ұйымдар да белсенді түрде қатысып, өз үлестерін қосты. Сенбіліктің басты мақсаты – ауданның жалпы санитарлық ахуалын жақсарту, қоқыс жинау, көгалдандыру және экологиялық мәдениетті қалыптастыру еді.Сенбілік барысында аумақтар толық тазаланды. Қоқыс алаңдары ретке келтіріліп, көшелер мен жаяу жүргіншілер жолдары жуылды. Қураған ағаштар кесіліп, жасыл аумақтарда шөп шабылды. Сонымен қатар, дезинфекция жұмыстары жүргізіліп, тұрғындар үшін қауіпсіз және таза орта қамтамасыз етілді. Барлық жұмыстар жүйелі түрде және жоспарлы түрде атқарылды, әрбір қызметкер өз міндетіне жауапкершілікпен қарады.Іс-шараға қаладағы түрлі салалық басқармалар, мәдениет және спорт мекемелері, жол инфрақұрылымын дамыту ұйымдары, ауыл шаруашылығы саласы өкілдері қатысып, әркім өз ісін жауапкершілікпен орындады. Белсенді қатысушылар өз уақыттарын бөлу арқылы ауданның көркіне елеулі үлес қосты. Сенбілік барысында азаматтар тек қана аумақты абаттандырумен шектеліп қалмай, табиғатқа деген жауапкершіліктерін арттырды.Тазалық акциясы барысында ұйымдастырушылар тұрғындарға экологиялық мәдениет, қоқысты дұрыс өңдеу және қалдықтарды сұрыптау туралы ақпарат берді. Балалар мен жасөспірімдер үшін арнайы тәрбие сағаттары ұйымдастырылып, олар экологияның маңыздылығы мен қоршаған ортаны қорғау қажеттілігін түсінді. Мұндай шаралар жас ұрпаққа табиғатты қадірлеу, оны таза ұстау және өз қоршаған ортасына жауапкершілікпен қарауды үйретеді.Сенбіліктің нәтижесінде ауданның бірнеше көшесі мен қоғамдық аумақтары толық тазаланып, көгалдандыру жұмыстары жүргізілді. Жаңа отырғызылған ағаштар мен гүлзарлар ауданның көркем келбетін арттырды. Жасыл желектер мен гүлзарлар тұрғындардың демалуына, балалардың ойнауына және серуендеуге ыңғайлы жағдай жасауға ықпал етті.Қала әкімдігі мен ұйымдастырушылар экологиялық мәдениетті қалыптастырудың тек қоқыс жинау мен аумақтарды абаттандырумен шектелмейтінін атап өтті. Бұл бағыттағы жұмыстар тұрғындардың күнделікті өмірінде әдетке айналуы тиіс. Әрбір азамат өз аумағын таза ұстау арқылы жалпы қаланың көркіне үлес қосатынын түсінуі қажет. Сенбілік тек бір күндік шара болмауы тиіс, бұл – тұрақты экологиялық мәдениетті қалыптастыруға бағытталған жүйелі жұмыс.Акция барысында коммуналдық қызметкерлер арнайы техникамен жұмыс жасап, қоқыс контейнерлерін тазалап, қоғамдық орындарды ретке келтірді. Қатысушылардың қолмен тазалау жұмыстары аудан аумағын толық жинақтап, қоқыс пен құрылыс қалдықтарын тиісті орындарға шығаруға мүмкіндік берді. Сонымен қатар, дезинфекция жұмыстары қоғамдық орындарда жүргізіліп, тұрғындардың қауіпсіздігі қамтамасыз етілді.Тазалық акциясы әлеуметтік маңызы жоғары шара болып табылады. Ол тұрғындардың өз аумағына, қоршаған ортаға деген көзқарасын өзгертіп, экологиялық жауапкершілікті қалыптастырады. Мұндай іс-шаралар арқылы адамдар тек өз үй ауласын ғана емес, жалпы қаланы таза ұстауға ат салысуға үйренеді. Экологиялық мәдениетті қалыптастыру – қала тұрғындарының өмір сүру сапасын арттыруға, қоғамдық орындарды жайлы етуге бағытталған маңызды қадам болып саналады.Сенбіліктің тағы бір маңызды нәтижесі – тұрғындардың бірлігін арттыру. Барлық қатысушылар өз уақыттарын бөліп, ауданның көркіне үлес қосқаннан кейін, олардың арасында ынтымақтастық сезімі күшейді. Бірлесіп атқарылған жұмыс қоғамдық сананы оятып, әр азаматтың өз үлесін қосу қажеттілігін көрсетеді.Бұл шараның тұрақты түрде өткізілуі маңызды. Әрбір аймақтық әкімдік пен коммуналдық қызметтердің өз жоспарлары бар, ал мұндай сенбіліктер олардың жүзеге асырылуын қадағалауға мүмкіндік береді. Тазалық акциясы тұрғындарға тек сыртқы көрініс туралы ойлануға ғана емес, сонымен қатар қоршаған ортаға жауапкершілікпен қарауға, экологияны сақтау қажеттілігін түсінуге ықпал етеді.Қорыта келгенде, Самал шағын ауданында өткізілген тазалық акциясы – қоғамдық сананы оятуға, экологиялық мәдениетті қалыптастыруға және тұрғындардың өмір сүру сапасын жақсартуға бағытталған маңызды іс-шара. Сенбілік барысында қоқыс жиналып, ағаштар отырғызылып, жасыл аймақтар абаттандырылды, тұрғындардың табиғатқа деген жауапкершілігі артты. Мұндай шаралар қала үшін ғана емес, әрбір тұрғын үшін де пайдасы зор, себебі олар таза және жайлы ортада өмір сүруге мүмкіндік береді.Тазалық акциясы қоғамдағы экологиялық мәдениетті дамытуға, тұрғындарды қоршаған ортаны қорғауға шақыруға, табиғатты қадірлеуге және өз аумағын таза ұстауға үйретеді. Әрбір азамат өз үлесін қосу арқылы қала тұрғындарының өмір сапасын жақсартып, келешек ұрпаққа таза орта қалдыра алады. Самал шағын ауданындағы бұл сенбілік – экология мен қоғамдық жауапкершілікті насихаттауда маңызды қадам болды.Осылайша, 27 қыркүйекте ұйымдастырылған тазалық акциясы – тек бір күндік шара емес, тұрақты және жүйелі экологиялық мәдениетті қалыптастырудың айқын үлгісі. Қатысушылардың күш-жігері мен аудан әкімдігінің қолдауының арқасында Самал шағын ауданының көркі айтарлықтай жақсарды, ал тұрғындардың табиғатқа деген көзқарасы едәуір өзгерді.Аудандағы сенбілік жұмысында белсенділік көрсеткен барлық азаматтар мен ұйымдар өз үлестерін қосып, қаланы таза және жайлы етуге ықпал етті. Мұндай шаралардың арқасында Шымкент қаласы тұрғындары үшін қолайлы, қауіпсіз және экологиялық таза орта қалыптасуда.Осы сенбілік – тұрғындарға табиғатқа қамқорлық жасау, өз аумағын таза ұстау және қоғамдағы жауапкершілікті арттыру жөнінде маңызды сабақ болды. Бұл бағыттағы жұмыстар тұрақты түрде жалғасып, тұрғындардың экологиялық мәдениеті әрі қарай дамитындығына сенім мол.