Шымкенттің 200-ден астам смарт микро датчиктер мен қаланың интеллектуалды көлік жүйесі арқылы көлік ағындарын қалай өзгерткенін біліңіз. 2024 жылы Қазақстанның Шымкент қаласы smartmicro сенсорлық технологиясын қолданатын Интеллектуалды көлік жүйесін (ITS) енгізу арқылы ақылды қалалық ұтқырлыққа үлкен қадам жасады. Мәселе: Қаланың жылдам өсуі және көлік көлемінің ұлғаюы кептелістерге және негізгі қиылыстардағы қозғалысты тиімсіз басқаруға әкелді. Шешім: Шымкентте smartmicro серіктестігімен ауқымды ITS енгізілді, оның ішінде: 200-ден астам UMRR-11 132 типті радиолокациялық сенсорлар тоқтау сызығын бақылау, кезек ұзақтығын бағалау және көлік құралдарын санау; адаптивті сигналды басқару үшін бағдаршам реттегіштерімен біріктіру; Нақты уақыттағы трафикті бақылау және оқиғаларға жылдам әрекет ету. Нәтижесі: 2024 жылдың аяғына дейін жүйеге 244 жол қиылысы қосылды, бұл көлік ағынын оңтайландырды, қозғалыс қауіпсіздігін арттырды және төтенше жағдайлар қызметінің жедел әрекет етуін қамтамасыз етті.

Президент Қасым-Жомарт Тоқаев 2025 жылғы 8 қыркүйектегі өзінің соңғы Жолдауында елдің терең цифрлық трансформацияға қарай даму векторын нақты атап өтті. Цифрлық жаңғырту енді жай ғана құрал емес, ол экономикалық өсудің, тиімді басқарудың және халықаралық бәсекеге қабілеттіліктің негізіне айналуда. Президент ол атап өткен міндеттер еліміздің цифрлық жаңғыруымен тығыз байланысты екенін, сондықтан барлық деңгейде жүйелі көзқарасты қажет ететінін атап өтті. Жасанды интеллектті кешенді енгізу және өмірдің барлық салаларын цифрландыру жаңа стратегияның негізгі элементтеріне айналуы тиіс. Бұл жай ғана процестерді автоматтандыру туралы емес, технология азаматтардың игілігі үшін жұмыс істейтін шынайы цифрлық мемлекет құру туралы. Жолдауда отандық суперкомпьютерді іске қосуға ерекше мән берілген. Бұл жай ғана технологиялық жетістік емес, ол жаңа кезеңнің: қарқынды, көп деңгейлі және жан-жақты цифрлық трансформацияның басталуын білдіреді. Бұрын цифрландыру дамудың жай ғана элементі ретінде қарастырылса, қазір ол Қазақстанның болашағын құрудың ірге тасы болып табылады. Бүкіл елдің жетістігі барлық мүдделі тараптардың – үкіметтің, бизнестің, ғылымның және қоғамның осы процеске қаншалықты жылдам және тиімді араласатынына байланысты болады. #Цифрландыру #ЖасанИнтеллект #ПрезидентЖолдауы2025 #ҚасымЖомартТоқаев #ЦифрлықҚазақстан #Суперкомпьютер #ЦифрлықМемлекет #AI #DigitalKazakhstan #FutureTechnologies #Шымкент

«Су мәселесін шешу – әлеуметтік тұрақтылықты сақтап, экономиканы дамытудың кепілі. Бұл – ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ететін басты фактордың бірі», – деп атап өтті Президент Қасым-Жомарт Тоқаев 2025 жылғы 8 қыркүйектегі Жолдауында.Мемлекет басшысы сондай-ақ: «Қазақстан Еуразиядағы көлік хабы болуға тиіс. Бұл – стратегиялық маңызы зор міндет. Бұл жұмысқа осы салада табысқа жеткен үздік мамандар мен кәсіпкерлерді тарту қажет. Бірақ негізгі жауапкершілік – Үкіметте», – деді.Аталған бағыттарды іске асыру мақсатында Шымкент қаласында цифрлық құралдар мен автоматтандырылған жүйелер енгізілуде.Сонымен қатар, Гонконгтағы Belt and Road халықаралық саммиті аясында Гонконг әуежайы мен «Шымкент әуежайы» АҚ арасында ынтымақтастық туралы меморандумға қол қойылды.#Президентжолдауы2025

Шымкент қаласындағы «Shymkent Plaza» ойын-сауық орталығында полицейлердің күнделікті қызметі мен жанқиярлық еңбегіне арналған «Заң мен Тәртіп» атты фотокөрме ұйымдастырылды.Көрмеде құқық қорғаушылардың күнделікті көшелерді патрульдеуінен бастап, барынша зейін мен батылдықты, кәсібилікті талап ететін сәттеріне дейінгі жұмысын шынайы бейнелейтін жарқын әрі әсерлі фотосуреттер қойылды.Әрбір сурет полицейлердің қиын да абыройлы еңбегі туралы баяндайтын тірі құжат іспетті.Іс-шараның ерекше атмосферасын Ұлттық ұлан оркестрінің өнері толықтыра түсті.Фотокөрмені жүздеген адам, оның ішінде ересектер мен балалар да тамашалады. Қонақтардың қатарында арнайы «Жас сақшы» сыныптарының оқушылары да болды. Бұл олар үшін жауапкершілік пен қоғамға қызмет етудің көрнекі әрі шабыттандыратын үлгісі болды. Жастар фотоэкспозициямен танысып, сұрақтар қойып, өз әсерлерімен бөлісті.– Бұл көрме арқылы полиция қызметкерлерінің қоғам тыныштығын күзету жолындағы еңбегімен жақынырақ таныстық. Мұндағы суреттерден олардың табандылығы мен өз ісіне адалдығы көрінеді. Әр адам көрмеден өзіне қажетті ой түйеді: біреу үшін – бұл үлгі алатын мамандық, енді біреу үшін – құрметке лайық еңбек, ал кейбіреулерге – шабыт беретін оқиға, – деп бөлісті келушілердің бірі.Ұйымдастырушылардың айтуынша, шараның басты мақсаты – халықтың сенімін арттыру мен полицейдің бейнесін Заң мен Тәртіптің қорғаушысы ретінде қалыптастыру.

«Shymkent Plaza» сауда ойын-сауық кешенінде полиция қызметкерлерінің күнделікті өмірі мен қоғамға адал қызметіне арналған «Заң және тәртіп» атты фотокөрме өтті. Көрмеде тәртіп сақшыларының күнделікті көшедегі патрульден бастап барынша шоғырлануды, батылдық пен кәсібилікті талап ететін сәттерге дейінгі шынайы өмірін бейнелейтін жарқын және эмоционалды фотосуреттер ұсынылды. Әрбір кадр полицейлердің қиын, бірақ абыройлы жұмысын баяндайтын тірі құжат. Ұлттық ұлан оркестрінің өнері мерекеге ерекше сән берді. Музыкалық сүйемелдеу бағдарламаны шын мәнінде күшейтіп, оны жоғары эмоционалды және патриоттық атмосферамен толтырды. Фотокөрмеге ересектер мен балаларды қосқанда жүздеген адам келді. Қонақтардың арасында мамандандырылған «Жас сақшы» сыныптарының оқушылары да болды, олар үшін бұл жауапкершілік пен қоғамға қызмет етудің айқын да шабыттандыратын үлгісі болды. Жастар фотокөрмені қызыға тамашалап, көкейлерінде жүрген сауалдарын қойып, алған әсерлерімен бөлісті. "Бұл көрме полицияның жұмысын іштен көруге және біздің тыныштығымызды қорғай отырып, офицерлердің не бастан өткеретінін түсінуге тамаша мүмкіндік болды. Шешімділік, адалдық және өз ісіне берілгендік бәрі-бәрі көрінеді. Әрбір келуші жасына қарамастан, мұнда маңызды нәрсені табады: кейбіреулері үлгі-өнеге табады, басқалары құрмет көзі, ал үшіншілері шабыт көзі", - деп бөлісті келушілердің бірі. Ұйымдастырушылар көрменің мақсаты халықтың құқық қорғау органдарына деген сенімін нығайту және полиция қызметкерлерінің заңдылық пен тәртіпті қорғаушы ретінде оң имиджін қалыптастыру екенін атап өтті.

Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2025 жылғы 8 қыркүйектегі Жолдауында Үкіметке цифрландыру және жасанды интеллектіні дамытуға арналған «Digital Qazaqstan» атты біртұтас тұжырымдамалық құжат әзірлеу тапсырылды. Бұл құжат аясында барлық бастамалар мен жобалар жалпыұлттық стратегиямен үйлестіріледі.Шымкент қаласы халықаралық деңгейде «Dahua Technology», «HikVision» және басқа да smart city, қауіпсіздік және цифрландыру саласындағы жетекші компаниялармен өзара тәжірибе алмасу туралы келісімдерге қол қойды. Бұл келісім қала инфрақұрылымына жаңа технологияларды енгізуге серпін береді.Сонымен қатар, әуемен жүк тасымалдау саласына ерекше көңіл бөлінуде. Президент Тоқаевтың Жолдауында бұл саладағы ахуалдың жақсарып келе жатқаны және оның көлемін арттыруға мол мүмкіндік бар екені атап өтілді. Шымкенттің әуежайына KZ/RA3/00004-01 бірегей тіркеу нөмірі беріліп, ресми түрде Еуропаның RA3 деректер базасына енгізілді. Бұл мәртебе әуежайға Еуропа елдеріне тікелей жүк тасымалдауды транзиттік бекеттерде қосымша тексерусіз жүзеге асыруға мүмкіндік береді.#Цифрландыру #DigitalQazaqstan #Шымкент #Инфрақұрылым #SmartCity #ЖасандыИнтеллект #Әуежай #Экономика

2025 жылдың қыркүйегінде әлемнің көптеген елдері, соның ішінде Қазақстан да дәстүрлі Дүниежүзілік тазалық күнін атап өтті. Бұл жыл сайынғы іс-шара бүкіл әлем бойынша миллиондаған адамдарды қоршаған ортаға қамқорлық, экологиялық мәдениетті және табиғатқа жауапкершілікпен қарау идеясының айналасында біріктіреді. Осы ауқымды қозғалыстың белсенді қатысушыларының қатарында Мұхтар Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан университеті білім ордасы ғана емес, экологиялық жобалар мен әлеуметтік бастамалардың бастамашысы ретінде де көзге түсті. Тұран ауданы әкімдігімен бірлесіп ұйымдастырылған іс-шараларға профессор-оқытушылар құрамы, қызметкерлер және жүздеген университет студенттері қатысты. Бұл кең ауқымды қолдау экологиялық жауапкершілік идеясының ұстаздар арасында да, өскелең ұрпақ арасында да терең резонанс тудыратынын көрсетті. Таңертеңнен бастап қатысушылар сенбілікке шықты. Олар No1 жатақхана маңын тазартып, іргелес жатқан көпқабатты үйлерді ретке келтіріп, Байтұрсынов көшесі мен Қонаев даңғылының аралығындағы бос жерлерді тазалауға кірісті. Осы арқылы университет жастары қоршаған ортаны қорғаудың оқу ғимараттарының шеңберінен шығып, бүкіл қала ландшафтын қамтуы керектігін көрсетті. Бір оқушы: «Бүгін біз жай ғана қоқысты тазалаған жоқпыз. Біз өз қаламызды сүйетінімізді және оның болашағы үшін жауапкершілігімізді түсінетінімізді көрсеттік » , - деп атап өтті. «Тазалық күні – бір күн емес, өмір үшін!» символдық ұранымен экологиялық челлендждің басталуы іс-шараның маңызды оқиғасы болды. Ұйымдастырушылар мен студенттер тұрғындарды бір реттік сенбіліктен шығып, тазалықты күнделікті әдетке айналдыруға шақырды. Идея тез таралды. Көптеген қатысушылар достары мен таныстары арасында челленджді таратып, әлеуметтік желіде фотосуреттер мен бейнелермен бөлісті. Қиындық қоқысты бөлек жинау, пластик пен қағазды қайта өңдеу, жасыл кеңістіктерге күтім жасау және ресурстарды үнемдеу сияқты қарапайым, бірақ маңызды қадамдарға арналды. Науқанға қатысудың тәрбиелік мәні зор. Жастар қоршаған ортаны қорғау кішігірім қадамдардан басталатынын түсінуге үйренеді: таза аула, қалдықтарды ұқыпты басқару, су мен энергияны ұқыпты пайдалану. М.Әуезов атындағы университет экологиялық мәселелерге ерекше мән береді. Ол студенттік клубтарды басқарады, экологиялық зерттеулер жүргізеді, оқу семинарлары мен дөңгелек үстелдер ұйымдастырады. Дегенмен, студенттерге теориялық білімдерін практикада қолдануға және шынайы азаматтық жауапкершілікті тәрбиелеуге мүмкіндік беретін Дүниежүзілік тазалық күні сияқты практикалық іс-шаралар. Шара Тұран ауданы әкімдігінің белсенді қолдауымен өтті. Университет пен жергілікті билік арасындағы бұл ынтымақтастық табысты қоғамдастықтың серіктестігінің үлгісі болды. Аудан басшылығы қажетті ұйымдастырушылық қолдауды көрсетті, ал студенттер мен оқытушылар құрамы олардың белсенді қатысуы мен жеке міндеттемесін қамтамасыз етті. Науқанға жақын маңдағы үйлердің тұрғындары да қосылды. Бұл бірлескен күш-жігер әр түрлі ұрпақтар, мамандықтар мен көзқарастардағы адамдарды біріктіріп, экологияның ортақ жауапкершілік екенін көрсетті, оған әркімнің үлесі маңызды болды. Университет басшылығы бір ғана сенбілікке қатысу университеттің табиғатты қорғау шараларын шектемейтінін баса айтты. Жақын арада экологиялық апталықтарды өткізу, ағаш отырғызу, қалдықтарды қайта өңдеу бағдарламаларын жүзеге асыру және студенттердің жасыл энергетика жобаларына қатысуын ынталандыру жоспарлануда. Ұстаздардың айтуынша, мұндай бастамалар қаланы көркейтуге көмектесіп қана қоймайды, сонымен қатар экологиялық сауаттылық олардың дүниетанымының бір бөлігіне айналатын азаматтардың жаңа буынын тәрбиелейді. Студенттер әрбір адамның азғантай үлесі болса да өзгеретініне сенімді. Қатысушылардың бірі: «Әркім өз үйі мен ауласын таза ұстаса, біздің қаламыз да таза болады. Бұл бір адам үшін кішігірім, бірақ қоғам үшін үлкен қадам », - деп атап өтті . Шымкентте өткен Дүниежүзілік тазалық күнінің қорытындысы жастардың оң өзгерістердің қозғаушы күші болуға дайын екенін көрсетті. Мұхтар Әуезов атындағы университет оқу орны студенттердің, оқытушылар құрамының, жергілікті билік пен тұрғындардың күш-жігерін бір мақсатқа, яғни таза және жасыл қалаға біріктіре алатынының жарқын үлгісі болды. «Тазалық күні – бір күндік емес, өмір үшін!» ұраны. оқиғаның басты символына айналды. Табиғатқа деген шынайы қамқорлық бір күнмен шектеліп қалмайтынын, күнделікті өмірдің тұрақты бөлігі болуы керектігін атап көрсетеді. Осылайша, Әуезов университетінің Дүниежүзілік тазалық күніне қатысуы жай сенбілік емес, экологиялық жауапты қоғам құру жолындағы маңызды қадам болды. Бұл бастама қоршаған ортаны қорғау тек мемлекеттік органдардың ғана емес, әрбір азаматтың жеке міндеті екенін еске салады.

2025 жылдың қыркүйек айында бүкіл әлем бойынша өткізілетін дәстүрлі Бүкіләлемдік тазалық күніне Қазақстан да үн қосты. Бұл бастамаға көптеген мемлекеттік органдар, үкіметтік емес ұйымдар, білім беру мекемелері белсенді араласып, қоршаған ортаны қорғауға өз үлесін қосуда. Солардың ішінде Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университеті М.Әуезов атындағы жоғары оқу орны айрықша көзге түсті.Аталған экологиялық шараға университеттің профессор-оқытушылар құрамы, қызметкерлері және әр факультеттен жиналған жүздеген студенттер қатысты. Олар өздерінің белсенділігімен жастарға үлгі көрсетіп қана қоймай, қоғамда экологиялық мәдениетті қалыптастыруға бастамашы болды. Университеттің ректоры да бұл шараның маңыздылығына тоқталып, әрбір азамат үшін туған жерін таза ұстау – басты парыз екенін ерекше атап өтті.Субботник барысында қатысушылар университеттің №1 жатақханасының айналасын, оған жақын орналасқан көпқабатты тұрғын үйлердің аулаларын, сондай-ақ Байтұрсынов көшесі мен Қонаев даңғылы арасындағы бос аумақтарды тазалады. Бұл бастама университет қабырғасынан шығып, бүкіл аудан тұрғындарына жақсы әсер қалдырды. Студенттердің бірі: «Біз бүгін тек қоқыс жинап қана қойған жоқпыз, болашаққа жауапкершілікпен қарауды үйрендік» – деп ойымен бөлісті.Экологиялық акция аясында ерекше бір челлендж бастау алды. Ол «Субботник – бір күндік емес, өмірлік дағды!» деген ұранмен іске қосылды. Бұл бастама жастар арасында кең қолдау тауып, әлеуметтік желілерде де кеңінен таралды. Челлендждің негізгі мақсаты – тазалықты тек белгілі бір күні ғана емес, күнделікті өмірде әдетке айналдыру.Университет жастары бұл идеяны қуана қабылдап, достарын, таныстарын осы эко-бастамаға қосылуға шақырды. Әсіресе студенттер табиғатты аялау, тұрмыстық қалдықтарды сұрыптау, пластик пен қағазды қайта өңдеуге тапсыру секілді дағдыларды өмір салтына енгізудің қажеттігін түсінді.Бұл шараның тәрбиелік маңызы зор. Өйткені жастардың табиғатқа деген сүйіспеншілігі мен жауапкершілігін арттыру – болашақ қоғамның сапасын айқындайды. Әуезов университетінде экологиялық мәдениетке бағытталған түрлі пәндер, үйірмелер мен ғылыми жобалар бар. Алайда мұндай практикалық шаралар теориялық білімді нақты іспен ұштастыруға мүмкіндік береді.Студенттер мен оқытушылардың бірге жұмыс істеуі – бір жағынан ұжымдық рухты нығайтса, екінші жағынан экологиялық жауапкершілікті арттырады. Олардың еңбегі жергілікті тұрғындарға да үлгі болып, көптеген адамдарды тазалыққа шақырды.Бұл іс-шара аудандық әкімдікпен бірлесе ұйымдастырылды. Туран ауданы әкімдігі экологиялық жобаларды қолдауды басты міндеттердің бірі санайды. Университетпен тығыз байланыс орнату арқылы аймақтағы қоршаған ортаны қорғау жұмыстары жүйелі түрде жүргізілуде.Жергілікті тұрғындар да студенттермен бірге атсалысып, өз үйлерінің маңын тазартуға ықылас танытты. Мұндай қоғамдық серіктестік – ортақ іске деген жауапкершілікті күшейтіп, әрбір азаматтың табиғатты қорғауға қосқан үлесін айқын көрсетеді.Әуезов университетінің бұл бастамасы жалғыз күндік акция болып қалмайды. Болашақта тұрақты түрде экологиялық апталықтар, ағаш отырғызу шаралары, қалдықтарды қайта өңдеуге бағытталған жобалар ұйымдастырылмақ. Университет ұжымы студенттердің бойына табиғатты аялау дағдыларын сіңіріп, оларды экосана қалыптасқан тұлға етіп тәрбиелеуді басты мақсат етеді.Университет жастарының пікірі де осыған дәлел. Бір студент: «Біздің бүгінгі жасаған еңбегіміз шағын ғана іс болып көрінуі мүмкін. Бірақ егер әр адам өз ауласын таза ұстаса, бүкіл қала, тіпті ел тазарып, табиғатқа деген қамқорлығымыз артады» – деп атап өтті.Бүкіләлемдік тазалық күні – бұл тек қоқыс жинау емес, ең алдымен, экологиялық мәдениетті қалыптастыруға бағытталған жаһандық бастама. Әуезов университетінің профессорлық-оқытушылық құрамы мен студенттері бұл шараға белсене қатысу арқылы қоғамға айқын үлгі көрсетті.«Сенбіліе – бір күндік емес, өмірлік дағды!» деген ұран университет жастарының жүрегінде мәңгі сақталып, олардың өмірлік ұстанымына айналмақ. Мұндай бастамалар еліміздің экологиялық болашағы үшін аса маңызды. Өйткені табиғатты қорғау – әрқайсымыздың азаматтық борышымыз.

2025 жылдың 21 қыркүйегінде «Таза Қазақстан» жалпыұлттық экологиялық акциясы аясында санитарлық-эпидемиологиялық бақылау комитетінің қызметкерлері қаланың санитарлық жағдайын жақсартуға және экологиялық тазалықты сақтауға үлес қосу мақсатында сенбілікке қатысты. Іс-шара табиғатты аялап, тазалық мәдениетін тәрбиелеу – мемлекеттік органдардың да, жалпы қоғамның да қатысуын талап ететін ортақ міндет екеніне тағы бір дәлел болды. Таңертең ертемен қажетті құрал-жабдықтармен — сыпырғыштармен, тырмалармен және қоқыс жәшіктерімен қаруланған Комитет қызметкерлері өздеріне тағайындалған аумақтарға жөнелтілді. Бастапқы тазалық алаңдары қоғамдық орындар, аулалар, жасыл желектер және әкімшілік ғимараттарға жақын аумақтар болды. Жұмысшылар көгалдарды құлаған жапырақтардан тазарту, қоқыстарды жинау, ағаштарды әктеу, тротуарлар мен өтпе жолдарды күтіп-баптау жұмыстарын бірлесіп атқарды. Қатысушылардың айтуынша, мұндай шаралар тазалық үдерісі үшін ғана емес, халыққа үлгі-өнеге ретінде де маңызды. Мемлекеттік қызметкерлер көшелерді жеке өзі тазалап, қаланың санитарлық жағдайына адалдық танытса, бұл қарапайым азаматтарды өз аулаларына, көшелеріне, маңайларына жауапкершілікпен қарауға шақырады. Тазалық күніне қатысу тек қоқыс жинау ғана емес; бұл қоғамдастық ынтымақтастығының символы және әлеуметтік жауапкершіліктің үлгісі. Комитет қызметкерлері санитарлық тазалық қоғамның жалпы мәдениетінің көрсеткіші екенін атап көрсетеді. Әрбір адам қоршаған ортаны және оның айналасын ойлайтын болса, жалпы қала таза, жайлы және қауіпсіз болады. Акция аясында Комитет өкілдері өтіп бара жатқандармен және жақын маңдағы ғимараттардың тұрғындарымен танымдық әңгіме жүргізді. Олар тұрғындарға тұрмыстық қалдықтармен жұмыс істеудің негізгі ережелерін, қалдықтарды бөлек жинаудың маңыздылығын, пластик, шыны, тамақ қалдықтарын қайта өңдеу немесе бөлек контейнерлерге тастау қажеттігін еске салды. Олар сондай-ақ санитарлық жағдайдың халықтың денсаулығына тікелей байланысты екенін атап өтті: лас, рұқсат етілмеген қоқыс тастау және санитарлық нормалардың нашарлығы көбінесе инфекциялар мен аурулардың таралуына әкеледі. Тазалау бірнеше сағатқа созылғанымен, нәтиже әсерлі болды. Комитет қызметкерлеріне бекітілген жерлерден бірнеше ондаған қап қоқыс жиналып, шығарылды. Қалдықтарды арнайы полигондарға тасымалдау үшін арнайы техника пайдаланылды. Тротуарлар, көгалдар, арықтар, жол жиектері тазартылды. Жасыл алқаптарға ерекше көңіл бөлінді: ағаштар әктелді, гүлзарлар арамшөптерден тазартылды. Бірақ ұйымдастырушылар ең маңызды нәтиже жиналған қоқыс көлемі емес, қоршаған ортаны қорғаудың маңыздылығын түсінудің біртіндеп дамуы екенін айтты. Сенбілікке қатысқан әрбір қызметкер өз үлгісімен көрсетті: тазалық жеке жауапкершіліктен басталады. Сенбілік сонымен қатар командалық рухты нығайту алаңы болды. Әдетте кеңселерде құжаттармен және есептермен жұмыс істейтін комитет қызметкерлері бұл жолы ашық ауада бірге жұмыс істеді. Бұл ортақ күш ұжымды жақындастырды, бейресми қарым-қатынас пен ортақ жетістіктерге жету мүмкіндігін берді. Көптеген қатысушылар бірге жұмыс істеу оңайырақ қана емес, сонымен бірге қызықтырақ болғанын атап өтті. Ортақ күш тазалауды оң және тіпті шабыттандыратын процеске айналдырды. Бұл бірлескен күш-жігер кез келген тапсырма - қоршаған ортаны қорғау немесе басқаша - бірлесе және мақсатпен жұмыс істегенде тезірек және тиімдірек орындалатынын көрсетеді. Айта кетерлігі, «Таза Қазақстан» бір реттік акция емес. Ол жүйелі сипатқа ие және жыл бойы еліміздің әртүрлі аймақтарында өткізіледі. Санитарлық-эпидемиологиялық бақылау комитеті алдағы уақытта да мұндай шараларға белсенді түрде қатысуды жоспарлап отыр. Сонымен қатар, агенттік гигиеналық және экологиялық жауапкершілікті арттыруға бағытталған қосымша халыққа білім беру науқандарын өткізуді жоспарлап отыр. Комитет өкілдері санитарлық қауіпсіздік пен қоршаған ортаны қорғау тек мемлекеттік органдардың міндеті емес екенін атап өтті. Олар еліміздің әрбір азаматының міндеті. Бірлескен күш-жігердің арқасында ғана тұрақты нәтижелерге қол жеткізуге болады: таза көшелер, жақсы күтілген саябақтар және салауатты санитарлық орта. 21 қыркүйекте өткен сенбілік мемлекеттік қызметшілердің өз жұмыстары арқылы қала тұрғындарының өмір сүру сапасын жақсартуға қалай үлес қосып жатқанының жарқын мысалы болды. Санитарлық-эпидемиологиялық бақылау комитетінің қызметкерлері өз кабинеттерінде қызметтік міндеттерінің шегінен шығып, қоғам игілігіне бағытталған іс-шараларға белсене араласады. Олардың қатысуы гигиенаның формальдылық емес, нақты құндылық екенін, онсыз салауатты және дамыған қоғам құру мүмкін еместігін көрсетті. «Таза Қазақстан» тазалық пен қоршаған ортаға қамқорлық идеясы төңірегінде адамдарды біріктіруді жалғастыруда. Осылайша, сенбілік табиғатты қорғау науқаны ғана емес, бірліктің, жауапкершіліктің және кемел келешекке деген адалдықтың шынайы көрінісіне айналды. Өйткені, қаланың тазалығы – оның тұрғындарының сана-сезімі, табиғатқа, өзіне, болашақ ұрпаққа деген көзқарасының көрінісі.

21 қыркүйек 2025 жылы елімізде дәстүрлі түрде жалғасып келе жатқан «Таза Қазақстан» республикалық экологиялық акциясы аясында Санитариялық-эпидемиологиялық бақылау комитетінің қызметкерлері сенбілікке шықты. Бұл іс-шараның негізгі мақсаты – қаланың санитариялық жағдайын жақсарту, тұрғындар арасында экологиялық мәдениетті нығайту және қоғамда табиғатты аялау дәстүрін дамыту. Комитет ұжымы табиғатты қорғауға, тазалық пен санитариялық саламаттылықты қамтамасыз етуге өз үлестерін қосып, белсенділік танытты.Тазалық жұмыстары таңертең ерте басталды. Қызметкерлер қажетті құрал-жабдықтарын алып, жалпы қолданыстағы аумақтарға бет алды. Қолдарына сыпырғыш, қап, тырма секілді құралдарды алған мемлекеттік қызметшілер көгалдар мен жаяу жүргіншілер жолдарын, қоғамдық орындарды, ағаш түптерін қоқыстан, жапырақтардан тазартып, аумақтың санитариялық жағдайын жақсартуға атсалысты.Комитет қызметкерлерінің айтуынша, мұндай сенбіліктер тек тазалық үшін ғана емес, сонымен қатар қоғамға үлгі көрсету үшін де маңызды. Себебі мемлекеттік қызметшілердің өздері табиғатты қорғауға және санитариялық қауіпсіздікті сақтауға үлес қосқанда, қарапайым тұрғындар да осындай бастамаларға қосылуға ынталанады.Сенбілік – тек қоқыс жинау емес, ол қоғамдық жауапкершілікті қалыптастырудың бір тетігі. Комитет ұжымы бұл шара арқылы әрбір азаматтың қоршаған ортаға деген қатынасы оның мәдениетінің, азаматтық ұстанымының көрсеткіші екенін жеткізді. Тазалықты сақтау – тек бір күндік акция емес, ол күнделікті өмір салтына айналуы қажет.Сондықтан санитариялық-эпидемиологиялық бақылау комитетінің өкілдері сенбілік барысында тұрғындармен тілдесіп, экологияға, тазалыққа байланысты қарапайым, бірақ маңызды ережелерді түсіндірді. Мысалы, тұрмыстық қоқысты дұрыс сұрыптау, пластик пен шыныны бөлек жинау, азық-түлік қалдықтарын арнайы орындарға тастау, жасыл аймақтарды күтіп-баптау – барлығы да қаланың тазалығына тікелей әсер ететіні айтылды.Сенбілік барысында бірнеше аумақ тазартылып, ондаған қап қоқыс жиналды. Жиналған қалдықтар арнайы техника көмегімен белгіленген орындарға жеткізілді. Сонымен қатар ағаш түптері әктеліп, арықтар тазаланып, қураған бұтақтар мен жапырақтар шығарылды. Мұндай жұмыстар қаланың санитариялық жағдайын жақсартып қана қоймай, тұрғындардың тұрмыс сапасына да оң әсерін тигізеді.Акцияға қатысушылардың айтуынша, ең басты жетістік – қаланың таза әрі көрікті болуы ғана емес, сонымен қатар тұрғындардың экологиялық ой-санасының артуы. Себебі сенбілікке шыққан әрбір қызметкер айналасындағыларға үлгі болып, табиғатқа деген құрметті насихаттайды.Сенбілік барысында комитет қызметкерлері бір-бірімен тығыз қарым-қатынаста еңбек етті. Ортақ іске жұмыла кірісу ұжымның бірлігін арттырып қана қоймай, әрбір қызметкердің табиғатқа деген көзқарасын жаңартты. Көпшіліктің айтуынша, бірлесіп атқарылған жұмыс әрқашан жеңіл әрі нәтижелі болады. Бұл – тек сенбіліктің емес, жалпы қоғамның дамуындағы басты қағидалардың бірі.Сондай-ақ сенбілік жұмыстары мемлекеттік қызметтің тек қағазбастылықпен шектелмейтінін, олардың қоғам алдында үлкен әлеуметтік миссия атқаратынын көрсетті. Мемлекеттік органдар экология мен санитариялық мәдениетті қалыптастыруда бастамашы бола алатынын тағы бір мәрте дәлелдеді.«Таза Қазақстан» акциясы бір күндік шарамен шектелмейді. Бұл – жыл бойы жалғасатын, кезең-кезеңімен жүзеге асырылатын кешенді бастама. Санитариялық-эпидемиологиялық бақылау комитеті алдағы уақытта да осындай іс-шараларға тұрақты түрде қатысып, қоғамға экологиялық тәрбие беруге, санитариялық саламаттылықты қолдауға өз үлесін қоса бермек.Комитет өкілдері атап өткендей, экология мен тазалық – тек бір ұйымның немесе белгілі бір сала қызметкерлерінің міндеті емес, ол барша қазақстандықтардың ортақ парызы. Сондықтан мұндай акцияларға әрбір азаматтың белсенді қатысуы елдің болашағына қосылған зор үлес болмақ.21 қыркүйек күні өткен сенбілік санитариялық-эпидемиологиялық бақылау комитеті қызметкерлерінің қоғам алдындағы әлеуметтік жауапкершілігін, табиғатқа деген жанашырлығын айқын көрсетті. Олар өз еңбектерімен экологияны қорғаудың, санитариялық жағдайды жақсартудың және тұрғындардың тұрмыс сапасын арттырудың маңыздылығын дәлелдеді.Бұл бастама – қоғам мен мемлекеттік органдардың бірлескен күш-жігерін айғақтайтын үлгі. «Таза Қазақстан» акциясы жалғаса береді және болашақта да еліміздің қалалары мен ауылдарын тазалыққа, жасыл кеңістікке толтыруға бағытталған тың бастамалар жүзеге аспақ.Осылайша, сенбілік тек қоқыс жинау ғана емес, ол – мәдениеттің, жауапкершіліктің, елді сүюдің, табиғатты қорғаудың көрінісі. Санитариялық-эпидемиологиялық бақылау комитетінің бұл ісі қоғамға экологиялық ойлау мен ортақ жауапкершіліктің қаншалықты маңызды екенін көрсетті.

2025 жылдың 21 қыркүйегінде Қазығұрт ауданында маңызды экологиялық оқиға – Дүниежүзілік тазалық күні аясында ұйымдастырылған жалпы аудандық сенбілік өтті. Шараға аудан тұрғындары, мемлекеттік қызметкерлер, білім, денсаулық сақтау, мәдениет саласының қызметкерлері, жастар мен еріктілер белсене қатысты. Шараның басты мақсаты – қоғамдық орындарды тазарту ғана емес, сонымен қатар тұрғындардың экологиялық санасын арттыру, табиғатқа деген жауапкершілікті тәрбиелеу. Аудан әкімі Азизхан Исмаиловтың тапсырмасына сәйкес абаттандыру және тазалық жұмыстары барлық ауылдық округтерді қамтыды. Таңертеңнен бастап мемлекеттік қызметкерлер, мектеп оқушылары, студенттер, түрлі қоғамдық ұйымдардың өкілдері көшеге шығып, тазалық пен жайлы ортаны қалыптастыруға үлес қосты. Сенбілік күнінің атмосферасы бірлік пен ынтымақпен ерекшеленді: тұрғындар бірлесе еңбек етіп, бір-біріне көмектесіп, қоршаған ортаға қамқорлық көрсетудің үлгісін көрсетті. Акция барысында ауқымды тазалық жұмыстары ұйымдастырылды. Арнайы техниканың көмегімен қатты тұрмыстық қалдықтар арнайы полигондарға тасымалданды. Көшелерден, аулалардан, тұрғын үйлерден ондаған тонна қоқыс жиналды. Жиналған қоқыс пен лайдан тазартылған жол жиектеріне, арықтар мен каналдарға ерекше көңіл бөлінді. Бұл аумақтың санитарлық жағдайын жақсартып, дренаждық жүйелердегі ықтимал проблемалардың алдын алды. Қоқыс шығарудан бөлек, жасыл желектерді абаттандыруға да айтарлықтай жұмыс жүргізілді. Көгалдар шабылып, суарылды, бұталар мен ағаштар кесілді. Ағаш діңдері әктелді, бұл оларға әдемі көрініс беріп қана қоймай, зиянкестерден де қорғады. Гүлзарлар ретке келтіріліп, кейбір аудандарға тұрғындар жаңадан сәндік өсімдіктер отырғызды. Осы шаралардың барлығы аудан көшелері мен саябақтарына абаттандырылған, көрікті келбет берді. Бұл күні тәрбиелік және ақпараттық-түсіндіру жұмыстарына ерекше көңіл бөлінді. Ұйымдастырушылар сенбілік бір реттік шара емес, тұрғындар арасында тазалық мәдениетін тәрбиелеуге бағытталған жүйелі жұмыстың бір бөлігі екенін атап өтті. Шара барысында табиғатты қорғау ұйымдарының өкілдері тұрғындарға қалдықтарды бөлек жинау, қайта өңдеу, табиғи ресурстарды ұқыпты пайдалану маңыздылығын түсіндірді. Қатысушыларға сенбілікте ғана емес, күнделікті өмірде де тазалықты сақтауға әрбір адам өз үлесін қоса алатыны ескертілді. Аудан әкімі Әзизхан Исмаилов жұмыс жүріп жатқан бірнеше ауылдық округтерді өзі аралап, шараның барысымен танысты. Ол тұрғындардың белсенділігін атап өтіп, барлығына атсалысқандары үшін алғысын білдіріп, мұндай шаралардың жүйелі түрде өткізіліп тұруы керектігін қадап айтты. Жауапты мекеме басшыларына экологиялық ағарту жұмыстарын күшейту, мектеп оқушылары мен студенттерді көгалдандыру іс-шараларына белсендірек тарту, жыл бойына сенбіліктерді жүйелі ұйымдастыру тапсырылды. Жастардың рөлін жоққа шығаруға болмайды. Студенттер, мектеп оқушылары және еріктілер ерекше құлшыныс танытты: олар белсенді түрде қатысып қана қоймай, құрдастарын тазалықты сақтауға шақырды. Көпшілігі әлеуметтік желіде алған әсерлерімен бөлісіп, суреттерін жариялап, осындай шаралардың маңыздылығын айтты. Осылайша, экологиялық бастама көпшіліктің назарына ілікті. Оған аға буын өкілдері де араласты. Жас тұрғындармен бірге қарт тұрғындар да тазалық акциясына қатысып, лайықты үлгі көрсетті. Олар кеңестік кезеңнен бері мұндай сенбіліктердің халықты жақындастыруға және шағын Отаны үшін жауапкершілік сезімін оятуға көмектесетін жақсы дәстүр болғанын айтты. Сенбілік нәтижесі бірден байқалды: көшелер тазарып, аулалар мен саябақтар абаттандырылып, қатысушылардың жалпы көңіл-күйі көтерілді. Көпшілік бірігіп жұмыс жасау арқылы аумақты тазартып қана қоймай, қоғаммен байланысын нығайтқанын атап өтті. Өйткені, мұндай іс-шаралар көрші-қолаңды, әріптестерді, сыныптастарды жақындастырып, ортақ жұмысты бірлік мерекесіне айналдырады. Ұйымдастырушылар Дүниежүзілік тазалық күні бүкіл әлем бойынша миллиондаған адамдарды біріктіретін жаһандық бастама екенін атап өтті. Қазығұрт ауданының бұл қозғалысқа қатысуы өңір тұрғындарының қоршаған ортаны қорғаудың маңыздылығын түсінетінін және ортақ іске үлес қосуға дайын екенін көрсетеді. Алдағы уақытта олар осындай іс-шараларды жиі өткізіп, ауқымын кеңейтіп, күн санап артып келе жатқан адамдарды тартуды жоспарлап отыр. Осылайша, Қазығұрт ауданында өткен сенбілік аумақты тазартудың іс жүзіндегі шарасы ғана емес, сонымен бірге қоғамның экологияға деген жауапкершілігінің символына айналды. Шара ауданды таза, жайлы және өмір сүруге қолайлы ете отырып, бірлескен күш-жігермен айтарлықтай нәтижелерге қол жеткізуге болатынын көрсетті. Бастысы осы рухты сақтап, тазалықты әрбір тұрғынның қалыпты әдетіне айналдыру.

2025 жылдың 21 қыркүйегінде Қазығұрт ауданында маңызды экологиялық шара – «Дүниежүзілік тазалық күні» аясындағы жалпы аудандық сенбілік ұйымдастырылды. Бұл бастама қоғамды бір мақсатқа жұмылдырып, қоршаған ортаның тазалығын сақтауға бағытталды. Сенбілікке аудан әкімі Азизхан Исмаиловтың тапсырмасына сәйкес, барлық ауылдық округтер мен мемлекеттік мекемелердің қызметкерлері, білім, денсаулық сақтау, мәдениет саласының өкілдері, сондай-ақ жастар мен еріктілер белсене қатысты.Ауқымды шара барысында ауылдық округтерде тазалық жұмыстары қызу қарқынмен жүргізілді. Арнайы техникалардың көмегімен қоқыстар белгіленген орындарға шығарылып, күл-қоқыс жиналды. Бұдан бөлек, арамшөптер шабылып, жасыл желектер суарылды. Ағаштар әктеліп, гүлзарлар ретке келтірілді. Сонымен қатар арық-атыздар тазаланып, су жүйелерінің қалыпты жұмыс істеуі қамтамасыз етілді. Қоғамдық орындар мен демалыс аумақтары қоқыстан арылып, тұрғындарға қолайлы жағдай жасалды.Сенбілік тек қана тазалық шарасы емес, сонымен қатар экологиялық мәдениетті қалыптастыруға бағытталған маңызды акция болды. Қатысушылар табиғатқа деген жанашырлық танытып, болашақ ұрпаққа таза қоршаған орта қалдырудың маңыздылығын түсінді. Әсіресе жастардың белсенділігі ерекше атап өтілді. Олар үлкендермен бірге қоқыс жинап қана қоймай, жас ағаштарға күтім жасап, сенбіліктің рухын көтерді.Аудан әкімі Азизхан Исмаилов тазалық жұмыстары жүргізіліп жатқан ауылдарды аралап, атқарылып жатқан жұмыстармен танысты. Ол сенбілікке қатысқан тұрғындармен тілдесіп, олардың ұсыныс-пікірлерін тыңдады. Сонымен қатар, жауапты сала басшыларына аудан аумағында тазалық мәдениетін арттыру, тұрғындарды тұрақты түрде экологиялық шараларға жұмылдыру және сенбіліктерді жүйелі өткізіп отыруды тапсырды.Бұл шараның тағы бір ерекшелігі – тұрғындардың өзара ынтымақтастық танытып, бір-біріне қолдау көрсетуі. Сенбілік барысында ауыл ақсақалдары жастарға өнеге көрсетсе, мектеп оқушылары ата-аналарымен бірге еңбекке араласты. Осының бәрі қоғамда бірлік пен өзара түсіністіктің бар екенін дәлелдеді.Сенбілік аясында табиғатты қорғау, тұрмыстық қалдықтарды азайту және оларды дұрыс жою мәселелеріне ерекше көңіл бөлінді. Эколог мамандар жиналған қауымға қалдықтарды сұрыптаудың маңызы туралы түсіндіріп, тұрмыстық қоқысты қайта өңдеудің табиғат үшін қаншалықты пайдалы екенін жеткізді. Бұл бастамаға тұрғындар үлкен қызығушылық танытып, алдағы уақытта тұрмыстық қалдықтарды жинау мәдениетін жетілдіруге уәде берді.Жалпы сенбіліктің нәтижесінде аудан аумағының көркі айтарлықтай жақсарды. Қоқыс-қалдықтардан арылған көшелер мен аулалар, абаттандырылған саябақтар мен гүлзарлар аудан тұрғындарының көңіл-күйін көтеріп, оларға қолайлы орта қалыптастырды.Мұндай іс-шаралардың маңызы зор. Себебі қоршаған ортаны қорғау – тек мемлекеттік органдардың емес, әрбір азаматтың ортақ борышы. Сенбіліктер арқылы адамдар табиғатқа жанашыр болуды үйренеді, өз ортасына деген жауапкершілігін арттырады. Бұл әсіресе жас буынға тәрбие берудің бір жолы болып табылады.Қазығұрт ауданындағы бұл сенбілік тұрғындарға үлкен үлгі болды. Көптеген қатысушылар мұндай шаралардың жиі өткізілуі қажет екенін айтты. Себебі бір реттік сенбілікпен ғана мәселені шешу мүмкін емес. Тазалықты сақтау үшін жүйелі жұмыс жүргізіліп, әрбір азамат өзінің үлесін қосуы тиіс.Қорыта айтқанда, «Дүниежүзілік тазалық күні» аясында өткен Қазығұрт ауданындағы жалпы сенбілік тұрғындардың экологиялық мәдениетін арттырып қана қоймай, қоғамда бірлік пен ынтымақты нығайтты. Бұл бастама болашақта да өз жалғасын тауып, аудан аумағын көркейтуге, табиғатты қорғауға зор үлес қосатыны сөзсіз.

Еңбекші ауданы – Шымкенттің қарқынды дамып келе жатқан аудандарының бірі. Оның халқы үнемі өсіп, жаңа тұрғын үй кешендері, әлеуметтік нысандар, коммерциялық ғимараттар салынуда. Осындай жағдайларда сенімді және қауіпсіз инфрақұрылымды қамтамасыз ету, сондай-ақ табиғи апаттардың алдын алу шараларын жүзеге асыру жергілікті билік пен коммуналдық қызмет үшін басты басымдыққа айналуда. Соңғы жылдары шымкенттіктер климаттың өзгеруі аймаққа айтарлықтай әсер етіп жатқанын көбірек атап өтуде. Жауын-шашын көбейіп, ауа-райы тұрақсыз болды, қатты нөсер мен ұзаққа созылған жаңбыр жиі ауыр проблемалар туғызады. Күз бен қыс мезгілінде жаңбыр мен еріген қар суы көшелерге жиналып, көлік пен жаяу жүргіншілер қозғалысына кедергі келтіреді. Осындай келеңсіздіктердің алдын алу үшін қала басшылығы коммуналдық кәсіпорындармен бірлесе отырып, бірқатар алдын алу шараларын жүзеге асыруда. Сондай жобалардың бірі – Еңбекші ауданындағы «Интеко» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі жүргізіп жатқан дренаждық арналарды тазалау. Бұл жоба жаңбырлы маусымға дайындық аясында жүргізіліп, қазірдің өзінде қарқынды қарқынмен жүзеге асырылуда. Бұл шаралардың басты мақсаты жаңбыр суын уақтылы ағызып, су тасқынының алдын алу болып табылады. Арықтарды тазалау бірнеше маңызды нәтижелерге қол жеткізеді: жол бойында судың жиналу ықтималдығы төмендейді; көлік қозғалысының қауіпсіздігі артады; жаяу жүргіншілер қозғалысы үшін неғұрлым қолайлы жағдайлар жасалады; жол бетінің бұзылу процесі баяулайды. Осылайша, бұл жұмыс тек жергілікті ғана емес, сонымен қатар стратегиялық сипатқа ие, өйткені ол қала тұрғындарының ыңғайлылығы мен қауіпсіздігіне тікелей әсер етеді. Ауданға арнайы техникалар мен бригадалар жұмылдырылды. Сенбілік кезең-кезеңімен жүргізілуде: әр көшені жабу жұмыстары жүргізілуде, ең проблемалы жерлерге көңіл бөлінеді. Іс-шаралар аясында келесі іс-шаралар жүзеге асырылады: науаларды бітеп тастайтын жапырақтарды алу; қоқыс пен тұрмыстық қалдықтарды шығару; арналардың өткізу қабілетін төмендететін жиналған лай мен кірді жою; науалардың зақымдалған учаскелерін ішінара жөндеу. Барлық жиналған қалдықтар қайталама ластануды болдырмау үшін арнайы полигондарға тасымалданады. Процесс жергілікті тұрғындардың кедергісін азайту үшін ұйымдастырылған. «Интеко» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі бұл мәселеге кешенді түрде қарайды. Олар техникалық аспектілерден бөлек, халықпен де жұмыс істейді. Көптеген мәселелер тұрғындардың өздері қоқыстарды арықтар мен арықтарға тастап, бітеліп қалуына әкеліп соғады. Компания аудан экологиясы мен жаңбыр суын бұру жүйесінің тиімділігі көп жағдайда қала тұрғындарының хабардарлығына байланысты екенін еске салады. Негізгі ережелерді сақтау коммуналдық қызметке түсетін салмақты айтарлықтай азайтады. Еңбекші ауданында халық тығыз орналасқан, мұнда мектептер, ауруханалар, базарлар және ірі сауда орталықтары орналасқан. Су тасқыны тұрғындарға ғана емес, қоғамдық нысандардың жұмысына да әсер етуде. Жолдарда жиналатын су қауіпсіздікке қауіп төндіруі мүмкін: жаяу жүргіншілер жол бөлігіне шығуға мәжбүр; көлік баяу қозғалады және апат қаупі бар; жол-көлік оқиғаларының ықтималдығы артады; Санитарлық жағдай нашарлап барады. Сондықтан дренаждық арналарды уақтылы тазалау маңызды алдын алу шараларының бірі болып табылады. Жергілікті тұрғындар бұл бастамаға оң баға берді. Көпшілік бұрын жауған жаңбырдан кейін кейбір көшелерде су бірнеше күн қалып, жол жүруге кедергі болатынын атап өтті. Қазір жағдай бірте-бірте жақсарып келеді: су тезірек тартылып, жолдар құрғақ және қауіпсіз күйінде қалып отыр. «Интеко» басшылығы бұл жұмыс тек жауын-шашын маусымына дайындықпен ғана шектеліп қалмауы керектігін қадап отыр. Компания науаларды жүйелі түрде жылына бірнеше рет тазалауды жоспарлап отыр. Бұдан басқа, алдағы жоспарларға мамандандырылған техникалар паркін кеңейту, жұмыс бригадаларының санын көбейту және осы шаралардың тиімділігін арттыратын жаңа технологияларды енгізу кіреді. Бұл тәсіл инженерлік желілерді жақсы жағдайда ұстауға және су басу қаупін айтарлықтай азайтуға көмектеседі. Еңбекші ауданындағы дренаждық арналарды тазалау – жай ғана маусымдық шара емес, қалалық инфрақұрылымды жақсарту бойынша жүйелі жұмыстың маңызды бөлігі. Олар мыналарға үлес қосады: табиғат құбылыстарының зардаптарын азайту; жол қауіпсіздігін қамтамасыз ету; аумақтың санитарлық жағдайын жақсарту; қала тұрғындары үшін қолайлы өмір сүру ортасын құру. Осылайша, жаңбырлы маусымға дайындық қала ортасының климаттық қиындықтарға төзімділігін арттыру жолындағы маңызды қадамға айналады. «Интеко» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің ұжымы Шымкенттің дамуына және тұрғындарының әл-ауқатының артуына, жайлы және қауіпсіз өмір сүруіне жағдай туғызуға зор үлес қосуда.

Еңбекші ауданы – Шымкент қаласының қарқынды дамып келе жатқан аумақтарының бірі. Мұнда халық саны жыл сайын өсіп, жаңа тұрғын үй кешендері мен әлеуметтік нысандар салынып жатыр. Осындай жағдайда ауданның инфрақұрылымын күтіп-ұстау, табиғи құбылыстарға қарсы алдын алу шараларын жүргізу – жергілікті билік пен коммуналдық қызметтердің басты міндеттерінің бірі болып отыр.Соңғы жылдары климаттың өзгеруі, жауын-шашын мөлшерінің артуы және ауа райының тұрақсыздығы Шымкент қаласында ерекше сезілуде. Әсіресе күзгі-қысқы маусымда нөсер жаңбырлар мен қар еру кезеңінде көшелерде су жиналып, тұрғындарға қолайсыздық туғызатыны жасырын емес. Осындай келеңсіздіктерді болдырмау мақсатында қала әкімдігі мен тиісті мекемелер бірқатар алдын алу шараларын жүйелі түрде атқарып келеді.Солардың бірі – «Интеко» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің Еңбекші ауданында атқарып жатқан суағар лотоктарды тазалау жұмыстары. Бұл шара жауын-шашын маусымына дайындық аясында ұйымдастырылып, қазіргі таңда қызу қарқынмен жүргізілуде.Жұмыстардың басты мақсаты – көшелерде жиналған жаңбыр суларын дер кезінде ағызып, тасқынның алдын алу. Лотоктарды тазарту арқылы:жол бойындағы судың жиналуы азаяды;көлік қозғалысы қауіпсіз әрі үздіксіз болады;жаяу жүргіншілердің қозғалысы ыңғайлы жағдайға келеді;көшелердің тез тозуына жол берілмейді.Яғни, бұл шара тек тұрғындардың күнделікті тұрмысын жеңілдетіп қана қоймай, қаланың жалпы инфрақұрылымын сақтауға да ықпал етеді.Қазіргі уақытта аудан аумағында арнайы техника мен жұмысшылар күші жұмылдырылған. Әрбір көше кезең-кезеңімен қамтылып, суағар лотоктар толық тазалануда.Тазалау барысында мынадай жұмыстар орындалады:арықтар мен лотоктардың бетінде жиналған жапырақтар алынып тасталады;қоқыс пен тұрмыстық қалдықтар шығарылады;лай топырақ пен шөгінділер аршылып, арық жүйесінің өткізгіштігі арттырылады;қажет болған жағдайда лотоктардың бүлінген бөліктері жөнделеді.Жиналған қоқыс арнайы орындарға шығарылып, қайталама ластануға жол берілмейді. Бұл жұмыстардың барлығы тұрғындарға ыңғайсыздық туғызбайтындай етіп ұйымдастырылған.«Интеко» ЖШС ұжымы тек техникалық жұмысты орындап қана қоймай, тұрғындар арасында түсіндіру жұмыстарын да жүргізуде. Себебі арықтарға қоқыс тастау, тұрмыстық қалдықтарды ағызу – ең алдымен тұрғындардың өз әрекетіне байланысты мәселе. Егер халық экологиялық мәдениетті сақтап, арықтарға қоқыс тастамаса, онда лотоктардың өткізу қабілеті әлдеқайда жоғары болар еді.Осы ретте компания өкілдері тұрғындарды табиғатты қорғауға, қоғамдық тәртіпті сақтауға және инфрақұрылымға ұқыпты қарауға шақырады.Еңбекші ауданы – халық көп шоғырланған аумақ. Мұнда мектептер, ауруханалар, әлеуметтік нысандар мен ірі сауда орталықтары орналасқан. Егер жауын-шашыннан кейін көшелерде су жиналып қалса, бұл тек тұрмыстық қолайсыздық емес, сонымен бірге қоғамдық қауіпсіздік мәселесіне айналуы мүмкін.Су жиналған жағдайда:жаяу жүргіншілер жолға шығуға мәжбүр болады;көлік қозғалысы қиындайды;жол апаттарының қаупі артады;санитарлық жағдай нашарлайды.Осы себепті жүргізіліп жатқан тазалау жұмыстары аудан үшін стратегиялық маңызға ие.Жергілікті тұрғындар жүргізіліп жатқан жұмыстарға оң баға беруде. Олардың айтуынша, бұрын кейбір көшелерде жауыннан кейін су жиналып, бірнеше күн кетпей тұрып қалатын. Бұл әсіресе балалардың мектепке баруына және тұрғындардың жұмысына баруына кедергі келтірген. Қазір жағдай біртіндеп жақсарып жатқанын байқауға болады.«Интеко» компаниясы мұндай жұмыстарды тек маусымдық шара ретінде емес, тұрақты түрде жүргізуді көздеп отыр. Жоспар бойынша арықтар мен лотоктар жылына бірнеше рет тазаланады. Сонымен қатар алдағы уақытта жаңа техникалар алу, жұмысшылардың санын арттыру және заманауи әдістерді енгізу жоспарланып отыр.Бұл шаралар инфрақұрылымды күтіп-ұстауды жүйелі деңгейге көтеріп, тұрғындардың жайлы әрі қауіпсіз өмір сүруіне жол ашады.Еңбекші ауданында жүргізіліп жатқан суағар лотоктарды тазалау жұмыстары – қарапайым тұрғындардың күнделікті өміріне тікелей әсер ететін маңызды шара. Ол арқылы көшелерде су жиналуының алдын алып қана қоймай, қаланың жалпы санитарлық жағдайын жақсартуға мүмкіндік туады.Жауын-шашын маусымына дайындықтың басты мақсаты – табиғи құбылыстардың салдарын барынша азайту, тұрғындардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету. «Интеко» ұжымы осындай игі істер арқылы қала инфрақұрылымын жетілдіруге, тұрғындардың жайлы әрі қауіпсіз өмір сүруіне өз үлесін қосуда.

2025 жылдың қыркүйегінде Шымкенттің Қаратау ауданында «Мал тасымалдау және ет сату аймақтары» шифрланған ауқымды профилактикалық операция басталды. Операцияның негізгі мақсаты – жануарлар мен ет өнімдерін заңсыз тасымалдаудың алдын алу, ветеринариялық-санитариялық нормалардың сақталуын қамтамасыз ету, халықты сапасыз және қауіпті болуы мүмкін азық-түлік өнімдерінен қорғау болды. Шымкент – халық саны қарқынды өсіп келе жатқан елдегі ең ірі мегаполистердің бірі. Бұл жоғары сапалы және қауіпсіз азық-түлік өнімдеріне сұранысты арттырады. Ет және ет өнімдері ерекше маңызды, өйткені олар көптеген отбасылардың диетасының негізін құрайды. Етті тасымалдау және өткізу кезінде санитарлық талаптарды сақтамау жаппай ауруға, эпидемиологиялық қауіп-қатерге және басқа да келеңсіз зардаптарға әкелуі мүмкін. Қаратау ауданы жеке қосалқы шаруашылықтар мен мал ұстайтын шаруа қожалықтарының белсенді дамуымен ерекшеленеді. Сонымен қатар, ауданда ет сататын көптеген сауда нүктелері мен базарлар орналасқан. Сондықтан бұл саланы тәртіпке келтіру мәселесі ерекше өзекті. Шараға Қаратау аудандық полиция бөлімінің қызметкерлері, ветеринария мамандары, санитарлық-эпидемиологиялық бақылау бөлімінің және әкімдік өкілдері қатысуда. Барлық агенттіктер тығыз байланыста жұмыс істейді: Полиция заңсыз тасымалдау жағдайларын анықтауға және әкімшілік хаттамалар жасауға жауапты; ветеринариялық дәрігерлер ветеринариялық ілеспе құжаттардың болуын және дұрыстығын тексереді; Санитарлық инспекторлар ет өнімдерінің сапасы мен қауіпсіздігін бағалайды; Әкімдік ұйымдастырушылық және ақпараттық қолдау көрсетеді. Мал мен етті тасымалдайтын көліктерге ерекше көңіл бөлінуде. Мобильді топтар қаланың кіреберістері мен ауданның негізгі көшелерінің бойында рейд жүргізіп жатыр. Тасымалданатын жануарлардың құжаттары, ветеринарлық анықтамалар мен рұқсаттар тексерілуде. Тасымалдау құжатсыз жүзеге асырылған жағдайда өнім тәркіленеді, ал тәртіп бұзушылар әкімшілік жазаға тартылады. Жолдардан бөлек базарларда да тексеріс жүргізілуде. Онда сатушылардың дүңгіршектері, тоңазытқыш жабдықтары, ет сақтаудың санитарлық жағдайы тексеріледі. Сатушылар өз тауарларының шыққан жерін растайтын және ветеринариялық-санитариялық бақылау зертханасының тексергенін растайтын сертификаттарды көрсетуге міндетті. Бақылау органдары азаматтар мен кәсіпкерлерге қолданыстағы заңнамада нақты талаптар бар екенін ескертеді: жануарлар мен етті тасымалдау тек арнайы жабдықталған көліктерде жүзеге асырылуы тиіс; малдың немесе еттің әрбір партиясы ветеринариялық құжаттармен бірге болуы керек; етті сақтауға және өткізуге температуралық жағдайлар мен санитарлық нормалар сақталған жағдайда ғана рұқсат етіледі; Сату алдында өнім зертханалық сынақтан өтуі керек. Осы ережелерді бұзу әкімшілік жазаға әкеп соғады - айыппұлдар, өнімдерді тәркілеу, аса ауыр жағдайларда сауда нүктесінің жұмысын тоқтата тұру. Шара заң бұзушыларды анықтауға ғана емес, олардың алдын алуға да бағытталған. Осы мақсатта сатушылармен және тасымалдаушылармен танымдық әңгімелер жүргізіліп, ақпараттық парақшалар таратылуда. Қала тұрғындарына құжатсыз және зертханалық тексерусіз ет сатып алу денсаулыққа үлкен қауіп төндіретінін ескертеді. Ет арқылы берілетін инфекциялар тез таралып, көптеген адамдарға әсер етуі мүмкін. Сондықтан әрбір сатып алушы қырағы болуы керек: сатушының құжатын тексеріп, өнімнің шығу тегі туралы сұраңыз. Рейдтердің алғашқы күндерінде көптеген заң бұзушылықтар анықталды. Нақтырақ айтсақ, кейбір тасымалдаушылардың ілеспе құжатсыз мал тасымалдағаны анықталды. Бірнеше базарда зертханалық сертификатсыз ет сатпақ болған сатушылар табылды. Осы оқиғалар бойынша әкімшілік хаттамалар толтырылып, өнімдер тәркіленді. Тәртіп бұзушыларға мұндай әрекеттерге жол беруге болмайтыны, өйткені олар халықтың денсаулығына қауіп төндіретіні туралы айтылды. Құқық қорғау және бақылау органдары бұл бағыттағы жұмыстардың тұрақты түрде жалғасатынын мәлімдеді. Мобильді топтардың санын кеңейту, олардың қамту аймағын ұлғайту, қоғамдық ұйымдарды ынтымақтасуға тарту жоспарлары жүргізілуде. Мақсат – бұзушылықтарды анықтау ғана емес, сонымен қатар кәсіпкерлердің заңды қызметін жеңілдететін жағдай жасау. Осы мақсатта семинар-тренингтер, консультациялар, қажетті әдістемелік көмек көрсету жоспарланған. Шымкент қаласының Қаратау ауданында жүргізіліп жатқан «Мал және ет сауда нүктелерін тасымалдау» жедел-профилактикалық іс-шарасының азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету және халықтың денсаулығын сақтау үшін стратегиялық маңызы бар. Оның негізгі мақсаты – ет өнімдерінің заңсыз айналымына жол бермеу, халықтың назарын санитарлық және ветеринариялық мәселелерге аудару, кәсіпкерлер мен тұтынушылар арасында азық-түлік сапасына жауапкершілікпен қарауды қалыптастыру. Мұндай шаралар бұзушылықтарды анықтауға ғана емес, болашақта олардың алдын алуға көмектеседі, азаматтардың қауіпсіздік әрқайсымыздан басталатынын түсінуіне ықпал етеді.

2025 жылдың қыркүйек айында Шымкент қаласы Қаратау ауданы аумағында «Мал тасымалдау және ет сату орындары» бағытында жедел профилактикалық іс-шара бастау алды. Бұл шараның негізгі мақсаты – мал мен мал өнімдерін заңсыз тасымалдаудың алдын алу, ветеринариялық-санитариялық талаптардың сақталуын бақылау және тұрғындарға сапалы, қауіпсіз ет өнімдерін жеткізу.Шымкент – еліміздегі ең ірі мегаполистердің бірі. Қала халқының саны күн санап артып келе жатқандықтан, азық-түлік қауіпсіздігі мәселесі де аса өзекті болып отыр. Әсіресе, ет және ет өнімдерінің сапасы тұрғындардың денсаулығына тікелей әсер ететіндіктен, бұл салада бақылауды күшейту қажет.Қаратау ауданында мал шаруашылығымен айналысатын қожалықтар, сондай-ақ мал өнімдерін саудалайтын базарлар мен дүкендер жеткілікті. Сондықтан заңсыз тасымалдау, тиісті құжатсыз ет өнімдерін сату сияқты жағдайларды болдырмау үшін тұрақты түрде түсіндірме, тексеріс және алдын алу шаралары жүргізіледі.Жедел профилактикалық іс-шараға Қаратау аудандық полиция басқармасының қызметкерлері, ветеринария бөлімінің мамандары, санитарлық-эпидемиологиялық бақылау департаментінің өкілдері және жергілікті атқарушы органдар жұмылдырылды.Бұл құрылымдардың бірлескен жұмысы кешенді сипатқа ие. Әр мекеменің міндеті нақты белгіленген:полиция қызметкерлері заңсыз тасымалдау фактілерін анықтаумен айналысады;ветеринар мамандар малға және ет өнімдеріне арналған құжаттардың дұрыстығын тексереді;санитарлық қызмет мамандары еттің сапасы мен қауіпсіздігін бағалайды;әкімдік өкілдері жалпы ұйымдастыру шараларын үйлестіреді.Іс-шара аясында аудан аумағындағы мал тасымалдаушы көліктерге ерекше назар аударылды. Арнайы мобильді топтар қалаға кіреберіс жолдарда рейд жүргізіп, көліктердің құжаттарын тексерді. Егер малды тасымалдау кезінде ветеринариялық анықтама, жол қағазы немесе тиісті санитарлық рұқсат қағаздары болмаса, мұндай жағдайлар заңға сәйкес рәсімделіп, шара қолданылды.Сондай-ақ, ет сатылатын базарлар мен сауда орындарында жоспардан тыс тексерістер өткізілді. Саудагерлерден өнімнің шыққан жерін дәлелдейтін құжаттар, ветеринарлық зертханадан өткенін растайтын анықтамалар сұралды.Мал және мал өнімдерін тасымалдау мен сатуға қойылатын негізгі талаптар төмендегідей:малды тек санитарлық ережелерге сәйкес жабдықталған көліктерде тасымалдау;әрбір малға немесе етке ветеринарлық анықтама болуы;ет өнімдері арнайы қаптамада сақталуы және белгіленген температуралық режим сақталуы;базарларда сатылар алдында өнімдер міндетті түрде ветеринариялық зертханадан өтуі.Осы талаптарды сақтамаған жағдайда заң бойынша әкімшілік айыппұл салынады, ал өнімдер тәркіленуі мүмкін.Іс-шара тек қана тексерістерден тұрмайды. Мамандар базарларда, мал сату алаңдарында халықпен түсіндірме жұмыстарын жүргізді. Сатушыларға және тасымалдаушыларға заң талаптары түсіндіріліп, жадынамалар таратылды.Тұрғындарға сапасыз және құжатсыз ет өнімдерін сатып алудың денсаулыққа қауіпті екені айтылды. Құжатсыз өнімдер жұқпалы аурулар таратуы мүмкін, сондықтан әр азамат ет сатып аларда міндетті түрде оның қайдан келгенін, ветеринарлық тексерістен өткенін сұрауы қажет.Жүргізілген алғашқы рейдтердің нәтижесінде бірқатар заңбұзушылық фактілері анықталды. Мәселен, кейбір тасымалдаушылар малды тиісті құжатсыз алып жүргені белгілі болды. Сонымен қатар базардағы бірнеше сатушы ет өнімдерін ветеринариялық зертханадан өткізбей сатуға тырысқан.Аталған жағдайлар бойынша әкімшілік хаттамалар толтырылып, өнімдер тәркіленді. Бұл өз кезегінде тұрғындарды сапасыз өнімнен қорғау үшін жасалған шара болды.Қаратау ауданы аумағында мұндай профилактикалық іс-шаралар тұрақты түрде жалғасатын болады. Болашақта тексерістердің ауқымын кеңейту, мобильді топтардың санын арттыру жоспарланып отыр.Сонымен қатар, кәсіпкерлерге қолдау көрсету мақсатында түсіндірме жұмыстары күшейтіледі. Яғни, заң бұзғандарды тек жазалау емес, алдын ала ескерту, бағыт-бағдар беру маңызды болып саналады.Қаратау ауданында өтіп жатқан «Мал тасымалдау және ет сату орындары» бойынша жедел профилактикалық іс-шара – халықтың денсаулығын қорғауға, азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған маңызды бастама.Бұл шара арқылы заңсыз тасымалдау мен сапасыз өнімдерді сатуға жол бермеу, сондай-ақ кәсіпкерлер мен тұрғындардың құқықтық сауаттылығын арттыру көзделіп отыр.Әрбір азаматтың денсаулығы – мемлекеттің басты байлығы. Сондықтан мұндай іс-шаралар тек аудан деңгейінде ғана емес, жалпы республика көлемінде жүйелі түрде жүргізілуде. «Алдын алу – қорғаудан маңызды» деген қағидатты ұстанған Қаратау ауданының құқық қорғау және бақылаушы органдары алдағы уақытта да осы бағыттағы жұмыстарын жалғастыра бермек.

2025 жылдың 21 қыркүйегінде Шымкентте экологиялық сананы насихаттау, еңбексүйгіштік рухын тәрбиелеу және қоршаған ортаға қамқорлықпен қарауды тәрбиелеуге бағытталған маңызды іс-шара өтті. Назарбаев зияткерлік мектебінде өткен шара Шымкент қаласы Қаратау және Әл-Фараби аудандық ішкі істер бөлімдерінің қызметкерлері, оның ішінде жергілікті полиция бөлімшелерінің аға экологиялық инспекторларының қатысуымен ұйымдастырылды. Іс-шараның негізгі мақсаты «Таза Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасының негізгі міндеттерін насихаттау болды, атап айтқанда: өскелең ұрпақтың экологиялық сана-сезімін арттыру; табиғатқа қамқорлықпен қарауға тәрбиелеу; қоғамда еңбексүйгіштік пен жауапты мінез-құлық дағдысын қалыптастыру; Мектеп оқушыларына қала мен елдің тазалығын сақтауда әрбір азаматтың жеке үлесі маңызды екенін түсіндіру. «Таза Қазақстан» бағдарламасы мемлекеттің, қоғамның, еліміздің әрбір азаматының экологиялық мәселелер бойынша күш-жігерін біріктіру мақсатында қолға алынған болатын. Жаһандық климаттық проблемалар мен урбанизацияның өсуі жағдайында жастардың экологиялық санасын арттыру міндеті стратегиялық маңызды болып табылады. Полиция қызметкерлері студенттерге қоршаған ортаны қорғау ережелері мен құқықбұзушылықтар үшін қолданылатын жазалар туралы жан-жақты дәріс оқыды. Олар қоршаған ортаны ластау, заңсыз ағаш кесу, жасыл желектерді бүлдіру, рұқсат етілмеген жерлерге қоқыс тастау әкімшілік айыппұлдар мен тәртіптік жауапкершілікке тартылатынын баса айтты. Полицейлер құқық қорғау органдарының рөлі тек жазалау ғана емес, қылмыстың алдын алуда екенін атап өтті. Балалармен және жасөспірімдермен жұмыс – бұл жұмыстың шешуші бөлігі, өйткені олар өмір бойы сақталатын экологиялық әдеттерді дамытады. Кездесу барысында мектеп оқушыларына күнделікті өмірде қоршаған ортаны сақтауға қалай үлес қосуға болатыны жөнінде практикалық кеңестер берілді. Оларға мыналар кіреді: мектеп аумағына және өз ауласына құрметпен қарау; тұрмыстық қалдықтарды дұрыс сұрыптау; қалалық аумақтарды жасылдандыру және тазарту науқандарына қатысу; су мен электр энергиясын ұтымды пайдалану; достар мен отбасы арасында экологиялық құндылықтарды насихаттау. Студенттер инспекторлардың баяндамаларын қызығушылықпен тыңдап, өздерін толғандырған сауалдарын қойып, туған жерінің экологиялық жағдайын жақсарту бойынша өз ойларымен, ұсыныстарымен бөлісті. Іс-шараның негізгі элементі мектеп оқушылары арасында арнайы ақпараттық парақшаларды тарату болды. Бұл парақшалар «Таза Қазақстан» бағдарламасының негізгі ережелерін, қалдықтарды кәдеге жарату ережелерін, ресурстарды үнемдеу бойынша ұсыныстарды және азаматтардың қоршаған ортаны қорғаудағы негізгі міндеттерін қолжетімді және қысқаша сипаттайды. Бұл материалдар алған білімдерін бекітуге көмектеседі және оқушылардың күнделікті өмірде табиғатты құрметтеу қажеттілігін еске салады. Акцияда еңбексүйгіштік рухын тәрбиелеуге ерекше мән берілді. Ұйымдастырушылар қоршаған ортаға қамқорлық өмірге жауапкершілікпен және еңбекқорлықпен қараумен тікелей байланысты екенін атап өтті. Өз көшесін, ауласын, қаласын таза ұстаған адам табиғатқа ғана емес, өзгенің де еңбегіне құрметпен қарайды. Жастардың бойында еңбексүйгіштік рухын тәрбиелеу – белсенді, жауапкершілігі мол, саналы азаматты тәрбиелеудегі ұлттық мақсаттың маңызды бөлігі. Назарбаев зияткерлік мектебінің әкімшілігі бұл бастаманы қолдап, білім беру бағдарламаларында экологияның маңызды орын алатынын атап өтті. Мұғалімдер қоршаған ортаны қорғау бойынша сабақтар мен сыныптан тыс іс-шараларды жүйелі түрде жүргізеді, сенбіліктерді, ағаш отырғызу науқандарын ұйымдастырады. Полициямен бірлесіп өткізілген іс-шара балаларға мемлекеттік органдардың, қоғам мен оқу орындарының ортақ мақсат – таза және салауатты өмір сүру ортасын сақтау жолында бірлесіп жұмыс істейтінін көрсетіп, осы процестің маңызды элементі болды. Шымкент акциясы «Таза Қазақстан» бағдарламасының тек жергілікті жердегі сенбіліктермен және күнделікті экологиялық мәселелерді шешумен шектелмейтінін көрсетті. Ол экологиялық саналы және еңбекқор азаматтарды тәрбиелеудің ұзақ мерзімді стратегиясына бағытталған. Тәрбиелік әңгімелер мен таратпа материалдар мектеп оқушыларына экологиялық бастамаларға жеке қатысудың маңыздылығын жақсырақ түсінуге көмектеседі. Осындай іс-шаралар алдағы уақытта қаланың басқа мектептерінде де қолданылып, мүмкіндігінше көбірек балалар мен жасөспірімдерді қамту жоспарлануда. Осылайша, 2025 жылдың 21 қыркүйегінде Шымкент қаласындағы Назарбаев Зияткерлік мектебінде полиция қызметкерлерінің қатысуымен өткен іс-шара мемлекеттік бағдарламалардың білім беру мекемелері арқылы тиімді жүзеге асырылатынының жарқын мысалы болды. Экологиялық санаға, табиғатты құрметтеуге, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу – бір реттік шара емес, үнемі назар аударуды, күш салуды қажет ететін жүйелі жұмыс. Бұл жұмыстың табысты болуы үкімет, мектеп және отбасы арасындағы ынтымақтастыққа байланысты. «Таза Қазақстан» – бұл жай ғана бағдарлама емес, ел болашағына жауапкершілікпен қарау философиясы. Жастарды қоршаған ортаны аялау және еңбекті құрметтеу рухында тәрбиелеу Қазақстанның заманауи, экологиялық тұрақты және әлеуметтік жауапты мемлекет ретінде дамуының кілті болып табылады.

2025 жылдың 21 қыркүйегінде Шымкент қаласында экологиялық мәдениетті арттыруға, еңбекқорлық пен жауапкершілікке тәрбиелеуге бағытталған маңызды іс-шара өтті. Бұл бастама Қазақстан Республикасы Үкіметі қолға алған «Таза Қазақстан» ұлттық бағдарламасының негізгі міндеттерін халық арасында кеңінен ілгерілетуге арналды.Аталған шараны Шымкент қаласы Полиция департаментінің Қаратау аудандық полиция басқармасы мен Әл-Фараби аудандық полиция басқармасының жергілікті полиция қызметі бөлімшесінің табиғатты қорғау бағытындағы инспекторлары ұйымдастырды. Оған полицияның аға инспекторлары, ұстаздар мен мектеп әкімшілігі, сондай-ақ Назарбаев Зияткерлік мектебінің оқушылары белсенді қатысты.Іс-шараның басты мақсаты – жас ұрпақ арасында экологиялық мәдениетті қалыптастыру, табиғатты қорғауға деген құрметті арттыру, еңбекқорлық пен тәртіптілік құндылықтарын дәріптеу болды. Бұған қоса, оқушыларға қоршаған ортаға ұқыпты қараудың қоғамның тұрақты дамуына тигізетін пайдасы түсіндірілді.Экологиялық мәдениет – тек табиғатты сақтау ғана емес, сонымен бірге жеке тұлғаның жауапкершілігі мен сана-сезімінің көрсеткіші. Осы орайда полиция қызметкерлері оқушыларға қоршаған ортаны қорғау ережелері, тұрмыстық қалдықтарды дұрыс сұрыптау, суды және энергияны үнемдеу тәсілдері туралы жан-жақты ақпарат берді.«Таза Қазақстан» – еліміздің экологиялық жағдайын жақсартуға бағытталған кешенді бағдарлама. Оның негізгі міндеттері:елді мекендерде тазалықты сақтау;тұрмыстық қалдықтарды жинау және қайта өңдеу жүйесін жетілдіру;тұрғындар арасында экологиялық сауаттылықты арттыру;табиғи ресурстарды ұқыпты пайдалану;қоғамда еңбекқорлық пен жауапкершілік құндылықтарын кеңінен насихаттау.Шымкент қаласында өткен бұл шара бағдарламаның осы міндеттерін мектеп қабырғасынан бастап жүзеге асыруға бағытталды. Өйткені экологиялық білім мен тәрбие ең алдымен жастарға берілуі қажет.Полиция қызметкерлері арнайы дәріс өткізіп, оқушыларға экологиялық мәдениеттің маңызы туралы айтты. Дәріс барысында табиғатқа зиян келтіретін әрекеттердің құқықтық жауапкершілігі де түсіндірілді. Мысалы, қоқыс тастау, ағаштарды заңсыз кесу немесе жасыл аймақтарға залал келтіру – әкімшілік жауапкершілікке әкелетінін нақты мысалдармен жеткізді.Оқушыларға табиғатты қорғаудың қарапайым, бірақ тиімді тәсілдері ұсынылды:мектеп ауласын таза ұстау;тұрмыстық қалдықтарды сұрыптау;ағаш отырғызу акцияларына қатысу;суды, электр энергиясын үнемдеу;достар мен отбасына экологиялық мәдениет үлгісін көрсету.Бұл түсіндіру жұмыстары жасөспірімдерге табиғат қорғау ісіне тек мемлекет қана емес, әрбір азамат жауапты екенін сезінуге көмектесті.Іс-шара барысында оқушыларға арнайы дайындалған ақпараттық жадынамалар таратылды. Жадынамада тұрмыстық қалдықтарды сұрыптау ережелері, табиғатты қорғау шаралары және «Таза Қазақстан» бағдарламасының міндеттері қысқаша әрі түсінікті тілде берілді. Мұндай құралдар жастардың күнделікті өмірде экологиялық нормаларды сақтауына қолайлы жағдай жасайды.Экологиялық мәдениетті насихаттау еңбекқорлық идеясы арқылы да жүзеге асырылды. Полиция қызметкерлері мен ұстаздар табиғатты таза ұстау үшін әрбір адамның еңбегі қажет екенін түсіндірді. Еңбекқор адам өз ортасын таза ұстайды, тәртіптілікке бейім болады және қоғамға үлгі бола алады.Осылайша, экологиялық шара жас ұрпақтың бойына табиғатты қорғау ғана емес, жалпы өмірлік құндылықтарды – еңбекқорлықты, ұқыптылықты және қоғам алдындағы жауапкершілікті сіңіруге бағытталды.Шымкент қаласындағы Назарбаев Зияткерлік мектебінде өткен «Таза Қазақстан» бағдарламасы аясындағы түсіндіру жұмыстары – экологиялық мәдениетті қалыптастырудың маңызды қадамы. Бұл іс-шара арқылы оқушылар табиғатты қорғау қажеттілігін терең түсініп, еңбекқорлық пен жауапкершіліктің маңызын ұғынды.Алдағы уақытта осындай шаралар қала мектептерінде және басқа да білім беру мекемелерінде жалғасын таппақ. Өйткені Қазақстанның экологиялық тұрақтылығы мен болашақ ұрпақтың әл-ауқаты бүгінгі жастардың саналы әрекетіне тікелей байланысты.

2025 жылдың 8 қыркүйегінде Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан халқына Жолдауында азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету, ішкі нарықты отандық өніммен толтыру, импортқа тәуелділікті азайту Үкіметтің стратегиялық міндеті екенін атап өтті. Осы орайда ауыл шаруашылығы саласын дамытуға бағытталған ауқымды инвестициялық жобалардың маңызы ерекше. Сондай жобалардың бірі – қазір Шымкентте салынып жатқан жылыжай кешені. «Бозарық» индустриялық аймағы аясында жаңа жылыжай кешені салынуда. Жобаны құрылыс және агроөнеркәсіптік кешендегі табысты тәжірибесімен танымал түрік Alarko Holding компаниясы басқарады. Инвестиция көлемі 650 миллион долларды құрайды. Болашақ кешен 650 га аумақты алып, Орталық Азиядағы ең ірі нысанға айналады. Жылыжай шаруашылығының басты бағыты – заманауи технологияны пайдалана отырып, қызанақ өсіру. Нысан толық іске қосылғанда жылына 155 мың тонна өнім өндіре алады. Бұл шымкенттіктердің сұранысын қанағаттандырып қана қоймай, еліміздің басқа өңірлерінің сұранысын айтарлықтай қанағаттандыруға, сондай-ақ сыртқы нарыққа шығуға мүмкіндік береді. Құрылыстың бірінші кезеңі аяқталғаннан кейін шамамен 2000 жаңа жұмыс орны ашылады деп жоспарлануда. Кейіннен кешен толық қуаттылыққа шыққанда жұмысшылар саны 5 мыңға дейін артады. Шымкенттің әлеуметтік-экономикалық дамуы үшін мыңдаған жұмыс орындарының ашылуы ерекше маңызға ие. Бұл халықтың табысын арттырып қана қоймай, әлеуметтік тұрақтылықты нығайтып, келешегі бар және заманауи жұмыспен қамту арқылы жастардың туған қаласында қалуына мүмкіндік береді. Шымкент әкімі бұл жобаның Елбасының өсімдік шаруашылығына инвестиция тарту және ресурс үнемдейтін технологияларды енгізу жөніндегі тапсырмасын орындау үшін стратегиялық маңызы бар екенін атап өтті. Жергілікті билік инвесторға жан-жақты қолдау көрсетуде, соның ішінде инженерлік желілерді қосу, жер телімдерін бекіту, рұқсат беру рәсімдеріне көмектесу, өндірісті жылдам іске қосу үшін қолайлы жағдай жасау. Заманауи технологияларды пайдалануға ерекше көңіл бөлінуде. Жылыжайларда тамшылатып суару жүйелері мен суды қайта өңдеу технологиялары енгізіліп, суды айтарлықтай үнемдеуге мүмкіндік береді. Қазақстанда су тапшылығының артып отырғанын ескере отырып, бұл шешімнің стратегиялық маңызы зор. Осылайша, жоба тек экономикалық мақсаттарға жауап беріп қана қоймайды, сонымен қатар еліміздің табиғи ресурстарды ұтымды пайдалануға бағытталған экологиялық басымдықтарына сәйкес келеді. Өндірілетін қызанақ бірінші кезекте Шымкент тұрғындарына таратылып, кейін Қазақстанның басқа аймақтарына жөнелтіледі. Халықаралық нарықтарға экспорттау да жоспарда бар. Шымкенттің қолайлы географиялық орналасуы мен дамыған көлік-логистикалық байланысының арқасында өнімді көршілес Орталық Азия мемлекеттеріне, сондай-ақ Таяу Шығыс пен Еуропа елдеріне жылдам жеткізуге болады. Құрылысты жеделдету үшін инвестор компания Шымкентте жылыжай құрылымын шығаратын зауыт ашуды жоспарлап отыр. Бұл құрылыс уақытын қысқартады, импорттық компоненттерге тәуелділікті азайтады және қосымша жұмыс орындарын ашады. Сонымен қатар, жоба аясында халықаралық стандарттар бойынша ауыл шаруашылығы мамандарын дайындайтын мамандандырылған академия ашу жоспарлануда. Ол осы кешенде жұмыс істеп қана қоймай, бүкіл елдегі ауыл шаруашылығын дамытуға қабілетті агрономдарды, инженерлерді және басқа да мамандарды даярлайды. Жылыжай кешенін іске асыру бірқатар негізгі нәтижелерге қол жеткізеді: Азық-түлік қауіпсіздігі – ішкі нарықты жаңа піскен көкөністермен қанықтыру, маусымдық тапшылықты азайту. Импортты алмастыру – қызанақ пен басқа да көкөністерді шетелден импорттауға тәуелділікті азайту. Экспорттың өсуі – экспорттық жеткізілімдердің кеңеюі, Қазақстанның әлемдік ауыл шаруашылығы нарығындағы позициясының нығаюы. Жұмыс орындарын құру – мыңдаған қала тұрғындарын жұмыспен қамту. Инновацияларды енгізу – бұл ауыл шаруашылығы өндірісінің тиімділігін арттыратын озық технологияларды қолдану. Мамандарды дайындау – заманауи кадрлар дайындайтын академияның ашылуы. Бұл шаралар біріге отырып, қала мен ұлттық экономиканы нығайтып, ауыл шаруашылығы саласының бәсекеге қабілеттілігін арттырып, бизнестің жаңа мүмкіндіктерін туғызады. Шымкент ежелден оңтүстік Қазақстанның ауылшаруашылық орталықтарының бірі болған. Дегенмен, кең ауқымды көкөніс өндірісі бұрын жиі ауа-райына тәуелді болды, бұл нарықты тұрақсыз етті. Жаңа жылыжай кешені маусымдық ауытқуларды тегістеп, жыл бойы өнім өндіруді қамтамасыз етіп, бағаны тұрақтандыруға мүмкіндік береді. Шағын және орта бизнестің де мүмкіндіктері бар: орау материалдарын жеткізу, көлік қызметтері, көкөністерді сақтау және өңдеу. Осының барлығы жобаның аймақ экономикасына оң әсерін күшейте отырып, мультипликативтік әсерді тудырады. Шымкентте салынып жатқан жылыжай кешені Қазақстан үшін ғана емес, бүкіл Орталық Азия үшін бірегей жоба. Ол азық-түлік қауіпсіздігі мәселелерін шешуге, импортты алмастыруды қамтамасыз етуге, мыңдаған жұмыс орындарын ашуға, заманауи технологияларды енгізуге, ауыл шаруашылығы мамандарының жаңа буынын дайындауға бағытталған. 650 миллион доллар инвестиция, 650 гектар аумақ және күтілетін жыл сайынғы 155 000 тонна өнім — мұның бәрі жобаның бұрын-соңды болмаған ауқымдылығын көрсетеді. Оның сәтті жүзеге асуы еліміздің аграрлық секторының тұрақты дамуына және азаматтардың өмір сүру сапасын арттыруға жасалған елеулі қадам болмақ.

Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев 2025 жылғы 8 қыркүйектегі Қазақстан халқына Жолдауында елдің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету, ішкі нарықты сапалы өніммен толық қамту және импортқа тәуелділікті барынша азайту – Үкімет пен жергілікті атқарушы органдардың стратегиялық міндеті екенін атап өткен еді. Мемлекет басшысының осы тапсырмаларын жүзеге асыруға бағытталған ірі жобалардың бірі ретінде Шымкент қаласында жаңа жылыжай кешенінің құрылысы қолға алынуда.Бұл жоба Орталық Азия аймағында теңдесі жоқ ауқымды агроөнеркәсіптік бастама болып саналады. Жылыжай кешені Шымкенттегі «Бозарық» индустриялық аймағында орналасады. Оны Түркияның белгілі «Alarko Holding» компаниясы жүзеге асыруда. Инвестициялық құны 650 миллион АҚШ долларын құрайтын бұл кешеннің жалпы аумағы 650 гектарға тең. Жобаның негізгі бағыты – қызанақ өсіру және оны ішкі әрі сыртқы нарыққа жеткізу.Жоба толық қуатына шыққанда жылына 155 мың тоннаға дейін қызанақ өндіру жоспарланып отыр. Бұл көрсеткіш Қазақстандағы ғана емес, бүкіл Орталық Азиядағы жылыжай өндірісінің жаңа деңгейін айқындайды. Өндірілетін өнім алдымен Шымкент қаласының тұрғындарына, одан кейін еліміздің басқа өңірлеріне жөнелтіледі. Сонымен бірге, шетелдік нарыққа экспорттау да қарастырылған. Бұл – Қазақстанның экспорттық әлеуетін арттырып, ауыл шаруашылығы саласында жаңа мүмкіндіктер ашуға жол береді.Жылыжай кешенінің бірінші кезеңі пайдалануға берілгенде шамамен 2 мыңға жуық жаңа жұмыс орны ашылады деп күтілуде. Ал кешен толық қуатына шыққанда 5 мыңға дейін адам тұрақты жұмыспен қамтылмақ. Бұл – қала тұрғындары үшін әлеуметтік маңызы зор көрсеткіш. Жаңа жұмыс орындарының ашылуы халықтың табысын арттыруға, әлеуметтік тұрақтылықты нығайтуға және жастардың ауыл шаруашылығы саласына қызығушылығын арттыруға ықпал етеді.Шымкент қаласының әкімі өз сөзінде Мемлекет басшысының инвестиция тарту жөніндегі тапсырмаларын орындауда бұл жобаның ерекше рөл атқаратынын атап өтті. Әкімдік тарапынан шетелдік инвесторларға барлық қажетті қолдау көрсетілуде. Инфрақұрылым жүргізу, инженерлік желілерді тарту, жер телімдерін рәсімдеу сынды мәселелер бойынша әкімдік пен компания арасында тығыз ынтымақтастық орнатылған.Жобаның тағы бір артықшылығы – заманауи технологиялардың кеңінен қолданылуы. Жылыжай кешенінде су ресурстарын үнемдеуге бағытталған инновациялық жүйелер енгізіледі. Бұл қадам Президент Жолдауында айтылған өсімдік шаруашылығында суды тиімді пайдалану міндетімен толық үндеседі. Қазақстан үшін су тапшылығы мәселесі барған сайын өзекті болып отырғанын ескерсек, мұндай технологияларды енгізу болашақ ауыл шаруашылығының тұрақты дамуына негіз болады.Компания құрылыс мерзімін қысқарту үшін Шымкент қаласында жылыжайға арналған металл және поликарбонат конструкцияларын шығаратын зауыт ашуды жоспарлап отыр. Бұл зауыт кешеннің қажеттілігін толық өтеп қана қоймай, басқа өңірлерге де жылыжай құрылымдарын жеткізуге мүмкіндік береді. Өз кезегінде, бұл жаңа өндіріс орны қосымша жұмыс орындарын ашып, өнеркәсіптік әлеуетті арттырады.Сонымен қатар, жоба аясында халықаралық стандарттарға сәйкес ауыл шаруашылығы мамандарын даярлайтын арнайы академия құру көзделуде. Бұл академияда жаңа буын агрономдары, агроинженерлер мен басқа да салалық мамандар даярланып, тәжірибеден өтеді. Жергілікті жастардың заманауи білім алып, тәжірибелік машыққа ие болуы аграрлық сектордың ұзақ мерзімді дамуына ықпал етеді.Ауқымды жылыжай кешенінің құрылысы бірқатар маңызды нәтижелерге қол жеткізуге мүмкіндік береді:Азық-түлік қауіпсіздігі – Қазақстан халқын отандық көкөніс өнімдерімен толық қамтамасыз ету, маусымдық тапшылықты азайту.Импортты алмастыру – шетелден әкелінетін қызанақ пен басқа да көкөністердің үлесін қысқарту.Экспорттық әлеуетті арттыру – сапалы өнімдерді көршілес мемлекеттерге және Таяу Шығыс, Еуропа нарықтарына шығару.Жаңа жұмыс орындары – мыңдаған тұрғынды жұмыспен қамту, олардың әлеуметтік жағдайын жақсарту.Технологиялық серпіліс – суды үнемдейтін және өнімділікті арттыратын инновациялық әдістерді енгізу.Кәсіби кадр даярлау – арнайы академия арқылы ауыл шаруашылығына жаңа буын мамандарын тарту.Экономикалық тұрғыдан алғанда, бұл жоба Шымкент қаласының ғана емес, бүкіл еліміздің аграрлық-индустриялық дамуына серпін береді. Жергілікті кәсіпорындар үшін жаңа тапсырыстар пайда болады, көлік-логистика саласы дамиды, қосымша сервистік қызметтер ашылады. Жанама түрде шағын және орта бизнестің өркендеуіне жағдай жасалады.Әлеуметтік маңызы да айрықша. Мыңдаған тұрғынның жұмыспен қамтылуы олардың отбасылық табысын арттырып қана қоймай, қаланың демографиялық және әлеуметтік тұрақтылығына оң әсер етеді. Жастар үшін ауыл шаруашылығы жаңа тартымды салаға айналады.Қорытындылай келе, Шымкент қаласында салынып жатқан жылыжай кешені – Қазақстандағы агроөнеркәсіп кешенінің жаңа дәуірін бастайтын стратегиялық маңызды инвестициялық жоба. Ол азық-түлік қауіпсіздігін нығайтуға, импортқа тәуелділікті азайтуға, бағаның тұрақталуына және мыңдаған жаңа жұмыс орындарының ашылуына ықпал етеді. Ең бастысы, бұл жоба елдің экономикалық қуатын арттырып, халықтың тұрмыс сапасын жақсартуға бағытталған.