2025 жылдың 4 қыркүйегінде аудан әкімі Д.Есілбек Қарабастау тұрғын алабында болып, «Aq Qayın» бөбекжайының жұмысымен танысты. Бұл сапар экологиялық сауаттылықты арттыру, жасыл аумақтарды кеңейту және аймақтың табиғи сұлулығын сақтауға бағытталған күш-жігердің бір бөлігі болды. «Aq Qayin» питомнигі 2013 жылы құрылған. Оның жалпы ауданы 12 гектарды құрайды, бұл оған сәндік және пайдалы өсімдіктерді өсіру бойынша кең ауқымды жұмысты дамытуға мүмкіндік береді. Бүгінгі таңда питомникте 1000-ға жуық өсімдік түрі өсіріледі. Оларға сәндік ағаштар, бұталар, гүлдер, қаланы көріктендіру үшін пайдаланылатын көшеттер жатады. Өсімдіктер қалалық саябақтарда, алаңдарда, көше бойларында, тұрғын үй аулаларында және басқа да қоғамдық орындарда отырғызылады. «Aq qayin» балабақшасының қызметі бірқатар басым міндеттерді шешуге бағытталған: Көгалдандыру. Қала мен ауданды саябақтар мен алаңдарды көшеттермен қамтамасыз ету. Жасыл аумақтарды кеңейту. Шымкентте және оның маңындағы елді мекендерде жаңа жасыл белдеулерді құру. Экологиялық тепе-теңдікті сақтау. Ауаның сапасын сақтау, табиғи ландшафтты қалпына келтіру және қала тұрғындары үшін қолайлы өмір сүру ортасын құру. Сәндік өсімдіктерді өсіру. Гүлдер мен сәндік ағаштарды пайдалана отырып, эстетикалық тартымды қалалық ортаны құру. Сапар барысында аудан әкімі Д.Есілбек бөбекжай жұмысының қала экологиясы мен болашағы үшін атқарып жатқан жұмыстарының маңыздылығына тоқталды. «Бүгінде қала тұрғындары үшін ауаның тазалығы мен жасыл желектің көп болуы маңызды. «Aq Qayin» бөбекжайының жұмысы тікелей осы мақсаттарды жүзеге асыруға бағытталған. Мұнда өсірілген көшеттер қаламызды көркейтіп, экологиясын жақсартады, жалпы тұрғындардың өмір сүру сапасын жақсартады», - деді аудан әкімі. Сондай-ақ, балабақша ұжымының еңбегіне ризашылығын білдіріп, бұл саланы одан әрі дамыту қажеттігін атап өтті. Питомниктің қызметі жай ғана көшет өсірумен шектелмейді. Сондай-ақ тұрғындар арасында экологиялық сауаттылықты арттыруға бағытталған іс-шаралар өткізіледі. Мектеп оқушылары мен жастарға ағаш отырғызу шаралары ұйымдастырылуда. Бұл өскелең ұрпақтың табиғатқа деген жауапкершілік сезімін, қоршаған ортаны қорғауға деген ұмтылысын қалыптастыруға көмектеседі. Балабақшада студенттер мен жас экологтар үшін практикалық сабақтар да өткізіледі. Олар өсімдіктерді күтіп-баптау тәсілдерін меңгеріп, заманауи өсіру технологияларын меңгеріп, теориялық білімдерін практикалық тәжірибемен бекітуге мүмкіндік алды. Қарабастау тұрғын алабындағы бөбекжай аудан үшін ғана емес, бүкіл қала үшін маңызды рөл атқарады. Оның көшеттері жаңа саябақтар, скверлер мен гүл бақтарын құруға пайдаланылады, бұл Шымкентті жасыл және тартымды етеді. Жасыл кеңістіктердің артықшылықтары айқын: олар көмірқышқыл газының мөлшерін азайту арқылы ауаны тазартады; жаздың ыстық күндерінде көлеңке мен салқындық жасау; қаланың эстетикалық келбетін жақсарту; демалыс, серуендеу және спортпен шұғылданатын орындармен қамтамасыз ету. Питомник басшылығы өсімдік селекциясын кеңейтіп, жаңа жылыжайлар салып, көшеттерді өсіру мен күтудің заманауи әдістерін енгізуді көздеп отыр. Сонымен қатар, жоспарда қала шетінде қосымша жасыл алаңдар құру, сондай-ақ жаңа саябақтар ашу қарастырылған. Тұрғындарды экологиялық науқандар мен сенбіліктерге тартуға басты назар аударылатын болады. Мұндай іс-шаралар үкімет пен қоғамның қоршаған ортаны қорғаудағы күш-жігерін біріктіруге көмектеседі. 2025 жылғы 4 тамызда «Aq qayin» балабақшасына бару бұл кәсіпорынның аймақ экологиясы үшін стратегиялық маңызы бар екенін растады. Мұнда 12 гектар алқапта мыңнан астам өсімдік түрі өсіріліп, қаланың жасыл алқаптарының негізін құрайды. Балабақшаның жұмысы экологиялық тепе-теңдікті сақтауға, ауаның сапасын жақсартуға және жайлы қалалық ортаны құруға бағытталған. Бөбекжай мамандарының күш-жігері мен жергілікті биліктің қолдауының арқасында алдағы жылдары Қарабастау мен бүкіл Шымкент көркейіп, көркейе түспек. Бұл тұрғындардың таза, сау және әдемі қалада тұру мүмкіндігіне ие болады дегенді білдіреді.

2025 жылдың 4 қыркүйегінде аудан әкімі Д. Есілбек Қарабастау тұрғын алабында орналасқан “Aq qaiyn” питомнигінің жұмысымен танысты. Бұл кездесу экологиялық мәдениетті дамыту, жасыл аймақтарды кеңейту және өңірдің табиғи келбетін сақтау мақсатында ұйымдастырылды.Аталған питомник 2013 жылы құрылған. Жалпы аумағы 12 гектар жерді құрайтын бұл жасыл орталық бүгінде өңірдің экологиялық ахуалын жақсартуға елеулі үлес қосып отыр.Қазіргі таңда питомникте 1000-ға жуық өсімдік түрі өсіріледі. Олардың қатарында сәндік ағаштар, бұталар, гүлдер мен табиғи көгалдандыруға арналған көшеттер бар. Бұл өсімдіктер қала аумағындағы саябақтарға, скверлерге, көшелердің бойына, тұрғын үй аулаларына және басқа да қоғамдық орындарға отырғызылып келеді.“Aq qaiyn” питомнигінің басты мақсаты – өңірдің жасыл қорын арттыру, табиғи ландшафты қалпына келтіру және экологиялық тепе-теңдікті сақтау. Осы мақсатты жүзеге асыру үшін бірнеше бағытта жұмыс жүргізілуде:Көгалдандыру. Қаладағы саябақтар мен скверлерді көгалдандыру үшін қажетті көшеттерді тұрақты өсіру.Жасыл аймақтарды кеңейту. Шымкент пен аудан аумақтарында жаңа жасыл белдеулер қалыптастыру.Экологиялық тепе-теңдік. Табиғи ортаны қорғау, ауа сапасын жақсарту және тұрғындар үшін қолайлы орта құру.Сәндік мәдениеттерді көбейту. Қаланың көркіне көрік қосатын әсем гүлдер мен сәндік ағаш түрлерін өсіру.Аудан әкімі Д. Есілбек питомниктің жұмысымен танысу барысында оның маңыздылығын ерекше атап өтті. Ол өңірдің экологиялық жағдайын жақсарту үшін мұндай орталықтардың орны бөлек екенін айтты.– «Бүгінгі таңда қала тұрғындары үшін таза ауа, жасыл аймақтардың көбеюі – аса маңызды мәселе. “Aq qaiyn” питомнигінің жұмысы осы мақсатқа тікелей қызмет етеді. Мұнда өсірілетін көшеттер болашақта қаламызды көркейтіп, тұрғындардың өмір сапасын арттыруға ықпал ететін болады», – деді аудан әкімі.Сонымен қатар ол питомник қызметкерлеріне атқарып жатқан еңбектері үшін алғыс білдіріп, алдағы уақытта да бұл бағыттағы жұмыстарды күшейту қажеттігін атап өтті.Питомниктің жұмысы тек көгалдандырумен шектелмейді. Мұнда экологиялық мәдениетті қалыптастыруға арналған іс-шаралар да өткізіледі. Мектеп оқушылары мен жастарға арнап ағаш отырғызу акциялары ұйымдастырылады. Бұл өскелең ұрпақтың табиғатқа деген жауапкершілігін арттыруға мүмкіндік береді.Сонымен қатар, питомникте тәжірибелік сабақтар өткізуге жағдай жасалған. Студенттер мен жас экологтар мұнда өсімдіктердің күтімі мен көбею жолдарын үйреніп, тәжірибелік білім алады.Қарабастау тұрғын алабындағы “Aq qaiyn” питомнигінің пайдасы тек аудан көлемімен шектелмейді. Оның өсірген көшеттері бүкіл қалаға таратылып, жаңа саябақтар мен гүлзарлардың бой көтеруіне себепші болады.Бұл – қала халқы үшін ерекше маңызды. Себебі жасыл аймақтар:ауадағы көмірқышқыл газын азайтып, оттегін көбейтеді;жаздың ыстығында көлеңке беріп, тұрғындарға қолайлы жағдай жасайды;қаланың эстетикалық келбетін жақсартады;тұрғындардың серуендеуіне, спортпен айналысуына мүмкіндік береді.Питомник басшылығы алдағы уақытта өсімдіктердің түрлерін көбейтуді, жаңа жылыжайлар салуды және көшеттерді күтіп-баптаудың заманауи әдістерін енгізуді жоспарлап отыр. Сондай-ақ қаланың шет аймақтарында да жасыл аймақтар көбейтіліп, жаңа саябақтар ашу көзделген.Экологиялық жобаларға тұрғындарды көбірек тарту үшін сенбіліктер мен экологиялық акциялар тұрақты ұйымдастырылып тұрады. Бұл бастамалар тұрғындардың табиғатқа деген көзқарасын өзгертеді әрі ортақ іске қатысуға ынталандырады.2025 жылдың 4 тамызында аудан әкімі Д. Есілбек “Aq qaiyn” питомнигіне жасаған сапары арқылы бұл орталықтың өңір үшін стратегиялық маңызға ие екенін көрсетті.12 гектар аумақты алып жатқан, 1000-нан астам өсімдік түрін өсіретін бұл питомник – Шымкент қаласының жасыл аймақтарын дамытудағы басты тірек. Оның жұмысы экологиялық тепе-теңдікті сақтауға, тұрғындардың өмір сапасын арттыруға және қаланың ажарын ашуға бағытталған.Атқарылып жатқан жұмыстардың нәтижесінде Қарабастау тұрғын алабы ғана емес, бүкіл Шымкент қаласы жасыл желекке оранып, тұрғындарға жайлы орта қалыптастыратыны сөзсіз.

2025 жылдың 4 қыркүйегінде Шымкентте маңызды құжатқа қол қойылды. Қала әкімдігі мен «Қазақтелеком» АҚ «Ақылды қала» жобасын жүзеге асыру туралы меморандумға қол қойды. Оның басты мақсаты – цифрлық технологияларды енгізу арқылы тұрғындардың өмірін барынша ыңғайлы, қауіпсіз және заманауи ету. Құжатқа әкім Ғабит Сыздықбеков пен «Қазақтелеком» АҚ басқарма төрағасы Бағдат Мусин қол қойды. Тараптар бұл ынтымақтастық Шымкенттің цифрлық трансформациясына, қаланың инфрақұрылымын нығайтып, тұрғындардың өмір сүру сапасын жақсартуға маңызды қадам болатынына сенім білдірді. Меморандум аясында пилоттық жобаларды іске қосуды қамтитын «Smart Shymkent» арнайы жол картасы әзірленді. Олар жайлы қалалық ортаны құруға, қауіпсіздікті арттыруға, цифрлық қызметтерді енгізуге және оларды қолданыстағы жүйелерге біріктіруге бағытталған. «Қазақтелеком» өкілдерінің айтуынша, қала жақын арада туындаған жағдайларға жедел ден қоюға және қаланың инфрақұрылымын тиімдірек басқаруға мүмкіндік беретін жаңа шешімдерді сынауды бастайды. Жобаның негізгі элементтерінің бірі орталықтандырылған инфрақұрылымдық мониторинг жүйесін құру болады. Ол жолдардың, көпірлердің, көшелерді жарықтандырудың, қоғамдық көліктердің және басқа да инфрақұрылымдардың жай-күйін нақты уақыт режимінде бақылауға мүмкіндік береді. Бірыңғай дрон инфрақұрылымын енгізуге ерекше көңіл бөлінетін болады . Ұшқышсыз ұшу аппараттары кең ауқымды функцияларды орындайды: жол жұмыстары мен жөндеу сапасын бақылау; қоқыстың уақтылы шығарылуын қадағалау; жол белгілерін орнатуды қадағалау; заңсыз ғимараттарды анықтау; заңсыз үйінділерді бақылау. Бұл шаралар бұрын айтарлықтай ресурстар мен уақытты қажет ететін мәселелерді тезірек шешуге көмектеседі. Енді кез келген ақауды немесе бұзушылықты тез анықтауға болады және қызметтер дереу әрекет ете алады. «Қазақтелекомның» осыған ұқсас шешімдерді енгізуде табысты тәжірибесі бар екенін атап өткен жөн. Ақмола облысында компания цифрлық инфрақұрылымды мониторингілеу жобасын жүзеге асырды, оның тиімділігі жоғары болды. Бұл тәжірибе енді Шымкентте кезең-кезеңімен жүзеге асырылатын болады. Бұл басқару сапасын арттырып қана қоймай, қаланы бүкіл ел бойынша «ақылды қала» тұжырымдамасын жүзеге асыруда көшбасшыға айналдырады. Іс-шаралардың жеке блогы экологиялық мәселелерге арналады. Дрондар мен сенсорлық жүйелер ауа сапасын, жасыл аумақтардың жағдайын және тұтастай алғанда қоршаған ортаны бақылауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, төтенше жағдайларды жою жүйесі ерекше маңызды болады. Төтенше жағдайлар кезінде — табиғи апаттар, өрттер немесе басқа да оқиғалар болсын — қалалық қызметтер нақты уақыт режимінде ақпаратты алады. Бұл жауап беру уақытын қысқартады және әсерді азайтады. Меморандумға қол қою рәсімінде сөз алған Шымкент қаласының әкімі Ғабит Сыздықбеков: "Қазақтелеком басшылығы мен мамандарына ынтымақтастыққа дайындығы үшін алғысымды білдіргім келеді. Қаламыз үшін озық технологияларды енгізудің маңызы зор. Бірлескен жобалар тұрғындарға айтарлықтай пайда әкелетініне және Шымкенттің заманауи мегаполис ретінде дамуына негіз болатынына сенімдіміз. Осындай бастамалардың арқасында біз тұрғындардың өмірін жайлы әрі қауіпсіз ететін боламыз". «Smart Shymkent» жобасы тек технологиялық ілгерілеуімен ғана маңызды емес. Сондай-ақ тұрғындар мен билік арасындағы қоғаммен қарым-қатынасты дамытып, сенімін арттыруды көздейді. Цифрлық қызметтерді пайдалана отырып, тұрғындар онлайн режимінде проблемалар туралы хабарлай алады, ал қалалық қызметтер жылдам жауап береді. Бұл әкімдік жұмысының ашықтығын арттырып, коммуникацияны жақсартып, әрбір тұрғынның қаланың дамуына өз үлесін қосуына мүмкіндік береді. Сонымен қатар, жаңа технологияларды енгізу қосымша жұмыс орындарын, әсіресе IT және инновация мамандарын құруға мүмкіндік береді. Жастар жоғары технологиялық жобаларда өз әлеуетін іске асыруға мүмкіндік алады, бұл өңірдің жұмыс күшіне оң әсер етеді. Меморандум ағымдағы пилоттық жобаларды ғана емес, ұзақ мерзімді жоспарларды да қамтиды. Олардың қатарында «ақылды қала» жүйесін қала өмірінің барлық салаларына: көлік пен тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықтан бастап денсаулық сақтау мен білім беруге дейін кеңейту кіреді. Алдағы уақытта тұрғындар бірыңғай цифрлық портал арқылы коммуналдық төлемдерді төлей алады, жедел жәрдем шақыра алады, инфрақұрылым жағдайын бақылай алады, қоғамдық талқылауларға қатыса алады. Шымкент қаласы әкімдігі мен «Қазақтелеком» АҚ арасында меморандумға қол қою «ақылды қала» тұжырымдамасын жүзеге асырудағы маңызды қадам болды. «Smart Shymkent» жобасы қала тұрғындарының өмірін жайлы, қауіпсіз және экологиялық таза етеді. Шымкент цифрлық технологиялар әрбір тұрғынға пайда әкелетін заманауи мегаполис мәртебесіне сенімді түрде қадам басып келеді. 2025 жылдың 4 тамызында басталған бастаманың Қазақстанның басқа аймақтарына үлгі болуға және жаңа технологиялардың тұтас бір қаланың өмірін қалай өзгерте алатынын көрсетуге толық мүмкіндігі бар.

2025 жылдың 4 қыркүйек күні Шымкент қаласында маңызды құжатқа қол қойылды. Қала әкімдігі мен «Қазақтелеком» акционерлік қоғамы арасында «Ақылды қала» жобасын жүзеге асыруға бағытталған меморандум қабылданып, оның негізгі мақсаты – қала тұрғындарының өмірін барынша ыңғайлы ету, заманауи цифрлық шешімдер арқылы қауіпсіз әрі жайлы орта қалыптастыру.Меморандумға Шымкент қаласының әкімі Ғабит Сыздықбеков пен «Қазақтелеком» АҚ Басқарма төрағасы Бағдат Мусин қол қойды. Бұл келісім жаңа технологияларды енгізу арқылы мегаполистің инфрақұрылымын жақсартып, тұрғындардың тұрмыс сапасын арттыруға бағытталған бірегей қадам болып отыр.Келісім аясында «Smart Shymkent» жол картасы жасалып, оның шеңберінде түрлі пилоттық жобалар іске қосылады. Атап айтқанда, тұрғындардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, қаладағы инфрақұрылымның сапасын бақылауға және экологиялық жағдайды жақсартуға бағытталған цифрлық сервистерді сынақтан өткізу жоспарлануда.Мұндай шешімдер тек техникалық қана емес, әлеуметтік маңызға да ие. Өйткені «ақылды қала» технологиялары – әрбір азаматтың күнделікті өмірін жеңілдетіп, мемлекеттік қызметтердің қолжетімділігін арттыруға мүмкіндік береді.Меморандум шеңберінде назарға алынатын негізгі бағыттардың бірі – инфрақұрылымды орталықтандырылған бақылау жүйесін құру. Бұл жүйе қаладағы жолдар, көпірлер, жарықтандыру, қоғамдық көлік және басқа да нысандардың жағдайын онлайн бақылауға мүмкіндік береді.Сонымен қатар, дрондардың бірыңғай инфрақұрылымын енгізу көзделген. Ұшқышсыз ұшу аппараттары қаладағы жағдайды қадағалап, бірқатар міндетті атқаратын болады:жол жөндеу жұмыстарына мониторинг жүргізу;қоқыс шығару қызметінің сапасын бақылау;жол белгілерін орнату барысын қадағалау;заңсыз құрылыстарды анықтау;рұқсат етілмеген қоқыс үйінділерін бақылау.Мұндай қадамдар тек әкімдік үшін ғана емес, қарапайым тұрғындар үшін де үлкен пайда әкелмек. Өйткені кез келген заңбұзушылық немесе мәселе жедел анықталып, тиісті шаралар дер кезінде қабылданатын болады.Айта кетейік, «Қазақтелеком» АҚ осындай жобаны бұған дейін Ақмола облысында сәтті жүзеге асырған болатын. Сол тәжірибенің арқасында компания қазір Шымкентке де дәл осындай тиімді технологияларды кезең-кезеңімен енгізуді қолға алмақ.Бұл шешім Шымкенттің инфрақұрылымын жақсартумен қатар, республика бойынша «ақылды қала» үлгісін дамытуға жол ашады. Ұлттық деңгейде алғанда, Қазақстанның цифрлық трансформациясы да осы секілді жобалар арқылы нығая түспек.Жаңа технологиялар тек қана инфрақұрылымды емес, экологиялық жағдайды да бақылауға мүмкіндік береді. Дрондар мен сенсорлық жүйелер арқылы ауаның сапасы, жасыл аймақтардың жағдайы және қоршаған ортаның басқа да көрсеткіштері бақыланбақ.Бұдан бөлек, төтенше жағдай орын алған кезде жедел әрекет ету тетіктері енгізіледі. Яғни табиғи апат, өрт немесе басқа да оқыс оқиға кезінде жауапты қызметтер бірден хабар алып, тиісті шараларды қолға алады. Бұл қала тұрғындарының қауіпсіздігін айтарлықтай арттырады.Қала әкімі Ғабит Сыздықбеков меморандумға қол қою рәсімінде сөйлеген сөзінде:– «Қазақтелеком» компаниясының мамандарына әріптестігі үшін алғысымды білдіремін. Озық технологияларды енгізу – біздің қаламыз үшін өте маңызды. Бұл жобалар қала тұрғындарының өмір сапасын жақсартып қана қоймай, әкімдік жұмысының ашықтығы мен тиімділігін арттырады. Біз бірлесе жұмыс істесек, Шымкент еліміздегі ең заманауи әрі ыңғайлы мегаполистердің біріне айналарына сенімдімін», – деді.«Smart Shymkent» жобасы тек техникалық дамуды ғана емес, қоғамдық қатынастарды жаңа деңгейге шығаруды көздейді. Тұрғындар кез келген мәселені онлайн түрде хабарлай алады, ал әкімдік заманауи технологиялар арқылы оны тез арада шешу мүмкіндігіне ие болады.Бұл тұрғындардың билікке деген сенімін арттырып, қаладағы басқару сапасын жақсартады. Сондай-ақ жастар үшін жаңа жұмыс орындары ашылып, ІТ-мамандардың әлеуеті тиімді пайдаланылатын болады.Шымкент қаласында қол қойылған меморандум – «Ақылды қала» концепциясын жүзеге асырудағы маңызды қадам. «Smart Shymkent» жол картасы аясында іске асырылатын жобалар қала тұрғындарының тұрмысын жеңілдетіп, қауіпсіздігін күшейтеді және экологиялық тепе-теңдікті сақтауға үлес қосады.Жаңа технологиялардың арқасында Шымкент тек Қазақстанның ғана емес, бүкіл Орталық Азияның инновациялық орталығына айналу әлеуетіне ие.Осылайша, 2025 жылдың 4 тамызында жасалған меморандум – болашақтың цифрлық қаласын қалыптастыру жолындағы нақты әрі сенімді қадам болып отыр.

2025 жылдың 4 қыркүйегінде Шымкенттің Еңбекші ауданында ауқымды абаттандыру және санитарлық тазалау жұмыстары қызу жүріп жатыр. Бұл іс-шаралар тек тазалықты сақтауға ғана емес, тұрғындардың өмір сүруіне қолайлы жағдай туғызуға, салауатты ортаны қалыптастыруға, ауданның келбетін жақсартуға бағытталған. Кез келген қаланың даму деңгейін оның тазалығына, қоғамдық орындардың жай-күйіне, жасыл аймақтарына қарап бағалауға болады. Осы себепті Еңбекші ауданы әкімдігі коммуналдық шаруашылықпен бірлесе отырып, абаттандыру жобаларын жүйелі түрде ұйымдастыруда. Бұл шаралар ауданның келбетін жақсартып, өмір сүру сапасын арттырып, экологиялық тепе-теңдікті дамытуға қолайлы жағдай туғызуда. Қазіргі таңда ауданда коммуналдық қызметтер мен мамандармен келесі жұмыстар атқарылуда: Аялдаманы тазалау және жақсарту. Қоғамдық көліктегі жолаушыларға ыңғайлы болу үшін аялдамалар тазаланып, жуылып, күтілуде. Бұл тұрғындардың жайлылығын қамтамасыз етіп қана қоймай, санитарлық нормаларға да сәйкес келеді. Жасыл алқаптарды кесу және күтіп ұстау. Ауданның жасыл желектерін сақтау және арттыру үшін ағаштар мен бұталарды санитарлық кесу жұмыстары жүргізілуде. Бұл шаралар өсімдіктердің дұрыс дамуына, аудан көшелерін ұқыпты етуге, табиғи оттегі «сүзгісін» жасауға мүмкіндік береді. Көше тазалау. Тұрмыстық қалдықтар тас жолдар мен аудандардан шығарылып, қалдықтар дер кезінде жиналады. Базарлар, аялдамалар, оқу орындары сияқты адам көп жүретін жерлерге ерекше көңіл бөлінеді. Бұл жобалардың барлығының басты мақсаты – қала тұрғындарының жағдайын жақсарту . Таза көшелер, абаттандырылған аулалар, абаттандырылған аялдамалар, жасыл аллеялар өмір сүруге қолайлы жағдай жасайды. Сонымен қатар, мұндай шаралар тұрғындар арасында тазалық мәдениетін және қоршаған ортаны ұқыптылыққа тәрбиелеуге септігін тигізеді. Санитарлық тазалық тек эстетикалық ғана емес, сонымен қатар әлеуметтік маңызды. Қалдықтарды дұрыс емес тастау жағымсыз иістерді тудырып, аурудың таралуына ықпал етеді. Аймақтарды жүйелі түрде тазалау және санитарлық тазалау экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етеді және балалар мен ересектер үшін салауатты орта жасайды. Тәртіпті сақтауда тек коммуналдық қызметтер ғана емес, тұрғындардың өздері де маңызды рөл атқарады. Қоғамдық бірлестіктер мен бастамашыл топтар тұрақты түрде сенбіліктер өткізіп, гүл отырғызып, ағаштарды күтіп-баптауда. Тұрғындардың мұндай іс-шараларға қатысуы көршілестік байланыстарды нығайтады және ортақ кеңістік үшін ұжымдық жауапкершілік сезімін дамытады. Еңбекші ауданында тек ағымдық тазалау және санитарлық тазалау ғана емес, сонымен қатар ұзақ мерзімді абаттандыру бойынша ауқымды жобалар да жоспарланған. Оларға мыналар жатады: жаңа алаңдар мен жасыл аймақтарды құру; заманауи балалар және спорт алаңдарын салу; жаяу жүргіншілер жолдарын қайта құру; көше жарығын жаңарту. Бұл шаралар қала инфрақұрылымын дамытуға және ауданның әрбір тұрғыны үшін жайлылық деңгейін арттыруға бағытталған. Сондай-ақ Шымкент қаласының тұрғындарына үндеу айтылды: Айналаның көріктенуі мен тазалығы тек мемлекеттік қызметтердің күш-жігеріне ғана емес, әрқайсымыздың жігерімізге де байланысты. Жасыл алқаптарды күтіп-баптап, қоқыстарды тек белгіленген жерлерге тастап, аулалар мен көшелерде тәртіпті сақтасақ, ауданымыз бұдан да жайлы, көріктеніп, заманауи бола түседі. 2025 жылдың 4 тамызында басталған санитарлық және абаттандыру жұмыстары Еңбекші ауданының дамуындағы маңызды кезең болып табылады. Бұл іс-шаралар ағымдағы мәселелерді шешуге ғана емес, болашақ ұрпақ үшін берік негіз жасауға бағытталған. Тазалық, тәртіп және қоршаған ортаны қорғау өмір сүру сапасының негізі. Мемлекеттік қызметтер мен тұрғындардың бірлескен күш-жігерінің арқасында аудан қазірдің өзінде қала кеңістігін жайлы, қауіпсіз және әдемі өмір сүру орнына айналдырудың үлгісіне айналуда. Еңбекші ауданы алдағы жылдарда да дамып, Шымкент қаласының көріктеніп, жасыл желекке оранған аумақтарының бірі ретінде мәртебесін нығайта береді деп сеніммен айтуға болады.

2025 жылдың 4 қыркүйегінде Шымкент қаласының Еңбекші ауданында ауқымды абаттандыру және санитарлық тазалық жұмыстары жалғасын табуда. Бұл шаралар аудан аумағының тазалығын сақтап қана қоймай, тұрғындарға қолайлы әрі жайлы орта қалыптастыруды көздейді.Қала көркі ең алдымен көшелердің тазалығымен, қоғамдық орындардың реттелуімен және жасыл желектің жайқалуымен бағаланады. Осы тұрғыдан алғанда Еңбекші ауданы әкімдігі мен тиісті мекемелер тұрақты түрде абаттандыру жұмыстарын жүргізуді дәстүрге айналдырған. Бұл бастамалар тұрғындардың тұрмыс сапасын арттырып қана қоймай, қаланың экологиялық ахуалын жақсартуға да айтарлықтай үлес қосуда.Аудан аумағында арнайы мамандардың күшімен мынадай жұмыстар жүйелі түрде іске асырылып жатыр:Аялдамаларды жуу және ретке келтіру. Қоғамдық көлік қызметін пайдаланушылардың ыңғайлылығы үшін аялдамалар тазартылып, жуылып, сырты ретке келтірілуде. Бұл тұрғындардың күнделікті қозғалысына қолайлы жағдай жасап, санитарлық талаптардың сақталуына мүмкіндік береді.Ағаш-бұталарды күтіп-баптау. Жасыл желекті сақтау әрі көркейту мақсатында ағаштар мен бұталарға қысқарту жұмыстары жасалуда. Бұл – өсімдіктердің дұрыс өсуін қамтамасыз етіп, қаланың экологиялық тепе-теңдігін сақтау үшін маңызды шара.Көшелерді тазалау. Аудан көшелерінде санитарлық тазалау жұмыстары жүргізіліп, тұрмыстық қалдықтар уақытылы жиналуда. Әсіресе адам көп жүретін аумақтарда тазалық ерекше назарда ұсталады.Бұл шаралар ең алдымен тұрғындардың өмір сүру сапасын арттыруға бағытталған. Таза көшелер, көгалдандырылған аулалар, ретке келтірілген аялдамалар – барлығы аудан халқы үшін қолайлы ортаны қалыптастырады. Сондай-ақ мұндай жұмыстардың жүйелі атқарылуы тұрғындардың тазалық мәдениетін арттырып, қоршаған ортаға деген жауапкершілігін күшейтеді.Қаланың тазалығы – тұрғындардың денсаулығына тікелей әсер ететін фактор. Уақытылы жиналмаған тұрмыстық қалдықтар түрлі аурулардың таралуына әкелуі мүмкін. Ал санитарлық нормалардың сақталуы экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етіп, балалар мен ересектер үшін қолайлы орта қалыптастырады. Сондықтан абаттандыру мен тазалық жұмыстары тек эстетикалық қана емес, сонымен қатар әлеуметтік маңызға да ие.Әкімдік пен коммуналдық қызметкерлердің жұмысына қоса, бұл шараларға қоғамдық ұйымдар мен еріктілер де үлес қосуда. Кейбір аулаларда тұрғындардың өздері сенбіліктер ұйымдастырып, гүл отырғызып, ағаштарды суарып отырады. Мұндай бастамалар көршілер арасындағы ынтымақты арттырып, ортақ мүдде үшін біріге жұмыс істеуге жол ашады.Еңбекші ауданында тек қысқа мерзімді тазалау жұмыстары ғана емес, ұзақ мерзімді абаттандыру жоспарлары да жүзеге асырылуда. Атап айтқанда:жаңа гүлзарлар мен саябақтар салу;спорт және балалар алаңшаларын көбейту;жаяу жүргіншілерге арналған жолдарды жаңарту;жарықтандыру жүйесін жетілдіру.Бұл жоспарлар ауданның инфрақұрылымын нығайтып, тұрғындардың тұрмыс сапасын одан әрі жақсартуға бағытталған.Ауданымыздың көркейіп, таза әрі жайлы болуы тек коммуналдық қызметтердің емес, әрбір азаматтың қолында. Әрқайсымыз өз ауламыздың, көшеміздің тазалығына үлес қосып, қоқысты бей-берекет тастамай, жасыл желекті қорғап жүрсек, ортақ мекеніміз одан әрі гүлдене түспек.2025 жылдың 4 тамызында бастау алған санитарлық және абаттандыру жұмыстары – Еңбекші ауданының дамуы жолындағы жүйелі қадамдардың бірі. Бұл бастамалар тек бүгінгі күннің емес, болашақ ұрпақтың да игілігіне бағытталған.Тазалық пен тәртіп бар жерде тұрғындардың көңіл-күйі көтеріңкі, өмір сапасы жоғары болады. Сондықтан аудан халқының бірлігі мен белсенділігі арқасында Еңбекші ауданы алдағы уақытта да Шымкенттің ең көрікті, таза әрі жайлы аудандарының біріне айналары сөзсіз.

Шымкентте Қошқарата жағалауын қалпына келтіруге қатысты пікірталас туды. Тұрғындар өзен жағасындағы кәрі талдарды жаппай кесу басталғаннан кейін қала әкіміне абаттандыру жолын қайта қарауды сұрады. Ондаған жылдар бойы бұл ағаштар жасыл дәлізді қалыптастырып, жаздың ыстық күндерінде көлеңке беріп, ауаны тазартып, қаланың осы бірегей табиғи бұрышының экожүйесін сақтайды. Тұрғындардың айтуынша, дәл осы талдар Қошқаратаның ерекше атмосферасын жасап, жағаны жағалай серуендеу қаланың қарбаласынан демалуға айналды. Жұмысшылар жасыл желектерді сақтаудың орнына жаңадан жаяу жүргіншілер мен велосипед жолдарын, абаттандырылған саябақтар мен демалыс орындарын салу қажеттігін алға тартып, ескі ағаштарды жоюға кірісті. Тұрғындар ауыстыру жоспарланған жас көшеттердің алдағы онжылдықтарда көлеңкесі немесе қоршаған ортаға тигізетін әсері жағынан ескі ағаштардың орнын баса алмайтынын баса айтады. Қайта құрудың өзен арнасының бірнеше шақырымын қамтитын ірі инфрақұрылымдық жобаның бір бөлігі ретінде жарияланып жатқаны алаңдаушылықты күшейтеді. Жұмысқа жағалауды тұрақтандыру, жарықтандыру жүйелерін орнату және қатты ландшафты салу кіреді. Мұның бәрі қағаз жүзінде тартымды көрінеді, бірақ тұрғындардың пікірінше, бұл жағалаудың шынайы қазынасын - ландшафтқа үйлесімді түрде үйлесетін тірі ағаштарды жоюға жұмсалады. Тұрғындар өз үндеуінде ымыраға келген шешімге шақырады: аумақты абаттандыру, бірақ ормандарды жаппай кесу арқылы емес. Олардың пайымдауынша, жолдар мен ойын алаңдары көпжылдық өсімдіктердің бір бөлігін сақтау үшін жобалануы мүмкін. Өйткені, Қошқаратаның нағыз сұлулығы оның сәулеті ғана емес, өзеннің табиғи келбетін қалыптастыратын жасыл жағалары болған. Қошқараттағы жағдайдың өзіндік тарихы бар. Өткен жылдары өзендерді абаттандыру сенбіліктер мен жергілікті экологиялық науқандар арқылы жүзеге асырылды. Мысалы, тұрғындар, еріктілер және жастар ұйымдары жеке өзі қоқыстарды шығарып, қураған бұтақтарды кесіп, өсімдіктерді күтті. Бұл формат ескі екпелердің құндылығына баса назар аудара отырып, аймақтың табиғи тінін сақтауға көмектесті. Адамдар табиғаттың мұрасын сақтауға деген құрмет пен мақтаныш сезімін сезінді. Бұл тәжірибеден айырмашылығы, қазіргі қайта құру сыртқы көрініске бағытталған құрылыс жобасына көбірек ұқсайды. Бұрын әрбір ағаш сақталып келген болса, қазір құрылысшылар «алдымен тазартып, кейін қайта отырғызамыз» деген қағиданы ұстанып отыр. Мәселе мынада, ағаштарды көше жарығы немесе плитка сияқты оңай ауыстыру мүмкін емес: жас ағаштың жетілуіне және тиісті көлеңке беруіне ондаған жылдар қажет. Оқиғаға қоғамның реакциясы қатты болды. Әлеуметтік желіде кесілген талдардың фотосы бар ондаған пікір пайда болды. Кейбір тұрғындар қаланың «бетон мен тас төсеу» үшін қайталанбас табиғи мұрасынан айырылып жатқанына наразы. Басқалары жаңа орындықтар, жарықтандыру және жолдар қажет екенін айтып, оңды табуға тырысады. Бірақ жалпы пікір - үкімет инфрақұрылымды дамыту мен қоршаған ортаны сақтау арасында теңгерімді табуы керек. Экологтар Қошқарата бойындағы ағаштар тек көлеңке беріп қана қоймай, топырақты нығайтып, эрозиядан сақтайтын, микроклиматты жақсартатын маңызды қызметтер атқаратынын да еске салады. Олардың жойылуы аймақтың экологиялық тепе-теңдігіне кері әсерін тигізуі мүмкін, әсіресе Шымкенттің ыстық климатында, мұнда әрбір көлеңке мен жасыл кеңістік екі есе құнды. Қазіргі жағдайды өткен тәжірибемен салыстыра отырып, бұрын көркейту жұмыстарының «халық пен халық үшін» салынғанын көруге болады. Барын сақтап қалуға және оны біртіндеп жетілдіруге басты назар аударылды. Алайда, қазір бұл тәсіл механикалық болып көрінеді — табиғатты бетон элементтерімен және ондаған жылдардан кейін ландшафттың толыққанды бөлігіне айналатын жас ағаштармен алмастыруға болатын сияқты. Тұрғындардың әкімге өтініші – жобаны қайта қарауды өтініп қана қоймай, қоғамның экология мәселесіне сезімталдығы артқанының белгісі. Бүгінде жай ғана әдемі жолдар салу жеткіліксіз. Әсіресе, Қошқарата сияқты рәміздерге келгенде, қала билігінің тұрғындарды тыңдап, олардың пікірін ескеретінін көрсету маңызды. Кейбір жетілген талдарды сақтау ақылға қонымды ымыраға мысал бола алады: қала жаңа демалыс аймақтары мен заманауи қолайлы жағдайларға ие болады, сонымен қатар жағалаудың табиғи сипатын сақтайды. Бұл шешім Шымкенттің бір-біріне қарама-қайшы емес, даму мен табиғатты құрметтеуді үйлестіре алатынын көрсетер еді. Қошқарата оқиғасы қазіргі қалалар қандай болуы керек деген сұрақты тағы да көтеріп отыр. Бұл тек ғимараттар, жолдар және жарықтандыру құрылғылары ғана емес, сонымен қатар табиғи элементтерге мұқият назар аудару, оларсыз шынымен жайлы ортаны құру мүмкін емес. Шымкенттің топырағында өскен көне ағаштардың тірі жадын сақтай отырып, болашақтың қаласы бола алатынын көрсетуге мүмкіндігі бар.

31 тамыз күні қала тұрғындары Кошкарата өзенінің жағалауында жүргізіліп жатқан абаттандыру жұмыстарына байланысты өздерінің алаңдаушылығын білдірген үндеу жариялады. Бұл үндеу көшелерді ретке келтіру аясында ұзақ жылдар бойы өсіп келе жатқан ив (верба) ағаштарының жаппай қиып тасталуы себепті туындаған. Тұрғындардың айтуынша, бұл ағаштар онжылдықтар boyunca өзеннің табиғи ландшафты ретінде қалыптасып, қалаға ауа тазалығын, шөлден қорғауды және экологиялық тепе-теңдікті қамтамасыз ететін мәдени-декоративтік байлық болып келген.Үндеу мазмұнында: «Қала әкімшісі мен құрылысшылар өзен бойында жасақталатын скверлер, жаяу жүргіншілер жолдары немесе велосипед жолдары үшін ив ағаштарын неліктен мүлде кесіп тастауда? Жаңа көшеттер бір кезде өседі, бірақ ондаған жылдар кетеді… Біз абаттандыруды құптаймыз, бірақ бұл табиғи тарихи желекті құрту арқылы емес. Компромисс тәсілі қарастырылса қайтеді? Көшелер әдемі болсын, бірақ жасыл жағалау мен жалғасқан экологияның тепе-теңдігін сақтау — шын сұлулықтың шарты», – деп көрсетілген.Осы жағдайды өткен жылғы ұқсас бастамалармен салыстыра қарасақ: былтыр желтоқсан айында Кошкарата өзені бойын жылыту және сквер ретінде қалпына келтіру мақсатымен арнайы сенбілік өтті. Сол кезде тұрғындар мен волонтерлер және жастар ұйымдары өз еркімен өзен алаңын қоқыстан тазалап, шөп шабып, ағаштарды шынайы күтіп, кейбір ағаштарды уақтылы қырқып, зардап шеккен бұтақтарды алып тастаған еді. Бұл – экология мен қоғамның өзара еңбегінің нәтижесі болатын: ағаштар сақталып, табиғи көлбеу мен желектің сұлулығы құрметтелген. Бұл тарихи есте сақталған «живой мемориал» сияқты көрініс қалыптастырды.Оның орнына, 31 тамыздағы қимыл – жаңа сквер мен хлорумен салынған күрделі құрылысқа қарсы бағытталған талап сияқты. Онда көріктендіргіш жоба болғанымен, табиғаттың тарихи табиғи бет-әлпетін қайта қалпына келтірудің орнына оның орнын басуға талпыныс жасалған. Бұл мәселені тұрғындар «Абаттандыру мен экологиялық мәдениет арасындағы тепе-теңдік» деп түсіндіреді.Арал-сырдария бассейнінің су және экологиялық басқармасының шектеулерімен биыл Кошкарата бойын реконструкциялау 1,25 миллиард теңгеге жоспарланып, Жангельдиннан Интернационал көшесіне дейінгі 3,5 км аралығы қамтылатындығы жеткізілген еді. Жобада габиондармен қорғау, 8 көпіршелер, жарықтандыру, орнату жұмыстары жоспарланған. Алайда, ағаштардың жаппай кесілуі тұрғындардың наразылығын тудырды.Бұған дейін 2024 жылғы ақпанда бұл мәселенің қоғамдық талқылауы өтті – қала әкімшілігімен бірге МСК және жауапты қоғамдық ұйымдар өзен бойын абаттандыру бойынша тұрғындардың пікірін естіді. Сол кезде көпшілігі кесу емес, сақтап, декоративтік синтез жасап, ағаштарды бірігіп қорғау жолын ұсынған. Бірақ кейінгі жобада бұл ұсыныс толық назардан тыс қалды.Жалпы, табиғи экосистема мен инженерлік абаттандыру арасындағы тепе-теңдікті табу — заманауи қаланың басты міндеті. Тек табиғаттың өзі туғызған табиғи сұлулықты толық құмарту емес, керісінше, оны сақтай отырып, оған жаңа әлеуметтік, рухани мән беру керек. Тұрғындардың үндеуі осы мәселені нысаналы түрде қоғамға жеткізуде маңызды рөл атқарады.Қорыта келе, 31 тамыздағы тұрғындардың үндеуі құрылыс пен экологияның үйлесімділігін сақтау, жаппай қиып тастау емес, табиғаттың тынысын қалпына келтіріп, оның тарихымен бірге жаңғыру жолын іздеуді сұрайды. Ал өткен жылғы сенбіліктер мен қоғамдық талқылаулар — “қоғам мен әкімшілік бірігіп отырып, табиғат пен өмір сапасын бірдей қорғаудың мүмкін екенін” көрсеткен жақсы тәжірибе. Бұл жолы да компромисс табылып, жасыл желектер мен жаңа инфрақұрылым үйлесім тауып көрініп жатса – тұрғындар да, қала да жеңімпаз болары сөзсіз.

Шымкентте қоғамдық гигиенаны жақсарту және тұрғындар арасында тазалық мәдениетін тәрбиелеуге бағытталған «Таза қала» акциясы жалғасуда. Бұрынғы жаппай тазартулардан айырмашылығы, қазіргі оқиғалар түбегейлі жаңа форматқа ие болды. Бұл әрекетке полиция тартылды, қазір қоғамдық қауіпсіздік ережелерін бұзушыларды анықтау үшін дрондар қолданылады. Дрондар осы рейдтердің тиімділігін айтарлықтай арттыра отырып, тұрақты патрульдер жету қиын аймақтардағы жағдайды бақылаудың маңызды құралына айналды. Қоқыс пен заңсыз қоқыс көптен бері қаланың басты мәселелерінің бірі болып келеді. Жүйелі түрде жүргізілетін сенбіліктер мен сенбіліктерге қарамастан, тұрғындар тазалық жұмыстарынан кейін көп ұзамай шеттер мен бос жатқан жерлерде қалдықтардың үйінділерінің қайта пайда болатынын бірнеше рет байқаған. Мұндай жағдайларда мәселені шешу үшін тазалаудың өзі жеткіліксіз; тұрақты бақылау және бұзушыларды анықтау құралы қажет болды. Енді ұшқышсыз ұшақтар қалдықтарды заңсыз тастау оқиғаларын тіркеп, кінәлілерді жылдам анықтауға көмектесе отырып, осы рөлді атқарады. Күн сайын рейдтер жүргізіледі. Полиция дрондарды өнеркәсіптік аймақтарға, сайларға, игерілмеген жерлерге және заңсыз қоқыс тастайтын жерлер жиі кездесетін бос жерлерге орналастырады. Дрондардың камералары қоқыс төгу процесін, көліктерді және олардың нөмірлерін жазып алады. Бұл бейнежазба заң бұзушыларды жауапқа тарту үшін қолданылатын дәлел ретінде қызмет етеді. Бұл тәсіл ақтаулар мен даулардың туындау мүмкіндігін жояды, өйткені бұзушылық көзбен расталады. Ұшқышсыз ұшақтарды қолдану заңның орындалуына деген көзқарасты өзгертті. Бұрын инспекторларға үлкен аумақтарды тексеруге сағаттар, тіпті күндер жұмсауға тура келсе, қазір бірнеше ондаған минуттық ұшқышсыз ұшу ондаған ықтимал проблемалық аймақтарды анықтау үшін жеткілікті. Сонымен қатар, технология жасырын бақылауға мүмкіндік береді, тәртіп бұзушыларды патрульді алдын ала байқап, жазадан құтылу мүмкіндігінен айырады. Жаңашылдыққа қоғамның реакциясы қызу болды. Тұрғындардың көпшілігі заманауи технологияны қолдануды қолдап, қатаң тәртіп пен айыппұл салу ережелерді бұзатындардың әдеттерін өзгертудің бірден-бір жолы екенін атап өтті. Басқалары бүкіл қаланы қамту үшін ресурстар жеткілікті ме деп күмәнданды. Соған қарамастан, тазалық тұрақты бақылаусыз мүмкін емес деген пікір көпшіліктің қолдауына ие болды. Өткен жылдардан айырмашылығы, тазалау жұмыстары негізінен еріктілер қоқыс жинаумен шектелген кезде, жұмыстың қазіргі кезеңі ластанудың негізгі себебін жоюға бағытталған. Қалалық сенбіліктер жастардың экологиялық сана-сезімін арттыруда және тәрбиелеуде маңызды рөл атқаратыны сөзсіз, бірақ бұл мәселені түбегейлі шеше алмады. Жаңа модель азаматтардың қатысуының дәстүрлі нысандарын заманауи мониторинг әдістерімен үйлестіре отырып, тазалық үшін күресті тиімдірек етеді. Ағымдағы науқанды бұрынғылармен салыстырсақ, бір реттік сенбіліктерден тұрақты бақылауға және тәртіп бұзушыларды жазалауға баса назар аударылғаны анық. Бұрын тазартулар уақытша нәтиже берді, содан кейін жағдай бастапқы күйіне оралады. Енді зардаптарды жоюға ғана емес, одан әрі құқық бұзушылықтардың алдын алуға бағытталған алдын алу шараларына баса назар аударылады. Дрондарды пайдалану әсіресе жету қиын жерлерде маңызды. Бұл жерде заңсыз үйінділер жиі кездеседі, олар жиі апталар немесе айлар бойы байқалмайды. Дрондар үлкен суретті көруге көмектеседі, яғни кішігірім бұзушылықтарды да анықтауға болады. Бұл тәсіл қала билігі мен полицияға бір кездері хаос болған жерде тәртіпті сақтап, белсенді болуға мүмкіндік береді. Рейдтер қалада қоқыстарды ресми қоқыс алаңдарын айналып өтуге тырысатын, қоқыс тасушылар көп екені анықталды. Бірақ қазір олардың байқалмай қалуға мүмкіндігі жоқ. Дрондар бәрін жазып алады, ал жазалар тез және сөзсіз. Бұл жаңа мінез-құлық мәдениетін қалыптастырады: көбірек адамдар айыппұлдар тәуекелінен гөрі ережелерді сақтау оңайырақ және тиімдірек екенін түсіне бастады. Мұндай шаралар халықтың денсаулығын сақтау үшін ғана емес, жаңа қоғамдық сананы қалыптастыру үшін де маңызды. Тұрғындар қаланың тазалығын сақтау тек коммуналдық қызметтерге немесе еріктілерге ғана емес, барлығына байланысты деген пікірге дағдылануы керек. Ұшқышсыз ұшақтарды пайдалану бұл мәселені нақты көрсетуге көмектеседі: егер бұзушылық болса, оны байқап, жазалайды. Осылайша, «Таза қала» акциясы Шымкент үшін болашаққа жасалған қадам болды. Мұнда тазалық пен тәртіпті сақтауға көзқарасты өзгертетін технологиялар алғаш рет кеңінен енгізілуде. Бұл бір реттік тазалау емес, полицияны, техниканы және тұрғындарды қамтитын жүйе. Тәжірибе көрсеткендей, инновациялар дәстүрлі шаралардың тиімділігін айтарлықтай арттырып, қаланы таза әрі жайлы ете алады.

Шымкент қаласында экологиялық мәдениетті нығайту және қоғамдық санитарлық тәртіпті сақтау мақсатымен жүргізілген “Таза қала” акциясы ерекше мәнге ие болды. Осы шара аясында қала полициясы дрондар көмегімен заңсыз қоқыс төгу фактілерін анықтап, оларды оперативті түрде тоқтатты. Бұл — экология мен әкімшілік бақылау жүйесіндегі технологиялық маңызды революцияның бір көрінісі.Акция шеңберінде полиция қызметкерлері күн сайын рейдтер ұйымдастырып, қала аумағында абаттандыру талаптарының бұзылуын бақылауға алды. Әсіресе, дрондар арқылы кейбір аудандарда транспорттық көліктердің қоқысты рұқсат етілмеген жерлерге шығару көріністері тіркеліп отырды. Бұл – тұрғындар мен әкімшілік тарапынан назар аударуды талап ететін маңызды мәселе болды Дрон арқылы анықталған заңсыз әрекеттер: қоқыстың тіркелген жерлері, қызмет көрсетуші көліктердің үлгілері, қоқыстың көлемі – барлығы нақты визуалды дәлел ретінде тіркеліп, құқық бұзушылар тез арада жауапқа тартылды. Бұл — әкімшілік құқық бұзушылықты тоқтатуда дрондардың тиімділігін көрсететін нақты мысал.Полицияның түсініктемесіне сүйенсек, дрондар әсіресе адам аяғы сирек жететін, жабық немесе жасырын жерлердегі экологиялық құқық бұзушылықты анықтауда таптырмас құрал ретінде танылған. Ауада түсірілген видео мен суреттер құқықтық негіз ретінде қабылданып, әкімшілік шаралардың дәл әрі уақтылы орындалуына мүмкіндік берді Салыстыру үшін, өткен жылдағы ұқсас қалалық шараларды еске алайық. Мысалы, көптеген жылдар бойы Шымкентте экологиялық акциялар негізінен сенбіліктер форматында өткізіліп келді. Тұрғындар мен волонтерлер бір күні қала көшелерін, өзен жағалауларын тазалап, қоқысты жинап, ағаштарды отырғызған еді. Бұл тәжирибе өз нәтижесін бергенімен, уақытша сипатта болды — бір реттік күш-жігермен шектелді.Қазіргі “Таза қала” акциясы — бұл басқа формат: ол тұрақты рейдтер, технологиялық жаңашылдықтарды (дрондар) пайдалану, әкімшілік бақылау және құқық бұзушылықты болдырмау қызметінің кешенді іске асырылуы. Демек, бұл – экологиялық тәртіп пен санитарлық бақылаудың жоғары стандарттарына көшудің нақты көрінісі.Қоғамдық жауапкершілік тұрғысынан да дрондар қызметі оң тәжірибе көрсетуде. Тұрғындар экологиялық нормаларды сақтау, абаттандыру талаптарын орындау қажеттілігі туралы хабардар бола бастады. Дрондардың әрекеттерін көпшілік көріп, олардың бақылауда екенін түсінуі – тәртіпке әсер ететін маңызды фактор.Полиция рейдтерінің нәтижесінде құқық бұзушылық жасағандар анықталып, олар әкімшілік жауапкершілікке тартылды. Бұл – экологиялық тәртіпті сақтаудың нақты қадамы болды Қорыта келе, “Таза қала” акциясының 2025 жылғы мәні басқа – өткен жылдардағы іс-шаралардан айырмашылығы — технологиялық кенеттендікті (дрондар) енгізуі, сенбілдік емес, тұрақты рейдтер жүйесіне көшуі және құқықтық жауапкершілікке нақты негіздеме беруі тұрғысынан ерекшеленеді. Бұл — тұрғындар үшін экологиялық мәдениетті қалыптастырудың, қаланың санитарлық тазалығын сақтаудың жаңа әдісі. Тек бірлесіп, жауапкершілікпен ғана Шымкент таза және жайлы қалаға айнала алады.

2 қыркүйекте Шымкентте Назарбаев даңғылымен қиылысатын көшелерде кезекті кешенді тексеру және санитарлық тазалау жұмыстары жүргізілді. Бұл аймақтардың маңызы ерекше: олар қаланың негізгі магистральдарының бірін тұрғын үй алаптарымен, оқу орындарымен, әлеуметтік нысандармен байланыстырады. Сондықтан оларды абаттандыру мен санитарлық тазалауға көңіл бөлу қала тұрғындарының өмір сүру сапасына тікелей байланысты. Таңертеңнен бері қаланың жайлы ортасын дамыту департаментінің қызметкерлері мен мердігерлер жұмыс істеді. Олардың басты мақсаты тазалық пен тәртіпті қамтамасыз ету болды. Көше бойында жиналған қоқыстар жиналып, қоқыс қаптары шығарылып, жаяу жүргіншілер жолы тазартылды. Ескілері жұмыс істемейтін жерге жаңа қоқыс жәшіктері орнатылды. Қарапайым болып көрінетін бұл шара маңызды рөл атқарады: қоқыс жәшіктерінің болуы өтіп бара жатқан адамдардың жерге қоқыс лақтыру ықтималдығын азайтады. Сонымен қатар, жасыл желектерге ерекше көңіл бөлінді. Арамшөптер шабылды, бұталар кесілді, қураған ағаш бұтақтары жойылды. Бұл әрекеттер тұрғындардың көзіне бірден түсе қоймаса да, көшелердің ұқыпты әрі қауіпсіз келбетін сақтауға ықпал етеді. Мысалы, қатты жел кезінде өлген бұтақтар жиі құлап кетеді, ал қалың, жайсыз шөп жәндіктердің таралуына ықпал етеді. Бұл факторларды жою санитарлық қауіптерді азайтады және аулалар мен кірме жолдарды тартымды етеді. Күн тәртібіндегі бөлек мәселе көше жарығын тексеру болды. Тексеру барысында мамандар көше шамдарын тексеріп, жанып кеткен шамдарды ауыстырып, жарықтандыру жеткіліксіз жерлерге жаңаларын орнатты. Тұрғындар үшін бұл жайлы кешкі серуендер ғана емес, қауіпсіздікті де арттырады. Жақсы жарықтандырылған көшелер жол-көлік оқиғаларының ықтималдығын азайтады және қылмыстың алдын алуға көмектеседі. Осы көшелерге жақын орналасқан балалар ойын алаңдары да қаралды. Комиссия балалар алаңындағы жабдықтардың, оның ішінде сырғанақтардың, әткеншектердің, турниктердің жағдайын тексерді. Жабдықтардың бүлінгені анықталған жерлерде жөндеуге және ауыстыруға тапсырыс берілді. Балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету қаланың «Жайлы орта» бағдарламасының басым бағыты болып табылады, өйткені өскелең ұрпақ үшін қолайлы жағдай жасау тұрғындардың үкіметке деген сенімін арттыруға көмектеседі. Тексеру барысында проблемалы жол жабындары да анықталды. Назарбаев даңғылымен қиылысатын бірнеше көше қиылысында асфальт жөндеуді қажет етті. Мердігерлер тегіс емес жабындарды жөндеу және жол белгілерін қалпына келтіру бойынша нақты тапсырмалар алды. Бұл әсіресе қала орталығындағы көлік ағынының көптігін ескере отырып өте маңызды. Ағымдағы жұмысты өткен жылдармен салыстыратын болсақ, көзқараста айтарлықтай айырмашылық бар. Бұрын мұндай іс-шаралар кездейсоқ болатын, әдетте мерекелер алдында немесе тұрғындардың шағымдарына жауап ретінде өткізілетін. Алайда, қазір жұмыс жүйелі сипат алды: ол тек негізгі магистральдарды ғана емес, сонымен қатар оған іргелес көшелерді де қамтып, қала ортасын жан-жақты жақсартуды қамтамасыз етеді. Бұл пішім белгілі бір кезеңдерде ғана емес, жыл бойы техникалық қызмет көрсетуге мүмкіндік береді. Әлеуметтік аспект ерекше назар аударуды қажет етеді. Тұрғындар үшін таза әрі ұқыпты аулалар мен көше қиылыстары тек эстетикадан да маңыздырақ. Бұл қауіпсіздік, денсаулық және жайлылық мәселесі. Таза жаяу жүргіншілер жолы жарақат алу қаупін азайтады, жақсы күтілген ағаштар ыстық күндері көлеңке береді, ал жаңа қоқыс жәшіктері мен көше шамдары барлығына қаланың қамқорлығы сезімін тудырады. Өз кезегінде тұрғындар да айналасына мұқият қарай бастайды. Мұндай шаралардың да ұзақ мерзімді әсері бар. Жаңартылған және абаттандырылған көшелер аудандардың тартымдылығын арттырып, шағын бизнеске қолайлы етеді және сервистік инфрақұрылымның дамуына ынталандырады. Қала үшін бұл имидждің жақсаруы ғана емес, экономикалық белсенділіктің артуы деген сөз. Биылғы тексеру тек тазалықпен ғана шектелмегенін де айта кеткен жөн. Қолайлы қалалық ортаны дамыту бөлімі өз жұмысын барлық анықталған кемшіліктерді есепке алып, орындау үшін жауапты мекемелерге жіберу үшін ұйымдастырды. Бұл тиімділікті бақылауға және ресми тәсілді болдырмауға мүмкіндік береді. Осылайша, 2 қыркүйектегі тексеру және одан кейінгі санитарлық тазалау жұмыстары Шымкенттегі қаланы абаттандыру бір реттік емес, үздіксіз үдеріске айналып келе жатқанын тағы бір дәлелдеді. Қазіргі форматты өткен жылдармен салыстыра отырып, эволюцияны байқауға болады: дақтарды тазалаудан бастап қалалық ортаны кешенді жақсартуға дейін. Тұрғындар үшін бұл таза көшелер ғана емес. Бұл қаланың дамып, ыңғайлы әрі қауіпсіз болып келе жатқанының белгісі. Ал Қала құрылысы басқармасы үшін бұл өзінің стратегиялық мақсатына жету жолындағы тағы бір қадам: Шымкентте әрбір адам өзін заманауи, абаттандырылған және үйлесімді мегаполистің бір бөлігі сезінетіндей жағдай жасау.

2 қыркүйек күні Шымкент қаласында қалалық жайлы орта дамыту басқармасының ұйымдастыруымен кезекті абаттандыру және санитарлық тазалық жұмыстары жүргізілді. Бұл жолы назарға Назарбаев даңғылын қиып өтетін көшелер алынды. Қаланың ең ірі магистральдарының бірі саналатын Назарбаев даңғылының айналасындағы жолдар мен көшелердің жағдайы тұрғындардың күнделікті өміріне тікелей әсер ететіндіктен, олардың тазалығы мен тәртібі ерекше маңызға ие.Бұл күні таңертеңнен бастап қалалық жайлы орта дамыту басқармасының жауапты мамандары мен мердігер мекемелердің қызметкерлері бірқатар көшелерді аралап, абаттандыру жұмыстарын жүргізді. Санитарлық тазалыққа баса назар аударылды: жол жиегіндегі қоқыстар жиналып, арнайы көліктермен шығарылды. Қоқыс жәшіктерінің жағдайы тексеріліп, қажет болған жерлерде жаңалары орнатылды. Бұл тұрғындардың тазалық мәдениетін арттырып, қаланың экологиялық жағдайына оң ықпал етеді.Көшелердің бойында шөп шабу жұмыстары атқарылды. Қураған бұталар кесіліп, шағын жасыл аймақтар ретке келтірілді. Бұл жұмыстардың мақсаты – көріктендіру ғана емес, сонымен бірге санитарлық қауіпсіздікті қамтамасыз ету. Қала ішінде қураған бұталар мен ретсіз өскен шөптер зиянкес жәндіктердің көбеюіне себеп болуы мүмкін, ал уақтылы күтім мұндай қауіптің алдын алады.Жарықтандыру мәселесі де назардан тыс қалған жоқ. Қызметкерлер көшелердің бойындағы шамдарды тексеріп, істен шыққандарын ауыстырды. Қосымша жарық шамдары орнатылып, түнгі уақытта қауіпсіздікті арттыруға жағдай жасалды. Бұл әсіресе Назарбаев даңғылын қиып өтетін тұрғын үйлер көп шоғырланған көшелер үшін маңызды. Жақсы жарықтандыру қоғамдық тәртіпті күшейтіп, жол-көлік оқиғаларының алдын алады.Балаларға арналған ойын алаңшалары да тексерілді. Алаңдардағы құрылғылардың жағдайы бақылаудан өтті, сынған жабдықтарды жөндеу бойынша нақты тапсырмалар берілді. Бұл бағыттағы жұмыстардың басты мақсаты – балаларға қауіпсіз әрі қолайлы орта қалыптастыру. Қалалық жайлы орта дамыту басқармасы соңғы жылдары балалар алаңшаларының сапасына ерекше назар аударып отыр, себебі ол тұрғындар үшін маңызды әлеуметтік мәселе.Сонымен қатар, Назарбаев даңғылын қиып өтетін көшелердегі жолдардың техникалық жағдайы да қаралды. Жүргізілген тексеріс нәтижесінде кейбір учаскелерде жол жабындысын жөндеу қажеттілігі анықталды. Жауапты мекемелерге осы мәселені шешу бойынша тапсырмалар берілді. Қаладағы көлік қозғалысының қауіпсіздігі мен ыңғайлылығы үшін бұл жұмыстардың дер кезінде орындалуы аса маңызды.Өткен жылдармен салыстырсақ, мұндай аралау жұмыстары бүгінгі таңда жүйелі сипат алып отыр. Бұрын абаттандыру көбіне мерекелер қарсаңында немесе тұрғындардың шағымынан кейін жүргізілсе, қазір бұл жоспарлы түрде жүзеге асуда. Мәселен, былтыр Назарбаев даңғылының бойындағы кейбір көшелер тек көктемде ретке келтірілсе, биыл жаз бойы бірнеше рет санитарлық тазалау шаралары өткізілді. Бұл – қала билігінің тұрғындар үшін қолайлы жағдай қалыптастыруға бағытталған жаңа тәсілін көрсетеді.Санитарлық тазалық пен абаттандыру жұмыстары тек эстетикалық әсер үшін емес, тұрғындардың өмір сапасын арттыру үшін де қажет. Таза көшелер – тұрғындардың көңіл-күйіне, денсаулығына оң ықпал етеді. Әсіресе үлкен магистральдарға шығатын шағын көшелердің ретке келтірілуі қалаға келушілер үшін де жақсы әсер қалдырады.Мұндай жұмыстардың әлеуметтік мәні де зор. Тұрғындар өздері тұратын аумақтың таза әрі жарық болуын қалайды. Жауапты органдардың уақытылы атқарған еңбегі халықтың сенімін арттырады. Бұған қоса, мұндай шаралар қала тұрғындарын тазалыққа бейімдейді. Көшелердегі қоқыс жәшіктерінің орнатылуы, жарық шамдарының жұмыс істеуі, жасыл аймақтардың ретке келтірілуі адамдардың тазалықты сақтауға деген ынтасын оятады.Қалалық жайлы орта дамыту басқармасының басты мақсаты – қала тұрғындарына жайлы, таза және қауіпсіз орта қалыптастыру. 2 қыркүйектегі жұмыстар осы мақсаттың нақты көрінісі болды. Назарбаев даңғылын қиып өтетін көшелердегі жағдай жақсарды: санитарлық тазалық қамтамасыз етілді, жарық шамдары жаңартылды, балалар алаңшалары тексерілді. Әрбір детальға мән берілуі – басқарманың жұмысының тиімділігін көрсетеді.Қорытындылай айтқанда, 2 қыркүйекте өткен аралау жұмыстары Шымкенттің дамуындағы тағы бір маңызды қадам болды. Назарбаев даңғылын қиып өтетін көшелерді ретке келтіру арқылы қала билігі тұрғындарға жайлы әрі қауіпсіз орта ұсынуға ұмтылып отырғанын дәлелдеді. Бұл бағыттағы шаралар алдағы уақытта да жалғасып, қала көшелері заманауи мегаполиске тән келбетке ие болатыны анық.

30 тамызда Шымкенттегі Қошқар ата өзенінің жағасында ауқымды сенбілік өтті. Шара «Таза Қазақстан» ұлттық экологиялық акциясының аясында өтті және оны қалалық жайлы ортаны дамыту басқармасы ұйымдастырды. Бұл күні ондаған коммуналдық қызметкерлер, еріктілер, мекеме өкілдері, қала тұрғындары қаладағы ең маңызды табиғи орындардың бірін жиналған қоқыстардан тазартып, оның жақсы сақталған келбетін қалпына келтіруге жиналды. Таңертеңнен бастап қатысушылар аумақты тазалауға кірісті. Олар пластик қалдықтарды, шыны бөтелкелерді және демалушылар жиі қалдыратын тұрмыстық қоқыстарды алып тастады. Сонымен бірге олар қураған бұтақтарды қырқып, арамшөптерден арылтып, су ағатын суару арықтарын күтіп-баптады. Өзен бойындағы жаяу жүргіншілер жолдарына ерекше назар аударылды: олар топырақ пен шөптен тазартылып, жүруге ыңғайлы болды. Тазалаудың негізгі мақсаты бір күнде көрінетін қоқыстарды жою ғана емес еді. Ұйымдастырушылар бұл шараның тәрбиелік мәні зор әрі символдық болғанын баса айтады. Қошқар ата жағалауының таза болуы – бұл аумақты абаттандыру ғана емес, сонымен қатар қала тұрғындарының қоршаған орта мен қаланың санитарлық жағдайына жауапкершілік сезімін тәрбиелеу. Алдыңғы іс-шаралармен салыстырғанда, Қошқар атадағы сенбілік Шымкентте тұрақты өткізілуде, бірақ биылғы шараның өзіндік ерекшелігі бар. Мысалы, алдыңғы жылдары маусымдық тазалау жұмыстарына көңіл бөлінді — көктемде немесе күзде, қар ерігеннен немесе жапырақтар түскеннен кейін қоқыстың көп мөлшері жиналатын. Ол кезде ең алдымен муниципалдық қызметтер қатысқан. Бірақ 2025 жылы халықтың қатысуы айтарлықтай өсті: сенбілікке көбірек еріктілер мен қарапайым тұрғындар қосылуда. Бұл қалада экологиялық сананың артқанын көрсетеді. Сонымен қатар, бұл сенбілік күні өзенді жақсарту үшін ауқымды бағдарламаны іске қосу алаңына айналды. Бұрын сенбілік қысқа мерзімді іс-шаралармен шектелсе, енді олар кешенді тәсіл ретінде жүзеге асырылуда: демалыс орындары құрылады, жарықтандыру орнатылады, жаяу жүргіншілерге жаңа жолдар төселеді. Осылайша, санитарлық тазалық енді бір реттік шара емес, қаланың ұзақ мерзімді дамуының негізіне айналуда. Шымкент өмірінде Қошқар атаның алатын орны ерекше. Бұл жай ғана су қоймасы емес, қаланың тарихи және табиғи символы. Ежелден бері өзен суы мен салқындық көзі қызметін атқарып, оның айналасында алғашқы қоныстар пайда болған. Бүгінде оның жағалаулары қала тұрғындарын қызықтыратын орталыққа — серуендеуге, демалуға және жиналыстарға арналған орынға айналды. Сондықтан Қошқар-Атаның санитарлық тазалығын сақтаудың стратегиялық маңызы бар: бұл тұрғындардың өз қаласына және оның болашағына деген көзқарасын көрсетеді. Сондай-ақ 30 тамыздағы науқанның практикалық нәтижелерін атап өту маңызды. Ұйымдастырушылардың айтуынша, бірнеше сағаттың ішінде аймақтан бірнеше тонна тұрмыстық және құрылыс қалдықтары шығарылған. Ондаған метр арықтар тазартылып, жасыл желектер ретке келтіріліп, арамшөптер шабылды. Осының барлығы өзен жағасының санитарлық жағдайын айтарлықтай жақсартып, тұрғындар үшін тартымды етті. Дегенмен, ең үлкен тазалау оқиғасы да мәселені толығымен шеше алмайтынын есте ұстаған жөн. Қошқар атаның таза болуы үшін үнемі назар аудару қажет. Осы мақсатта қалалық қызметтер тұрақты санитарлық патрульдерді енгізуді, сонымен қатар қосымша қоқыс жәшіктері мен тұрғындарды қоршаған ортаны қорғауға шақыратын ақпараттық тақталарды орнатуды жоспарлап отыр. Мамандар бұл жерде ең маңыздысы өткізілген сенбілік шараларының көптігі емес, әрбір қала тұрғынының күнделікті, жауапты іс-әрекеті деп есептейді. Осы сенбілік күнін бұрынғымен салыстырсақ, экологиялық оқиғалардың философиясының өзі өзгеріп жатқаны анық. Бұрын олар қоқыстан тазарту үшін қажетті шара ретінде қабылданса, қазір олар қаланың мәдени өмірінің ажырамас бөлігіне айналуда. Адамдар тек қоқыс дорбаларымен ғана емес, сонымен бірге тиесілілік сезімімен келеді. Бұл «Таза Қазақстан» акциясының басты жетістігі. Шымкент үшін күш біріктіру фактісінің өзі маңызды. Мемлекеттік қызметкерлер, коммуналдық қызметтер, кәсіпорындар және қарапайым тұрғындар барлығы бір жерде жиналады. Бұл ынтымақтастық санитарлық тазалау және жақсарту барлық тараптардың қатысуынсыз қол жеткізу мүмкін емес ортақ мақсат екенін көрсетеді. Алдағы айларда билік Қошқар ата жағалауын абаттандыруды жалғастыруды жоспарлап отыр. Оған жаңа ағаштар отырғызу, балалар және спорт алаңдарын салу, орындықтар орнату кіреді. Мұның бәрі аумақты көріктендіруге ғана емес, оның тиісті санитарлық жағдайын сақтауға да арналған, өйткені жақсы ұсталған аумақтар ластану ықтималдығы аз. Осылайша, 30 тамыздағы сенбілік тек қоқысты тазалаудан да көп болды. Бұл Шымкенттің экологиялық саясаттың жаңа кезеңіне өтуінің символы болды, мұнда санитарлық тазалық қаланың жайлы ортасының негізі ретінде қарастырылады. Өткен жылдармен салыстыру қаланың бір реттік шаралардан жүйелі жұмысқа, уақытша нәтижелерден тұрақты өзгерістерге көшкенін көрсетеді. Бұл тәсіл Қошқар атаға өзінің табиғи сұлулығын сақтап қана қоймай, тазалық пен тәртіп өмірдің табиғи нормасы ретінде қабылданатын мегаполистің нағыз мақтанышына айналуға мүмкіндік береді.

30 тамыз күні Шымкент қаласында өткен «Таза Қазақстан» республикалық экологиялық акциясы аясындағы сенбілік Қошқар ата өзенінің жағалауында ұйымдастырылды. Бұл шара қалалық жайлы ортаны дамыту басқармасының демеуімен өтті. Сондай-ақ тұрғындар мен волонтерлер бірлесіп өзен бойын қоқыстан тазартты, қураған бұтақтар мен шөптер алынып, ирригациялық арық жүйелері мен аяқ жолдар ретке келтірілді.Сенбіліктің негізгі мақсаты – қаламыздың экологиялық тазалығын сақтап, тұрғындарға жайлы әрі экологиялық таза орта қалыптастыру. Дегенмен, бұл тек бір көктемгі сенбілікпен шектелмейді. Өзен бойын абаттандыру жұмыстары бүгінгі күнге дейін жалғасуда және жүйелі түрде жүргізілуде.Бүгінде өзен жағасы толықтай қайта өңделуде: жаяу жүргіншілер жолдары төселіп, жаңа жарықтандыру жүйелері орнатылмақ. Жасыл желектер отырғызылып, демалыс аймақтары құрылмақ. Бірақ кез келген қалыпты жағдайдың негізі — санитарлық тазалықта.2025 жылы тамыздағы сенбілікте тек қоқысты тазалаумен шектелмей, өзен маңы тұрғындарға қолжетімді әрі таза орынға айналдыруға бағытталған алғашқы нақты қадамдар жасалды. Бүгінгі күні бұл бастама ұзақ мерзімді жүйеге айналып, санитарлық жұмыстар тұрақты түрде жүзеге асуда.Қала әкімшілігі мен басқармалар тарапынан берілген мәліметтерге сәйкес, қазіргі абаттандыру жұмыстары жай сенбілік емес, жүйелі жоспарға негізделген. Мәселен, жағалаудың көрінісін жақсарту үшін инженерлік құрылыс — жаңа пешеход жолдары, фонарлар, отырғыштар, қоқыс жәшіктері және жасыл алқаптар — тұрақты бақылауда. Санитарлық тазалықты қамтамасыз ету барысында барлық бөлімдер — коммуналдық, экологиялық және әкімшілік — жалпылама жауапкершілікпен жұмыс істеуде.Ең басты айырмашылық мынада: егер 30 тамыздағы сенбілік қоғамның экологиялық санаға назарын аудару мақсатында ұйымдастырылған болса, онда қазіргі бастамалар — санитарлық тазалықты үнемі сақтауды көздейтін, тұрақты әрі жүйелі құрылым. Бұл — бір сенбілікпен шектелмей, күнделікті күтім мен бақылау белгісі.Қала тұрғындары да бұл өзгерістерге оң көзқараспен қарайды. Бұрынғыдай өзен маңында шашылып жатқан қоқыс, зардап шеккен инфрақұрылым жоқ. Оның орнына жаңа жолдар, таза бейне, ауа — барлығы тұрғындарға әлдеқайда тартымды. Ерекше атап өтерлік — бұл жер балалар, қарттарға, отбасыларға қолайлы орынға айналды.Бұл жоба — экологияның, архитектураның және қоғамдық қажеттіліктердің үйлесімділігі. Сенбілік — бастама ретінде болды, ал қазіргі абаттандыру — оның нәтижелі әрі тұрақты жалғасы. Әсемдік пен санитарлық тазалық қатар жүріп, өзен бойы шынайы демалыс орнына айналып келеді.Келешекте бұл жер туризмнің жаңа бағытына айналуы да мүмкін: мәдени іс-шаралар, табиғатпен рухани байланыс, жұртшылықтың бірлесе демалуы — барлығы мұнда жоспарланған.Қорыта айтқанда, 30 тамыздағы сенбілік — экологиялық тазалық жолындағы алғашқы қадам болса, қазіргі абаттандыру — Шымкенттің экологиялық мәдениетін жаңа деңгейге көтеруге бағытталған жүйелі, ұзақ мерзімді еңбек. Ендігі міндет — осы тазалық пен ыңғайлылықты сақтап, оны әрі қарай нығайту.

Шымкентте Қошқар ата өзенінің жағалауын абаттандыру жұмыстары 2 қыркүйекте басталды. Қалалық жайлы ортаны дамыту басқармасы жүзеге асырып жатқан жоба инфрақұрылымды ғана емес, мәдени және экологиялық аспектілерді де қамтиды. Негізгі мақсат – өзен бойындағы аумақты тұрғындар мен қонақтар таза, қауіпсіз және жайлы ортада серуендей алатын заманауи демалыс аймағына айналдыру. Қошқар ата өзені Шымкент тарихында ерекше орын алады. Ол шамамен сегіз шақырымға созылады. Өзеннің бастауы қасиетті жерде — Қошқар ата кесенесінен, одан әрі қаланың орталық аудандары: Әл-Фараби, Еңбекші, Абай аудандарын басып өтіп, Қарасу өзеніне құяды. Ғасырлар бойы тұрғындар өзенді су көзі және рухани маңызы бар орын ретінде пайдаланды. Алайда соңғы онжылдықтарда оның жағалаулары бірте-бірте нашарлады: қоқыс үйінділері, уақытша құрылыстар, жарықтандыру мен жолдардың болмауы оны серуендеуге жарамсыз етті. Қазіргі жоба осы жағдайды өзгертуге бағытталған. Жұмысқа жаяу жүргіншілерге арналған жолдарды салу, заманауи жарықтандыру орнату, демалыс орындарын құру, жасыл желектерді отырғызу кіреді. Десек те, санитарлық тазалық бірінші орында тұр. Жағалаудағы рұқсат етілмеген үйінділер жойылып, аумақ қоқыс пен өскен өсімдіктерден толық тазартылуда. Алдағы жылдардағы тәртіпті сақтау үшін жаңа қоқыс жәшіктері мен контейнерлер орнатылып, қалдықтарды жүйелі түрде жинау жұмыстары ұйымдастырылуда. Мердігерлерге тек көрінетін жерлерде ғана емес, жетуге қиын бұрыштарда да тазалықты сақтау міндеті жүктелді. Тазалықпен қатар абаттандыру жұмыстары да жүргізілуде: ағаштар мен бұталар отырғызылып, гүлзарлар жасалып, көгалдар жаңартылуда. Бұл шаралар жағалауға эстетикалық тартымды көрініс беріп қана қоймай, қоршаған ортаны жақсартуға да ықпал етеді. Өзен бойына жасыл желекке нұқсан келтіретін бейберекет жаяу жүргіншілер жолын болдырмай, ыңғайлы жаяу жүргіншілер жолы орнатылуда. Көше шамдарын орнату кешкі уақытта жағалауды қауіпсіз және тартымды етеді, сонымен қатар ластану қаупін азайтады, өйткені жақсы жарықтандырылған аумақтар рұқсат етілмеген әрекеттердің нысанасына айналуы ықтимал. Өткен жылдарға қарасақ, маңызды айырмашылықтар пайда болады. 2024 жылдың қыркүйегінде Шымкентте «Таза Қазақстан» ұлттық бағдарламасы аясында жаппай экологиялық акциялар өтті. Қошқар ата өзенінің бойындағы сенбіліктерге жүздеген тұрғындар, студенттер мен еріктілер қатысты: қалдықтар шығарылды, қураған бұтақтар тазартылды, жолдар жуылды. Бұл бастамалар оң реакция тудырып, қоғамның белсенділік танытты, бірақ олардың әсері қысқа болды. Біраз уақыттан кейін жағдай бұрынғы күйіне оралды: қоқыс жиналды, банктер толып кетті, тұрақты жөндеу жұмыстары жүргізілмеді. Бүгінгі жұмыс өзінің жүйелі және ұзақ мерзімді көзқарасымен ерекшеленеді. Жақсартулар бір реттік тазалаудан асып, кешенді техникалық қызмет көрсету жүйесін жасайды. Әр аумаққа жауапты қызметтер тағайындалып, мониторинг жүргізіліп, санитарлық жөндеу жұмыстары жүргізілуде. Осылайша, тазалық енді бір реттік шараларға байланысты емес, қаланың күнделікті өмірінің бір бөлігіне айналады. Қала тұрғындары қазірдің өзінде оң өзгерістерді байқап отыр. Көпшіліктің айтуынша, өзен мен оның жағасы ұзақ жылдардан бері алғаш рет жақсы күтімге алынған көрінеді. Жаңа орындықтар мен қоқыс жәшіктері орнатылды, үйілген қоқыс жоғалып кетті, енді балалармен бейбіт серуендеуге болады. Аудан қарттардың демалуына қолайлы орынға айналды, ал жастар жағалауды заманауи аттракцион ретінде қарастырады. Мұнда санитарлық тазалық басты рөл атқарады. Айнала лас болса, ең әдемі инфрақұрылымның да пайдасы болмайды. Тазалық, керісінше, сенім ұялатады, азаматтарды қоғамдық орындарды ұқыпты ұстауға шақырады, қаланың жалпы мәдени деңгейін көтереді. Өзеннің туристік әлеуеті де ерекше. Қошқар ата – жай ғана өзен емес; бұл Шымкенттің мәдени мұрасының бір бөлігі. Оның тарихы, табиғаты және жақсы ұсталған инфрақұрылымы оны қаланың жаңа көрнекті орнына айналдыра алады. Болашақта ол жергілікті тұрғындарды ғана емес, туристерді де тартатын мәдени іс-шаралар мен қалалық фестивальдерді өткізуі мүмкін. Осылайша, Қошқар-Атаны абаттандыру инженерлік жоба емес. Бұл тарихи және қазіргі заман үйлесім тапқан Шымкенттің жаңа бейнесін қалыптастыруға жасалған қадам. Өткен жылғы бастамалармен салыстыру қаланың уақытша шаралардан стратегиялық шешімдерге көшкенін көрсетеді. Таяу жылдары Қошқар ата тазалық пен экологияға көңіл бөлу қала тұрғындарының сыртқы келбетін ғана емес, сонымен қатар қаланың түсінігін де өзгертетінінің үлгісі болуы мүмкін.

Шымкент қаласында 2 қыркүйектен бастап Қошқар ата өзенінің жағалауын абаттандыруға бағытталған ауқымды жұмыстар басталды. Қалалық жайлы ортаны дамыту басқармасы жүзеге асырып жатқан жоба – тек инженерлік емес, экологиялық және мәдени маңызы зор бастама. Мақсат – өзен бойын таза, қауіпсіз әрі заманауи демалыс орнына айналдыруҚошқар ата өзенінің бойы – Шымкент қаласы үшін маңызды рекреациялық аймақ, бұл жерде тұрғындар мен қала қонақтары үшін демалыс, серуен, тынығу орындары құрылуда. Әсіресе өзеннің жағалағында сан-салалы қоқыс, шөп-шалам, табиғат пен инфрақұрылымдық қалдықтар жинақталып келген тарихи мәселе. Бұл жоба арқылы сол кемшіліктердің түпкілікті шешімі мен үздіксіз бақылауы көзделуде.Абаттандыру жобасы аясында санитарлық тазалық жұмыстарының негізгі бағыттары төмендегідей: өзен жағалауын қоқыс пен шөп-шаламнан тазарту, контейнерлік аймақтарды орнатып, тұрақты қадағалау, жаяу жүргіншілер жолдарын жуу және тротуарларды сыпыру, коммуналдық қызметтер мен волонтерлерді жұмылдыру, тұрғындарға экологиялық мәдениетті насихаттау.Өткен жылдардағы тәжірибемен салыстырғанда, шараның маңыздылығы мен сипаты айқын көрінеді. Мысалы, 2024 жылдың қыркүйегінде “Таза Қазақстан” республикалық экологиялық акциясы аясында Қошқар ата өзені жаппай тазартылған болатын. Ол кезде мыңдаған тұрғын, жастар ұйымдары мен арнайы техника қатысып, бірнеше шақырым аумақ қоқыстан тазарды, ирригациялық жүйелер реттелді. Бұл бір реттік, қысқа мерзімді акция еді, бірақ қоғамда экологиялық мәдениетті қалыптастыруға ықпал етті.Ал биылғы 2025 жылғы абаттандыру жұмыстары акциядан айырмашылығы – тұрақтылық пен жүйелілікке негізделген. Бұл жолғы бастама сәуірдегі сияқты бір күндік сенбілік емес, ұзақ мерзімді жобаға айналып отыр. Жоба аясында санитарлық тазалық тұрақты түрде бақылауға алынып, әр кезең сайын жұмыстардың сапасы тексерілуде. Сонымен қатар жасыл желектер отырғызу мен жарықтандыру орнату секілді элементтер қосылып, өзен бойы нағыз демалыс аймағына айналуда.Осы екі тәжірибені салыстырсақ, былтырғы акция халықты жаппай жұмылдыру арқылы тазалыққа үндеуді мақсат етсе, биылғы жоба билік тарапынан жүйелі бақылауды, сапалы инфрақұрылымдық өзгерістерді көздейді. Біріншісі – қоғамның экологиялық санасын көтеруге бағытталған болса, екіншісі – ұзақ мерзімді нәтиже беретін тұрақты шара.Жалпы алғанда, Қошқар ата өзенін абаттандыру жұмыстары қала тұрғындарының өмір сапасын жақсартуға бағытталған маңызды қадам. Санитарлық тазалық, көгалдандыру, жарықтандыру, жаяу жүргіншілер жолдары мен инфрақұрылымды дамыту – барлығы үйлесім тапқанда ғана қала шын мәнінде қолайлы әрі заманауи орталыққа айналады.Тұрғындар тарапынан да оң пікірлер айтылуда. Олар үшін өзен жағалауының таза әрі қауіпсіз болуы, балалар мен қарттар үшін жайлы орта қалыптастыруы үлкен маңызға ие. Мұндай жұмыстардың тұрақты түрде жүргізілуі экологиялық мәдениетті нығайтып, қалаға заманауи келбет береді.Қорыта айтқанда, Қошқар ата өзенін абаттандыру жобасы санитарлық тазалықты сақтап, тұрғындарға қолайлы орта қалыптастырудағы ірі бастама болып отыр. Бұл жұмыстар өткен жылғы бір реттік акциялардан айырмашылығы – жүйелілігімен және ұзақ мерзімді нәтижесімен құнды.

Шымкенттің Еңбекші ауданында тазалықты сақтау, абаттандыру және қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында кезекті тексеру жұмыстары жалғасуда. 1 қыркүйекте аудан әкімі Д.Есілбек жауапты қызметкерлермен бірге Ақназархан және Елшібек батыр көшелері, «Цементшіле» шағын ауданы, «Победа» саябағы және Елшібек батыр көшесінің бойындағы аллея сияқты бірқатар маңызды нысандарды аралады. Көшелер мен қоғамдық орындардың санитарлық жағдайын тексеру басты назарда болды. Қаланың санитарлық тазалығы тек сыртқы келбетке ғана емес, халықтың денсаулығына да қатысты. Тұрақты тазаланбайтын көшелерде шаң, тұрмыстық қалдықтар, құрғақ жапырақтар мен бұтақтар жиналады. Осының бәрі зиянды ортаны тудырады, жұқпалы аурулардың қаупін арттырады және өмір сүру сапасын төмендетеді. Сондықтан да тексеру барысында жолдардың, тротуарлардың, аялдамалардың, аулалардың жай-күйіне баса назар аударылды. Жұмыс тобы жиі тазалауды қажет ететін аумақтарды анықтады. Қоқыс жәшіктерінің толып кетуі, қалдықтардың дер кезінде жиналмауы жағдайлары атап өтілді. Аудан әкімі жауапты мекемелерге қалдықтарды жүйелі түрде жинауды қамтамасыз етіп, көшелерді күтіп ұстауға жауапты мердігерлерге бақылауды күшейтуді тапсырды. Жасыл аумақтарға да ерекше көңіл бөлінді. Көшелер мен саябақтардағы көгалдардың, гүлзарлардың, ағаштардың жағдайы тексерілді. Бұл жерлерде пластик бөтелкелер, сөмкелер және басқа да қоқыс жиі жиналып, көріністі бұзады және қоршаған ортаға зиян келтіреді. Әкімдік қызметкерлері бұл аумақтарды ластау көзі емес, демалыс орны болып қалуы үшін оларды жүйелі түрде дезинфекциялау қажеттігін атап өтті. Көшелер мен тротуарларды уақытылы тазалау мәселесі бөлек әңгіме болды. Жаз бен күз ерекше талап етеді: құрғақ шаң мен кір асфальтқа түседі, ал тазалау уақытында жасалмаса, бұл аумақтың жалпы санитарлық жағдайына әсер етеді. Тексеру қорытындысы бойынша көшелерді суару мен тазалау жұмыстарын күшейтіп, қосымша техника тарту туралы шешім қабылданды. Контейнер алаңдары да назардан тыс қалмады. Олар көбінесе санитарлық жүйедегі әлсіз нүкте болып табылады. Кейбір жерлерде контейнерлер бүлінсе, басқаларында шатыр немесе қоршау жоқ, бұл аумақтар жағымсыз иіс пен антисанитарлық жағдайдың көзіне айналды. Тексеру барысында контейнерлік алаңдарды түгендеп, санитарлық нормаларға сәйкестендіру бойынша тапсырмалар берілді. Биылғы сенбілікті өткен жылдардағы іс-шаралармен салыстыратын болсақ, тәсілдің айырмашылығы байқалады. Мәселен, өткен жылы қыркүйек айының басында ауданда ауқымды экологиялық науқандарға белсене қатысып, мыңдаған тұрғындар коммуналдық қызметтермен бірге көшелерді, саябақтарды, аулаларды тазалауға шықты. Бұл халықтың тазалық пен қоршаған орта туралы хабардарлығын арттыруға бағытталған жаппай қозғалысқа ұқсады. Адамдар иық тіресіп, көшелерді қоқыстан тазартып, ағаш отырғызып, маңайларын көркейтуде. Бүгінгі тексеру басқаша. Бұл мақсатты және басқарушылық. Өткен жылғы науқандар жұртшылықты жаппай тартуға бағытталса, биылғы әдіс-тәсіл әкімдіктің тұрақты және жүйелі бақылауға баса назар аударып отырғанын көрсетеді. Көшені бір рет тазалау ғана емес, ұзақ мерзімді нәтиже беретін күнделікті, мұқият процесті орнату маңызды. Тексеру барысында санитарлық мәселелерден бөлек, көшелерді жарықтандыру, балалар ойын алаңдарының жағдайы, құрылысты қадағалау сияқты басқа да мәселелер қаралды. Дегенмен, тазалық бірінші орында болды. Өйткені, айналасы лас, қоқыс болса, жарықтандырылған көше немесе жаңадан салынған ойын алаңының құны жоқ. Аудан тұрғындары бұл сенбіліктерге оң көзқараспен қарайды. Көпшілік әкімдік тарапынан қадағалаудың болуы және аудан басшылығының тікелей араласуы коммуналдық қызмет пен мердігерлердің жауапкершілігін арттыратынын айтады. Тұрғындардың айтуынша, үнемі тазалау жұмыстары аудандағы тазалық жұмыстары жүргізілетін аумақтардың атмосферасын айтарлықтай жақсартып, серуендеп, балалармен уақыт өткізуді жағымды етеді. Осылайша, Еңбекші ауданы бойынша экскурсия санитарлық тазалық қаланың жақсы күтімді ортасының негізі екенін растады. Қоқыстарды уақтылы шығару, көшелерді тазалау, саябақтар мен аллеяларды күтіп ұстау, жасыл желектерді күтіп-баптау — мұның бәрі бір реттік іс-шара емес, күнделікті жұмыс болуы керек. Бұл тұрақты нәтижелерге қол жеткізудің және тұрғындар арасында қоршаған ортаны қорғау мәдениетін қалыптастырудың жалғыз жолы. Өткен тәжірибе мен қазіргі тәжірибе көрсеткендей, жаппай тазалауды тұрақты басқарушылық қадағалаумен біріктіру ең тиімді тәсіл болып табылады. Жаппай сенбіліктер жұртшылықтың назарын аударып, адамдарды процеске тартады, ал жүйелі тексерулер нақты проблемаларды анықтап, тез арада шешуге мүмкіндік береді. Нәтижесінде аудандар таза, жайлы және қауіпсіз болады. Еңбекші ауданы Шымкент қаласының қарқынды дамып келе жатқан аудандарының бірі ретінде ерекше назар аударуды қажет етеді. Сондықтан мұндай патрульдік жұмыстар жалғасын тауып, санитарлық тазалық жергілікті билік үшін басты міндет болып қала бермек.

1 қыркүйек Еңбекші аудан әкімінің міндетін атқарушы Д. Есілбек жауапты қызметкерлермен бірге Ақназархан мен Елшібек батыр көшелерін, Цементшілер шағын ауданын, Жеңіс саябағын және Елшібек батыр көшесі бойындағы гүлзарды аралап шықты. Бұл аралау барысында аудан тұрғындарының күнделікті тұрмыс-тіршілігіне тікелей әсер ететін мәселелерге баса назар аударылды. Әкімдік өкілдері көшелердің санитарлық тазалығын тексеріп, тазалық жұмыстарының уақтылы әрі сапалы орындалуын талап етті. Қоқыстың жиналуы, жол жиектерінің сыпырылуы, тротуарлардың дұрыс күтілуі тұрғындар үшін жайлылық пен қауіпсіздіктің басты кепілі екені айтылды.Сонымен қатар түнгі жарықтандырудың жағдайы да бақылаудан тыс қалмады. Қаланың қауіпсіздігі мен тұрғындардың кешкі уақытта еркін жүріп-тұруына мүмкіндік беру үшін жарық шамдарының сапасы мен жұмыс істеу тәртібі қадағаланды. Алаңдар мен аялдамаларда жеткілікті жарық болуы қылмыстың алдын алу мен тұрғындардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады.Балалар ойын алаңшаларының жағдайы да басты назарда болды. Әсіресе ойын алаңындағы құрылғылардың жарамдылығы, қауіпсіздігі, сырғанақтар мен әткеншектердің дұрыстығы, бояу және жөндеу жұмыстары қаралды. Бұл бағыттағы жұмыстар балалардың денсаулығы мен қауіпсіздігін сақтау үшін үнемі жетілдіріліп отыруы тиіс екені ескертілді.Құрылыс жұмыстарының барысы да арнайы тексерілді. Әкімдік өкілдері мердігерлердің жұмысты уақтылы әрі сапалы орындауын, жобалардың тұрғындар сұранысына сай жүзеге асырылуын қадағалады. Жаңадан салынып жатқан нысандардың уақтылы аяқталуы мен сапасы ауданның даму қарқынына тікелей әсер ететінін Д. Есілбек атап өтті.Осы аралау барысында анықталған кемшіліктер бойынша жауаптыларға нақты тапсырмалар берілді. Әрбір сала бойынша тиісті шаралар қабылданып, орындалу мерзімдері белгіленді. Мұндай жұмыстардың басты мақсаты – аудан тұрғындарына қолайлы әрі қауіпсіз орта қалыптастыру.Өткен жылдардағы тәжірибелерге сүйенсек, Еңбекші ауданында тазалық пен абаттандыруға байланысты тұрақты түрде шаралар өткізіліп келеді. Мәселен, өткен жылы қыркүйек айының басында аудан көлемінде кең көлемді тазалық акциясы ұйымдастырылған болатын. Ол кезде Жібек жолы мен Бердіқожа батыр көшелерінде, Қаратөбе елді мекенінде санитарлық жұмыстар жүргізіліп, қураған ағаштар кесілген, аялдамалар мен жаяу жүргіншілер жолдары жуылып, қоқыстар шығарылған еді.Бұл жолғы аралау мен өткен жылғы акцияны салыстырғанда, айырмашылық анық байқалады. Өткен жылғы іс-шара негізінен экологиялық акция форматында, тұрғындарды кеңінен тарту арқылы ұйымдастырылса, биылғы аралау аудан әкімінің тікелей қатысуымен нақты мәселелерді жедел шешуге бағытталған. Егер акция кезінде жалпы тазалық пен тұрғындардың экологиялық мәдениетін арттыруға басымдық берілсе, қазіргі аралауда күнделікті өмірде туындайтын нақты проблемалар – жарықтандыру, балалар алаңшаларының жағдайы, құрылыс сапасы сияқты мәселелер қамтылды.Демек, екі шара бір-бірін толықтырады. Біріншісі – кең көлемді санитарлық жұмыстарды қамтып, тұрғындардың белсенділігін арттыруға бағытталған болса, екіншісі – әкімдік тарапынан бақылауды күшейту, нақты проблемаларды көзбен көріп, уақытылы шешім қабылдауға негізделген. Мұндай бастамалардың жиі өтуі ауданның дамуына, тұрғындардың тұрмыс сапасының артуына ықпал етеді.Еңбекші ауданы қаладағы ірі әрі қарқынды дамып келе жатқан аумақтардың бірі болғандықтан, мұндай аралаулардың маңызы зор. Санитарлық тазалықты сақтау, жарықтандыруды жақсарту, балаларға қолайлы алаңдар қалыптастыру және құрылыс жұмыстарының сапасын арттыру – тек әкімдікке емес, жалпы қоғамға ортақ міндет. Тұрғындар мен билік өкілдері бірлесіп жұмыс істеген жағдайда ғана қалада жайлы әрі қауіпсіз орта қалыптасатыны сөзсіз.

2025 жылдың 3 қыркүйегінде Шымкентте қаланың ең көрнекті жерлерінің біріне айналуға уәде берген жаңа инфрақұрылымдық жоба іске қосылды. Кола көлінің жанындағы музыкалық субұрқақтың құрылысы жүріп жатыр, бұл мегаполистің осы бұрышын демалыс пен мәдени іс-шаралардың танымал орнына айналдыруға мүмкіндігі бар. Жоба музыкалық шығармаларға уақыт бойынша әртүрлі биіктікте су ағындарын түсіретін жүзден астам су ағындарын орнатуды қамтиды. Судың қозғалысы музыкамен синхрондалады және заманауи жарықдиодты жүйелердің арқасында субұрқақ жарқын жарық шоуына айналады. Түрлі түсті жарықтандыру бірегей визуалды эффектілерді жасайды, бұл мүмкіндікті Шымкент тұрғындары мен қонақтары үшін шынайы магнитке айналдырады. Құрылыс басталғанға дейін көлде ауқымды тазалау жұмыстары жүргізілді. Су уақытша Қошқарата өзеніне бұрылып, көл тұрғындары — балықтар мен басқа да экожүйе мүшелері бұлақ суымен толтырылған арнайы суару арықтарына көшірілді. Экологтар тұрғындардың көлдің биоресурстарының қауіпсіздігіне алаңдамауы керектігін айтады: барлық қажетті қауіпсіздік шаралары сақталды. Қалалық жайлы ортаны дамыту басқармасының мәліметінше, қазір Шымкентте 65 нысанда орналасқан 86 субұрқақ жұмыс істейді. Оның 40-ын басқарма басқарса, қалғанын басқа мемлекеттік органдар мен жеке компаниялар басқарады. Барлығы белгіленген кесте бойынша жұмыс істейді және тұрақты жөндеуден өтеді. Биылғы жыл абаттандыру бойынша ерекше жемісті болды: қала бойынша 15 жаңа субұрқақтар пайдалануға берілді. Абай ауданында үш, Әл-Фараби ауданында төрт, Қаратау ауданында төрт, Түркістан ауданында екі, Еңбекші ауданында екі субұрқақ қосылды. Бұл жобалар тұрғындардың демалуына және қаланың туристік тартымдылығын арттыруға арналған жайлы қоғамдық кеңістіктер құру бағдарламасының бір бөлігі болып табылады. Бұл тізбекте Кола көліндегі музыкалық субұрқақ ерекше орын алады. Оның орнатылуы аймақты жандандырып қана қоймай, сонымен қатар төңіректегі экономикалық белсенділікті арттырады. Көлдің айналасындағы инфрақұрылымды, соның ішінде жаңа кафелерді, серуендеу алаңдарын және велосипед жолдарын дамыту жоспарлары қазірдің өзінде талқылануда. Осының барлығы біріктірілген жерді қалалық өмірдің орталығына айналдыруы керек. Бұл жобаны бұрынғы бастамалармен салыстырсақ, ауқымы мен техникалық жабдықталуы жаңа деңгейге көтерілгенін аңғаруға болады. Мысалы, 2019 жылы Шымкент мегаполис мәртебесіне қол жеткізген кезде, қала алаңдары мен саябақтарын безендіретін сәндік субұрқақтар салу белсенді түрде жүргізілді. Бұлар ең алдымен эстетикалық функцияны атқарды және ауқымды шоуларды өткізуге арналмаған. 2021–2022 жылдары, мысалы, Арбат көшесінде және орталық саябақтарда жарықтандырылған және музыкалық сүйемелдеуімен алғашқы субұрқақтар орнатылды. Дегенмен, қазіргі жоба өзінің ауқымдылығымен және халықаралық стандарттарға сай заманауи технологиялық шешімдерімен ерекшеленеді. Экологиялық аспектіге де назар аударған жөн. Құрылыс алдында жүргізілген көл түбін тазарту су қоймасының жағдайын айтарлықтай жақсартады. Бұл оның сыртқы келбетіне ғана емес, аймақтың биоәртүрлілігіне де оң әсер етеді. Келешекте Кола көлі экологиялық тұрақтылыққа баса назар аудара отырып, толыққанды демалыс аймағына айналуы мүмкін. Жобаның әлеуметтік мәні де ерекше. Музыкалық субұрқақтар – туристерді қызықтыратын және мерекелік атмосфераны тудыратын дүние жүзіндегі қалалардың символы. Халқы миллионнан асатын Шымкентте мұндай құрылымдардың пайда болуы жаңа қала келбетін қалыптастыруға септігін тигізуде. Жастар үшін бұл кеңістік кездесу орнына, отбасылар үшін кешкі серуендеуге арналған орынға, ал туристер үшін мегаполистің визит картасына айналады. Өткен тәжірибеге көз жүгіртсек, мұндай жобалардың қаланың мәдени өмірінде үлкен рөл атқарғаны анық. Мысалы, 2000 жылдардың басында Абай саябағындағы субұрқақтар жаңартылған кезде нағыз маңызды оқиға болды: жарықтандыру алғаш рет орнатылып, тұрғындар жаңартылған су нысандарын көруге асыға ағылады. Бүгінгі жобалар сол бастамалардың қисынды жалғасы және дамуы, бірақ қазір жаңа технологияларды біріктіреді. Символдық тұрғыдан алғанда, жаңа субұрқақтың іске қосылуы жайлылық пен өмір сапасына баса назар аудара отырып, «адамдарға арналған қала» құру бағдарламасының белсенді жүзеге асырылуымен тұспа-тұс келеді. Кола көліндегі музыкалық субұрқақ қалалық ортаны жақсартуға бағытталған осы стратегиялық бағыттың бір бөлігі болады. Құрылыс биылғы жылдың соңына дейін аяқталады деп күтілуде, шымкенттіктер биылғы қыста алғашқы сынақ сынақтарын көре алады. Көктемде нысан толықтай іске қосылып, қаланың көрікті жерлерінің біріне айналады. Осылайша, Шымкентте музыкалық субұрқақтың құрылысы кезекті абаттандыру жобасы емес, мәдени, әлеуметтік, экологиялық және экономикалық маңызы бар көп функционалды жоба. Бұл қаланың жаһандық тенденцияларға ілесу және әрбір тұрғын өз қаласымен мақтанатындай жағдай жасауға деген ұмтылысын көрсетеді.

2025 жылдың 3 қыркүйегінде Шымкент қаласында тағы бір ерекше инфрақұрылымдық жоба қолға алынды. Қала тұрғындары көптен күткен музыкалық субұрқақ Көл (Озеро) аумағында салынып жатыр. Бұл нысан тек қала көркін айшықтап қана қоймай, тұрғындар мен қонақтар үшін жаңа демалыс орнына айналмақ.Жобаның басты ерекшелігі – 100-ден астам су атқыш құрылғысы әртүрлі биіктікте су атқылайды және олар әуен ырғағына сәйкес синхронды қозғалыс жасайды. Әуенмен үйлескен су биі, заманауи LED жарық шамдарымен бірге түрлі-түсті шоулар ұйымдастырып, көрерменге ерекше әсер сыйлайды. Мұндай технологиялық шешімдер Қазақстанның үшінші мегаполисінде халықтың мәдени-эстетикалық сұраныстарын қанағаттандыруға бағытталған.Құрылысты бастар алдында көлдің түбін тазарту жұмыстары жүргізілген. Осы мақсатта су уақытша Қошқар ата өзеніне ағызылды. Көлдің табиғи тіршілік иелері – балықтар мен басқа да жәндіктер арнайы бұлақ көзі бар арықта сақталып отыр. Сондықтан жергілікті тұрғындар арасында балықтардың тағдырына алаңдаушылық орынсыз. Бұл экологиялық тұрғыдан дұрыс жоспарланған шаралардың жүзеге асып жатқанын көрсетеді.Шымкент қаласы әкімдігінің деректеріне сүйенсек, қазіргі таңда қала аумағында 65 нысанда 86 субұрқақ бар. Оның ішінде қалалық жайлы ортаны дамыту басқармасының теңгерімінде – 25 нысандағы 40 субұрқақ. Ал қалған 40 мекенжайдағы 46 субұрқақ басқа мемлекеттік мекемелердің және жеке кәсіпкерлердің қарауында. Барлық субұрқақтар белгіленген кестеге сәйкес жұмыс істеп тұр.2025 жылдың өзінде ғана қалада 15 жаңа субұрқақ салынып, тұрғындардың игілігіне берілген. Оның ішінде Абай ауданында – 3, Әл-Фараби ауданында – 4, Еңбекші ауданында – 2, Қаратау ауданында – 4, ал Тұран ауданында – 2 нысан іске қосылды. Бұл көрсеткіш мегаполистің инфрақұрылымын дамытуда тұрақты жұмыстар атқарылып жатқанын дәлелдейді.Жаңа музыкалық субұрқақтың салынуы – Шымкенттің мәдени және туристік әлеуетін арттыратын қадам. Қаланың орталық бөлігінде орналасқан мұндай заманауи демалыс аймақтары отбасылық серуендеуге, жастардың бас қосуына және қала қонақтарының бос уақытын тиімді өткізуіне мүмкіндік береді. Сонымен қатар, мұндай нысандар қаланың туристік брендіне де оң ықпал етеді.Өткен жылдардағы тәжірибеге көз жүгіртсек, Шымкентте субұрқақтар салу мен абаттандыру бағытында жүйелі жұмыстар жүргізіліп келеді. Мәселен, 2019 жылы қала республикалық деңгейде мегаполис мәртебесін алғаннан кейін қоғамдық кеңістіктерді жандандыруға ерекше көңіл бөлінді. Сол кезеңде бірқатар жаңа субұрқақтар мен гүлзарлар бой көтерді. Ал 2021–2022 жылдары орталық саябақтар мен Арбат аймағында жарық шоуларымен жабдықталған субұрқақтар салынды. Бұл жобалар халық арасында үлкен қолдауға ие болып, қаланың тартымдылығын арттырды.Алайда сол жылдары кейбір субұрқақтар уақыт өте келе техникалық ақауларға ұшырап, қайта жөндеуді қажет етті. Қазіргі таңда әкімдік осындай мәселелердің алдын алу үшін жаңа үлгідегі заманауи жабдықтарды қолданып, техникалық қызмет көрсету жүйесін күшейтуде. Бұл әсіресе Көл аумағында салынып жатқан музыкалық субұрқақта айқын көрінеді: нысан энергия үнемдейтін LED шамдарымен, автоматты басқару жүйелерімен және ұзақмерзімді пайдалануға арналған материалдармен жабдықталады.Жаңа субұрқақтың қала өміріне қосар пайдасы зор. Біріншіден, ол экологиялық тұрғыдан маңызды: су айдынын тазарту жұмыстары жүргізілгендіктен, көлдің табиғи жағдайы жақсарады. Екіншіден, экономикалық әсері де бар – субұрқақ орналасқан аймақ бизнес үшін тартымды орынға айналады, бұл жерде жаңа дәмханалар мен қызмет көрсету нысандары ашылуы ықтимал. Үшіншіден, әлеуметтік маңызы – қала тұрғындары үшін жаңа мәдени-демалыс орны қалыптасады.Мұндай жобаларды өткен жылдардағы шаралармен салыстырсақ, қазіргі бастамалардың ауқымы мен сапасы айтарлықтай жоғары екенін көреміз. Бұрынғы субұрқақтар негізінен тек сәндік қызмет атқарса, бүгінгі музыкалық субұрқақтар заманауи технологияларды қолдана отырып, тұрғындарға мәдени тәжірибе сыйлайтын нағыз шоу алаңына айналуда.Жалпы алғанда, Шымкенттің инфрақұрылымдық дамуында мұндай жобалар қаланың эстетикалық бейнесін жақсартып қана қоймай, тұрғындардың өмір сапасын арттыруға бағытталған. 3 қыркүйекте басталған музыкалық субұрқақ құрылысы да осы стратегиялық мақсаттардың жалғасы болып отыр. Бұл бастама Шымкентті заманауи мегаполис ретінде дамыту жолындағы тағы бір маңызды қадам деуге толық негіз бар.Қала билігінің айтуынша, нысанның құрылысы биылғы жылдың соңына дейін аяқталып, көпшіліктің игілігіне ұсынылады деп жоспарлануда. Осылайша, шымкенттіктер мен қала қонақтары жақын арада жаңа музыкалық субұрқақтың әсемдігін тамашалап, мәдени демалыс аймағында қуанышты сәттерін өткізе алады.