2025 жылдың 9 тамызында «Таза Қазақстан» жалпыұлттық экологиялық бастамасы аясында Шымкент қаласының Тұран ауданында Қазығұрт шағын ауданы мен Алтай-Саян көшесінің аумағын қамтитын ауқымды сенбілік өтті. Шараның мақсаты – қала кеңістігін қоқыстан тазарту ғана емес, тұрғындардың экологиялық мәдениетін арттыру және қоршаған ортаға жауапкершілікпен қарауды қалыптастыру. Таңертеңнен бастап шара алаңына жүздеген қатысушылар келді: жергілікті тұрғындар, коммуналдық қызмет өкілдері, балабақша мен мектеп ұжымдары, Тұран ауданы әкімі аппаратының қызметкерлері, сондай-ақ белсенділер мен еріктілер. Үйлестірілген жұмыстың арқасында абаттандыру және санитарлық шаралардың айтарлықтай көлемін жүзеге асыруға мүмкіндік туды. Жиналған қоқыс пен қураған ағаштарды жоюға ерекше көңіл бөлінді. Алдымен қатысушылар жасыл алқаптардағы шөптерді шауып, кепкен бұталарды алып тастады, содан кейін тротуарларды, жаяу жүргіншілер жолдарын және жол жиегіндегі жолақтарды тазалауға кірісті. Суды ағызып, суаруды қамтамасыз ететін арықтар да ретке келтірілді. Жиналған тұрмыстық және зауыт қалдықтары коммуналдық қызмет көрсететін арнайы көліктермен жедел шығарылды. Ұйымдастырушылар «Таза Қазақстан» бір реттік сенбілік емес, Шымкентте және Қазақстанның басқа да өңірлерінде жұмыс істейтін кешенді экологиялық бағдарламаның бір бөлігі екенін баса айтады. Науқан көктемнен бастап апта сайын өткізіліп, қаланың барлық аудандарын кезең-кезеңімен қамтып, жыл соңына дейін жалғасады. Бұл тәсіл тазалықты маңызды оқиғалар немесе мерекелер алдында ғана емес, үнемі сақтауға мүмкіндік береді. Өткен тәжірибеге үңілсек, мұндай экологиялық бастамалардың Шымкентте көп жылдар бойы жүргізіліп келе жатқанын, бірақ әр уақытта олардың атаулары мен ауқымы әртүрлі болғанын атап өтуге болады. Мәселен, 2019–2021 жылдары қалада көктемгі және күзгі көріктендіру айлықтары тұрақты түрде өткізіліп, оның барысында саябақтар, скверлер, аулалар мен іргелес аумақтар тазартылды. Алайда, ол кезде іс-шаралар белгілі бір маусыммен шектеліп, олар аяқталғаннан кейін бірқатар аудандарда қоқыс мәселесі қайта оралды. «Таза Қазақстанның» қазіргі форматы жыл бойына жүйелі жұмыс жүргізуге арналғандығымен ерекшеленеді және тек физикалық тазалықпен ғана шектелмей, азаматтарды өз қаласын таза ұстау әдетіне тәрбиелеуге бағытталған. Акция аясында мектептерде түсіндірме әңгімелер, тұрғындармен кездесулер, экологиялық сабақтар өткізіліп, балаларға қалдықтарды сұрыптап, табиғатты аялаудың маңыздылығы айтылады. Оң нәтиже қазірдің өзінде байқалуда: сенбіліктер тұрақты өткізілетін аумақтарда заңсыз қоқыс тастайтын орындар азайып, тұрғындар өз аулалары мен көшелерін тазалауға белсене кіріскен. Сонымен қатар, іс-шаралар жергілікті қауымдастықтарды біріктіруге көмектеседі - адамдар бір-бірімен танысады, араласады және өзара көмек пен жауапкершілік сезімін нығайтады. Тұран ауданында да «Таза Қазақстан» акциясы бірлескен іс-қимылдың жарқын үлгісіне айналды. Аудан басшылығының, коммуналдық қызметтердің және тұрғындардың өзара әрекеттесуінің арқасында бір күнде қомақты аумақты тазартып, көшелердің санитарлық жағдайын жақсартып, көріктендіруді арттыруға мүмкіндік туды. Айта кетерлігі, қала тазалығы үшін күрес жүйелілікті қажет етеді. Ауқымды сенбіліктерден кейін де қоқыстарды дұрыс емес жерге лақтыру жағдайлары кездеседі. Мұндай жағдайлардың алдын алу үшін билік бақылауды күшейтіп, қосымша шаралар енгізуді, соның ішінде үйінділер жиі пайда болатын жерлерге бейнебақылау камераларын орнатуды жоспарлап отыр. Тәртіп бұзушылар әкімшілік жауапкершілікке тартылып, жиналған айыппұлдар экологиялық қажеттіліктерге жұмсалады. Осылайша, Тұран ауданындағы «Таза Қазақстан» акциясы аумақты тазарту ғана емес, экологиялық ахуалды жақсарту және қоғамдық сананың жаңа деңгейін қалыптастырудың ұзақ мерзімді бағдарламасының элементі болып табылады. Өткен жылдардан айырмашылығы, сенбіліктер символдық іс-шаралар болған кезде, қазіргі формат қалалық қоршаған ортаның жағдайына нақты, нақты және тұрақты әсер етеді. Сенбілікке шыққан жергілікті тұрғындар мұндай бастамалар алдағы уақытта да жалғасын табады деген сенімдерін білдірді, өйткені таза әрі абаттандырылған қала өмір сүруге қолайлы орта, тұрғындардың денсаулығы және қонақтардың көз алдында Шымкенттің тартымды келбеті. Ал, барлық тараптың күш-жігерін біріктіру арқылы қысқа мерзімде айтарлықтай нәтижеге қол жеткізуге болатынын Тұран ауданының мысалынан көруге болады.

2025 жылғы 9 тамыз күні елімізде дәстүрлі түрде өткізіліп келе жатқан жалпыреспубликалық “Таза Қазақстан” экологиялық акциясы аясында Шымкент қаласының Тұран ауданында кезекті сенбілік өтті. Бұл жолғы іс-шара Қазығұрт шағын ауданының Алтай-Саян көшесі маңында ұйымдастырылды. Таңертеңнен бастап аудан тұрғындары, коммуналдық сала қызметкерлері, мектеп пен балабақша ұжымдары, сондай-ақ Тұран ауданы әкімі аппаратының мамандары бірігіп, қоршаған ортаны қорғау және тазалықты сақтау бағытында ауқымды жұмыс атқарды. Сенбілік барысында қураған шөптер орып, жасыл аймақтар ретке келтірілді. Көшелердің жиегі мен арықтардың бойы тазартылып, жиналған қоқыстар арнайы техника көмегімен қала сыртына шығарылды. Сонымен қатар, жаяу жүргіншілер жолдары мен қоғамдық аумақтар санитарлық тұрғыда ретке келтірілді.“Таза Қазақстан” акциясы тек қана қоқыс жинау шарасы емес, бұл – экологиялық мәдениетті қалыптастыруға, тұрғындардың қоршаған ортаға деген жауапкершілігін арттыруға бағытталған ауқымды бастама. Мұндай іс-шаралар арқылы халық бірлігінің және ортақ мүдденің нақты нәтижесін көруге болады. Әсіресе, жастардың белсенді қатысуы келешекте экологиялық сананың жоғары деңгейде қалыптасуына ықпал етеді. Қатысушылардың айтуынша, бұл тек бір күндік тазалау жұмысы емес, әрбір азаматтың күнделікті өмірінде табиғатты аялау әдетке айналуы тиіс.Айта кету керек, “Таза Қазақстан” акциясы бірнеше жылдан бері өткізіліп келеді. Мәселен, 2023 жылы дәл осы бастама аясында Шымкент қаласының әр ауданында 50-ден астам сенбілік ұйымдастырылып, 4 мың тоннадан астам қоқыс шығарылған болатын. Ал 2024 жылы экологиялық акция ауқымы кеңейіп, оған еріктілер қозғалысы мен түрлі қоғамдық ұйымдар қосылды. Сол жылы Тұран ауданында ғана 120-ға жуық көше тазартылып, 300-ден аса жасыл аймақ ретке келтірілген. Бұған қоса, арық-атыздарды тазалау, су арналарының өткізу қабілетін арттыру бағытында да маңызды жұмыстар атқарылды.Биылғы іс-шараның тағы бір ерекшелігі – оған тұрғындармен қатар жергілікті кәсіпкерлер де қолдау көрсетті. Бірқатар бизнес өкілдері өз қаражаты есебінен қоқыс шығару техникасын, қолғап, қап сияқты қажетті құрал-жабдықтарды қамтамасыз етті. Бұл – қоғамдық жауапкершіліктің айқын көрінісі. Осындай ынтымақтастықтың арқасында Қазығұрт шағын ауданындағы тазалық жұмыстары жоспарланған уақыттан ерте аяқталды.Сенбілік барысында қатысушылар арасында өзара әңгімелесу, экологиялық тақырыптағы шағын түсіндіру жұмыстары да жүргізілді. Балалар мен жасөспірімдерге табиғатты қорғау, қоқысты сұрыптау, қайта өңдеудің маңызы түсіндірілді. Бұл бағытта ұйымдастырушылар тәжірибелік әдісті қолданды: мысалы, жиналған пластик, шыны және қағаз қалдықтары бөлек жиналды.Өткен жылдармен салыстырғанда биылғы сенбіліктердің ұйымдастырылу деңгейі айтарлықтай артқан. Мәселен, 2022 жылы мұндай шаралар көбінесе тек қоқыс жинау мен шөп шабумен шектелсе, қазір оған қосымша ағаш отырғызу, көгалдандыру, жарық шамдарын орнату сияқты жұмыстар да енгізілуде. Бұл тәсіл тек тазалықты қамтамасыз етіп қана қоймай, қаланың көркін жақсартуға және тұрғындардың жайлы өмір сүруіне жағдай жасауға мүмкіндік береді.“Таза Қазақстан” акциясының тағы бір маңызды тұсы – оның тұрақтылығы. Бұрын мұндай сенбіліктер көбінесе көктемде немесе күзде ғана өтсе, қазір олар жыл бойы тұрақты түрде ұйымдастырылып келеді. Бұл қала экологиясына оң әсерін тигізіп, рұқсатсыз қоқыс тастау фактілерінің азаюына септігін тигізуде.Қорытындылай келе, 9 тамыз күні өткен Тұран ауданындағы сенбілік – елдегі экологиялық мәдениетті қалыптастыру жолындағы жүйелі жұмыстың бір бөлігі. Осындай шаралар арқылы тұрғындар табиғатты қорғаудың маңыздылығын тереңірек түсінеді және қаланың көркейуіне өз үлесін қосады. Өткен жылдардағы тәжірибе көрсеткендей, “Таза Қазақстан” сияқты акциялар тек бір күндік емес, ұзақ мерзімді экологиялық стратегияның негізін қалайды. Ал Қазығұрт шағын ауданында өткен сенбілік – осы бастаманың сәтті жалғасы екенін дәлелдеді. 

Биыл Алматы облысында 17 940 оқушы мектеп бітірді. Оның ішінде 1 432 түлек «Алтын белгі» иегері атанса, тағы 1 513 оқушы үздік аттестат алды. Көпшілігі үшін бұл тек мектеп кезеңінің аяқталуы ғана емес, жоғары және орта кәсіптік білім жолындағы үлкен бастаманың алғашқы қадамы. Ал осы жолда өңір түлектеріне айрықша қолдау көрсетіп келеді.Байқау нәтижелері бойынша облыс түлектерінің 44 пайызы — 7 681 жас мемлекеттік білім гранттарының иегері атанды. Оның ішінде өңір үшін басым бағыттарға ерекше көңіл бөлінген: 1 440 грант – педагогикалық мамандықтарға, 770 грант – медициналыққа, 543 грант – аграрлыққа бөлінді. Ал қалған 4 928 грант елімізде сұранысқа ие өзге салаларға тиесілі болды.Халықаралық ынтымақтастық та мақтаныш тудырады: биыл Алматы облысының 37 түлегі Қытайға — Синьцзян университетіне оқуға барады. Барлық шығынды қабылдаушы тарап өз мойнына алған. Бұл – әлемдік деңгейдегі білім алуға ғана емес, сонымен қатар халықаралық құзыреттерге ие жаңа буын мамандарының қатарына қосылуға үлкен мүмкіндік.Дарынды жастарды қолдауда жергілікті биліктің де рөлі ерекше. Биыл облыс әкімі 30 атаулы грант бөлді:17 грант – медициналық мамандықтарға,17 грант – аграрлыққа,6 грант – педагогикалыққа.Бұл тек студенттерге көрсетілген қолдау ғана емес, өңірдің адами капиталына жасалған стратегиялық инвестиция. Күтілгендей, мұндай грант иегерлері туған өлкесіне оралып, Алматы облысының мектептерінде, ауруханаларында және ғылыми мекемелерінде еңбек ететін болады.Бұл жас мамандардың өңірдің дамуына тірек боларына сенеміз. Білімді қолдау – бір реттік шара емес, бүкіл облыс үшін тұрақты болашақ қалыптастыруға бағытталған жүйелі жұмыс», — деді облыстық білім басқармасында.Мемлекеттік гранттар мен халықаралық бағдарламалардан бөлек, өңірде мектептерде кәсіби бағдар беру жұмыстары жүйелі түрде жүргізіліп келеді. Сондай-ақ, жоғары оқу орындары және колледждермен мақсатты оқыту жөнінде меморандумдар жасалуда. Бұл түлектерге қай мамандықтың сұранысқа ие екенін алдын ала түсінуге әрі оқуды аяқтаған соң кепілді жұмыс орнына ие болуға мүмкіндік береді.Ақпарат көзі : https://www.gov.kz/memleket/entities/almobl/press/news/details/1052549?lang=kk

2025 жылдың 6 тамызы текесулықтар үшін шын мәнінде айтулы күн болды. Бұл күні ықшамауданда тұрғындарды тұрақты таза ауыз сумен қамтамасыз ететін жаңа су жүйесі ресми түрде іске қосылды. Ашылу салтанатына Шымкент қаласының әкімі Ғабит Сыздықбеков қатысып, жергілікті тұрғындарды осы оқиғамен жеке құттықтап, жобаның инженерлік ғана емес, әлеуметтік маңызы бар екеніне тоқталды. Бұл жобаның тарихы оның іске қосылуынан көп бұрын басталды. Әкімнің Текесу тұрғындарымен кездесуінің бірінде тұрғындар басты проблемасы – тұрақты сапалы су көзінің жоқтығын ашық айтты. Көптеген отбасылар жылдар бойы сырттан келетін суды пайдалануға немесе жеке құдық салуға мәжбүр болды, бұл уақытты, күш пен қаражатты қажет етті. Жаздың аптап ыстығында мәселе әсіресе өткір болып, су тапшылығы тұрмыс жағдайына да, халықтың денсаулығына да әсер етті. Орталықтандырылған су құбырын салу жобасын жүзеге асыру туралы шешім қабылданған кезде жағдай өзгерді. Жұмыс қысқа мерзімде аяқталды – 14 шақырым жаңа су құбыры тартылды, 130 абонент жүйеге қосылды. Жобаның маңызды ерекшелігі – ол бюджет қаражаты есебінен емес, меценаттардың қолдауымен жүзеге асты. Бұл тәсіл бизнестің әлеуметтік жауапкершілігі мен биліктің бастамасы бір мақсатқа біріге алатынының үлгісі болды. Қала әкімі жобаға атсалысқан мердігерлерден демеушілерге дейін алғысын білдіріп, тұрғындардың санитарлық талаптарға сай қауіпсіз әрі сапалы суға тұрақты қол жеткізіп отырғанын атап өтті. Қала тұрғындарының айтуынша, жүйе жұмыс істей бастаған алғашқы күндері судың үзіліссіз беріліп жатқанын, сапалы әрі қысымы жеткілікті екенін көрсетіп отыр. Өткен жылдардағы ұқсас жобалармен салыстырғанда Текесуды мемлекет пен бизнестің табысты серіктестігінің үлгісі деп атауға болады. Мысалы, 2023 жылы «Қайнарбұлақ» және «Асар-2» ықшам аудандарында жаңа су желілері іске қосылды, бірақ қаржыландыру негізінен мемлекеттік бюджет есебінен жүргізілді, бұл жұмыстарды бекіту және орындау мерзімін ұзартты. Текесу жағдайында процесс икемді болды, нәтиже тезірек орындалды. Мұндай жобалар ұзақ мерзімді нәтиже береді. 2022 жылы Самал-3 елді мекеніндегі су жүйелері жаңартылғаннан кейін тұрғындар тұрмыстық кикілжің азайып, санитарлық жағдайдың жақсарғанын атап өтті. Үйлерге қажетті көлемде су тікелей берілгенде, сорғылардағы кезектер мен су көзіне қол жеткізу туралы даулар жойылып, өмірдің өзі жайлы болады. Экологиялық аспектіні де атап өткен жөн. Жаңа жүйе іске қосылғанға дейін текесулықтар негізінен құдықтарды пайдаланып, суды цистерналарға әкелетін. Бұл жер асты сулы горизонттарына шамадан тыс қысым әкеліп, кейбір жерлерде жер асты суларының деңгейі айтарлықтай төмендей бастады. Орталықтандырылған жабдықтау бұл қысымды төмендетіп, су ресурстарын тиімдірек пайдалануды қамтамасыз етеді. Жаңа су құбыры Текесу үшін қосымша даму мүмкіндіктерін де ашады. Тұрақты суға қол жеткізу шаруашылық учаскелерінің жағдайына оң әсерін тигізеді, халықтың көбірек бау-бақшамен айналысуына мүмкіндік береді, шағын бизнестің, әсіресе қызмет көрсету және қоғамдық тамақтану салаларындағы жағдайды жақсартады. Айта кетейік, Шымкенттің 2025–2029 жылдарға арналған даму жоспары бекітілген, онда сумен жабдықтау желілерін жаңғырту басты орындардың бірін алады. Қала билігі су ысыраптарын барынша азайту және оның сапасын жақсарту мақсатында барлық тұрғын үйлерді орталықтандырылған су құбырына кезең-кезеңімен қосуды, сондай-ақ ескі және тозығы жеткен құбырларды ауыстыруды жоспарлап отыр. Текесу тәжірибесі басқа салалардағы осындай мәселелерді шешуге үлгі бола алады. Бүгінде Қаратау, Әл-Фараби, Еңбекші қалаларында таза суға қол жеткізу әлі де шектелген шағын аудандар бар. Бизнеспен серіктестік механизмін пайдалану, меценаттар мен қоғамдық бастамаларды тарту бұл бағыттардағы жобаларды жүзеге асыруды айтарлықтай жылдамдатуға болады. Тұрғындар үшін мұндай өзгерістер тек утилитарлық мәнге ие емес екенін түсіну маңызды. Таза су – денсаулық, ыңғайлылық және болашаққа деген сенімділік мәселесі. Суды жеткізуге уақыт пен ақшаны жұмсаудың қажеті болмаған кезде, адамдардың отбасына, жұмысына, үйлері мен аулаларын дамытуға көбірек көңіл бөлуге мүмкіндіктері бар. 2025 жылдың 6 тамызы Текесу тарихында бұрыннан келе жатқан мәселенің шешімін тапқан күн ретінде қалады. Олардан аққан таза суы бар шүмектер құзырлы орындардың, кәсіпорындар мен тұрғындардың келісілген жұмысының арқасында нақты нәтижелерге қол жеткізуге болатынын, өзгерістердің символына айналды. Көптеген отбасылар үшін бұл оқиға олардың өмірінің жаңа бетін белгілейді, мұнда жайлылық пен қауіпсіздік арман емес, шындық.

2025 жылдың 6 тамызында Шымкент қаласының әкімі Ғабит Сыздықбеков Текесу тұрғын алабында жаңадан іске қосылған сумен жабдықтау жүйесінің ашылуына қатысты. Бұл — қаладағы инфрақұрылымды жақсартуға бағытталған маңызды қадамдардың бірі. Әкім жергілікті тұрғындарды осы айтулы оқиғамен құттықтап, жобаның әлеуметтік маңызын ерекше атап өтті.Бұл жоба қала әкімінің тікелей тапсырмасымен қолға алынды. Бұған дейін тұрғындармен өткен кездесулердің бірінде текесулықтар ауыз суға тұрақты қолжетімділіктің жоқтығын айтып, мәселені шұғыл шешу қажеттігін жеткізген еді. Суды сырттан тасу, құдық немесе уақытша жүйелерге тәуелді болу жергілікті халықтың тұрмысын қиындатқан болатын.Аталған мәселені шешу мақсатында 14 шақырым су құбыры тартылып, 130 абонент орталықтандырылған таза ауыз суға қосылды. Бұл — текесулықтар үшін көптен күткен жаңалық. Жоба демеушілердің қаржысы есебінен жүзеге асырылды. Қала әкімі демеушілер мен мердігер ұйымдарға әлеуметтік жауапкершілікті сезініп, халық игілігі үшін атқарған жұмыстары үшін алғыс айтты.Жаңа жүйенің артықшылықтары айқын. Біріншіден, тұрғындар санитарлық талаптарға сай, үздіксіз берілетін сапалы суға қол жеткізеді. Екіншіден, бұрынғыдай ауыз суды сатып алу немесе ұзақ қашықтықтан тасудың қажеті жоқ. Үшіншіден, тұрмыстық гигиена мен денсаулық деңгейі жақсарады, бұл өз кезегінде халықтың өмір сапасына оң әсер етеді.Текесу жобасы — Шымкентте соңғы жылдары белсенді түрде жүріп жатқан сумен жабдықтау инфрақұрылымын жетілдіру бастамаларының бір бөлігі. Өткен жылдардағы тәжірибеге көз жүгіртсек, мұндай жұмыстар жүйелі түрде атқарылып келеді. Мысалы, 2023 жылы Қайнарбұлақ және Асар-2 тұрғын алаптарында да орталықтандырылған ауыз су жүйелері іске қосылған болатын. Ол жобаларда да бірнеше шақырымдық су құбырлары тартылып, мыңдаған тұрғынның тұрмыс жағдайы едәуір жақсарды.Салыстырмалы түрде айтқанда, бұрынғы жобалар негізінен мемлекеттік бюджет есебінен қаржыландырылса, Текесу жобасының ерекшелігі — демеушілердің белсенді қатысуында. Бұл жергілікті бизнес пен қоғам арасындағы әріптестіктің нақты көрінісі болды. Мұндай модель қаладағы басқа да инфрақұрылымдық мәселелерді шешуде тиімді болуы мүмкін.Өткен тәжірибе көрсеткендей, су жүйесін тарту тек техникалық инфрақұрылымды жақсарту ғана емес, әлеуметтік тұрақтылыққа да ықпал етеді. 2022 жылы Самал-3 шағынауданында су жүйесі жаңартылғаннан кейін, тұрғындар арасында тұрмыстық жанжалдар азайған, себебі ауыз суға талас немесе кезекке тұру секілді проблемалар шешілген еді. Бұл факторды ескере отырып, Текесу жобасынан да ұқсас оң әсер күтуге болады.Шымкент қаласының 2025–2029 жылдарға арналған даму жоспарында сумен жабдықтау жүйелерін жаңарту басты бағыттардың бірі ретінде белгіленген. Қала аумағындағы әрбір тұрғын алапты таза ауыз сумен қамту, тозығы жеткен құбырларды ауыстыру және жаңа магистральдық желілер тарту жоспарланып отыр. Бұл бағыттағы жұмыстар кезең-кезеңімен жүзеге асады.Текесудағы жобаның тағы бір маңызды қыры — оның экологиялық тиімділігі. Жергілікті тұрғындар бұрын суды көбінесе құдықтардан немесе тасымалданатын цистерналардан алатын, бұл жер асты суларына шамадан тыс жүктеме түсіріп, кей аймақтарда су деңгейінің төмендеуіне әкелген еді. Енді орталықтандырылған жүйе бұл мәселелердің алдын алуға мүмкіндік береді.Жоба іске қосылғаннан кейін алғашқы күннің өзінде-ақ тұрғындар су қысымының тұрақтылығына және дәмінің жақсы екеніне риза болды. Әсіресе балалар мен қарт адамдардың денсаулығына бұл оң әсер ететіні сөзсіз.Текесу жобасы қаладағы басқа аудандар үшін де үлгі бола алады. Қаратау, Әл-Фараби және Еңбекші аудандарында да әлі күнге дейін таза ауыз суға толық қолжетімділік жоқ елді мекендер бар. Егер осы тәжірибені қолдана отырып, демеушілер мен мемлекет бірлесе жұмыс істесе, бірнеше жыл ішінде бұл мәселені толық шешуге болады.Өткен жылдардағы «Таза су — әр үйге» бағдарламасы аясындағы жобалар халықтың тұрмыс сапасын айтарлықтай көтергенін ескерсек, Текесу тұрғын алабы да алдағы уақытта инфрақұрылымы дамыған, жайлы аймаққа айналары сөзсіз.Қала басшылығы мұндай жобаларды тек инженерлік шешім ретінде емес, тұрғындардың өмір сүру сапасын түбегейлі жақсартуға бағытталған әлеуметтік қадам ретінде қарастырады. Сондықтан алдағы уақытта бұл бағыттағы жұмыстардың қарқыны бәсеңдемейді деп күтілуде.Текесу тұрғындары үшін бұл күн тарихи оқиғаға айналды. Жылдар бойы күткен таза, үздіксіз ауыз суға қол жеткізу — әр отбасының тұрмысына тікелей әсер ететін өзгеріс. Бұл — қала билігі, демеушілер және тұрғындардың бірлескен еңбегінің жемісі.

2025 жылдың 9 тамызында «Таза Қазақстан» республикалық экологиялық бастамасы аясында Шымкентте кезекті ауқымды жалпықалалық сенбілік өтті. Бұл науқан көктемде басталып, мегаполистің барлық аудандарын қамтитын апта сайын өткізіледі. Акциялар жыл соңына дейін жалғасады, олардың мақсаты – тәртіпті қалпына келтіру ғана емес, тұрғындарды қоршаған ортаға қамқорлық мәдениетін қалыптастыру. Қала билігінің мәліметінше, сенбілікке 3765-тен астам адам қатысқан. Олардың қатарында аудан әкімдіктерінің қызметкерлері, қалалық бөлімдердің, коммуналдық қызметтердің өкілдері, белсенділер, еріктілер және жай ғана алаңдаушы тұрғындар болды. Нәтижелі жұмыс үшін қоқыс шығаратын көліктер, экскаваторлар, тиегіштер мен тракторлар бар 243 арнайы техника жұмылдырылды. Нәтижесінде бір күннің ішінде 174 тоннадан астам қоқыс жинап, шығаруға мүмкіндік туды, бұл соңғы айлардағы рекордтық көрсеткіштердің бірі болды. Жұмыс бірнеше бағытта жүргізілді. Өзен арналары мен олардың жағалау сызығын тазартуға ерекше көңіл бөлінді, өйткені бұл жерде қалдықтар жиі жиналып, судың сапасын нашарлатып, табиғи аумақтардың келбетін бұзады. Сонымен қатар, еріктілер мен коммуналдық қызметкерлер көшелерде, саябақтар мен аулаларда тұрмыстық қалдықтарды жинап, құрғақ бұталарды алып тастап, шөп шабу, жаяу жүргіншілер жолдары мен суару арықтарын тазалап, жасыл алқаптарға судың еркін өтуін қамтамасыз етті. Ұйымдастырушылар тұрғындардың көп бөлігінің, соның ішінде шалғай аудандардан келгендердің қатысуы табысқа жетудің негізгі факторы болғанын атап өтті. Егер өткен жылдары іс-шаралар орталық көшелер мен танымал саябақтарды қамтыса, 2025 жылы қоқыс мәселесі ерекше өткір тұрған қала шетіне де назар аударылады. 2023 жылы Шымкентте «Таза қала» қалалық акциясы өтіп, оған негізінен мекеме қызметкерлері мен студенттер қатысқанын еске түсірген жөн. Қаланың орталық бөлігіндегі айтарлықтай әсерге қарамастан, шалғай аудандар назардан тыс қалды. 2024 жылы экологиялық айлықтар жасыл аумақтардағы қоқыс көлемін шамамен 20%-ға азайтуға көмектесті, бірақ оқиғалардан кейін кейбір заңсыз үйінділер қайта пайда болды. Бұл тәжірибе ұзақ үзіліссіз, жүйелі түрде тәртіпті сақтау керектігін көрсетті. Ағымдағы науқанның айрықша ерекшелігі – қалдықтарды сұрыптау технологияларын кеңінен қолдану. Пластмасса, шыны және қағаз қалдықтары әрі қарай өңдеу үшін бөлек ыдыстарға жиналды. Дәл осындай тәсіл Шымкентте сонау 2022 жылы пилоттық жоба аясында бірнеше мектеп аумағында қолданылған, бірақ ол кезде кеңінен қолданылмаған. 2025 жылы бөлек жинау қалалық сенбіліктердің міндетті элементі болды. Жоспар бойынша жыл соңына дейін апта сайынғы науқандар 5 мың тоннадан астам қоқыс шығарылып, жүздеген гектар аумақты көркейтеді. Іс-шаралар жоспарында стандартты тазалаудан басқа, отырғызылған өсімдіктер тамыр алып, сәндік келбетін сақтау үшін ағаш отырғызу, гүлзарларды орналастыру, суару жүйесін кеңейту кіреді. 9 тамызда көптеген қатысушылар әлеуметтік желіде алған әсерлерімен бөлісті. Біреулер үшін бұл таза ауада отбасымен бірге уақыт өткізу мүмкіндігі болса, енді біреулер үшін көршілермен кездесіп, өз аймағының мәселелерін талқылау мүмкіндігі болды. Көпшілік мұндай іс-шараларға қатысу қалаға деген жауапкершілік сезімін тудыратынын, сонымен қатар балалардың жастайынан тазалық пен тәртіптің қадірін түсінуге көмектесетінін атап өтті. Қала билігі сенбіліктердің тек экологиялық ғана емес, әлеуметтік мәні де бар екенін баса айтады. Бірлескен еңбек адамдар арасындағы байланысты нығайтады, өзара көмек көрсетуге үйретеді, азаматтық белсенділіктің дамуына ықпал етеді. Сондықтан да Шымкент қаласының 2025-2029 жылдарға арналған даму жоспарында тұрғындарды абаттандыру шараларына тартуға ерекше мән берілген. Ағымдағы науқанды өткен жылдармен салыстыра отырып, бірнеше негізгі айырмашылықтарды анықтауға болады. Біріншіден, тазалаудың тиімділігін арттыратын және қысқа мерзімде үлкен жұмыс көлемін жабуға мүмкіндік беретін көбірек мамандандырылған жабдық пайдаланылады. Екіншіден, тұрғындардың қатысуы мектеп оқушыларынан бастап зейнеткерлерге дейін кеңейіп, жан-жақты болды. Үшіншіден, оқиғалар біржолғы болуды тоқтатты және тұрақты сипат алды, бұл нәтижелерді бекіту үшін өте маңызды. Қазақстанның басқа қалаларының тәжірибесі апта сайын экологиялық науқандар өткізілетін жерлерде заңсыз үйінділер азайып, тұрғындардың құқық бұзушылықтар туралы хабарлауда белсенділік танытатынын растайды. Шымкентте де осыған ұқсас тәжірибе енгізіле бастады – қаланың кез келген тұрғыны мобильді қосымша арқылы коммуналдық қызметтерге өздігінен қоқыс тастайтын үйіндінің суретін жібере алады, ал тазалық бригадасы ол жерге тезірек аттанады. Осылайша, 9 тамыздағы сенбілік тәртіпті қалпына келтірудің кезекті оқиғасы ғана емес, билік пен қоғамның өзара әрекеттесуінің нақты нәтиже беретінінің жарқын мысалы болды. Қатысушыларды көптеп тарту, қоқыстарды тазалау мен сұрыптаудың заманауи тәсілдерін қолдану, сондай-ақ іс-шаралардың жүйелі өтуі Шымкенттің таза әрі өмір сүруге қолайлы болуына жағдай жасауда. Өткен жылдар мен қазіргі науқанның тәжірибесінен шығатын негізгі қорытынды – қала тазалығы тек коммуналдық қызметтердің күш-жігеріне ғана емес, әрбір тұрғынның күнделікті тәртібіне байланысты. Қоқыс жәшігіне қоқыс тастау, жасыл желекті қорғау, тазалықшылардың еңбегін құрметтеу әдетке айналса, уақыт өте келе ауқымды сенбіліктерді өткізу қажеттілігі азаяды. Дегенмен, бұл кезеңде олар таза және жақсы ұсталған қалалық орта үшін күресте маңызды құрал болып қала береді.

2025 жылдың 9 тамызы күні Шымкент қаласында «Таза Қазақстан» республикалық экологиялық акциясы аясында кезекті жалпықалалық сенбілік өтті. Бұл шара наурыз айынан бері әр апта сайын ұйымдастырылып келеді және жыл соңына дейін жалғасады. Қала әкімдігінің мәліметінше, биылғы жоспар барлық төрт ауданның аумағын толық қамтуды көздейді.Осы жолғы сенбілікке 3 765-тен астам қала тұрғыны белсене атсалысты. Іс-шараға аулаларды, көшелерді, саябақтар мен су арналары бойын тазалауға арналған 243 арнайы техника жұмылдырылды. Күннің қорытындысында 174 тоннадан астам тұрмыстық және құрылыс қалдықтары шығарылды. Бұл — бір күн ішінде тазартылған қоқыс көлемі бойынша соңғы айлардағы ең жоғары көрсеткіштердің бірі.Тазалық жұмыстары бірқатар бағыттарда жүргізілді. Ең алдымен, Қошқарата және Бадам өзендерінің арналарын тазалау, жағалаулардағы қалдықтарды жинау жұмыстары өтті. Бұл су айдындарының экожүйесін сақтауға және судың сапасын жақсартуға тікелей әсер етеді. Сонымен қатар, қала көшелерінде жиналған тұрмыстық қоқыс пен шашылған қалдықтар тазартылып, жасыл аймақтардағы қураған бұталар кесілді. Кейбір аумақтарда шөп шабылып, ирригациялық арықтардан және жаяу жүргіншілер жолдарынан топырақ пен қоқыс алынды.Сенбілікке аудан әкімдіктерінің қызметкерлері, қалалық басқармалар мен департаменттердің өкілдері, белсенді жастар, еріктілер ұйымдары және жай ғана бейжай қарамайтын қала тұрғындары қатысты. Ұйымдастырушылардың айтуынша, тұрғындардың мұндай ынтасы мен бірлескен еңбегі қаланың тазалығын сақтауда үлкен рөл атқарады.2025–2029 жылдарға арналған Шымкент қаласының абаттандыру және экологияны жақсарту жоспары аясында мұндай сенбіліктер тек маусымдық шара ретінде емес, жүйелі түрде жалғасады. Құжатта қала инфрақұрылымын жетілдіру, көгалдандыру аумағын ұлғайту, ирригациялық желіні қалпына келтіру және тұрмыстық қалдықтарды бөлек жинау жүйесін енгізу сияқты мақсаттар белгіленген.Биылғы сенбіліктердің бір ерекшелігі — арнайы техниканың көбірек тартылуы және жұмыстардың тек орталық көшелермен шектелмей, шалғай шағынаудандарды да қамтуы. Бұрынғы жылдары мұндай ауқымды қамту сирек болатын. Мысалы, 2023 жылы «Таза қала» қалалық акциясы барысында негізінен орталық саябақтар мен негізгі магистральдар бойы тазартылып, шеткі аймақтардағы қоқыс жинау көлемі айтарлықтай аз болған. Сол себепті, биылғы тәсіл қала бойынша теңгерімді тазалық орнатуға мүмкіндік беріп отыр.Өткен жылдардағы тәжірибе көрсеткендей, сенбіліктердің тұрақты ұйымдастырылуы қала мәдениетіне оң ықпал етеді. 2024 жылы экологиялық айлық аясында әр апта сайынғы тазалық шараларының нәтижесінде көктем соңында жасыл аймақтардағы қоқыс көлемі 20%-ға азайған. Алайда, маусым біткен соң, тұрақты тазалық жұмыстары тоқтаған кезде, заңсыз қоқыс тастау деректері қайта көбейген. Бұл экологиялық тәртіпті сақтау үшін үздіксіз әрекет пен тұрғындардың тұрақты қатысуы қажет екенін көрсетеді.Биылғы 9 тамыздағы сенбілік өткен шаралардан қатысушылардың көптігімен және техникалық қамтылу деңгейінің жоғары болуымен ерекшеленді. Қала тұрғындарының әлеуметтік желілердегі пікірлеріне қарағанда, тазалық жұмыстарына қатысқан көптеген азамат бұл күнді тек еңбекпен ғана емес, бір-бірімен танысу, пікір алмасу және ортақ мақсат жолында бірігу мүмкіндігі деп бағалады.Қала әкімдігі мұндай сенбіліктер тек экологиялық емес, әлеуметтік маңызы бар іс-шара екенін атап өтті. Себебі, бірлескен еңбек адамдар арасындағы ынтымақтастықты арттырады, өз ортасына деген жауапкершілік сезімін қалыптастырады және жастарға экологиялық мәдениеттің маңызын үйретеді.Өткен жылдармен салыстырғанда, 2025 жылғы сенбіліктердің тағы бір артықшылығы — қалдықтарды сұрыптап жинау тәжірибесінің енгізілуі. Еріктілер мен коммуналдық қызметкерлер пластик, шыны және қағаз қалдықтарын бөлек қаптарға салып, оларды қайта өңдеу орталықтарына жіберді. Бұл тәжірибе 2022 жылы пилоттық режимде бірнеше мектеп аумағында ғана сынақтан өткен еді, ал биыл ол бүкіл қалаға кеңейтілді.Ұйымдастырушылардың айтуынша, жыл соңына дейін әр апта сайын өтетін сенбіліктер арқылы Шымкенттен 5 мың тоннадан астам қоқыс шығарылып, жүздеген гектар аумақ абаттандырылады. Сонымен қатар, ағаш отырғызу, гүлзарлар салу және су арналарының өткізу қабілетін жақсарту жұмыстары жүргізілмек.Қорытындылай келе, 9 тамыздағы сенбілік — Шымкент тұрғындарының ортақ күшпен қала экологиясын жақсартуға дайын екенін дәлелдеген маңызды қадам. Өткен жылдардағы тәжірибе көрсеткендей, мұндай шаралар уақытша тазалықтан гөрі тұрақты әдет қалыптастырса ғана нәтижелі болмақ. Ал биылғы жүйелі тәсіл мен қатысушылардың белсенділігі бұл бағытта айтарлықтай жетістікке жетуге мүмкіндік береді.

2025 жылдың 12 тамызында Шымкентте тағы да тұрмыстық және құрылыс қалдықтарын заңсыз тастау фактілері анықталды. Бұл жолы коммуналдық қызметтер Қаратау және Тұран аудандарында, соның ішінде Тұран және Таскен шағын аудандарында, сондай-ақ Павлов көшесінде өздігінен қоқыс тастайтын үйінділерді анықтады. Қалалық қызмет көрсету қызметкерлері қоқыс шығару және қоршаған ортаны қорғау науқаны жүйелі түрде жүргізілсе де, мұндай жағдайлар жиі болып жатқанын айтады. Қала билігінің хабарлауынша, қоқыс күнде жиналып, шығарылады және «Таза Қазақстан» республикалық жобасы аясында Шымкентте бірнеше жыл қатарынан ауқымды сенбілік өтіп жатыр. Алайда кейбір қала тұрғындары жалпықалалық абаттандыру ережелеріне немқұрайлылық танытуда. Кейбіреулер әдейі қоқыстарды жол жиегіне, жасыл желектерге, тіпті көпқабатты үйлердің аулаларына тастап, санитарлық жағдайға қауіп төндіріп, қаланың көркін бұзуда. Мұндай әрекеттер санитарлық нормаларды бұзып қана қоймай, тұрғындардың денсаулығына қауіп төндіреді. Шіріген қалдықтар жәндіктер мен кеміргіштердің көбеюіне ықпал етеді, жағымсыз иіс айтарлықтай қашықтыққа таралады, ал қалдықтардың микробөлшектері ауа мен топыраққа енуі мүмкін. Сонымен қатар, өздігінен пайда болатын үйінділер көбінесе ықтимал қауіпті материалдары бар құрылыс қалдықтары төгілетін орынға айналады. Билік қалдықтарды заңсыз тастағаны үшін әкімшілік шаралар мен айыппұлдар қарастырылғанын еске салады. Жаза тағайындамас бұрын құқық бұзушылық фактілері тіркеліп, дәлелдеме жиналады. Бұл ретте халықтың экологиялық жауапкершілігін арттыру басты міндет болып саналса, айыппұлдар бір ғана құрал екені баса айтылады. Өткен жылдардағы жағдайды салыстырсақ, белгілі бір ауытқуларды байқауға болады. Мәселен, 2023 жылы Шымкентте «Таза қала – ортақ іс» акциясы өткізіліп, оның барысында ондаған аулалар абаттандырылып, жаңа контейнерлер мен урналар орнатылып, көшелер мен саябақтар қоқыстан тазартылды. Сол айларда заңсыз үйінділер азайғанымен, жарты жылдан кейін заң бұзушылықтардың бұрынғы деңгейіне біртіндеп оралу тіркелді. Себебі, тұрғындардың көбі аумақты тазалауды тұрақты міндет емес, бір реттік шара ретінде қабылдайды. 2024 жылы «Жасыл бастама» жобасы қолға алынып, өскелең ұрпақтың экологиялық мәдениетін қалыптастыруға ерекше көңіл бөлінді. Мектеп оқушылары мен студенттер қалдықтарды сұрыптау, ағаш отырғызу және ауланы абаттандыру акцияларына қатысты. Дегенмен, бұл әсер де уақытша болды: біраз уақыттан кейін заңсыз үйінділер туралы хабарламалар қайтадан пайда болды, әсіресе құрылыс белсенді аймақтарда. 2025 жылдың тамызындағы жағдай мәселенің сақталып отырғанын және жүйелі тәсілді қажет ететінін көрсетеді. Тек тазалық күндері мен рейдтік шаралар аздық етеді. Кептеліс көп болатын орындарға қосымша контейнерлер орнату, жасыл желектер мен бос жерлерді тәулік бойы бейнебақылауды ұйымдастыру, сондай-ақ қалдықтарды заңсыз тастаудың зияны туралы азаматтарды белсенді түрде хабардар ету сияқты кешенді шаралар қажет. Құрылыс қалдықтары ерекше назар аударуды қажет етеді. Жеке секторда және көпқабатты үйлерді салу кезінде құрылыс қалдықтарының бос жерлерге немесе жолдардың бойына төгілуі жиі кездеседі. Мұндай қалдықтар ландшафтты бұзып қана қоймайды, сонымен қатар нақты қауіп төндіреді - өткір заттар, шыны, металл балалар мен жануарларды жарақаттауы мүмкін. Билік құрылыс компанияларына қоқыстарды рұқсат етілген полигондарға шығаруды растауды міндеттей отырып, қосымша талаптар енгізу мүмкіндігін қарастыруда. Өткен жылдардағы тәжірибе көрсеткендей, жазалау шаралары ғана емес, халықты бірлескен іс-әрекетке тарту да тиімді. Мәселен, 2022 жылы кейбір шағынаудандарда аулалардың тазалығын қадағалап, ескерту белгілерін орнатып, тіпті кезекшілікке келіскен тұрғындардың бастамашыл топтары құрылды. Мұндай жерлерде бұзушылық деңгейі айтарлықтай төмен болды. Қала билігі Шымкенттегі тазалық жалпыға ортақ іс екенін, қала тұрғындарының саналы қатысуынсыз ұзақ мерзімді нәтижеге қол жеткізу мүмкін еместігін баса айтады. Коммуналдық қызметшілер күн сайын өз жұмыстарын істейді, бірақ тұрғындар абаттандыру ережелерін елемей жатса, мамандардың талпынысы бекер болады. Шымкент – Қазақстандағы үшінші қала, оның келбетін ірі құрылыс нысандары мен абаттандыру ғана емес, сонымен қатар тазалық мәселесіндегі қарапайым тәртіп қалыптастырады. Тұрғындар мен биліктің бірлескен әрекетімен ғана қаланы өмір сүруге жайлы әрі тартымды ұстауға болады. 2025 жылдың 12 тамызында тіркелген жағдай қоқыстарды «қайда болса да» тастау әдетіне жол берілмейтінін еске салуы керек. Қала тұрғындарын коммуналдық қызметкерлердің еңбегін құрметтеуге және ортақ кеңістікті қорғауға шақырады, өйткені Шымкент осылай ғана таза, жасыл және жайлы бола алады.

2025 жылғы 12 тамызда Қаратау және Тұран аудандарында коммуналдық қызмет өкілдері кезекті рет тұрмыстық және құрылыс қалдықтарының рұқсат етілмеген жерге төгіліп жатқанын анықтады. Соңғы күндерде Тұран және Таскен шағынаудандарында, сондай-ақ Павлов көшесінде қоқыс үйінділері көбейіп, несие алғандай күнделікті жиналып жатқан. Бұл жағдай «Таза Қазақстан» экологиялық жобасының аясында тұрақты түрде өтіп жатқан сенбіліктерге қарамастан жалғасып отыр. Кейбір тұрғындар абаттандыру талаптарын әдейі елемей, жол жиегіне, жасыл аймақтарға және тіпті көпқабатты үйлердің ауласына қоқыс шығаруды әдетке айналдырған.Бұл жауапсыздық экологияға ғана емес, санитарлық ахуалға да айтарлықтай нұқсан келтіреді. Орта ластанып, сасыған иіс пайда болып, зиянты бактериялардың көбеюіне жол ашылады. Осындай орындарда көбінесе адамдар демалғысы келеді, алайда қараусыз қалдықтар олардың денсаулықтарына төнетін қауіпті елеусіз қалдырып жатыр, ал қала көркін бұзады.Қала әкімдігінің арнайы хабарландыруында заңсыз қоқыс шығарғандарға қатысты әкімшілік шара қолданатыны және айыппұл салынатыны ескертті. Бірақ, құқықтық санкциялармен қатар қоғамдық жауапкершілікті де арттыру маңызды. Қаланың тазалығы — ортақ міндет, сондықтан әр тұрғынға ол туралы ынтымақпен ойланып, коммуналдық қызметкерлердің еңбегін құрметтеу қажет.Бұл жайт Шымкенттегі өткен жылдардағы экологиялық жағдаймен салыстырғанда ерекше назар аударуды қажет етеді. Мысалы, 2023 жылы «Таза қаланы бірге жасаймыз» науқаны аясында Шымкенттің барлық аудандарында үлкен сенбіліктер өтті. Сонда көпқабатты үй ауласының қайта жабдықталуы, қоқыс контейнерлерінің саны ұлғайып, көше бойлары, саябақтар жүйелі түрде тазартылды. Тұрғындар бастапқыда белсенділік танытып, үйлердің маңайын жабдықтады, жолдарды, аялдамаларды, бақтарды ретке келтірді. Бірақ сенбілік күндері аяқталғаннан кейін бірде-бір акция аяқталғандай болған жоқ – біршама уақыттан кейін заңсыз қоқыс шығару қайта басталды. Бұл – экологиялық мәдениеттің тұрақты емес екенін, содан кейінгі шаралардың жеткіліксіздігін көрсетеді.2024 жылы кезекті науқанда «Жасыл бастама» жобасы жүзеге асырылды. Онда мектептер мен ЖОО студенттері қатысуымен табиғатқа жауапкершілік, қалдықтарды сұрыптау, қоршаған ортаға қамқорлық шаралары өткізіліп, тұрғындардың «көшеде қоқыс тастамау» дағдысы қалыптаса бастағандай көрінді. Мемлекеттік органдар плакаттар мен эко-тақырыптық ақпараттар іліп, заңсыз өндіріс материалдарын үйлерден тыс жерде ұстауды шектеді. Бірақ бұл акциялар көпке созылмай, қысқа мерзім ішіндегі нәтижелерді көрсетті – қазір сапарылар жайлы пікір қалдырып, жаңа қоқыс сыртқа түсіріліп жатқанын байқап отырмыз.Қазіргі кездегі заңсыз қоқыс шығару тенденциясына себеп – экологиялық мәдениеттің жеткіліксіздігі. Азаматтардың бір бөлігі «қоқысты өз ауласында шығарамын» немесе «бұрын да солай болған, ешқандай шара қолданылмайды» деп ойлайды. Мұндай көзқарастар қоғамдық жауапкершіліктің жоқтығын көрсетеді.Алдағы уақытта Шымкентте хабарландыруларға қоса, әлеуметтік-медиа арқылы ақпараттық науқандар, қоғамдық белсенділердің қатысуы мен мектептердегі тәрбие сағаттары арқылы заңсыз қоқыс тастау мәселесі заңды түрде күн тәртібіне түсірілуі тиіс. Спорттық, мәдени іс-шаралармен, эко-акциямен үйлестіре отырып, азаматтарды экологиялық драйвқа шақыру керек.Бұдан бөлек, жасыл аймақтарды қорғау және ретке келтірудің тұрақты тәжірибесі енгізу ұсынылады: экологиялық полиция комитетін құру, аймақтарда тәулік бойы бақылау камераларын қою, қоқыс шығаруға жауапты қоқыс жәшіктерін шақыру. Бұл тәсіл қала тазалығын арттыруға ғана емес, қала тұрғындарының экологиялық мәдениетін жаңартуға мүмкіндік береді.Сонымен бірге, құрылыс қалдықтарына қатысты ерекше шаралар қолға алынуы керек. Қоғамда көп қабатты үйлер мен жеке секторда құрылыс жүргізушілер құрылыс қалдықтарын арнайы орындарға шығармай, жолға жайып жібереді. Бұл жол талғамайтын көліктердің, балалар ойын алаңдарының маңайына қауіп тудыруда. Құрылыс компанияларына, мекемелерге арнайы қала заңдарымен жауапкершілік енгізу қажет.Қазіргі таңда коммуналдық мекемелер күн сайын қоқыс шығарып жатыр, алайда кейбір тұрғындар ондайға мән бермей отыр. Қалалық әкімдіктің баспасөз қызметі тұрғындарды тұрғындардың аумағын таза ұстауға шақырып, коммуналдық сала қызметкерлерінің еңбегін құрметтеуді ұсынады. Бірлік пен ұжымдық жауапкершілік арқылы ғана Шымкентті шын мәнінде таза әрі көрікті қалаға айналдыра аламыз.

2025 жылғы 15 шілдеде Мемлекет басшысы «Қазақстан Республикасының Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» (Салық кодексі) кодексіне және оны қолданысқа енгізу мәселелері бойынша ҚР заңдарына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» № 208-VІІІ ҚРЗ Заңына қол қойды.2025 жылғы 1 қаңтардан бастап жалпыға бірдей декларациялаудың алғашқы үш кезеңіне енбеген халықтың қалған санаты міндетті декларациялаудан босатылды:зейнеткерлер;жеке құрылымдардың жұмыскерлері;студенттер;үй шаруасындағы әйелдер және т.б.Ал 270-нысанды ұсыну міндеті кімдерде қалды? Кірістер мен мүлік туралы декларацияны (270.00-нысан) кімдер тапсыруға міндетті?Кірістер мен мүлік туралы декларацияны (270.00-нысан) тапсыруға міндетті:мемлекеттік қызметшілер және оларға теңестірілген тұлғалар, сондай-ақ олардың жұбайлары;банктердің, бағалы қағаздар нарығының және сақтандыру ұйымдарының ірі қатысушылары, сондай-ақ олардың жұбайлары;жарғылық капиталдағы үлестің (акционерлік қоғамдардың акцияларының) 10 пайызынан астамын иеленетін заңды тұлғалардың басшылары, құрылтайшылары (қатысушылары), сондай-ақ коммерциялық емес ұйымдардың құрылтайшыларынан (қатысушыларынан) басқа олардың жұбайлары-резиденттер;жеке практикамен айналысатын тұлғалар (нотариустар, адвокаттар, жеке сот орындаушылары, медиаторлар);өз бетінше салық салуға жататын кірістер алған тұлғалар (мүлікті жалға беруден түскен кірістер; шетелдік банк шоттары бойынша сыйақылар; цифрлық активтермен операциялардан түскен кірістер; төлем көзінен салық ұсталмаған өзге де кірістер), жеке кәсіпкерлердің кірістерінен басқа;шетелдік банктерде шоттарында ақша қаражаты бар тұлғалар, егер олардың сомасы жиынтығында 1000 АЕК-тен асса (2025 жылы - 3 932 000 теңге);шетелде мүлкі бар тұлғалар, оның ішінде құқықтары және (немесе) мәмілелері шет мемлекеттің құзыретті органында мемлекеттік немесе өзге де тіркелуге жататын мүліктер (жылжымайтын мүлік, көлік құралдары және т.б.);меншігінде цифрлық активтері бар тұлғалар;есепті салық кезеңінде жиынтық құны 20 000 АЕК-тен асатын (2025 жылы - 78 640 000 теңге) мүлікті, оның ішінде ҚР шегінен тыс жерлерде сатып алған тұлғалар:жылжымайтын мүлік;көлік құралдары;заңды тұлғаның жарғылық капиталына қатысу үлестері;бағалы қағаздар;туынды қаржы құралдары (базалық активті сатып алу немесе өткізу арқылы орындалатын туынды қаржы құралдарынан басқа);тұрғын үй құрылысына қатысу үлестері;инвестициялық алтын.салық агентіне өзге де шегерімдердің алдын ала сомасы түрінде салық шегерімдерін қолдану туралы өтініш берген тұлғалар.Енді Заңмен декларацияда мүлікті сатып алу/иеліктен шығару туралы, сондай-ақ сатып алу шығындарын жабу көздері туралы мәліметтерді көрсетуге міндетті тұлғалардың санаттары толықтырылды. Осылайша, «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес осындай міндет жүктелген тұлғалардан басқа, сондай-ақ:банктің, сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының ірі қатысушылары, инвестициялық және олардың жұбайлары-резиденттері;жарғылық капиталдағы үлестің (акционерлік қоғамдардың акцияларының) 10 пайызынан астамын иеленетін заңды тұлғалардың басшылары, құрылтайшылары (қатысушылары), сондай-ақ олардың жұбайлары-резиденттері;есепті салық кезеңінде жиынтық құны 20 000 АЕК-тен асатын мүлікті сатып алған тұлғалар тапсырады. Кірістер мен мүлік туралы декларацияны тапсыру мерзімі (270.00-нысан)Кірістер мен мүлік туралы декларация (270.00-нысан) тұрғылықты (болатын) жері бойынша – декларацияны ұсыну міндеті туындаған жылдың 15 қыркүйегінен кешіктірілмей ұсынылады. 2025 жылы 2024 жылға арналған декларацияны тапсырамыз.Активтер мен міндеттемелер, кірістер мен мүлік туралы декларацияларды ұсыну мерзімі, мерзімді қызметтегі әскери қызметшілердің декларацияларын ұсыну жағдайларын қоспағанда, ұзартылмайды.Жеке тұлғаның салық салынатын кірісінен есептелген ЖТC (жеке табыс салығын) төлеу күнтізбелік жылдың қорытындысы бойынша есепті жылдан кейінгі жылдың 25 қыркүйегінен кешіктірілмей жүргізілетінін атап өтеміз.  Ақпарат көзі : https://www.gov.kz/memleket/entities/kgd-zhetysu/press/news/details/1052528?lang=kk

Қазақстанда ақпараттық қауіпсіздікті нығайту бағытындағы жұмыс жалғасуда. Осы стратегия аясында елдің Қарулы күштері қызметтік мәліметтерді жіберу үшін отандық Aitu мессенджеріне кезең-кезеңмен көшуді бастайды. Мемлекет басшысының тапсырмасымен қабылданған бұл шешім шетелдік платформаларды пайдаланған кездегі тәуекелдерді азайтуға бағытталған.Отандық мессенджерге көшу – мемлекеттік құрылымдарда, оның ішінде қорғаныс саласында да қызметтік ақпаратты қорғау деңгейін арттыру бойынша негізгі қадамдардың бірі. Бұған дейін деректерді жіберу үшін көбінесе шетелдік мессенджерлер қолданылып келген. Бұл өз кезегінде қауіпсіздікке белгілі бір қатер төндіруі мүмкін еді. Қазақстан юрисдикциясында орналасқан және деректерді сақтау мен өңдеу талаптарына толық сай келетін Aitu мессенджерін пайдалану ақпарат ағынын толық бақылауға мүмкіндік береді.Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрі авиация генерал-лейтенанты Даурен Косанов ҚР Қарулы күштерінің барлық бөлімшелерін Aitu мессенджеріне кезең-кезеңмен көшіруді тапсырды.Көшу процесі 2025 жылдың соңына дейін аяқталады. Бұл ретте армияның ұйымдық-штаттық құрылымы мен қолданыстағы байланыс арналары ескеріледі. Мұндай тәсіл қызметтік процесті бұзбай, жүйелі әрі біртіндеп интеграцияны қамтамасыз етеді.– Ұлттық IT-өнімдерді қолдану – цифрлық кеңістіктегі дербестікті қорғауға бағытталған жаһандық үрдіс. Қарулы күштердің Aitu мессенджеріне көшуі қызметтік деректердің сыртқа таралуын болдырмай, қызметтік мақсаттағы ақпаратты тиісті деңгейде қорғауға мүмкіндік береді, – деп атап өтті Қорғаныс министрінің цифрландыру жөніндегі орынбасары Дархан Ахмедиев.Жаңа мессенджер кең ауқымды міндеттерді шешу үшін қолданылатын болады. Оның ішінде жедел ақпарат алмасудан бастап, жиналыстар өткізу мен іс-қимылдарды үйлестіру шаралары да бар. Бұл қауіпсіздік деңгейін арттырып қана қоймай, ішкі коммуникацияны да оңтайландыруға мүмкіндік береді.Ақпарат көзі : https://www.gov.kz/memleket/entities/mod/press/news/details/1052525?lang=kk

          Абай облысы бойынша ҚАЖД мекемесінің қызметкерлері Ұлы Отан соғысының ардагері Иван Шевцовқа құрмет көрсетті.          "Ардақты ардагерім" акциясы аясында Абай облысы бойынша ҚАЖД № 20 мекемесінің қызметкерлері өзінің 99 жасын атап өткен Ұлы Отан соғысының ардагері Иван Романович Шевцовқа құрмет көрсетті.            Иван Шевцов 1926 жылы Алтай өлкесінің Антоновка ауылында дүниеге келген. 1942 жылы 16 жасында мергендер мектебіне оқуға қабылданып, екі жылдан кейін Қызыл Армия қатарына әскери қызметке шақырылған. Ол Польша мен Чехословакияны азат ету үшін шайқастарға қатысып, өз ерлігімен ерекшеленген.           Ардагер өз қызметі барысында көрсеткен ерлігі мен батылдығы үшін II дәрежелі Отан соғысы ордені, Қызыл Жұлдыз ордені және адал еңбегі үшін медальдармен марапатталды.            Соғыстан кейін отанына оралып, "Қазэлектромонтаж" кәсіпорнында учаске бастығы болып қызмет етті. Ол өз саласында жауапты маман ретінде танылды. 1952 жылы жанұясымен Семейге көшіп келді, қазір осы қалада тұрып жатыр.                                Қызметкерлермен әңгімелесу барысында майдангер өзінің жастық шағын, әскери қызметі мен жауынгерлік жолдастарын еске алып, естеліктерімен бөлісті.              — Біз сіздерге, елімізді және бүкіл әлемді фашизмнен қорғаған Ұлы Отан жауынгерлеріне шексіз алғысымызды білдіреміз. Сіздер фильмдердегі нағыз кейіпкерлер сияқтысыздар. Сіздер қазіргі жастарға үлкен үлгі боласыздар, — деп атап өтті тәрбие және кадр жұмысы бөлімінің бастығы Динара Карабаева.Ақпарат көзі : https://www.gov.kz/memleket/entities/duisabai/press/news/details/1052461?lang=kk

Абай облысының колониясында бостандыққа шыққан әйелді күйеуі күтіп алды.            Абай облысының әйелдер колониясында төрт сотталушы өз жазаларын өтеп, бостандыққа шықты.                                                   Босатылғандар арасында әсіресе бір әйелдің бостандыққа шығуы ерекше сәт болды. Қақпада оны сүйікті күйеуі қарсы алды.            Бұл жұптың тарихы студенттік кезеңнен бастау алады. Олар жас кездерінде кездесіп, ортақ армандары мен болашаққа жоспарлары болған. Бірақ уақыт өте келе жағдай өзгерді. Қыз дұрыс емес адамдармен араласып, есірткі саудасымен айналысқан. Осы үшін 2021 жылы ол жеті жылға бас бостандығынан айырылды.            Алайда сүйіктісі оған әрдайым қолдау көрсетіп, үнемі гүлдер мен сыйлықтармен мекемеге келіп тұрды. 2022 жылы олар колония қабырғасында некеге тұрды. Бұл кезеңде жігіт өзінің сүйген әйелін көруге жиі келіп, оған қолдау көрсетуді тоқтатқан жоқ. Бүгін бостандыққа шыққан күні, ол өзінің сүйікті жарын қақпа алдында қарсы алып, олар бірге жаңа өмірге қадам басты.              Сотталған әйел өз сөзінде: "Менің қолдаушым болған күйеуіме алғысымды айтамын. Біз осы сәтті көп күттік. Біз өз арманымызды жүзеге асыруға сенеміз. Ол мені ешқашан тастамайтынын және мені шын жүректен жақсы көретінін білемін, өйткені оның махаббаты уақыт пен сынақтан өтті, – деп бөлісті.             - "Қақпа алдындағы кездесу" әлеуметтік жобасы бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған азаматтарға дұрыс жолмен жүруді қамтамасыз етуге көмектеседі. Босатылған азаматтар енді колонияның есігінен шыққанда ешқашан оған қайта кірмейді деген сеніммен жаңа өмірге қадам басады, – деп атап өтті мекеме бастығының орынбасары Анар Сабиева.Ақпарат көзі : https://www.gov.kz/memleket/entities/duisabai/press/news/details/1052489?lang=kk

 Қазақ халқы ежелден «Бірлік бар жерде тірлік бар» деп бекер айтпаған. Шын мәнінде, бірлік – қоғамның іргетасы, мемлекеттің дамуының басты кепілі. Әлемдік тарихқа көз жүгіртсек, ішкі ынтымағы берік елдер ғана өркендеп, қиындықты еңсере білген. Ал алауыздық орнаған мемлекеттер, керісінше, әлсіреп, болашағын жоғалтқанын көреміз.Қазақстан көпэтносты және көпконфессиялы мемлекет ретінде бүгінде әлемге үлгі болып отыр. Елімізде жүзден астам этнос өкілдері бір шаңырақ астында тату-тәтті өмір сүріп келеді. Бұл – кездейсоқ жетістік емес, саналы саясаттың және халықтың парасатының нәтижесі. Қазақстан халқы Ассамблеясының қызметі осы бағытта айрықша рөл атқарады. Ол – этностар арасындағы диалогтың алаңы ғана емес, сондай-ақ елді біртұтастыққа жетелейтін қоғамдық институт.Тәуелсіздіктің алғашқы жылдары ел алдында үлкен сынақтар тұрды: экономикалық дағдарыс, әлеуметтік қиындықтар, жаңа мемлекет құру міндеті. Сол кезеңдерде халықтың бірлігі мен сенімі Қазақстанды тығырықтан алып шықты. Әлемдік қаржы дағдарыстары мен пандемия кезеңінде де бірлік пен ынтымақтың арқасында біз қиындықтарды еңсере білдік. Бұл – тарихтағы маңызды сабақ: елдің берекесі тек ауызбіршіліктің арқасында сақталады.Бүгінде жаһандық экономикалық өзгерістер, геосаяси тұрақсыздық, экологиялық мәселелер, ақпараттық соғыстар – бәрі де елдің тұтастығына әсер етуі мүмкін. Мұндай жағдайда қоғамның берік болуы, мемлекеттің мызғымастығы – бірлікке тікелей байланысты. Бірлік – тек ұран емес, ол әр азаматтың күнделікті өмірдегі әрекетінде көрінуі тиіс. Бір-біріне қолдау көрсету, қоғамға пайда тигізу, ортақ мүддені жоғары қою – бірліктің нақты көрінісі.Қазақстанның болашағы жастардың қолында. Олардың бойына татулық пен сыйластықты сіңіру – мемлекет пен қоғамның басты міндеті. Өйткені, бейбітшілік пен келісімге негізделген сана қалыптасса, болашақ ұрпақ елді жаңа биіктерге жетелейді. Достық пен бірлікті сақтау – тек бүгінгі күннің емес, ертеңгі ұрпақтың да аманаты. Бірлік – мемлекеттің қуаты. Ол – экономиканың дамуына да, әлеуметтік тұрақтылыққа да, мәдени өркендеуге де негіз болады. Бүгінгі таңда әрбір азамат бірлікті сақтауға үлес қосуы тиіс. Себебі, бірлік – ортақ мақсатқа жеткізетін ең мықты күш, ал татулық – елдің болашағының кепілі.#МыВместе #PeaceAndHarmony #PeaceForAll #TogetherForPeace #ҚХА30жыл #АНК30лет #APK30years #АНК #ANK

          52 жастағы Аягөз тұрғыны күйеуін сыныптасының қызына қызғанышпен қарады.          Ол оған WhatsApp арқылы оны қорлайтын және қорлайтын ұятсыз хабарламалар жіберді. Осыдан кейін әйелді жауапқа тарту туралы өтініш берілді.           Сот оны кінәлі деп тауып, оған жиырма айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл түрінде жаза тағайындады.           Сотталған сот шешімін орындамады, бұл оның жұмыс істемейтінін және айыппұл төлеуге мүмкіндігі жоқ екенін түсіндірді. Содан кейін сот айыппұл түріндегі жазаны 18 сағаттық қоғамдық жұмыстарға ауыстырды.             Сотталған Аягөз ауданының пробация қызметіне есепке қойылды. Әйел мәдениет үйінде қолөнерші ретінде жұмысқа орналасты.Ақпарат көзі : https://www.gov.kz/memleket/entities/duisabai/press/news/details/1052453?lang=kk

Өскеменде кішкентай Абай дүниеге келді: ұлына есімді кездейсоқ таңдамағанӨскемен қаласында ҚР ІІМ Қылмыстық-атқару жүйесі комитетінің №17 мекемесінің қызметкері Бейбіт Оралқанұлының отбасында қуанышты сәт орын алды — жұбайы екеуі үшінші рет ата-ана атанды. Олар ұлдарына Абай есімін берді.Әділет майоры Бейбіт Оралқанұлы ҚР ІІМ ҚАЖК №17 мекемесінде кезекші қызмет бастығының кезекші көмекшісі лауазымында қызмет етеді. Кадрлық офицер Бейбіт Қостанай қаласындағы Ш. Қабылбаев атындағы академияны бітірген. Пенитенциарлық жүйеде 10 жылдан астам уақыт қызмет етіп келеді.«Ұзақ уақыт бойы есім іздедік. Күш-қуатты әрі мән-мағыналы болуын қаладық. Абай есімі – ұлы ойшылға деген құрмет қана емес, сонымен қатар өмірімізде маңызды рөл атқаратын даналық пен әділеттіліктің көрінісі. Ұлымыз лайықты азамат, елінің нағыз патриоты болып өседі деп сенеміз», – деді жас әке.Сәбидің ұлы ақын әрі ойшыл Абай Құнанбайұлының 180 жылдығын бүкіл Қазақстан атап өтіп жатқан жылы дүниеге келуіне байланысты есім таңдауының символдық мәні зор болды.«Ата-анамыз бұл таңдауымызды қолдады. Олар бұл есім үйімізге береке мен даналық әкеледі деді. Оларға бұл үшін өте ризамыз», – деп қосты Бейбіт.Өз мамандығының жауаптылығына қарамастан, Бейбіт отбасына әрдайым уақыт табуға тырысады. Үшінші баланың дүниеге келуі – зор бақыт пен үлкен жауапкершілік екенін атап өтті.«Отбасы – біздің арқа сүйер тірегіміз, басты қорғанымыз. Үшеу болған кезде өзімізді одан сайын күшті сезінеміз. Балаларымызды махаббатпен тәрбиелеп, оларға жақсы білім беріп, басты құндылықтарды сіңіруді қалаймыз», – дейді ол.Бұл оқиға – тіпті ең жауапты мамандықтарда да отбасы жылуы мен қарапайым адамдық қуаныштарға орын барын тағы бір дәлелдейді.Ақпарат көзі : https://www.gov.kz/memleket/entities/duis-vko/press/news/details/1052429?lang=kk

Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2024 жылғы «Әділетті Қазақстан: заң мен тәртіп, экономикалық өсім, қоғамдық оптимизм» атты Жолдауындағы тапсырмаларын жүзеге асыру Үкімет үшін басты басымдық болып қала береді: «осында және қазір» қағидаты бойынша капитал тартуға жағдай жасалуда, отандық тауар өндірушілерге арналған кепілді өткізу нарығы кеңейтілуде, сатып алулардағы қазақстандық үлес артуда. Шағын және орта бизнесті қаржылық әрі қаржылық емес қолдау тетіктерін кеңейтуге ерекше назар аударылып отыр.Жүргізіліп жатқан жұмыстардағы басты міндет – бизнес үшін болжамды, бәсекеге қабілетті орта мен айқын ережелер қалыптастыру. Бұл Мемлекет басшысының тапсырмаларына толық сай келеді. Өткізу тетіктерін және қазақстандық үлесті кеңейту Отандық кәсіпорындардың жүктемесін арттыру мақсатында Үкімет реттелетін сатып алу құралдарын кеңейтіп, ұзақмерзімді келісімшарттар мен офтейк-келісімшарттарды енгізді.Мемлекеттік сатып алулар аясында ұлттық режимнен 4 834 тауар позициясын алып тастау белгіленген. 2025 жылдың алты айының қорытындысы бойынша 333,4 млрд теңгеге 106 мыңнан астам келісімшарт жасалды. Бұл 2024 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда екі еседен астам өсім көрсетеді.Сонымен қатар отандық тауар өндірушілердің бірыңғай тізілімін қалыптастыру жұмысы жүргізілуде. Ол компаниялардың сатып алулар мен мемлекеттік қолдау шараларына басымдықпен қол жеткізуін қамтамасыз етіп, «жалған өндірушілерді» нарықтан шығарып тастауға мүмкіндік береді. Отандық тауар өндірушілер тізілімі: цифрлық верификация және нарықты қорғау Президенттің тапсырмаларын орындау мақсатында қазақстандық тауарлар тізілімін қалыптастыру жұмысы аяқталуда. Бұл платформа СТ-KZ және индустриялық сертификаттарды алмастырып, мемлекеттік дерекқорлар арқылы мәліметтердің автоматты верификациясын қамтамасыз етеді, сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін төмендетеді және нақты өндірісті растауға мүмкіндік береді.Компаниялар QR-коды бар тегін онлайн-анықтама ала алады. Бұл тізілімге енгізу тек расталған өндіріс болған жағдайда ғана жүзеге асырылады. Толыққанды іске қосу 2026 жылғы 1 қаңтарға жоспарланған. Жүйе құраушы кәсіпорындар мен жер қойнауын пайдаланушылар рөлі «Самұрық-Қазына» қоры отандық тауар өндірушілерді қолдау сапасын жетілдіруде және сатып алулар көлемін арттыру бойынша жұмыс жүргізуде: 2024 жылы еншілес компаниялар 537,4 млрд теңгеге 287 келісімшарт жасасты (2023 жылмен салыстырғанда шамамен үш есе көп), ал 2025 жылдың қаңтар–маусым айларында 230,3 млрд теңгеге 417 келісімшарт рәсімделді.Жер қойнауын пайдалану саласы еліміздің өнеркәсіптік әлеуетін дамыту үшін негізгі бағыттардың бірі болып саналады. Бұл секторда 2024 жылы 138,9 млрд теңгеге 290 келісімшарт жасалды (2023 жылмен салыстырғанда 2,6 есе артық), ал 2025 жылдың бірінші жартыжылдығында — 901,4 млрд теңгеге 551 келісімшарт.Жалпы жер қойнауын пайдаланушылар мен жүйе құраушы кәсіпорындардың сатып алуларының үлесі жалпы көлемнің 40%-нан асады. Бұл Президенттің ірі бизнесті индустриялық дамуға тарту жөніндегі басым бағытын айқын көрсетеді. Ұзақмерзімді келісімшарттар мен офтейк-келісімшарттар 2024 жылы жалпы құны $2 млрд-тан (шамамен 1 трлн теңге) асатын 898 ұзақмерзімді келісімшарт пен офтейк-келісімшарт жасалды. 2025 жылдың қаңтар-маусым айларында олардың саны 968-ге жетіп, 1,132 трлн теңгені құрады. Бұл өткен жылмен салыстырғанда 1,9 есе көп.Мысал айтар болсақ, Талдықорғанда $85 млн көлеміндегі инвестицияға ұнтақтағыш шарлар шығаратын зауыт салу бойынша KazMinerals компаниясы мен чилилік ME Elecmetal компаниясы жасасқан офтейк-келісімшарт. Бұл Мемлекет басшысының халықаралық инвесторлармен әріптестікті кеңейту және жобаларды «бастан соңына дейін» іске асыру жөніндегі тапсырмасына толық сәйкес келеді.  Заңнамалық өзгерістер: кепілдендірілген сатып алу және локализациялау бағдарламалары Биыл ірі тапсырыс берушілерді, соның ішінде жер қойнауын пайдаланушыларды, тауарлар, жұмыстар мен қызметтерді сатып алуда қазақстандық үлесті арттыруға бағытталған бағдарламаларды әзірлеу және іске асыруға міндеттейтін бірқатар түзетулер қабылданды.Өнеркәсіпті қолдау мақсатында жаңа келісімшарт түрі – кепілдендірілген сатып алу шарты енгізілді. Ол бойынша өңдеу өнеркәсібіндегі кәсіпорын өнімді белгілі бір көлемде тұрақты жеткізуге міндеттеледі, ал тапсырыс беруші ұзақмерзімде сатып алатынан кепілдейді. ШОБ-ты кешенді қолдау: жеңілдетілген қаржыландыру, кепілдіктер және кеңес беру Кәсіпкерлікті қолдаудың кешенді бағдарламасының негізгі құралдарын «Даму» қоры іске асырады. 2024 жылдың қорытындысы бойынша несие мөлшерлемелерін субсидиялау арқылы жеңілдетілген қаржыландыру шараларымен шамамен 1 трлн теңге көлеміндегі несиемен 17 мыңнан астам бизнес жобасы қамтылды, ал 8 мың жобаға жалпы 310 млрд теңге көлемінде кепілдік берілді.Өңірлер бойынша субсидиялау жөніндегі жобалардың басым бөлігі Алматы, Астана, Шымкент қалаларында, Алматы, Түркістан және Ақтөбе облыстарында іске асырылды. Ұлытау, Жетісу және Абай облыстарында жобалар аз. Салалар бойынша 2024 жылдың қорытындысына сәйкес, өңдеу өнеркәсібі (33,3%), көлік және қоймалау (17%), білім беру (7,8%) көш бастап тұр. 2025 жылы жеңілдетілген қаржыландыруға 271,1 млрд теңге бөлу жоспарланып отыр. Қаржылық емес қолдау аясында 15 мыңға жуық кәсіпкер оқытылды, кәсіпкерліктің түрлі мәселелері бойынша 135 мыңнан астам кеңес берілді.  Кепілдік берудің жаңа негізгі құралдары: «Даму» кепілдік қорлары және заңнамадағы өзгерістер2025 жылдан бастап «Даму» қоры базасында ірі инвестициялық жобалар мен ШОБ несиелеуге арналған екі кепілдік тетігі іске қосылды. Бұл банк өтімділігін экономиканың нақты секторына белсенді тартуға мүмкіндік береді.Ірі инвестициялық бастамаларға арналған кепілдік қоры 7 млрд теңгеден басталатын жобаларды қамтиды, бұл кепілмен қамтамасыз етудің жеткіліксіздігі мәселесін шешуге көмектеседі. Қолдау экономиканың негізгі салаларында – өнеркәсіп, энергетика, инфрақұрылым және экспортқа бағдарланған өндірістерге бағытталған. Қазіргі уақытта әлеуетті қарыз алушылармен жұмыс жүргізілуде, өтінімдер қабылдануда, нормативтік реттеу мәселелері, сондай-ақ капиталдандыру көздері пысықталуда. Сонымен қатар Қордың міндеттемелері бойынша мемлекеттік кепілдіктер беруге мүмкіндік беретін Бюджет кодексіне өзгерістер дайындалды.ШОБ-қа кепілдік беру қоры 7 млрд теңгеге дейінгі жобаларды қамтиды. Ол жеткілікті кепілі жоқ кәсіпкерлерді қолдауға және мемлекет қаржысына тәуелділікті азайтуға бағытталған. Бүгінгі таңда портфельді кепілдендіру шарты «Қазақстан Халық банкі», «Банк Центркредит», «Қазақстан Фридом банкі», ForteBank, Bereke Bank, «ҚЗХ банк ЕБ», «Нұрбанк», Bank RBK, Jusan Bank, «Еуразиялық банк» сынды екінші деңгейлі 10 банкпен жасалды. Қаржы институты ШОБ кепілдік қорына ерікті жарналар салғанын атап өту маңызды: «Фридом» – 537 млн, «Халық банкі» – 2 млрд, «Банк Центркредит» – 2,6 млрд, ForteBank – 1 млрд, Bank RBK – 500 млн теңге.Сонымен қатар 2025 жылғы 26 маусымда Мемлекет басшысы бизнес үшін қарыздарға кепілдік беру жүйесін бекіткен «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне орман шаруашылығы, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар және жеке кәсіпкерлік субъектілерінің міндеттемелеріне кепілдік беру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заңға қол қойды. 2025 жылғы 12 тамыздағы жағдай бойынша қазірдің өзінде 170,2 млрд теңгеге 1 069 жоба қолдау тапты, оның 92,16 млрд теңгесіне кепілдік берілген. Кепілдіктер жеңілдетілген рәсім бойынша екі жұмыс күні ішінде ұсынылады, негізгі бағыттар – өңдеу өнеркәсібі, көлік, қоймалау және білім беру қызметтері.  «Өрлеу» жеңілдікті несиелеудің жаңа бағдарламасыИнвестициялар мен жұмыспен қамтуды ынталандыру үшін биылдан бастап бірлескен қаржыландыру шарттарында «Өрлеу» бағдарламасы іске қосылды: 60% – банктер қаражаты, 40% – «Даму» қоры. Бағдарлама инвестициялық мақсаттарға жеңілдікті қарыздар беруді, айналым қаражатын толықтыруды, сондай-ақ 2025 жылғы 1 қаңтардан ерте емес берілген қолданыстағы несиелерді қайта қаржыландыруды көздейді.Бағдарламаның мақсаты – өндірісті кеңейту, технологиялық жаңарту және экономиканы әртараптандыру үшін қолайлы жағдай жасау. Қаржыландыру басым салаларға: өңдеу өнеркәсібі, агроөңдеу, логистика, білім беру, денсаулық сақтау және басқа да салаларға бағытталады.«Даму» қорының қаражаты «Қазақстан Фридом банкі», «Қазақстан Халық банкі», «Банк Центркредит», «Нұрбанк» және ForteBank-те 81,5 млрд теңге көлемінде орналастырылған. Қазірдің өзінде 203,7 млрд теңгеге 417 жобаны қаржыландыру қарастырылған.  Іскерлік ахуалды жақсарту : «1 in 2 out», «реттеуші гильотин» және «прокурорлық сүзгі»2021 жылдан бастап Қазақстанда кәсіпкерлік қызмет саласында жаңа реттеушілік саясатты кезең-кезеңімен енгізу бойынша жұмыс жүргізілуде. Бизнес-ортаға теріс әсер ететін талаптарға қатысты «1 in 2 out» принципі және «реттеуші гильотин» әдісі қолданылады. 2024 жылғы 6 сәуірде мемлекеттік қадағалауды жетілдірген және 10 мыңнан астам артық талаптардың күшін жойған бизнесті жүргізу туралы заң қабылданды.Бас прокуратураның мәліметінше, 2024 жылы бизнеске қадағалау жүктемесі 2019 жылмен салыстырғанда 58%-ға төмендеген. 2024 жылғы 30 желтоқсанда Биржалық сауда және кәсіпкерлік мәселелері жөніндегі заңмен инвесторларға қадағалау жүктемесін азайту мақсатында кез келген шектеу және тыйым салу шараларын прокурорлардың мақұлдауын талап ететін «прокурорлық сүзгі» тетігі енгізілді.Сонымен қатар, лицензиялаудың қолжетімділігі мен болжамдылығы артады: жыл соңына дейін бизнестің әртүрлі лицензиялар мен рұқсаттарды алуы үшін біліктілік талаптары қайта қаралады, сондай-ақ оларды алу рәсімдері мен мерзімдері оңтайландырылады.Сондай-ақ, бизнес бірқатар есептерді тапсырудан босатылды. Кәсіпкерлік қызметтің 58 саласында бар 381 ақпараттық құрал 49%-ға оңтайландырылды және 37%-ға автоматтандырылды.Қабылданған шаралар нәтижесінде шағын және орта бизнес саны 2024 жылмен салыстырғанда 4,7%-ға немесе 96 209 кәсіпорынға өсіп, 2 125 003 кәсіпорынды құрады.Экономикадағы ШОБ үлесі де 0,9 пайыздық тармақшаға өсіп, 38,6%-ға жетті. Шағын және орта бизнес субъектілерінің өнім шығару көлемі 18,7 трлн теңгені құрап, 11,4%-ға ұлғайды. Кәсіпкерлерге арнаған цифрландыру: eGov business «цифрлық көмекші» ретіндеПрезиденттің тапсырмасына сәйкес, мемлекеттің бизнеспен өзара іс-қимыл жасау тәсілдері қадағалаудан серіктестікке қарай өзгеруде. Кәсіпкерлерді қолдау үшін арнайы жасалған заманауи цифрлық көмекші – eGov Business мобильді қосымшасы іске қосылып, 2025 жылдың 1 сәуірінде жаңартылды.Бұл қосымша мобильдік байланыс құрылғыларын пайдалана отырып ШОБ-қа арналған мемлекеттік қызметтерді көрсету процестерін, мемлекеттік қолдау шаралары мен «Электрондық үкімет» сервистерін автоматтандыруға арналған.Кәсіпорынды тіркеу, салық күнтізбесі, электронды сертификаттар алу және құжаттарға цифрлық қол қою сияқты жаңа қызметтер іске қосылды. Мемлекеттік-жекеменшік әріптестік: жобалар портфелі және жаңартылған нормативтік база2025 жылғы 1 шілдедегі жағдай бойынша 2,6 трлн теңгеге 1 110 МЖӘ шарттары мен концессиялар жасалды: құны 1,4 трлн теңгеден астам 15 республикалық жоба және 1,17 трлн теңгеден астам 1 095 жергілікті жоба.2022 жылдан бастап Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша МЖӘ саласында реформа жүргізілді: сатып алу заңнамасын айналып өту мүмкіндіктері жойылды, әлеуметтік-экономикалық тиімділікті бағалау әдістемелері енгізілді.Сондай-ақ, 2022-2023 жылдары жобаларды әзірлеу сапасын арттыруға бағытталған көлемді әдістемелік жұмыс жүргізілді.Президенттің 2024 жылғы Жолдауындағы тапсырмаларын жүйелі жүзеге асыру кешенді түрде нәтиже береді: отандық тауар өндірушілер үшін реттелетін сатып алулар мен ұзақ мерзімді шарттар және кепілді сатып алу шарттары арқылы болжанатын сұраныс қалыптастырылып жатыр; ШОБ үшін субсидиялаудың, кепілдіктердің, «Өрлеу» бағдарламасы және цифрлық сервистердің арқасында қаржыландыруға қолжетімділік кеңейтіледі; инфрақұрылым үшін отандық өндірушілерді барынша тарта отырып, ауқымды жаңғырту іске қосылады. Заңнамалық өзгерістер, реттеушілік саланы қайта жүктеу және МЖӘ-нің жаңа архитектурасы осы шешімдердің тұрақтылығын қамтамасыз етеді әрі Мемлекет басшысының негізгі талабына: инвестициялардың өсуіне, жұмыспен қамтуға және Қазақстан экономикасын технологиялық жаңғыртуға сәйкес келеді.#Президенттің тапсырмасы #Цифрландыру #ШОБ #Экономика #ӨҚМАқпарат көзі : https://www.gov.kz/memleket/entities/aktobe-shalkar/press/news/details/1052443?lang=kk

🌿✨ Шымкент қаласының цифрландыру басқармасының ұжымы сенбілікке қатысты! ✨🌿16 тамыз күні «Таза Қазақстан» жалпыұлттық акциясы аясында басқарма қызметкерлері қаламыздың тазалығын сақтауға өз үлестерін қосты.Бұл бастама экологиялық мәдениетті арттыруға және тұрғындарымыздың өмір сүру сапасын жақсартуға бағытталған.Ақпарат көзі : https://www.gov.kz/memleket/entities/shymkent-sandyk/press/news/details/1052361?lang=kk

Мүлікке қарсы бағытталған қылмыстардың бірі – алаяқтық, ол қылмыстық заңда бөтен мүлікті ұрлау немесе алдау не сенімді теріс пайдалану арқылы бөтен мүлікке құқық алу ретінде анықталады.Соңғы уақытта алаяқтықтың кең таралған түрлерінің бірі – заманауи технологияларды пайдалана отырып, жалған банк төлем карталары, мобильді алаяқтық және басқа да тәсілдер арқылы ақшалай қаражатты жымқыру.Аталған әрекеттер үшін мүлікті тәркілеумен қатар, ең жоғарғы жаза ретінде 10 жылға дейін бас бостандығынан айыру көзделген.Интернет-алаяқтық – ең жиі кездесетін қылмыс түрі. Қылмыстық істерді талдау көрсеткендей, алаяқтар адамдарды жаңылыстыру үшін түрлі айла-тәсілдерді қолданады. Мысалы, өздерін банк қауіпсіздік қызметінің қызметкерлері ретінде таныстырып, карталық шоттарда күдікті операциялар туралы хабарлайды және қаражатты «резервтік сақтандыру шотына» аударуды ұсынады. Сондай-ақ, алаяқтар түрлі жобаларға, ойындарға, спорттық жарыстарға ақша салуды ұсынады немесе қайырымдылық деген желеумен ақша сұрайды.Өкінішке қарай, мұндай алаяқтардың әрекеттерінен көптеген азаматтар зардап шегіп үлгерді.Мобильді алаяқтық көбінесе басқа адамның ақшалай қаражатын алдау арқылы иемдену мақсатында жасалады, мұнда жәбірленуші белгілі бір мекенжайға ақша аударуы тиіс болады, сондай-ақ мұның басқа да түрлері кездеседі.Дегенмен, осындай жағдайлардың құрбаны болмас үшін, ең жиі кездесетін алаяқтық түрлері туралы хабардар болу жеткілікті.Алаяқтықтың негізгі құрамынан бөлек, оның бірнеше түрлері бар: компьютерлік алаяқтық; субсидияны алаяқтық жолымен алу; инвестициялық алаяқтық; сақтандыру сомасын өсіріп алу мақсатындағы алдау; пайда табу мақсатындағы алдау; несие алу кезіндегі алаяқтық.Егер сізден телефон арқылы қандай да бір ақпарат сұраса немесе белгілі бір әрекеттерді орындауды ұсынса – бірден тұтқаны қойыңыз.Осыған байланысты азаматтарды сақ болуға және алаяқтардың айла-тәсілдеріне алданбауға шақырамыз.Бейтаныс адамдардың уәделеріне сене бермеңіз, ақпаратты тексеріп алыңыз, оларға жеке құжаттарыңызды бермеңіз, банктік несие рәсімдеу кезінде кепіл беруші болуға немесе түрлі ЖШС-лерге құрылтайшы ретінде кіруге келіспеңіз, алдын ала төлем немесе аванс бермеңіз, нотариалды куәландырусыз ешқандай келісімге қол қоймаңыз, оларға ақшалай қаражатты көрсетілген шоттарға аудармаңыз – өз мүлкіңіз бен оған деген құқығыңызды бағалаңыз.Алаяқтық әрекеттері бойынша күдік немесе анықталған жағдайда Нұр-Сұлтан қаласының құқық қорғау органдарына жүгіну маңызды.ҚР Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 187-бабы 4-1-бөлігіне сәйкес, ҚР Қылмыстық кодексінің 190-бабында (алаяқтық) көзделген қылмыстар бойынша, егер мемлекетке залал келтірілген болса, сотқа дейінгі тергеп-тексеруді Экономикалық тергеп-тексеру қызметі жүзеге асырады.Ақпарат көзі : https://www.gov.kz/memleket/entities/enbekshikazakh-shelek/press/news/details/1052382?lang=kk

Қазақстан Республикасы Қарулы күштері Жоғарғы Бас қолбасшысының тапсырмаларын орындау шеңберінде және басқару тиімділігін арттыру, процестерді оңтайландыру, сондай-ақ қорғаныс әлеуетін күшейту мақсатында Қорғаныс министрлігінде жасанды интеллект технологияларын енгізу мен дамытуға жауапты мамандандырылған бөлімше құрылды.Жаңа құрылым Қарулы күштердің цифрлық трансформациясының негізгі элементі болмақ. Бөлімшенің негізгі міндеті – деректердің үлкен массивтерін талдау, басқаруды автоматтандыру, жедел сценарийлерді модельдеу және қазіргі әскери жағдайда басқару шешімдерін қабылдау жылдамдығын арттыру үшін жасанды интелект шешімдерін әзірлеу және енгізу.Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрі авиация генерал-лейтенанты Дәурен Қосанов жасанды интеллект технологияларын армия қызметіне интеграциялау жаңғырту жолындағы маңызды қадам болып табылатынын және қорғаныс саласындағы әлемдік үрдістерге сәйкес келетінін атап өтті.Бөлімше отандық және халықаралық ғылыми-зерттеу орталықтарымен, жетекші университеттермен және бейінді IT-компаниялармен өзара іс-қимыл жасайтын болады. Бұл тәсіл қорғаныс саласына озық әзірлемелерді енгізіп қана қоймай, жасанды интеллектті әскери қолданудың ұлттық мектебін қалыптастыруға мүмкіндік береді.Жасанды интеллектті енгізу жөніндегі бөлімшені құру кадрлық әлеуетті дамытуға бағытталған.Осыған сәйкес, қазіргі заманғы алгоритмдермен және жүйелермен жұмыс істеуге қабілетті офицер-талдаушылар мен цифрлық технологиялар саласындағы мамандарды даярлау жоспарлануда.Осылайша, Қорғаныс министрлігі жасанды интеллект ұлттық қорғаныстың тиімділігін, қауіпсіздігін және тәуелсіздігін арттыру құралы болатын жаңа басқару архитектурасын қалыптастыруға стратегиялық қадам жасайды.Ақпарат көзі : https://www.gov.kz/memleket/entities/mod/press/news/details/1052391?lang=kk