Алматы және Жетісу облыстары бойынша ҚАЖ департаментінің №57 мекемесінің қызметкерлері орналасқан колония аумағына тыйым салынған заттарды алып өту әрекетінің жолын кесті. Оқиға 2025 жылғы 14 мамырда мекеменің бақылау-өткізу бекетінде орын алды.Колония аумағына кірген жүк көлігін тексеру барысында қызметкерлер күдікті қара пакетті анықтады. Тексеру кезінде оның ішінен 16 дана ойын картасы, «сувенирлік өнім» деген жазуы бар 200 дана долларлық купюра, иісі жоқ ақ ұнтақ бар 25 мл көлеміндегі құты, сондай-ақ беруге тыйым салынған басқа да заттар табылды. Аталған ұнтаққа сот-химиялық сараптама тағайындалды.Белгілі болғандай, көлік жүргізушісі бұл пакетті Алматы облысының тұрғынынан алған. Аталған дерек бойынша оқиға орнына жедел-тергеу тобы шақырылды.№57 мекеме бастығы әділет майоры Ұлан Арғынбаевтың айтуынша, мекеме қызметкерлері әрекет етуші нұсқаулықтарға сәйкес жедел және қатаң түрде әрекет еткен.Ақпарат көзі : https://www.gov.kz/memleket/entities/duisalmjetobl/press/news/details/1052622?lang=kk

Алматы және Жетісу облыстары бойынша ҚАЖ департаменті №57 мекемесінен жазасын өтеп босатылып шығатын сотталғандарды бостандық өмірге дайындау мақсатында “Менің болашағым” атты тақырыпта психологиялық тренинг өткізілді.Бұл тренинг оларға болашақты жоспарлауға, үміт пен жауапкершілік сезімін арттыруға көмектесуге бағытталған. Сотталғандардың болашаққа деген сенімін арттыру, өмірлік мақсаттарын қайта қарауға, жеке жауапкершілік пен мотивацияны қалыптастыруға көмегі мол. Ақпарат көзі : https://www.gov.kz/memleket/entities/duisalmjetobl/press/news/details/1052631?lang=kk

Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігінде әскери спортты дамыту мәселелеріне арналған маңызды кеңес өтті. Кездесуге ҚР Қорғаныс министрі авиация генерал-лейтенанты Дәурен Қосанов, Туризм және спорт министрі Ербол Мырзабосынов және Халықаралық әскери спорт кеңесінің (CISM) Президенті Нилтон Гомес Ролим Филью қатысты.Қорғаныс министрі кеңеске қатысушыларға әскери қызметшілер арасында қазақ күресінен өткен әлем чемпионатын дайындау және өткізу барысында көрсеткен қолдаулары үшін алғысын білдірді.- Сіздердің жеке үлестеріңіз және осы іс-шараға ерекше назар аударуларыңыз халықаралық деңгейдегі жарысты сәтті өткізуге ықпал етті. Әртүрлі елдердің әскери спортшылары арасындағы спорттық және достық байланыстарды нығайтты, сондай-ақ Қазақстанның ұлттық спорт түрлерін танымал етуге ықпал етті. Біздің өзара іс-қимылымыз спорттық әріптестікті одан әрі дамытуға және CISM-ге мүше елдер арасындағы өзара түсіністікті нығайтуға ықпал ететініне сенімдімін, – деп атап өтті авация генерал-лейтенанты Дәурен Қосанов.Талқылаудың негізгі тақырыптарының бірі әлемдік аренада ұлттық спорт түрі – Қазақ күресін одан әрі дамыту болды. Кеңес барысында Қазақ ұлттық күресін 2027 жылғы әскери қызметшілер арасындағы ойындар бағдарламасына енгізу туралы уағдаластыққа қол жеткізілді. Бұл спортты халықаралық деңгейде насихаттаудағы маңызды қадам.Сонымен қатар, тараптар 2026 жылы Ресей Федерациясы аумағында қазақ күресінен келесі әлем чемпионатын өткізу туралы сұрақты талқылады. Бұл шешім қазақ күресіне деген қызығушылықтың артып келе жатқанын көрсетеді және әртүрлі елдердің әскери қызметшілері арасындағы спорттық және достық байланыстарды нығайтуға ықпал етеді.Қабылданған шешімдер ҚР Қорғаныс министрлігі мен Халықаралық әскери спорт кеңесі арасындағы сенімнің жоғары деңгейін және табысты ынтымақтастықты куәландырады. Бұл халықаралық аренада Қазақстан Қарулы күштерінің имиджін нығайтуға елеулі үлес қоспақ.Іс-шара соңында Қорғаныс министрі Дәурен Қосанов Мемлекет басшысының атынан қонақтарға армия спортын қолдағаны үшін алғыс білдіріп, "Халықаралық әскери ынтымақтастықты дамытуға қосқан үлесі үшін" медалін табыс етті. Өз кезегінде CISM Президенті Нилтон Гомес Ролим Филью кеңес мүшелерін армия спортының дамуына қосқан үлесі үшін "Спорт арқылы достық" орденімен марапаттады.Ақпарат көзі : https://www.gov.kz/memleket/entities/mod/press/news/details/1052574?lang=kk

2025 жылдың 11 тамызында Шымкент қаласы Тұран ауданында республикалық «Таза Қазақстан» бастамасы аясында жүзеге асырылып жатқан «Таза қала» қалалық бағдарламасы аясында ауқымды экологиялық-профилактикалық іс-шара өтті. Ұйымдастырушылар қаланың жайлы ортасын дамыту басқармасы мен Тұран аудандық полиция бөлімі болды. Іс-шараның екі мақсаты болды – көшелер мен аулалардағы санитарлық тәртіпті қалпына келтіру, сонымен қатар тұрғындардың құқықтық санасы мен жауапкершілігін арттыру. Таңертеңнен бастап полиция қызметкерлері қалалық қызмет өкілдерімен және еріктілермен бірлесіп, аулаларды, жаяу жүргіншілер жолын, жасыл аумақтарды, балалар алаңдары мен саябақтарды тазалауға кірісті. Тазалық жұмыстарына қоқыс шығаруға арналған арнайы техникалар пайдаланылды. Бірақ бұл күні полиция әдеттегі тәртіпті сақтау қызметін атқарып қана қойған жоқ. Олар тұрғындармен белсенді түрде түсіндіру жұмыстарын жүргізіп, тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеу ережелерін, аулалар мен кіреберістерді таза ұстаудың маңыздылығын, санитарлық нормаларды бұзғаны үшін жауапкершілікті еске салды. Қоғамдық тәртіпті сақтауға ерекше көңіл бөлінді. Полиция қызметкерлері тұрғындарға түнде шу шығаруға, алкогольдік ішімдіктерді ішуге, рұқсат етілмеген жерлерде темекі шегуге болмайтынын түсіндіріп, аулалар мен көшелерде құрылыс пен ірі көлемдегі қалдықтарды қалдыруға тыйым салынатынын еске салды. Тәртіп сақшыларының пікірінше, мұндай әрекеттер заңды бұзып қана қоймай, басқалардың денсаулығы мен қауіпсіздігіне қауіп төндіреді. Биылғы акцияның ерекшелігі полицияның профилактикалық жұмыстарға белсене қатысуы болды. Егер бұрынғы жылдары тәртіп сақшылары негізінен патрульдеу және құқық бұзушылықтарды тіркеумен шектелсе, қазір олар халықпен тікелей байланысқа қосылды. Бұл тәсіл аумақты физикалық тазалауды тұрғындар арасында тәртіп пен тазалықты сақтау әдеттерін қалыптастырумен үйлестіруге мүмкіндік берді. Аудандық ішкі істер бөлімі өкілдерінің айтуынша, мұндай тактика айыппұлдар мен ескертулерден де тиімді, өйткені олар келешекте заң бұзушылықтардың санын азайтуға септігін тигізеді. Акция барысында санитарлық нормаларды сақтамау фактілері анықталды. Бірнеше тұрғындар мен кәсіпкерлер аумақты қоқыспен тастап, рұқсат етілмеген орындарда қалдықтарды сақтағаны үшін әкімшілік хаттамалар алды. Тұрғындарға ауызша ескертулер жасалып, қоқыстарды жинау мен шығаруды қалай дұрыс ұйымдастыру керектігі түсіндірілді. Бірқатар аулаларда бастаманы ықыласпен қолдап, іске қосылған тұрғындардың өздерін сенбілікке тартуға мүмкіндік туды. Шараға қатысушылардың көпшілігі мұндай акциялар қаланың таза болуына ғана емес, азаматтар мен полиция арасындағы өзара түсіністікті нығайтуға да септігін тигізетінін атап өтті. Тәртіп сақшылары жазалаумен шектелмей, қалалық ортаны жақсартуға атсалысуға дайын болса, бұл оларға деген сенімнің артуына ықпал етеді. Тұрғындар оларды тек заң өкілдері ретінде ғана емес, ортақ іске серіктес ретінде де қабылдайды. Өткен жылдардағы тәжірибе көрсеткендей, қарапайым қоқыс жинау әрқашан ұзақ мерзімді нәтиже бермейді. Оқиғалар алдын алу шараларымен бірге жүрмесе, біраз уақыттан кейін жағдай бұрынғы күйіне оралады. Сондықтан адамдармен жұмыс істеуге белсене араласатын полицияның қатысуымен өтіп жатқан қазіргі форматты жаңа әрі тиімді тәсіл деп санауға болады. Шара соңында қатысушылар мұндай бірлескен іс-шаралар, әсіресе, қоршаған ортаның ластануы мен қоғамдық тәртіп мәселесі өткір тұрған аймақтарда жиі өткізілетініне сенім білдірді. Ұйымдастырушылар шараның географиясын кеңейтіп, тек коммуналдық қызметтерді ғана емес, сонымен қатар мектептерді, жастар ұйымдарын және аулалық бастамашыл топтарды тартуды жоспарлап отыр. 2025 жылдың 11 тамызында Тұран ауданында өткен «Таза қала» акциясы табиғатты қорғау және профилактикалық жұмыстарды бір іс-шараға біріктірудің айқын мысалы болды. Учаскелік полиция қызметкерлері олардың рөлі заңның сақталуын қадағалаудан әлдеқайда кеңірек болатынын көрсетті. Олар қала тұрғындарының өмір сүру сапасын жақсарта алатын жайлы және қауіпсіз қалалық ортаны құру процесінің белсенді қатысушылары бола алады және болуы керек.

2025 жылдың 11 тамызында Шымкент қаласының Тұран ауданында ерекше форматтағы экологиялық және профилактикалық іс-шара өтті. Қалалық жайлы ортаны дамыту басқармасы мен Тұран аудандық полиция басқармасы бірлесіп, «Таза қала» акциясын өткізді. Бұл шара республикалық «Таза Қазақстан» бағдарламасы аясында ұйымдастырылып, негізгі мақсаты — аумақтың санитарлық тазалығын қамтамасыз ету, қоғамдық тәртіпті сақтау және тұрғындардың экологиялық мәдениетін арттыру болды.Полиция қызметкерлері бұл жолы тек қауіпсіздікті қамтамасыз етіп қана қоймай, тұрғындармен профилактикалық әңгімелесу жүргізді. Олар аула және көше тұрғындарына қоқысты арнайы орындарға тастау, заңсыз қоқыс төгуге жол бермеу және қоғамдық тәртіпті сақтау ережелері жөнінде түсіндірме жұмыстарын өткізді. Сонымен қатар, кешкі уақытта тыныштықты бұзу, қоғамдық орындарда темекі шегу және ұсақ құқықбұзушылықтар үшін жауапкершілік туралы да ескертулер жасалды.Акция аясында тәртіп сақшылары коммуналдық қызмет мамандарымен және еріктілермен бірге аулаларды, жаяу жүргінші жолдарын, саябақтар мен скверлерді қоқыстан тазартты. Арнайы техникамен жиналған тұрмыстық қалдықтар полигондарға жеткізілді.Өткен жылдардағы осындай шаралармен салыстырғанда, биылғы науқанның бір ерекшелігі — полицияның белсенді араласуы және құқықтық тәртіпке баса назар аударылуы. Мысалы, 2024 жылы өткізілген «Таза қала» акциясында полиция негізінен тәртіпті қадағалаумен шектелген болатын. Ал биыл олар тұрғындармен жеке жұмыс жасап, құқықтық мәдениет қалыптастыруға да үлес қосты.Полиция басқармасының өкілдері мұндай акциялар тек бір реттік сенбілік ретінде емес, тұрғындардың күнделікті өмір сүру мәдениетінің бір бөлігіне айналуы қажет екенін атап өтті. «Тазалық — бұл тек көрініс қана емес, ол қауіпсіз әрі жайлы орта қалыптастырудың маңызды бөлігі» — дейді Тұран аудандық полициясының инспекторлары.Қорытындысында, 2025 жылғы «Таза қала» акциясы Тұран ауданында экология мен құқықтық тәртіпті ұштастырған үлгілі жоба болды. Мұндай бастамалар қала тұрғындарының қоршаған ортаға деген жауапкершілігін арттырып қана қоймай, қоғамдағы тәртіп пен өзара сыйластықты нығайтады.

2025 жылдың 1-14 тамызы аралығында Шымкентте «Таза Қазақстан» республикалық экологиялық-әлеуметтік бастамасы аясында ұйымдастырылған «Таза қала» кең ауқымды профилактикалық акциясы жүзеге асырылады. Акция барысында қалалық ішкі істер бөлімі әкімдікпен бірлесе отырып, күн сайын барлық аудандарды қамтитын рейдтер жүргізілуде . Аулалар, көшелер, саябақтар, алаңдар және басқа да қоғамдық орындар тексеріледі. Іргелес аумақтардың жай-күйіне, қоқыстарды дұрыс шығаруға, жасыл желектерді күтіп-баптауға және кешкі уақытта тыныштықты қамтамасыз етуге баса назар аударылады. Іс-шараның алғашқы күндерінде бірқатар заңбұзушылықтар анықталды: кейбір тұрғындар мен кәсіп иелері құрылыс және тұрмыстық қалдықтарды рұқсат етілмеген жерлерде, ал кейбір аулалар мен жеке тұрғын үйлердің аумақтарында сақтауы, санитарлық нормаларды бұзу фактілері тіркелді. Сондай-ақ түнгі уақытта шулап, қоғамдық тәртіпті сақтамаған бірнеше адам әкімшілік жауапкершілікке тартылды. Полиция өкілдерінің айтуынша, бұл жолғы рейдтер тек жазалау ғана емес, сонымен қатар алдын алу шаралары болып табылады. Бұзушыларға қолданыстағы заңнама нормалары түсіндіріліп, қоғамдық орындарда санитарлық ережелер мен мәдениетті тәртіпті сақтаудың маңыздылығы туралы айтылды. Жергілікті билік акцияның мақсаты жай ғана жазалау емес, тұрғындарды тек ұйымдастырылған іс-шаралар кезінде ғана емес, күнделікті тазалықты сақтауды әдетке айналдыру екенін атап өтті. Өткен жылдармен салыстырсақ, айтарлықтай ілгерілеушілік байқалады. Мысалы, 2024 жылы осындай науқан тар құрамда өтті: негізінен қоқыс шығару және саябақты абаттандыру басты назарда болды. Тыныштық пен қоғамдық тәртіпті сақтауға бақылау эпизодтық түрде жүргізіліп, халықпен жұмыс ақпараттық хабарландырулармен шектелді. Нәтиже ішінара оң үрдіс болды – қала тазаланды, бірақ бірнеше айдан кейін кейбір аудандар бұрынғы күйіне оралды. 2023 жылы мұндай шаралар жергілікті деңгейде болды: акциялар орталық аудандарда өтіп, тек бір реттік сенбіліктерді қамтыды. Қатысқан қызметтер санының аздығы және әлсіз ақпараттық науқан айтарлықтай ұзақ мерзімді нәтижеге қол жеткізуге мүмкіндік бермеді. Тұрғындар жүйелі көзқарасты сезінбей, оқиғаларды қала өмірінің тұрақты элементі ретінде емес, уақытша әрекет ретінде қабылдады. 2025 жылы ұйымдастырушылар өткен қателіктерден сабақ алды. Біріншіден, аумақты қамту барынша жоғары болды: тек орталық көшелер ғана емес, сонымен қатар шалғайдағы шағын аудандар, жеке сектор мен өндірістік аймақтар да тексерілді. Екіншіден, акцияға мемлекеттік қызметтер мен полиция ғана емес, сонымен қатар қоғамдық ұйым өкілдері, мектеп оқушылары, студенттер, еріктілер де қосылды. Бұл бақылауды тәрбие жұмысымен ұштастыруға мүмкіндік берді. Волонтерлер тұрғындармен кездесулер өткізіп, қалдықтарды басқару ережелері туралы парақшалар таратады, тұрмыстық қалдықтардың қоршаған ортаға және денсаулыққа тигізетін зияны туралы әңгімелейді. Сонымен бірге, өскелең ұрпақтың бойында қала табиғатына деген құрметті тәрбиелеу мақсатында мектептер мен аула клубтарында тақырыптық сайыстар, викториналар, шеберлік сыныптары өткізілуде. Қазіргі науқанның тағы бір ерекшелігі – кәсіпкерлерді тарту. Дүкендердің, дәмханалардың және басқа да нысандардың иелеріне жақын маңдағы тазалықты сақтау, сондай-ақ жәшіктердің болуын және қоқыстарды уақытылы шығаруды қамтамасыз ету талап етіледі. Бұл ретте оларға тек талаптар ғана емес, көмектер де ұсынылады – олар қоқыс жинауға арналған контейнерлермен, қаптармен қамтамасыз етіледі, қажет болған жағдайда ірі көлемдегі қоқыстарды шығаруды ұйымдастырады. Ұйымдастырушылар қала тазалығы ортақ жауапкершілік екенін баса айтады. Тек тұрғындардың, кәсіпорындардың және биліктің тұрақты қатысуы ұзақ мерзімді нәтиже бере алады. Бір қызығы, науқанның ортасында өздігінен қоқыс тастайтын үйінділер айтарлықтай азайып, кейбір аулаларда тұрғындар тазалық пен көгалдандыру жұмыстарын ұйымдастырды. Іс-шарадан кейін билік бір рет тазалауды ғана емес, одан да көп жұмысты жоспарлап отыр. Олар тұрақты тексерулер жүйесін әзірлеуді және жақсарту үшін жаңа стандарттарды енгізуді жоспарлап отыр. Сонымен қатар, олар тазалықты сақтауға белсене атсалысқандарға қосымша жеңілдіктер мен бонустар енгізуді, сондай-ақ қаскөйлікпен бұзушыларға айыппұлды қатайтуды қарастыруда. 2025 жылғы «Таза қала» акциясы қаланы тазарту шарасы ғана емес, экологиялық мәдениетті қалыптастырудың толыққанды жобасы болды. Ол өткен жылдарға қарағанда жан-жақты сипатта, қала өмірінің барлық аспектілерін қамтиды – санитарлық тазалық пен экологиядан бастап заңдылық пен қоғамдық тәртіпке дейін. Қорытындыны қазірдің өзінде жасауға болады: тазалық пен тәртіп мәселелеріне неғұрлым жүйелі және кең көзқарас болса, қаланың ұзақ уақыт бойы өзінің әсем келбетін сақтап қалу мүмкіндігі соғұрлым жоғары болады. Шымкент тазалық бір реттік нәтиже болудан қалып, әрбір тұрғын үшін қалыпты жағдайға айналуына қадам басуда.

2025 жылғы 1–14 тамыз күндері Шымкент қаласы «Таза Қала» атты экологиялық-гуманитарлық акцияны ұлттық «Таза Қазақстан» бастамасы аясында жалғастыруда. Бұл шаралар экология мен қоғамдық тәртіпті сақтау, өскелең ұрпаққа жауапкершілікті қалыптастыру идеясына негізделген. Науқан барысында тәртіп сақшылары мен жергілікті әкімдік қызметкерлері бірлесіп рейдтер ұйымдастырады, нәтижесінде санитариялық нормаларды бұзған тұрғындар мен кәсіпкерлік субъектілері әкімшілік жауапкершілікке тартылады. Сонымен қатар, қоғамдық орындардағы шуды, қоғамдық тәртіпті бұза отырып іс-әрекеттерге де қатаң шаралар қолданылады. Ең көп көңіл бөлінген бағыт – аулалар, көшелер, саябақтар мен скверлер және басқа да демалыс орындарының тазалығы мен тәртібі. Ағымдағы акцияда тұрғындарға үй маңын таза ұстау, қоқысты арнайы орындарға тастау, көрші мен өзгелердің тыныштығына құрметпен қарау жайлы ауқымды қоғамдық хабардарлық жүргізіліп келеді.Өткен жылдарды еске алсақ, өткен жылы 2024 жылы да «Таза Қазақстан» науқаны аясында Шымкент аудандарында ұқсас акциялар ұйымдастырылған еді. Десе де, сол тұста рейдтер негізінен қоқыс жинау мен көшелерді тазалау мақсатына бағытталған, ал қоғамдық тәртіпке қатысты тек кешкі уақытта ғана бақылау күшейтілген болатын. Нәтижесінде ішкі аудандарда кейбір тұрғындар жүргізілген жұмыстарды уақытша акция болғандықтан деп қабылдап, ұзақ уақыт бойы тәртіп пен тазалық сақтау мәдениетіне салмақ бермеген.Ал 2023 жылы іс-әрекеттер көлемі әлдеқайда шектеулі еді: науқан көбінесе орталық саябақтарда өзек болды. Тек соның аясында ғана қоғамдық орындарды тазалауға көңіл бөлініп, тұрғындарға тек жиналыстарда ғана түсіндірме жүргізілді. Алайда бұл да ұзақ мерзімді әсер берген жоқ, өйткені тұрғындар тұтастығымен тұрақты тазалыққа жауапкершілік алмаған.2025 жылы болса, жағдай түбегейлі өзгеріп отыр. «Таза Қала» акциясы тек қана тазалық емес, тәртіп сақтаудың тұрақты мәдениетін қалыптастыруға бағытталған. Бір жолда қанау емес, тұрғындардың күнделікті әдеттеріне айналған экологиялық тұрмыс қалыптастырады. Қаланың әр ауданында рейдтер толықтай қамтылып, тұрғындардың өз аулаларын таза ұстаулары үшін ақпарат орындары құрылмақ. Мысалы, балаларға арналған шығармалар байқаулары, экологиялық викториналар мен тұтастық пен тазалықты насихаттайтын бейнероликтер әлеуметтік желілерде кеңінен таратылады.Айта кетерлігі, биылғы науқан ерекше болып қалғысы келеді. Себебі полиция мен әкімдік алғаш рет бірлескен күш-жігермен қоқыс төгу, шу мәселелеріне, санитарлық талаптарды сақтамаушылыққа қатысты тұрғындармен жұмыс жүргізіп қана қоймай, кәсіпкерлерге де түсіндіру мен ескерту жүргізуде. Игілікті тәжірибе ретінде, адамның өзі қаласын өзгертеді — акция мақсаты осылайша, тұрғындар экологиялық мәдениет қалыптастыруға өз үлестерін қосуын ынталандыру.Жергілікті властаралық ұйымдар да тұрғындарға жан-жақты қолдау көрсетуде: сұрақтарға жауап беріп, арнайы қоқыс контейнерлері мен санитарлық құралдар орналастырып, қоғамдық орындарға әдемі дизайнмен композолиондар орнатты. Бұл қадамдар тұрғындарға айқын көзге әсер етеді — «Менің қалам — менің жауапкершілігім» қағидаты осылайша тұрақтана бастайды.Ең басты қорытынды: 2025 жылы қолға алынып отырған «Таза Қала» акциясы қоғамдық тәртіп пен экологиялық жауапкершілікті бекітіп қана қоймай, тұрғындардың өз ортасына қамқорлығы мен саналылығын арттыра түсті. Өткен жылдардағы тәжірибе көрсетті — егер акциялар жалғыз уақытша жұмыс болса, нәтижесі де уақытша болады. Ал тұрақты науқандар мен дұрыс бағытталған түсіндіру жұмыстар қоғамның әдеттеріне әсер етеді. Қазір Шымкент тұрғындары — Таза Қаланың үздік қорғаушыларына айналып келеді.

2025 жылғы 13 тамызда Шымкент қаласы Қаратау ауданында жоспарлы тексеру барысында мемлекеттік жер телімін өз бетінше басып алу фактісі анықталды. Тексерушілер жергілікті тұрғындардың бірі өз ауласының шекарасын кеңейтіп, қоршауын жылжытып, оған мемлекет меншігіндегі аумақты қосқанын анықтады. Бұзушылық ауыр деп танылады, өйткені мұндай әрекеттер Қазақстан Республикасының Жер кодексінің нормаларына қайшы келеді және азаматтардың жалпы пайдалану орындарына кіру құқықтарын бұзады. Іс материалдары қазірдің өзінде қарау және әкімшілік шара қолдану үшін құзырлы органдарға жіберілді. Ықтимал санкцияларға айыппұл және жерді бастапқы күйіне қайтару міндеттемесі кіреді. Қаратау ауданындағы жағдай жекеменшік жерлерді рұқсатсыз кеңейту бір қарағанда көрінгеннен де ауқымды зардаптарға әкелетінін тағы бір рет көрсетті. Мемлекеттік қордағы жер бүкіл қоғамдастықтың мүддесі үшін пайдалануға арналған. Бұл жаяу жүргіншілер аймақтары, жасыл алаңдар, коммуникацияларға арналған инженерлік дәліздер, сондай-ақ әлеуметтік инфрақұрылым үшін бөлінген аумақтар болуы мүмкін. Мұндай жерлерді қоршап, жеке мақсатта пайдаланған кезде бұл тұрғындардың қолжетімділігін шектеп қана қоймай, қаланы дамыту жоспарларын бұзуы, инженерлік желілерді тарту немесе абаттандыру жұмыстарына кедергі келтіруі мүмкін. Бұл ретте, тексеру қорытындысы бойынша, жерді өз бетінше басып алу ауданның экологиясына қауіп төндіруі мүмкін. Шекаралардың өзгеруі табиғи дренажға әсер етуі мүмкін, сонымен қатар жасыл кеңістіктердің бұзылуына әкелуі мүмкін. Сонымен қатар, мұндай жағдайларда көршілер арасында жиі қақтығыстар туындайды, олар сот процесіне айналуы мүмкін. Қазақстан Республикасының Жер кодексінде жер учаскелеріне меншік құқығы мен пайдалану ережелері, оның ішінде шекараларды белгілеу және оларды есепке алу тәртібі нақты көрсетілген. Аумақты кез келген кеңейту тиісті мемлекеттік органдармен келісіп, кадастрлық құжаттарға түзетулер енгізілгеннен кейін ғана мүмкін болады. Аталған рәсімдерді елемеу әкімшілік жауапкершілікке, ал бұзушылықты өз еркімен жоюдан бас тартқан жағдайда мемлекет пайдасына жер учаскесін мәжбүрлеп алып қоюға әкеп соғады. Өткен жылдардағы оқиғаларға көз жүгіртсек, мұндай заңбұзушылықтар Шымкентте жиі тіркелетіні белгілі болады. 2023 жылы Абай ауданында тексеру барысында жер иелерінің қоршауларды өз бетінше жылжытып, жалпы алғанда бір гектарға жуық коммуналдық жерді басып алған сегіз фактісі анықталды. Содан кейін басып алынған аумақтардың барлығы сот арқылы мемлекетке қайтарылды. 2024 жылы Еңбекші ауданында кәсіпкер құзырлы органдардың рұқсатынсыз қоғамдық жаяу жүргіншілер жолының бір бөлігін алып жатқан сауда павильонын орнатқан. Бұл іс те құрылымды бөлшектеумен және әкімшілік жазалаумен аяқталды. Биылғы жылдың айырмашылығы – тексерулер технологиялық тұрғыдан жетілдіріліп, мақсатты түрде жүргізілді. 2025 жылы мамандар дрондардан аэрофототүсірілімдерді, деректерді электронды кадастрлық карталармен және GPS өлшемдерімен салыстыруды белсенді түрде қолдана бастады. Бұл бұзушылықтарды тезірек анықтауға, шекараларды дәлірек анықтауға және дауласуға қиын дәлелдемелерді жинауға мүмкіндік берді. Бұл тәсіл бақылаудың тиімділігін арттырады және ұзаққа созылатын даулардың санын азайтады. Бақылаумен қатар, қала басшылығы мен тиісті қызметтер мұндай заң бұзушылықтардың алдын алуға көңіл бөлуде. Тұрғындармен кездесулер тұрақты түрде өткізіліп, онда жер заңнамасының негізгі нормалары, шекараларды тіркеу тәртібі және рұқсат етілмеген әрекеттердің ықтимал салдары түсіндіріледі. Әлеуметтік желілерде ақпараттық парақшалар мен жарияланымдар таратылып, түсіндірмелері бар бейнероликтер дайындалуда. Мұның барлығы тұрғындардың жердің жеке меншігі ғана емес, сонымен бірге жауапкершілікпен қарау керек ортақ меншік екенін түсінуіне бағытталған. Мұндай шаралар қала халқының саны өсіп, қала шегіндегі бос жерлер барған сайын құнды ресурсқа айналып жатқан жағдайда маңызды. Жерді пайдалану ережелерінің кез келген бұзылуы мектеп, балабақша, саябақтар мен жолдар салу жобаларының жүзеге асырылуын бәсеңдетуі мүмкін. Қаратау ауданында орын алған жағдай – жалғыз оқиға емес, барша азаматтарға заңды сақтап, ортақ мүддені құрметтеу керектігін еске салу. Өткен жылдардағы мысалдар көрсетіп отырғандай, профилактика мен күрес кешенді түрде жүргізілсе, мұндай жағдайлардың саны азайып келеді. Ашық ақпараттық саясаттың да маңызы зор – тұрғындар заң бұзушылықтардың назардан тыс қалмайтынын көргенде, бұл қоғамда жауапкершіліктің болмай қоймайтындығы туралы түсінік қалыптастырады. Ендеше, Шымкентте жерді заңсыз басып алумен күрес тек инспекторлар мен заңгерлердің жұмысы емес, жалпы заңға бағыну мәдениеті мәселесі. Халықтың құқықтық сауаттылығы неғұрлым жоғары болса, біреулер елеусіз қалады деген үмітпен артық жер телімін меншіктеу туралы шешім қабылдауы соғұрлым аз болады. Өткен жылдардың тәжірибесі мен жаңа технологиялар келешекте мұндай бұзушылықтар азайып, қала өз аумақтарын тиімді басқара алады, инфрақұрылымды дамытып, азаматтардың өмір сүру жағдайларын жақсартады деп үміттенуге мүмкіндік береді.

2025 жылғы 13 тамызда Шымкент қаласының Қаратау ауданында жүргізілген жоспарлы тексеру барысында мемлекеттік жерді заңсыз иелену фактісі анықталды. Тексеру қорытындысына сәйкес, бір тұрғын өзіне тиесілі жер телімінің шекарасынан асып, оған іргелес жатқан мемлекет меншігіндегі аумақты өз бетінше қоршап алған. Мұндай әрекет Қазақстан Республикасының Жер кодексінде белгіленген талаптарды өрескел бұзу болып саналады. Анықталған дерек бойынша материалдар тиісті мемлекеттік органдарға жолданып, құқық бұзушыға қатысты әкімшілік шара қолдану қарастырылуда.Заңсыз жер иелену – тек қана әкімшілік құқық бұзушылық емес, сонымен қатар қоғамдық мүддеге қарсы әрекет. Қаратау ауданындағы жағдай соның айқын дәлелі. Мемлекеттік жерлер – барлық азаматтардың ортақ игілігі, оларды өз бетімен иемдену көпшілікке қолжетімді аумақтарды тарылтып қана қоймайды, сонымен бірге қала құрылысын жоспарлауға, жол, инженерлік желілер немесе әлеуметтік нысандар салуға кедергі келтіреді. Мұндай жерлерде заңсыз құрылыстардың салынуы қауіпсіздік нормаларының сақталмауына, сондай-ақ санитарлық және экологиялық талаптардың бұзылуына әкеп соқтырады.Анықталған жағдайда, тұрғын өз ауласының аумағын кеңейту мақсатында қоршауды жылжытып, көршілес мемлекеттік жер телімін жеке пайдалану үшін қосып алған. Бұл аумақ халықтың еркін жүріп-тұруына және белгілі бір дәрежеде көгалдандыру немесе қоғамдық мақсатта пайдалану мүмкіндіктеріне шектеу қояды. Сонымен бірге, заңсыз иемдену әрекеті қоршаған ортаға зиян келтіру қаупін тудырады: аумақтың табиғи дренаж жүйесі бұзылып, жасыл желектер зақымдалуы мүмкін.Қазақстан Республикасының Жер кодексінің 43-бабы мен 145-бабында жерді мақсатсыз пайдалану және заңсыз иемдену жағдайларына қатаң тыйым салынған. Мұндай әрекеттер үшін ескерту немесе айыппұл түріндегі әкімшілік жауапкершілік көзделген, ал ауыр жағдайларда – жерді мәжбүрлі түрде мемлекет меншігіне қайтару қолданылады. Құқық бұзушылықты анықтау – жер инспекциясы, әкімдік, архитектура және қала құрылысы бөлімдері, сондай-ақ жер кадастры қызметтерінің бірлескен жұмысының нәтижесі.Бұл жағдай халық арасында құқықтық сауаттылық деңгейін көтерудің маңыздылығын тағы да айқындайды. Көптеген тұрғындар жерді пайдалану ережелері мен шекараларды анықтау тәртібін толық білмейді немесе елемейді. Нәтижесінде заңсыз иемдену фактілері көбіне көршілер арасындағы даулар, құрылыс нормаларының бұзылуы және соттық істермен аяқталады. Шымкент қаласы әкімдігі мұндай оқиғалардың алдын алу үшін тұрғындарға арналған түсіндіру жұмыстарын күшейтуді жоспарлап отыр: жиналыстар, құқықтық кеңестер, ақпараттық брошюралар мен әлеуметтік желілер арқылы түсіндіру жүргізіледі.Өткен жылдардағы тәжірибеге көз жүгіртсек, ұқсас жағдайлар бірнеше рет тіркелген. 2023 жылы Абай ауданында 8 жер учаскесінің шекаралары заңсыз кеңейтіліп, жалпы көлемі 0,9 гектар мемлекеттік жер иемденілгені анықталған. Ал 2024 жылы Еңбекші ауданында бір кәсіпкер сауда павильонын орнату үшін қоғамдық тротуардың бір бөлігін заңсыз қоршап алған. Бұл жағдайларда да материалдар сотқа жолданып, жер мемлекетке қайтарылды.Салыстырмалы түрде алғанда, биылғы тексерулер бұрынғыдан да жүйелі жүргізіліп жатыр. 2025 жылы қала әкімдігі жер инспекциясымен бірлесіп, дрондар арқылы аэрофототүсірілім жасау, электронды кадастрлық карталармен салыстыру және GPS өлшеу технологияларын қолдана бастады. Бұл әдістер заңсыз құрылыстар мен қоршауларды тезірек және дәлірек анықтауға мүмкіндік береді.Осындай заманауи тәсілдердің енгізілуі халықтың жер заңнамасына бейжай қарамауына әсер етеді. Біріншіден, тұрғындар заң бұзушылықтың жасырын қалмайтынын түсінеді. Екіншіден, ақпараттық жұмыстардың нәтижесінде адамдар жер учаскесінің шекарасын рәсімдеу тәртібімен, қажетті құжаттар тізімімен және мемлекеттік органдардың рұқсатын алу жолдарымен танысады.Халықтың құқықтық сауаттылығын арттыру тек құқық бұзушылықтардың алдын алып қана қоймайды, сонымен қатар қоғамда әділдік пен заң үстемдігі принциптерін нығайтады. Мемлекеттік жерлер – ұрпақтан ұрпаққа аманат етілетін ортақ байлық, оны қорғау әр азаматтың міндеті. Сондықтан жер қатынастары саласындағы тәртіпті сақтау тек мемлекеттік органдардың ғана емес, бүкіл қоғамның ортақ жауапкершілігі болып табылады.Қаратау ауданында болған соңғы жағдай – бұл жеке бір азаматтың заңсыз әрекеті ғана емес, сонымен бірге жалпы қоғам үшін сабақ болуы тиіс. Өткен жылдардағы мысалдар көрсеткендей, егер алдын алу шаралары уақытында және кешенді түрде жүргізілсе, мұндай құқық бұзушылықтардың саны айтарлықтай азаяды. Ал жаңа технологияларды қолдану мен ашық ақпараттық саясат бұл бағыттағы жұмысты анағұрлым тиімді етеді.

14 тамызда Шымкентте сібір жарасының алдын алу және алдын алу шараларына арналған баспасөз мәслихаты өтті. Өңірлік коммуникациялар қызметінде өткен шараға қалалық ветеринарлық және санитарлық-эпидемиологиялық қызмет өкілдері жиналды. Талқылауға қалалық ауыл шаруашылығы басқармасының ветеринария бөлімінің басшысы Ерлан Әденов пен Шымкент қаласы бойынша санитарлық-эпидемиологиялық бақылау департаменті басшысының орынбасары Айгүл Тұрымбетова қатысты. Олар қазіргі эпидемиологиялық жағдай, қоздырғыштың ерекшеліктері және жұқтыру қаупін азайту үшін жасалып жатқан шаралар туралы айтты. Сібір жарасы – жануарларға да, адамға да жұғатын аса қауіпті инфекция. Қоздырғыш топырақта ондаған жылдар бойы өмір сүре алатын споралар түзеді. Температура мен химиялық әсерлерге төзімділігінің арқасында Bacillus anthracis бактериясы жүз жылдан астам белсенді күйінде қалуы мүмкін, бұл оны бақылауды ерекше қиындатады. Мал шаруашылығы дамыған өңірлер сияқты Шымкентте де бұл дерт тұрақты бақылауда ұсталатындардың бірі. Ықтимал ошақтар мұқият қадағаланады, егер күдікті жағдайлар анықталса, инфекция ошағын оқшаулау және жою шаралары дереу қабылданады. Қалада жыл сайын ауыл шаруашылығы жануарларын сібір жарасына қарсы жоспарлы егу жұмыстары жүргізіледі. Бұл жұмыстар бекітілген кестеге сәйкес шаруа қожалықтарын да, жеке шаруашылықтарды да қамти отырып жүргізілуде. Сонымен қатар, ауруды ерте кезеңде анықтауға бағытталған диагностикалық зерттеулер жүргізіледі. Мамандар профилактиканың сәтті болуы көбінесе мал иелерінің тәртібі мен халықтың санитарлық талаптарды сақтауға дайындығына байланысты екенін атап өтті. Баспасөз мәслихатында инфекция қаупін төмендету бойынша негізгі шаралар тізімі жарияланды. Ең алдымен, ет және ет өнімдерін ветеринарлық-санитарлық бақылаудан өтетін сенімді орындардан ғана сатып алу керек. Жануарлардан алынатын шикізатпен жұмыс істейтін адамдар жеке гигиена ережелерін қатаң сақтауға міндетті. Жануарларды күту кезінде ветеринарлық-санитарлық нормаларды сақтау қажет, ал сою тек мамандардың рұқсатымен мамандандырылған пункттерде жүргізілуі керек. Ауру белгілері бар жануарларды өз бетінше союға, сондай-ақ мұндай жануарлардың етін жеуге қатаң тыйым салынады. Малды сібір жарасына қарсы жыл сайын вакцинациялау міндетті шарт болып қала береді. Мұндай іс-шаралар Шымкентте үнемі өткізіліп тұрады, бірақ олардың форматы мен көлемі жағдайға байланысты өзгеріп отырады. Мәселен, 2023 жылы қала маңындағы және ауылдық елді мекендердің тұрғындарымен кездесулер басты назарда болды, онда тұрғындарға мал бағу ережелері түсіндіріліп, екпе егу жұмыстары жүргізілді. 2024 жылы дәстүрлі брифингтермен қатар білім беру мекемелеріне де ерекше көңіл бөлінді: мектеп оқушылары мен студенттерге аурудың қауіптілігі мен сақтық шаралары туралы айтылды. Сонымен қатар, әлеуметтік желілер белсенді пайдаланылды - бейнероликтер, жадынамалар мен инфографикалар жарияланды, бұл кең аудиторияны қамтуға мүмкіндік берді. 2025 жылы жұмыс форматы бұрынғыдан да жан-жақты болды. Сібір жарасының алдын алуға арналған баспасөз мәслихаты ауыл тұрғындарына ғана емес, қала орталығының тұрғындарына да бағытталған ауқымды ақпараттық науқанның бір бөлігі болды. Ұйымдастырушылар санитарлық қауіпсіздікке жауапты көзқарасты қалыптастыруды мал шаруашылығына қатысы бар-жоғына қарамастан әрбір азаматтың өзінен бастау керек деген сенімде. Мамандардың айтуынша, сібір жарасымен күресу үшін бірден бірнеше қызметтің күші қажет. Ветеринарлар жануарларға профилактикалық егулер мен диагностикалық тексерулер жүргізеді, санитарлық-эпидемиологиялық қызметтер ықтимал қауіпті объектілердің жағдайын бақылайды, ақпараттық құрылымдар халықты қауіпсіз мінез-құлық ережелерімен хабардар етеді. Ауру анықталған жағдайда іс-қимыл алгоритмі нақты әзірленген: ауру жануарлар оқшауланады, аумақ дезинфекцияланады, олармен байланыста болған адамдар дәрігерлердің бақылауына алынады. Ағымдағы жылдың соңына дейін Шымкентте бірқатар қосымша іс-шараларды өткізу жоспарлануда: мал иелеріне арналған семинар-тренингтер, ет комбинаттары жұмысшылары үшін брифингтер, сондай-ақ қауіпті аймақтардағы тұрғындармен алаңнан тыс кездесулер. Өткен жылдармен салыстырғанда 2025 жылы профилактикалық іс-шаралар қатысушылар мен аумақтардың көбірек санын қамтиды. Бұл ветеринариялық қызметтің материалдық-техникалық базасының кеңеюінің, сондай-ақ БАҚ пен әлеуметтік желілердің белсенді араласуының арқасында мүмкін болды. Дәрігерлер мен ветеринария мамандары тұрғындар қарапайым қауіпсіздік ережелерін сақтамаса, алдын алудың ең заманауи әдістерінің өзі тиімсіз болатынын баса айтады. Қала мен ауылдың әрбір тұрғыны қауіпті инфекцияның алдын алуға тек ұсыныстарды орындау арқылы өз үлесін қоса алады – азық-түлікті сенімді орындардан сатып алыңыз, жануарларға вакцинацияны елеусіз қалдырмаңыз және аурудың алғашқы белгілерінде мамандарға хабарласыңыз. Осылайша, Шымкентте өткен баспасөз мәслихаты тек танымдық қана емес, қауіпті инфекциялармен күресудегі кешенді тәсілдің маңыздылығын еске салған тәжірибелік шараға айналды. Өткен жылдардың тәжірибесі көрсеткендей, уақтылы және жүйелі шаралар сібір жарасының қаупін айтарлықтай төмендетуге, демек, адамдар мен жануарлардың денсаулығын сақтауға мүмкіндік береді.

14 тамыз күні Шымкент қаласында Өңірлік коммуникациялар қызметінің алаңында «Сібір жарасының алдын алу шаралары» тақырыбында маңызды баспасөз конференциясы өтті. Іс-шараға Шымкент қалалық ауыл шаруашылығы басқармасының ветеринария бөлімінің басшысы Ерлан Аденов пен Шымкент қаласының санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаменті басшысының орынбасары Айгүл Тұрымбетова қатысты.Баспасөз конференциясында мамандар сібір жарасы ауруының табиғаты, оның таралу ошақтары, алдын алу және сақтану жолдары туралы кеңінен баяндады. Сібір жарасы – адам мен жануарға ортақ аса қауіпті антропозоонозды жұқпалы ауру. Оның қоздырғышы – Bacillus anthracis бактериясы, ол табиғи ортада ерекше төзімділігімен белгілі. Бактериялар спора түрінде топырақта ондаған, тіпті жүздеген жылдар бойы сақтала алады. Сол себепті бұрын індет тіркелген аумақтарда ғылыми қазба немесе құрылыс жұмыстарын жүргізу аса қауіпті саналады.Мамандардың айтуынша, Шымкент қаласында және оған жақын аудандарда жыл сайын аса қауіпті жұқпалы ауруларға, соның ішінде сібір жарасына қарсы профилактикалық егу және диагностикалық зерттеу жұмыстары бекітілген жоспарға сәйкес тұрақты атқарылады. Бұл жұмыстар ветеринариялық қызметтің және санитариялық-эпидемиологиялық бақылау органдарының үйлесімді әрекетінің арқасында жүзеге асырылады.Сақтық шаралары мен халыққа ескерту Мамандар тұрғындарға аурудан сақтану үшін бірқатар нақты ұсыныстар берді. Ең алдымен, ет пен ет өнімдерін тек ресми бақылаудан өткен, санитариялық талаптарға сай сауда орындарынан сатып алу қажет. Жеке тұлғалар немесе кәсіпкерлер ет және мал шаруашылығы өнімдерімен жұмыс істегенде қатаң гигиеналық нормаларды ұстануы тиіс.Үй жануарларын күту кезінде ветеринариялық-санитариялық ережелерді сақтау – індеттің алдын алудың басты шарттарының бірі. Мал сою тек арнайы бекітілген мал сою пункттерінде, ветеринар мамандарының рұқсатымен жүргізілуі қажет. Егер үй жануарының сібір жарасына шалдыққаны анықталса, оны өз бетінше сойып, тағамға қолдануға қатаң тыйым салынады. Сонымен қатар, үй жануарларын жыл сайынғы егу жұмыстарынан өткізу міндетті.Өткен жылдардағы тәжірибелермен салыстыру Сібір жарасының алдын алу бағытындағы мұндай ақпараттық және профилактикалық шаралар Шымкентте алғаш рет өткізіліп отырған жоқ. Мысалы, 2023 жылы қалада осы тақырыпта бірнеше көшпелі түсіндіру кездесулері ұйымдастырылып, мал шаруашылығы дамыған шағын аудандарда және жеке қожалықтарда тұрғындарға егу жұмыстарының маңыздылығы түсіндірілген болатын. Ол кезде негізгі акцент ауылдық аймақтарда жеке қожалық иелерімен бетпе-бет жұмыс істеуге қойылған еді.Ал 2024 жылы алдын алу науқанына қосымша ретінде мектептер мен колледждерде арнайы дәрістер өткізілді, өйткені жастар арасында аурудың қауіптілігі мен сақтану жолдары жайлы білімді арттыру маңызды деп танылды. Сондай-ақ, әлеуметтік желілерде бейнероликтер мен инфографикалар тарату тәжірибесі қолданылды, бұл халықтың ақпаратқа қол жеткізу деңгейін айтарлықтай арттырды.2025 жылғы конференцияның ерекшелігі – алдын алу шараларын тек ауыл шаруашылығымен айналысатындарға ғана емес, қала тұрғындарының барлығына бағыттауында. Бұл тәсіл сібір жарасы тек ауылдық жердің мәселесі емес, барлық қоғам мүшесінің ортақ қауіпсіздік мәселесі екенін еске салады.Қауіптің алдын алудағы көпсалалы тәсіл Сібір жарасы, сирек кездесетінін қарамастан, әлі де өзектілігін жоймаған ауру. Ол негізінен мал шаруашылығымен айналысатын өңірлерде тіркеледі. Қоздырғыштың ұзақ жылдар бойы топырақта сақталуы аурудың толық жойылуына кедергі келтіреді. Сондықтан ветеринариялық бақылау, санитариялық қадағалау және халықтың ақпараттануы бірдей деңгейде маңызды.Конференция барысында мамандар тек алдын алу шараларының тізімін ғана емес, сондай-ақ ауру тіркелген жағдайда іс-қимыл алгоритмін де түсіндірді. Оған мал мен адамдарды оқшаулау, індет ошағын залалсыздандыру, байланысқан тұлғаларды медициналық бақылауға алу сияқты жедел әрекеттер кіреді.Қорытынды және болашақ жоспарлар Іс-шара соңында қатысушылар сібір жарасының алдын алу бойынша ақпараттық жұмыстарды жүйелі жүргізу қажет екенін атап өтті. Жыл соңына дейін қалада мал иелеріне арналған семинарлар, санитариялық талаптарды сақтау бойынша оқыту курстары және профилактикалық егулердің маңызын түсіндіретін кең ауқымды ақпараттық науқан өткізілмек.Салыстырмалы түрде алғанда, 2025 жылғы алдын алу жұмыстары ауқымы мен қамту аймағы жағынан алдыңғы жылдардан кеңірек. Бұған ақпараттық технологиялардың белсенді қолданылуы, ветеринариялық қызметтің материалдық-техникалық базасының нығаюы және мемлекеттік қолдаудың артуы ықпал етті.Мамандардың пікірінше, сібір жарасы сияқты қауіпті аурулардың алдын алу тек мемлекеттік органдардың ғана емес, әрбір азаматтың жауапкершілігіне байланысты. Қарапайым сақтық шараларын орындау – өзіңді ғана емес, айналаңдағы адамдарды да қауіпті індеттен қорғаудың ең сенімді жолы.

2025 жылдың 12 тамызында Шымкентте астық жинау науқаны ресми түрде аяқталды. Жергілікті шаруалар үшін биылғы жыл соңғы онжылдықтағы ең қиын жыл болды: көктем мен жаздың бірінші жартысы құрғақ болды, бұл егістіктегі жұмысты айтарлықтай қиындатты. Климаттық сынақтарға қарамастан, диқандар егінді дер кезінде аяқтап, егін жинап, өңірді азық-түліктік астықпен тұрақты қамтамасыз етті. Қалалық ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімінің мәліметінше, биыл 10,9 мың гектарға жуық жерге дәнді дақылдар егілген болса, оның басым бөлігін бидай, 600 гектарға жуығы арпа. Орташа өнімділік гектарына 10 центнерден айналды. Бұл көрсеткіш 12-13 центнерден жинауға болатын өткен жылмен салыстырғанда сәл төмен, бірақ қалыпты емес құрғақ көктем жағдайында нәтиже лайықты деп саналады. 2025 жылғы маусымда фермерлер ысырапты барынша азайту және астық сапасын сақтау үшін заманауи технологияларды және бейімделген ауыл шаруашылығы тәжірибесін белсенді түрде қолданды. Негізгі шешімдердің бірі судың топырақта сақталуына және ыстық кезеңде өсімдіктерді қолдауға мүмкіндік беретін ылғал үнемдейтін технологияларды қолдану болды. Қолайлы ауа райы терезелерін барынша пайдалану үшін егіс пен егін жинау қатаң белгіленген мерзімде жүргізілді. Арнайы тыңайтқыштар өсімдіктердің құрғақшылыққа төзімділігін арттыруға және жауын-шашын аз болса да егінді сақтауға көмектесті. Нәтижесінде жиналған астықтың жалпы көлемі шамамен 66 мың тоннаны құрады. Бұл қор қаланың ішкі қажеттілігіне де, ұн мен нан нарығындағы баға тұрақтылығын қамтамасыз етуге де жұмсалады. Сондай-ақ, орақ науқаны аяқталғаннан кейін көптеген шаруа қожалықтары соңғы жылдары сұранысқа ие, экспортқа тиімді майлы дақыл – мақсары егуге кірісті. Мақсары қарапайым және шектеулі суару жағдайында өсе алады, бұл оны әсіресе құрғақшылыққа бейім аймақтар үшін өзекті етеді. Шымкент үшін бұл да дәстүрлі астық өсіру кезеңінде ауа райы жағдайына тәуелділікті азайтып, ауыл шаруашылығы өндірісін әртараптандыруға мүмкіндік береді. Өткен жылдармен салыстырғанда жағдай қарама-қайшы көрінеді. 2024 жылы ауа райы біршама жұмсақ болды: жауын-шашын тұрақты болды, ал өнім жоғары болды. Алайда заманауи әдістер мен жабдықтар әлі толық пайдаланылмады. 2023 жылы техниканың тозуы мен жеткілікті қаржыландырудың жоқтығынан көптеген шаруашылықтар егін егу мен жинауды кешіктіріп, астықтың жалпы көлемін қысқартты. 2025 жылы фермерлер ауылшаруашылық техникасы паркін жаңартуға, тамшылатып суару мен топырақтың ылғалдылығын дәл бақылау жүйесін енгізуге сенді. Бұл шаралар нақты нәтиже берді. Ғылыми қолдау да маңызды рөл атқарды. Ауыл шаруашылығы ғылыми орталықтарының қызметкерлері диқандармен бірге бидай мен арпаның құрғақ климатқа төзімді жаңа сорттарын сынақтан өткізді. Мұндай сорттарды интродукциялау қолайсыз жылдардың өзінде егін өнімділігін 10-15%-ға арттыруға болатынын тәжірибелік алқаптар көрсетті. Алдағы жылдары бұл әзірлемелер облыстың ауыл шаруашылығы өндірісіне кеңінен енгізіледі деп күтілуде. Мемлекеттік қолдау да назардан тыс қалмады. Егіс науқаны кезінде шаруалар субсидияланған дизель отынын алды, бұл жұмыстарды жүргізуге кететін шығынды азайтуға мүмкіндік берді. Сондай-ақ, ауыл шаруашылығын дамыту бағдарламалары аясында кейбір шаруалар топырақты ең аз өңдеуге арналған техника мен құрал-жабдықтар сатып алғаны үшін өтемақы алды. 2026 жылдан бастап ауыл шаруашылығы жерлерінің иелеріне салық жүктемесін азайту жоспарлануда, бұл өндірісті жаңғыртуға көбірек қаражат бағыттауға мүмкіндік береді. 2025 жылғы астық егіні диқандар үшін күш сынағы болғанын бөлек айта кеткен жөн. Жоғары температура мен ең аз жауын-шашын жағдайында жұмыс істеу қажеттілігі максималды тәртіп пен сауатты жоспарлауды талап етті. Әрбір кезең – топырақты дайындаудан бастап егінді тасымалдауға дейін – ауа райы болжамы мен егістік жағдайын талдау арқылы жүргізілді. Мамандар биылғы тәжірибе алдағы маусымдарға пайдалы болатынына сенімді. Алдағы жылдары фермерлер егіншіліктің дәл технологияларын белсендірек енгізуді, құрғақшылыққа төзімді егістік алқаптарын кеңейтуді және суару жүйелерін дамытуды жоспарлап отыр. Осының барлығы Шымкенттің азық-түлік қауіпсіздігін нығайтып, ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерінің кірісін арттыруы тиіс. Осылайша, 2025 жылдың маусымы қиындықтарға қарамастан, шаруалардың, ғалымдардың және мемлекеттік органдардың үйлесімді жұмысы қолайсыз жағдайда да нәтиже бере алатынын көрсетті. Климаттық қиындықтарға бейімделу, инновацияларды енгізу және ресурстарды тиімді пайдалану егіннің уақытылы және жеткілікті көлемде жиналуының кепілі болды.

2025 жылдың 12 тамыз күндері Шымкент қаласында егін жинау науқаны өз мәресіне жетті. Бұл оқиға қала мен ауыл шаруашылығы саласы үшін маңызды кезең болып саналады. Ауа райының қолайсыздығына, әсіресе көктем мен жаздағы қуаңшылыққа қарамастан, аграрийлер өздеріне жүктелген міндетті абыроймен орындады. Қала әкімдігінің Ауыл шаруашылығы және ветеринария басқармасының мәліметінше, биылғы орақ науқаны аясында жалпы 10 900 гектар жер игерілді. Оның 10 300 гектарына бидай, 600 гектарына арпа егілген.Орташа өнімділік әр гектарға шамамен 10 центнерді құрады. Бұл көрсеткіш соңғы жылдардағыдан сәл төмен болғанымен, ауа райының құрғақ әрі ыстық болуын ескерсек, өте жақсы нәтиже саналады. Өнім сапасы мен тұрақты жеткізілімнің қамтамасыз етілуі қала халқының азық-түлік қауіпсіздігіне оң әсерін тигізді.Қуаңшылық жағдайында аграрийлер бірнеше жаңа тәсілді қолданды. Ылғалды үнемдейтін технологиялар топырақтағы суды ұзақ уақыт сақтауға мүмкіндік берді. Сонымен қатар, егін егу және жинау мерзімін дұрыс жоспарлау да өнімнің сақталуына ықпал етті. Арнайы тыңайтқыштардың қолданылуы өсімдіктердің құрғақшылыққа төзімділігін арттырды. Осындай ғылыми және тәжірибелік тәсілдердің үйлесімі Шымкент аграрларының икемділігі мен кәсіби деңгейінің жоғары екенін көрсетті.2025 жылғы жиын-теріннің жалпы көлемі 66 мың тоннаны құрады. Бұл тек статистикалық дерек емес, сонымен бірге өңірдің азық-түлік қоры мен тұрақты нарықтық бағаны ұстап тұруға арналған маңызды ресурс. Сонымен қатар, биылғы егін жинаудан кейін аграрийлер егістік алқаптарын тиімді пайдалану үшін сафлор егуге кірісті. Сафлор – соңғы жылдары бағасы жоғары әрі экспорттық әлеуеті бар майлы дақыл. Оның егілуі фермерлерге қосымша табыс көзі болумен қатар, жердің құнарлылығын қалпына келтіруге көмектеседі.Өткен жылдармен салыстырғанда, 2025 жыл аграрийлер үшін күрделі сынақтарға толы болды. Мысалы, 2024 жылы ауа райы салыстырмалы түрде қолайлы болып, гектарына 12–13 центнер өнім алынған. Дегенмен, сол жылы да дәстүрлі әдістер басым болды. 2023 жылы жаңа технологиялардың толық енгізілмеуі мен жабдықтардың ескіруі өнімділікті арттыруға кедергі келтірген еді. Ал биылғы жылда жаңа агрономиялық әдістер мен заманауи жабдықтардың қолданылуы егіннің сақталуына айтарлықтай үлес қосты.Ғылыми қолдау да назардан тыс қалмады. Жергілікті аграрлық ғылыми орталықтар мен жас ғалымдар әзірлеген тыңайтқыштар мен өсімдік қорғау құралдары биыл тәжірибелік негізде бірнеше шаруашылықта қолданылды. Бұл жобалар алдағы уақытта ауқымын кеңейтіп, өнім сапасын арттыруға бағытталмақ.Мемлекеттік қолдаудың да үлесі зор. Биылғы көктемгі және жазғы жұмыстар кезінде аграрийлерге жеңілдетілген бағамен дизель отыны берілді. Бұл орақ науқанын уақытылы әрі тиімді аяқтауға мүмкіндік берді. Сонымен қатар, 2026 жылдан бастап ауыл шаруашылығы жерлеріне салынатын салық мөлшері айтарлықтай төмендетілмек. Бұл фермерлерге қаржылық жүктемені азайтып, өндірісті дамытуға қосымша қаражат бағыттауға жағдай жасайды.Жабдықтар мен техниканың жаңартылуы да маңызды қадам болды. Сафлордан түскен табыс және мемлекеттік қолдау арқылы фермерлер жаңа комбайндар мен су үнемдейтін қондырғылар сатып ала бастады. Мұндай инвестициялар алдағы жылдары еңбек өнімділігін арттырып, шығындарды қысқартуға септігін тигізеді.2025 жылғы егін орағы – қуаңшылыққа төтеп берудің нақты үлгісі. Бұл жетістік аграрийлердің қажырлы еңбегімен қатар, ғылыми жаңалықтарды дер кезінде енгізудің нәтижесі екенін айқын көрсетті. Мемлекеттік қолдау, заманауи технологиялар және жергілікті мамандардың тәжірибесі үйлескен жағдайда, ауа райының күрделі сынақтарына қарамастан тұрақты және сапалы өнім алуға болатыны дәлелденді.Алдағы жылдары аграрийлер бұл тәжірибені жетілдіріп, жаңа дақыл түрлерін егуге, суару жүйелерін жаңғыртуға және топырақ құнарлылығын арттыруға басымдық бермек. Бұл қадамдар Шымкенттің аграрлық әлеуетін арттырып қана қоймай, елдің азық-түлік қауіпсіздігін нығайтуға үлес қосады

Шымкентте оқ атудан 16-шы Азия чемпионаты басталды. Қала әкімі Ғабит Сыздықбеков Қазақстан Республикасының Бас Прокуроры – Қазақстан спорттық оқ ату федерациясының президенті Берік Асыловпен, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғары білім министрі Саясат Нұрбекпен және Қазақстан Республикасы Туризм және спорт министрлігі Спорт және дене шынықтыру істері комитетінің төрағасы Есена Руслинмен бірге осы ауқымды шараның ашылуына қатысты. спорттық іс-шара. Шымкент қаласының әкімі спортшыларды, жаттықтырушыларды және қонақтарды чемпионаттың басталуымен құттықтап, ұйымдастырушыларға, спорт федерацияларына және турнирді жоғары деңгейде өткізуге атсалысқан барша жандарға алғысын білдірді. Айта кету керек, қала әкімдігінің қолдауымен өткен чемпионатта көптеген мәртебелі меймандар жиналды. Олардың қатарында Халықаралық оқ ату федерациясының президенті Лучано Росси, Азия ату конфедерациясының басшысы шейх Салман Сабах әл-Салем әл-Сабах және әлемдік спорт ұйымдарының өкілдері бар. Олардың қатысуы байқаудың жоғары мәртебесін және Қазақстанның халықаралық беделін көрсетеді. 16-30 тамыз аралығында «Shymkent Shooting Plaza» спорт кешенінде 27 елден 800-ден астам спортшы «тапанша», «мылтық», «қозғалыс нысана», «стендпен ату», «трап», «скет» және «скет аралас» түрлері бойынша сынға түседі. Чемпионат барысында 700-ден астам медальдар сарапқа салынады. Жарыстың мақсаты – Қазақстанда және одан тыс жерлерде оқ ату спортын танымал ету, спортшылардың спорттық шеберлігін арттыру, спортшылардың рейтингін анықтау және жаттықтырушылар мен төрешілердің кәсіби біліктілігін арттыру. Шымкент үшін Азия чемпионатын өткізу үлкен мәртебе ғана емес, оқ ату спортының дамуына, спорттың танымал болуына, еліміздің әлемдік аренадағы беделін нығайтуға қосқан қомақты үлес екенін ерекше атап өткен жөн. Шымкент қаласы әкімінің баспасөз қызметі

 Қала әкімі Ғабит Сыздықбеков ҚР Бас Прокуроры — Қазақстан спорттық ату федерациясының президенті Берік Асыловпен, сондай-ақ ҚР Ғылым және жоғары білім министрі Саясат Нұрбекпен, ҚР Туризм және спорт министрлігі Спорт және дене шынықтыру істері комитетінің төрағасы Руслан Есеналинмен бірге осы ауқымды спорттық іс-шараның ашылу салтанатына қатысты.Қала басшысы спортшыларды, жаттықтырушылар мен қонақтарды чемпионаттың басталуымен құттықтап, ұйымдастырушыларға, спорт федерацияларына және турнирді жоғары деңгейде өткізуге күш салған азаматтарға алғысын білдірді.Айта кетейік, қала әкімдігінің қолдауымен өткізілген чемпионатқа мәртебелі қонақтар жиналды. Олардың қатарында Халықаралық спорттық ату федерациясының президенті Лучано Росси, Азия ату конфедерациясының басшысы шейх Салман Сабах әл-Салем ас-Сабах, әлемдік спорт ұйымдарының өкілдері бар. Олардың қатысуы жарыстың жоғары мәртебесін аңғартады.16-30 тамыз аралығында "Shymkent Shooting Plaza" базасында 27 елден 800 спортшы "тапанша", "мылтық", "қозғалмалы нысана", "стендтік ату", "трап", "скит" және "скит-микс" бойынша жарысады. Чемпионат аясында 700-ден астам медаль ойналады. Сондай-ақ жарыс екі олимпиадалық спорт түрі бойынша өтеді: нысана көздеу және стенд ату.Жарыстың мақсаты- атқыштар спортын насихаттау, спортшылардың шеберлігін арттыру,  рейтингісін анықтау және жаттықтырушылар мен төрешілердің кәсіби біліктілігін арттыру.Шымкент қаласы әкімінің баспасөз қызметі

2025 жылдың 11 тамызында «Таза Қазақстан» республикалық акциясы аясында Шымкент қаласы Әл-Фараби ауданында кезекті ауқымды сенбілік өтті. Бұл іс-шара қалада тұрақты түрде өткізілетін экологиялық бастамалардың бір бөлігі болды және қаланың тазалығы мен жайлылығы үшін тұрғындарды, коммуналдық қызметтерді, білім беру мекемелерін және белсенділерді біріктіреді. Акция тек аумақты тазарту ғана емес, қала тұрғындарының экологиялық ой-өрісін дамытуға бағытталған. Ұйымдастырушылар: таза көшелер мен аулалар бір реттік акция емес, әр тұрғынның өз аймағына деген тұрақты жауапкершілігінің жемісі екенін баса айтады. Сондықтан сенбілікке тек коммуналдық қызметшілер ғана емес, мектеп оқушылары, студенттер, зейнеткерлер, кәсіпкерлер және қарапайым қала тұрғындары да қатысты. Жұмыс барысында аулалар, жаяу жүргіншілер жолы, алаңдар, жасыл желектер тазартылды. Қатысушылар бригадалары тұрмыстық қалдықтарды жинап, құрғақ бұтақтарды алып тастады, бұталарды кесті, арамшөптерді шабады. Жұмыстың маңызды бөлігі дренаждық жүйені жақсарту және жаңбыр кезінде су басудың алдын алу үшін тікелей маңызы бар суару арықтарын тазалауға арналды. Арнайы техниканың көмегімен жиналған қоқыс аудан аумағынан тез шығарылды. Тиегіштерді, қоқыс таситын машиналарды және шөп шабатын машиналарды пайдалану қолмен атқарылатын жұмыстармен салыстырғанда орындалатын жұмыс көлемін айтарлықтай арттыруға мүмкіндік берді. Биылғы жылдың ерекшелігі, шараның жаз мезгілінде, жоғары температура жағдайында, дәстүрлі түрде мұндай іс-шаралар сирек өткізілетін кезде өтті. Дегенмен, бұл қатысушылардың көптеп жиналуына кедергі бола алмады, бұл халықтың белсенділігі мен экологиялық идеяларды қолдаудың артқанын көрсетеді. Өткен жылдардағы ұқсас оқиғалармен салыстырсаңыз, бірнеше өзгерістерді байқауға болады. Мәселен, 2023 жылы «Таза Қазақстанға» негізінен коммуналдық қызметшілер мен шағын белсенді топ қатысты. Сенбіліктер негізінен көктем мен күз айларында өткізіліп, олардың мақсаты ауасы ластанған аумақтарды тазалау болды. 2025 жылға қарай формат айтарлықтай өзгерді. Енді іс-шаралар жиі өткізіліп, көбірек орындарды қамтып, тазалық қана емес, тәрбие жұмысын да біріктіреді. Соңғы сенбілік барысында қатысушыларға қалдықтарды бөлек жинаудың, пластик пен шыны қайта өңдеудің маңыздылығы және күнделікті шағын әдеттердің қоршаған ортаға түсетін ауыртпалықты азайтуға болатыны туралы айтылды. Балаларға экологиялық тақырыпта шағын викториналар мен тапсырмалар дайындалды, бұл шараның танымдық мәні де зор. Сонымен қатар, техникалық жабдықтардың өсуін атап өткен жөн. Бұрын қол еңбегіне басты назар аударылса, қазір волонтерлерге көмектесу үшін заманауи машиналар мен жабдықтар белсенді түрде пайдаланылуда. Бұл аз уақыт ішінде көп тапсырмаларды орындауға және айтарлықтай нәтижеге қол жеткізуге мүмкіндік береді. Тарихи тұрғыдан алғанда, Шымкенттегі сенбіліктер әрқашан қала өмірінің ажырамас бөлігі болып табылады. Кеңестік кезеңнің өзінде олар ұжым құрудың және адамдарды қоғамдық пайдалы істерге тартудың құралы болды. Дегенмен, ол кезде ұжымдық жұмыс процесінің өзіне баса мән берілсе, бүгінде басты назар ұзақ мерзімді нәтижеге – адамдардың қоршаған ортаға деген көзқарасын өзгертуге және үнемі тазалықты сақтау әдетін нығайтуға бағытталған. 2025 жылғы Әл-Фараби ауданының мысалы мұндай бастамалардың қалай дамығанын көрсетеді: қарапайым тазалаудан жүйелі әрекеттерге дейін, мұнда физикалық жұмыс пен ақпараттық қолдау бірдей рөл атқарады. Ұйымдастырушылар азаматтар өз көшесінің немесе ауласының жағдайын күнделікті бақылауды өз мойнына алмаса, жылына бір күн аздық ететінін түсінеді. Акцияға әртүрлі жастағы және әлеуметтік топтардың өкілдері қатыса бастағаны да маңызды. Оқушылар мен студенттердің қатысуы экологиялық жауапкершілік идеяларының өскелең ұрпаққа беріліп келе жатқанын, ал зейнеткерлердің қатысуы тазалыққа қамқорлық баршаны біріктіретін құндылық екенін көрсетеді. Бизнес те өз үлесін қосты. Кейбір кәсіпкерлер тауарлық-материалдық құндылықтар мен шығын материалдарын сатып алуға қаржы бөлсе, кейбірі қатысушыларға ауыз су жеткізуді ұйымдастырды. Мұндай қолдау жергілікті қоғамдастық пен бизнестің өзара әрекеттесуін нығайтады, экологиялық мәселелерді бірлесіп шешуге жағдай жасайды. Нәтижесінде 11 тамыздағы сенбілік абаттандырудағы дене жұмысын тәрбиелік міндетпен ұштастырудың үлгісіне айналды, халықты күнделікті қалаға қамқорлық жасауға жігерлендірді. Бұл оқиға Шымкенттегі «Таза Қазақстанның» бір реттік науқан емес, жылдан-жылға ауқымды, техникалық жағынан жарақтандырылып, мән-мағынасы артып келе жатқан тұтас қозғалыс екенін көрсетті. Жұмыстың қарқыны мен форматы сақталса, алдағы жылдары мұндай іс-шараларға қатысу қала мәдениетінің заңды бөлігіне айналып, Шымкент еліміздегі ең таза және экологиялық тұрғыдан жауапты қалалардың бірі атағына ие болады деп күтуге болады.

2025 жылғы 11 тамыз күні Шымкент қаласының Әл-Фараби ауданы аумағында жалпыреспубликалық «Таза Қазақстан» экологиялық акциясы аясында кезекті сенбілік ұйымдастырылды. Бұл бастама қоршаған ортаны қорғау, қала аумағын абаттандыру және тұрғындар арасында экологиялық мәдениетті қалыптастыру мақсатында қолға алынған. Акцияға аудан тұрғындары, коммуналдық мекеме қызметкерлері, білім беру ұйымдарының ұжымдары, еріктілер мен белсенді азаматтар қатысып, бір күн ішінде айтарлықтай жұмыстар атқарылды.Сенбілік барысында көпқабатты үйлердің аулалары, жаяу жүргінші жолдары, қоғамдық орындар және жасыл аймақтар тазартылды. Қоқыс жиналып, арнайы техника көмегімен сыртқа шығарылды. Сонымен қатар арықтардағы шөгінділер алынып, ағаштар мен бұталар реттелді, қураған шөптер шабылды. Бұл жұмыстардың барлығы тек қаланы көркейту ғана емес, сонымен бірге санитарлық жағдайды жақсартуға да үлес қосты.Әл-Фараби ауданы әкімдігі тұрғындарға тазалық сақтау мәдениетін насихаттап, «әрбір адамның ауласы мен көшесінің тазалығына жауапкершілікпен қарауы — ортақ өмір сапасын жақсартудың басты кепілі» екенін атап өтті. Акция кезінде қатысушыларға тұрмыстық қалдықтарды сұрыптау, пластик пен әйнекті қайта өңдеуге тапсыру туралы ақпарат беріліп, экологиялық әдеттерді күнделікті өмірде қолданудың маңызы түсіндірілді.2025 жылғы бұл сенбілік өткен жылдардағы осындай шаралардан біршама ерекшеленді. Мысалы, 2023 жылы Шымкентте өткізілген «Таза Қазақстан» акцияларында қатысушылардың саны айтарлықтай аз болған еді, әрі ол кезде сенбіліктер негізінен көктем және күз мезгілдерінде ғана ұйымдастырылды. Ал биыл экологиялық бастама тұрақты сипатқа ие болып, жаздың аптап ыстығында да жалғасып жатыр. Бұл тұрғындардың белсенділігі артып, табиғатты қорғау идеясының қала өмірінің тұрақты бөлігіне айналып келе жатқанын көрсетеді.Өткен жылдардағы тағы бір айырмашылық — техникалық қамтамасыз ету деңгейінің артуы. Бұрынғы сенбіліктерде қол еңбегі басым болып, арнайы техника сирек қолданылатын. 2025 жылғы сенбілікте бірнеше жүк тиегіш, қоқыс тасушы көліктер және шөп шабатын машиналар жұмыс істеді. Бұл бір күн ішінде атқарылған істің ауқымын арттырып, нәтижесін көзге көрінетіндей етті.Сонымен қатар, өткен жылдары сенбілікке қатысу көбінесе коммуналдық қызметкерлер мен бірнеше белсенді топтың еншісінде болса, биылғы жылы оқушылар, студенттер, зейнеткерлер және жергілікті кәсіпкерлер де атсалысты. Әсіресе, жастардың белсенділігі қуантады, себебі бұл — экологиялық жауапкершіліктің ұрпақтан ұрпаққа берілуінің айқын белгісі.2024 жылы өткен ұқсас шаралармен салыстырғанда, 2025 жылғы сенбілік ауқымы кеңейіп қана қоймай, мазмұны да байи түсті. Бұрын тек қоқыс жинау мен аулаларды тазалау жұмыстары жүргізілсе, биыл санитарлық-ағартушылық бағыттағы іс-шаралар да қосылды. Мысалы, акция барысында тұрғындарға қалдықтарды қайта өңдеудің экономикалық және экологиялық пайдасы туралы арнайы жадынамалар таратылды. Сонымен қатар, балалар үшін табиғатты қорғау тақырыбында шағын викториналар ұйымдастырылды.Тарихқа көз жүгіртсек, Шымкентте жаппай сенбіліктердің тамыры тереңде жатыр. Кеңес дәуірінде «сенбілік» ұғымы көбіне еңбек пен ұжымдық жауапкершілікті насихаттау құралы болса, қазіргі заманда ол — қоғамның экологиялық мәдениетін қалыптастырудың басты тетігіне айналды. Егер бұрынғы сенбіліктерде басты мақсат — аумақты көзге көрінерлік деңгейде тазалау болса, бүгінгі күннің мақсаты — тұрғындардың табиғатқа деген саналы көзқарасын қалыптастыру.Әл-Фараби ауданындағы 2025 жылғы сенбілік осы бағыттағы оң өзгерістердің айқын көрінісі болды. Мұнда тек тазалық жұмыстары ғана емес, халықпен түсіндіру жұмыстары да қатар жүргізілді. Бұл тәсіл экологиялық бастаманың ұзақмерзімді нәтижесін қамтамасыз етуге ықпал етеді.Жалпы, «Таза Қазақстан» акциясы бүгінде Шымкент тұрғындарын бірлікке, ортақ мақсат жолында күш біріктіруге үндейтін ірі экологиялық қозғалысқа айналды. Оның басты құндылығы — әрбір адамның шағын еңбегі үлкен нәтижеге жетелейтінін көрсету. Бір күндік сенбілік аясында атқарылған жұмыс қаланың келбетіне бірден әсер етсе, тұрғындардың санасында қалыптасқан экологиялық әдеттер болашақта тұрақты әрі таза қала құруға негіз болады.Сондықтан да 2025 жылғы 11 тамыз күні өткен Әл-Фараби ауданындағы сенбілік — бұл жай ғана тазалық шарасы емес, ол — өткен жылдардан сабақ алып, жаңа деңгейге көтерілген экологиялық мәдениеттің жарқын үлгісі.

2025 жылдың 9 тамызында «Таза Қазақстан» жалпыұлттық экологиялық бастамасы аясында Шымкент қаласының Тұран ауданында Қазығұрт шағын ауданы мен Алтай-Саян көшесінің аумағын қамтитын ауқымды сенбілік өтті. Шараның мақсаты – қала кеңістігін қоқыстан тазарту ғана емес, тұрғындардың экологиялық мәдениетін арттыру және қоршаған ортаға жауапкершілікпен қарауды қалыптастыру. Таңертеңнен бастап шара алаңына жүздеген қатысушылар келді: жергілікті тұрғындар, коммуналдық қызмет өкілдері, балабақша мен мектеп ұжымдары, Тұран ауданы әкімі аппаратының қызметкерлері, сондай-ақ белсенділер мен еріктілер. Үйлестірілген жұмыстың арқасында абаттандыру және санитарлық шаралардың айтарлықтай көлемін жүзеге асыруға мүмкіндік туды. Жиналған қоқыс пен қураған ағаштарды жоюға ерекше көңіл бөлінді. Алдымен қатысушылар жасыл алқаптардағы шөптерді шауып, кепкен бұталарды алып тастады, содан кейін тротуарларды, жаяу жүргіншілер жолдарын және жол жиегіндегі жолақтарды тазалауға кірісті. Суды ағызып, суаруды қамтамасыз ететін арықтар да ретке келтірілді. Жиналған тұрмыстық және зауыт қалдықтары коммуналдық қызмет көрсететін арнайы көліктермен жедел шығарылды. Ұйымдастырушылар «Таза Қазақстан» бір реттік сенбілік емес, Шымкентте және Қазақстанның басқа да өңірлерінде жұмыс істейтін кешенді экологиялық бағдарламаның бір бөлігі екенін баса айтады. Науқан көктемнен бастап апта сайын өткізіліп, қаланың барлық аудандарын кезең-кезеңімен қамтып, жыл соңына дейін жалғасады. Бұл тәсіл тазалықты маңызды оқиғалар немесе мерекелер алдында ғана емес, үнемі сақтауға мүмкіндік береді. Өткен тәжірибеге үңілсек, мұндай экологиялық бастамалардың Шымкентте көп жылдар бойы жүргізіліп келе жатқанын, бірақ әр уақытта олардың атаулары мен ауқымы әртүрлі болғанын атап өтуге болады. Мәселен, 2019–2021 жылдары қалада көктемгі және күзгі көріктендіру айлықтары тұрақты түрде өткізіліп, оның барысында саябақтар, скверлер, аулалар мен іргелес аумақтар тазартылды. Алайда, ол кезде іс-шаралар белгілі бір маусыммен шектеліп, олар аяқталғаннан кейін бірқатар аудандарда қоқыс мәселесі қайта оралды. «Таза Қазақстанның» қазіргі форматы жыл бойына жүйелі жұмыс жүргізуге арналғандығымен ерекшеленеді және тек физикалық тазалықпен ғана шектелмей, азаматтарды өз қаласын таза ұстау әдетіне тәрбиелеуге бағытталған. Акция аясында мектептерде түсіндірме әңгімелер, тұрғындармен кездесулер, экологиялық сабақтар өткізіліп, балаларға қалдықтарды сұрыптап, табиғатты аялаудың маңыздылығы айтылады. Оң нәтиже қазірдің өзінде байқалуда: сенбіліктер тұрақты өткізілетін аумақтарда заңсыз қоқыс тастайтын орындар азайып, тұрғындар өз аулалары мен көшелерін тазалауға белсене кіріскен. Сонымен қатар, іс-шаралар жергілікті қауымдастықтарды біріктіруге көмектеседі - адамдар бір-бірімен танысады, араласады және өзара көмек пен жауапкершілік сезімін нығайтады. Тұран ауданында да «Таза Қазақстан» акциясы бірлескен іс-қимылдың жарқын үлгісіне айналды. Аудан басшылығының, коммуналдық қызметтердің және тұрғындардың өзара әрекеттесуінің арқасында бір күнде қомақты аумақты тазартып, көшелердің санитарлық жағдайын жақсартып, көріктендіруді арттыруға мүмкіндік туды. Айта кетерлігі, қала тазалығы үшін күрес жүйелілікті қажет етеді. Ауқымды сенбіліктерден кейін де қоқыстарды дұрыс емес жерге лақтыру жағдайлары кездеседі. Мұндай жағдайлардың алдын алу үшін билік бақылауды күшейтіп, қосымша шаралар енгізуді, соның ішінде үйінділер жиі пайда болатын жерлерге бейнебақылау камераларын орнатуды жоспарлап отыр. Тәртіп бұзушылар әкімшілік жауапкершілікке тартылып, жиналған айыппұлдар экологиялық қажеттіліктерге жұмсалады. Осылайша, Тұран ауданындағы «Таза Қазақстан» акциясы аумақты тазарту ғана емес, экологиялық ахуалды жақсарту және қоғамдық сананың жаңа деңгейін қалыптастырудың ұзақ мерзімді бағдарламасының элементі болып табылады. Өткен жылдардан айырмашылығы, сенбіліктер символдық іс-шаралар болған кезде, қазіргі формат қалалық қоршаған ортаның жағдайына нақты, нақты және тұрақты әсер етеді. Сенбілікке шыққан жергілікті тұрғындар мұндай бастамалар алдағы уақытта да жалғасын табады деген сенімдерін білдірді, өйткені таза әрі абаттандырылған қала өмір сүруге қолайлы орта, тұрғындардың денсаулығы және қонақтардың көз алдында Шымкенттің тартымды келбеті. Ал, барлық тараптың күш-жігерін біріктіру арқылы қысқа мерзімде айтарлықтай нәтижеге қол жеткізуге болатынын Тұран ауданының мысалынан көруге болады.

2025 жылғы 9 тамыз күні елімізде дәстүрлі түрде өткізіліп келе жатқан жалпыреспубликалық “Таза Қазақстан” экологиялық акциясы аясында Шымкент қаласының Тұран ауданында кезекті сенбілік өтті. Бұл жолғы іс-шара Қазығұрт шағын ауданының Алтай-Саян көшесі маңында ұйымдастырылды. Таңертеңнен бастап аудан тұрғындары, коммуналдық сала қызметкерлері, мектеп пен балабақша ұжымдары, сондай-ақ Тұран ауданы әкімі аппаратының мамандары бірігіп, қоршаған ортаны қорғау және тазалықты сақтау бағытында ауқымды жұмыс атқарды. Сенбілік барысында қураған шөптер орып, жасыл аймақтар ретке келтірілді. Көшелердің жиегі мен арықтардың бойы тазартылып, жиналған қоқыстар арнайы техника көмегімен қала сыртына шығарылды. Сонымен қатар, жаяу жүргіншілер жолдары мен қоғамдық аумақтар санитарлық тұрғыда ретке келтірілді.“Таза Қазақстан” акциясы тек қана қоқыс жинау шарасы емес, бұл – экологиялық мәдениетті қалыптастыруға, тұрғындардың қоршаған ортаға деген жауапкершілігін арттыруға бағытталған ауқымды бастама. Мұндай іс-шаралар арқылы халық бірлігінің және ортақ мүдденің нақты нәтижесін көруге болады. Әсіресе, жастардың белсенді қатысуы келешекте экологиялық сананың жоғары деңгейде қалыптасуына ықпал етеді. Қатысушылардың айтуынша, бұл тек бір күндік тазалау жұмысы емес, әрбір азаматтың күнделікті өмірінде табиғатты аялау әдетке айналуы тиіс.Айта кету керек, “Таза Қазақстан” акциясы бірнеше жылдан бері өткізіліп келеді. Мәселен, 2023 жылы дәл осы бастама аясында Шымкент қаласының әр ауданында 50-ден астам сенбілік ұйымдастырылып, 4 мың тоннадан астам қоқыс шығарылған болатын. Ал 2024 жылы экологиялық акция ауқымы кеңейіп, оған еріктілер қозғалысы мен түрлі қоғамдық ұйымдар қосылды. Сол жылы Тұран ауданында ғана 120-ға жуық көше тазартылып, 300-ден аса жасыл аймақ ретке келтірілген. Бұған қоса, арық-атыздарды тазалау, су арналарының өткізу қабілетін арттыру бағытында да маңызды жұмыстар атқарылды.Биылғы іс-шараның тағы бір ерекшелігі – оған тұрғындармен қатар жергілікті кәсіпкерлер де қолдау көрсетті. Бірқатар бизнес өкілдері өз қаражаты есебінен қоқыс шығару техникасын, қолғап, қап сияқты қажетті құрал-жабдықтарды қамтамасыз етті. Бұл – қоғамдық жауапкершіліктің айқын көрінісі. Осындай ынтымақтастықтың арқасында Қазығұрт шағын ауданындағы тазалық жұмыстары жоспарланған уақыттан ерте аяқталды.Сенбілік барысында қатысушылар арасында өзара әңгімелесу, экологиялық тақырыптағы шағын түсіндіру жұмыстары да жүргізілді. Балалар мен жасөспірімдерге табиғатты қорғау, қоқысты сұрыптау, қайта өңдеудің маңызы түсіндірілді. Бұл бағытта ұйымдастырушылар тәжірибелік әдісті қолданды: мысалы, жиналған пластик, шыны және қағаз қалдықтары бөлек жиналды.Өткен жылдармен салыстырғанда биылғы сенбіліктердің ұйымдастырылу деңгейі айтарлықтай артқан. Мәселен, 2022 жылы мұндай шаралар көбінесе тек қоқыс жинау мен шөп шабумен шектелсе, қазір оған қосымша ағаш отырғызу, көгалдандыру, жарық шамдарын орнату сияқты жұмыстар да енгізілуде. Бұл тәсіл тек тазалықты қамтамасыз етіп қана қоймай, қаланың көркін жақсартуға және тұрғындардың жайлы өмір сүруіне жағдай жасауға мүмкіндік береді.“Таза Қазақстан” акциясының тағы бір маңызды тұсы – оның тұрақтылығы. Бұрын мұндай сенбіліктер көбінесе көктемде немесе күзде ғана өтсе, қазір олар жыл бойы тұрақты түрде ұйымдастырылып келеді. Бұл қала экологиясына оң әсерін тигізіп, рұқсатсыз қоқыс тастау фактілерінің азаюына септігін тигізуде.Қорытындылай келе, 9 тамыз күні өткен Тұран ауданындағы сенбілік – елдегі экологиялық мәдениетті қалыптастыру жолындағы жүйелі жұмыстың бір бөлігі. Осындай шаралар арқылы тұрғындар табиғатты қорғаудың маңыздылығын тереңірек түсінеді және қаланың көркейуіне өз үлесін қосады. Өткен жылдардағы тәжірибе көрсеткендей, “Таза Қазақстан” сияқты акциялар тек бір күндік емес, ұзақ мерзімді экологиялық стратегияның негізін қалайды. Ал Қазығұрт шағын ауданында өткен сенбілік – осы бастаманың сәтті жалғасы екенін дәлелдеді. 

Биыл Алматы облысында 17 940 оқушы мектеп бітірді. Оның ішінде 1 432 түлек «Алтын белгі» иегері атанса, тағы 1 513 оқушы үздік аттестат алды. Көпшілігі үшін бұл тек мектеп кезеңінің аяқталуы ғана емес, жоғары және орта кәсіптік білім жолындағы үлкен бастаманың алғашқы қадамы. Ал осы жолда өңір түлектеріне айрықша қолдау көрсетіп келеді.Байқау нәтижелері бойынша облыс түлектерінің 44 пайызы — 7 681 жас мемлекеттік білім гранттарының иегері атанды. Оның ішінде өңір үшін басым бағыттарға ерекше көңіл бөлінген: 1 440 грант – педагогикалық мамандықтарға, 770 грант – медициналыққа, 543 грант – аграрлыққа бөлінді. Ал қалған 4 928 грант елімізде сұранысқа ие өзге салаларға тиесілі болды.Халықаралық ынтымақтастық та мақтаныш тудырады: биыл Алматы облысының 37 түлегі Қытайға — Синьцзян университетіне оқуға барады. Барлық шығынды қабылдаушы тарап өз мойнына алған. Бұл – әлемдік деңгейдегі білім алуға ғана емес, сонымен қатар халықаралық құзыреттерге ие жаңа буын мамандарының қатарына қосылуға үлкен мүмкіндік.Дарынды жастарды қолдауда жергілікті биліктің де рөлі ерекше. Биыл облыс әкімі 30 атаулы грант бөлді:17 грант – медициналық мамандықтарға,17 грант – аграрлыққа,6 грант – педагогикалыққа.Бұл тек студенттерге көрсетілген қолдау ғана емес, өңірдің адами капиталына жасалған стратегиялық инвестиция. Күтілгендей, мұндай грант иегерлері туған өлкесіне оралып, Алматы облысының мектептерінде, ауруханаларында және ғылыми мекемелерінде еңбек ететін болады.Бұл жас мамандардың өңірдің дамуына тірек боларына сенеміз. Білімді қолдау – бір реттік шара емес, бүкіл облыс үшін тұрақты болашақ қалыптастыруға бағытталған жүйелі жұмыс», — деді облыстық білім басқармасында.Мемлекеттік гранттар мен халықаралық бағдарламалардан бөлек, өңірде мектептерде кәсіби бағдар беру жұмыстары жүйелі түрде жүргізіліп келеді. Сондай-ақ, жоғары оқу орындары және колледждермен мақсатты оқыту жөнінде меморандумдар жасалуда. Бұл түлектерге қай мамандықтың сұранысқа ие екенін алдын ала түсінуге әрі оқуды аяқтаған соң кепілді жұмыс орнына ие болуға мүмкіндік береді.Ақпарат көзі : https://www.gov.kz/memleket/entities/almobl/press/news/details/1052549?lang=kk