2025 жылдың шілде айында Шымкентте қалаларды маса мен басқа да жәндіктерге қарсы белсенді түрде емдеу жалғасуда. Бұл іс-шаралар бекітілген кестеге сәйкес қатаң түрде жүзеге асырылады және негізгі қоғамдық орындарды қамтиды: саябақтар, скверлер, каналдар және іргелес аумақтар. Жұмыс жәндіктердің шағуы арқылы таралатын аурулардың алдын алуға, сондай-ақ қала ортасының санитарлық жағдайын жақсартуға бағытталған. Қалалық қызметтердің мәліметінше, дезинсекция барлық нұсқауларды орындаған жағдайда адамдар мен жануарларға қауіпсіз сертификатталған құралдарды қолдану арқылы жүргізіледі. Дегенмен, тұрғындарға сақтық шараларын сақтау ұсынылады: балалардың өңделген жерлерге жақындауына жол бермеңіз, өңделген беттермен жанасудан аулақ болыңыз және үй жануарларының дезинсекциялық аймақтарда болмауын қадағалаңыз. Ылғалдылығы жоғары және тоқырау суы жиналатын жерлерде жұмыс істеуге ерекше назар аударылады, онда зиянкестер әсіресе тез көбейеді. Басымдық аймақтардың тізіміне қаланың шеттері мен жеке сектор кіреді, мұнда тәжірибе көрсеткендей, москиттердің көбеюі үшін қолайлы жағдайлар жиі кездеседі. Билік қала тұрғындарын санитарлық нормаларды сақтауға ғана емес, бастамашылық танытуға – өз учаскелері мен іргелес аумақтарды өз есебінен өңдеуге шақырады. Практикалық жұмыстармен қатар ақпараттық-ағарту науқаны да жүргізілуде. Әлеуметтік желілер, хабарландырулар, парақшалар және БАҚ арқылы тұрғындар дезинсекциялау кестесін, қажетті сақтық шараларын және санитарлық қызметтерге хабарласу мүмкіндігін біледі. Бұл әдіс өзінің тиімділігін өткен жылдары дәлелдеп үлгерді. Өткен маусымдарды, мысалы, 2023 және 2024 жылдарды еске түсіретін болсақ, дезинсекциялық жұмыстар әсіресе ұзаққа созылған жауын-шашын кезінде кең көлемде жүргізілді. Одан кейін қалада, әсіресе су айдындарына жақын жерде жәндіктердің ошақтары тіркеліп, шұғыл түрде қосымша емдеу кезеңдері жүргізілді. Мысалы, 2024 жылы өңдеудің жалпы алаңы 12 мың гектардан асты, бұл алдыңғы жылмен салыстырғанда үш есе көп. Бұл тұрғындардың арыз-шағымдарын азайтып, тістеу арқылы жұғатын аурулардың көбеюін болдырмауға мүмкіндік берді. 2025 жылы қаланың санитарлық қызметтері заманауи әдістерді көбірек қолданады: аумақты бақылау үшін дрондар пайдаланылады, залалданған аумақтардың цифрлық картасы жасалып, емдеудің әр кезеңінің тиімділігі бақыланады. Бұл инновациялар процесті оңтайландыруға мүмкіндік береді және жәндіктермен күресте үлкен дәлдікті қамтамасыз етеді. Санитарлық қызмет өкілдері тек бүркудің өзі аздық ететінін, тұрғындардың көмегі қажет екенін айтады. Тоқтап тұрған су көздерін жою, қоқыс алаңдарын тазарту, аулалар мен үй-жайларды қоқыспен төгуге жол бермеу маңызды. Мұндай қарапайым шаралар жәндіктердің қайта пайда болу ықтималдығын айтарлықтай төмендетеді. Сондай-ақ, биылғы жылы тұрғындарды хабардар етіп қана қоймай, профилактикалық әңгімелесулер жүргізіп, іргелес аумақтардың тазалығын қадағалап, зиянкестермен күресу жұмыстарын жүргізіп жатқан мердігерлермен өзара іс-қимыл жасап, жұмыстарға жергілікті тұрғын үй кооперативтері мен тұрғын үй серіктестіктері белсенді түрде атсалысып жатқанын айта кеткен жөн. Жалпы, Шымкенттегі ағымдағы науқан санитарлық қызметтен бастап қарапайым тұрғындарға дейінгі барлық буындардың үйлесімді жұмысын көрсетеді. Уақытында жүргізілетін шаралар, тұрақты бақылау және тұрғындарды жоғары тарту маусымдық зиянкестермен табысты күресуге барлық жағдайды жасайды. Масалардың сыртқы түрін толығымен жою мүмкін болмаса да, қала олардың санын азайту және өмір сүру үшін қолайлы, қауіпсіз ортаны қамтамасыз ету үшін қолдан келгеннің бәрін жасайды.

2025 жылдың 10 шілдесінде Шымкент қаласында Ветеринария қызметкері күніне арналған бейресми және мазмұнды іс-шара өтті. ҚР Ауыл шаруашылығы вице-министрінің тапсырмасымен бұл күні ветеринарлық қызмет мамандары, сондай-ақ ауыл шаруашылығы басқармасы мен аумақтық инспекция қызметкерлері шаруа қожалықтарына барды. Сапардың мақсаты әріптестер мен серіктестерді кәсіби мерекелерімен құттықтау ғана емес, ауыл шаруашылығы жануарларының иелері арасында кең ауқымды ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын ұйымдастыру болды. Ағымдағы мәселелерге ерекше назар аударылды: жұқпалы аурулардың алдын алу, ветеринариялық-санитариялық нормалар, сонымен қатар жеке бірдейлендіру жүйесі арқылы мал басын дұрыс есепке алу. Ветеринарлар дұрыс үйлестірілген тіркеу жануарлардың қозғалысын бақылауға, ауру ошақтарына тез әрекет етуге және өнім сапасын жақсартуға қалай көмектесетінін түсіндірді. Қызмет өкілдері дер кезінде екпе алу, ауру адамдарды оқшаулау және гигиеналық нормаларды сақтау тек заң талаптары ғана емес, шаруашылықтардың экономикалық тұрақтылығының кепілі екенін түсіндірді. Сонымен қатар, санитарлық нормаларды сақтау жиі төмен болып қалатын жеке қосалқы шаруашылықтарда ветеринариялық бақылауды күшейту шаралары талқыланды. Шаруалар өздерін қызықтырған сұрақтарын қойып, жеке ұсыныстарын алып, ветеринария саласына қатысты заңнамадағы өзгерістерді тыңдай алды. Бұл әсіресе цифрлық трансформация жағдайында өзекті: 2025 жылға қарай Қазақстан мал мен мал шаруашылығы өнімдерін электронды бақылауға көшуді күшейтті, бұл фермерлерден жаңа білім мен дағдыларды талап етеді. Талқыланған тақырыптардың бірі ветеринариялық қызметтің материалдық-техникалық базасын нығайту қажеттігі болды. Іс-шараға қатысушылар вакциналардың, құрал-жабдықтардың және жылжымалы зертханалардың, әсіресе шалғайдағы ауылдық жерлерде қолжетімді болуының маңыздылығын атап өтті. Сондай-ақ жас мамандарды даярлауды күшейту және жергілікті деңгейде оқыту курстары желісін кеңейту бойынша ұсыныстар қарастырылды. Іс-шараның айрықша ерекшелігі оның практикалық мазмұны болды. Өткен жылдары Шымкентте ветеринарлар күні негізінен салтанатты жиындармен, марапаттаулармен, мәдени бағдарламалармен аталып өтілсе, бұл жолы халықпен тікелей байланысқа шығып, «далада» жұмыс істеуге баса мән берілді. Бұл тәсіл өзінің тиімділігін дәлелдеп үлгерді: өткен жылдары профилактикалық жұмыстар үзік-үзік болса, қазіргі науқан қаланың бірнеше ауданы мен қала маңындағы елді мекендерді бірден қамтыды. Дала жұмыстарының форматын мамандардың өздері де, ауыл шаруашылығы тауар өндірушілері де оң қабылдады. Екі тарап бейресми жағдайда өзара іс-қимыл проблемаларды жақсырақ түсінуге және шешімдерді бірлесіп іздеуге ықпал ететінін атап өтті. Сондай-ақ ветеринариялық инфрақұрылымды жаңғырту және мал басын цифрлық есепке алу бойынша пилоттық жобаларды іске қосу жоспарлары талқыланды. Күн соңында бейресми кездесу өтіп, Шымкент қаласының ветеринарлық қызметінің үздік қызметкерлеріне алғыс хаттар мен грамоталар табыс етілді. Бұл олардың аймақтың азық-түлік жүйесінің қауіпсіздігі мен жануарлардың денсаулығын сақтауға қосқан үлесін символдық түрде мойындау болды. Осылайша, Шымкентте 2025 жылы Ветеринария қызметкері күні күнтізбедегі жай дата емес, қызмет пен халық арасындағы байланысты нығайтудың, аурулардың алдын алудағы көзқарасты жаңартудың және сала мамандарына деген сенім деңгейін арттырудың нақты мүмкіндігі болды. Мерекенің бұл форматы Қазақстанның ветеринария жүйесі ашықтыққа, тұрақтылыққа және технологиялық тиімділікке қарай дамитынына үміт береді.

2025 жылдың 10 шілдесінде Шымкентте Ветеринария қызметкерлері күніне арналған ауқымды шаралар өтті. Әдеттегі мерекелерден айырмашылығы, бұл күн тек құттықтау ғана емес, сонымен қатар жергілікті жерлерде практикалық жұмыстарға арналды – қаланың ветеринария мамандары шаруа қожалықтарына түсіндірме жұмыстарын жүргізді. Ауыл тұрғындарын ветеринариялық қауіпсіздік және мал ауруларының алдын алу мәселелері бойынша ақпараттандыруға басты назар аударылды. Бастама Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы вице-министрінің тапсырмасына сәйкес жүзеге асырылды. Акцияға Шымкент қалалық аумақтық инспекциясының өкілдері, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімінің мамандары, сондай-ақ «Ветеринария қызметі» мемлекеттік кәсіпорнының қызметкерлері қатысты. Сапарлардың басты мақсаттарының бірі мал иелерін санитарлық талаптарды сақтау, уақтылы вакцинациялау, ауыл шаруашылығы жануарларын жеке бірдейлендіру жүйесі арқылы есепке алу туралы ақпараттандыру болды. Мамандар мал басын жүйелі түрде есепке алу ауруға қарсы күрестің тиімділігіне, сондай-ақ мал өнімдерінің сапасы мен қауіпсіздігіне тікелей әсер ететінін баса айтты. Кездесулер барысында мал дәрігерлері жұқпалы аурулардың алдын алуды қалай дұрыс ұйымдастыру керектігін, аурудың алғашқы белгілері байқалған кезде не істеу керектігін, мал қораларын оқшаулау мен емдеудің неліктен шешуші маңызы бар екенін жан-жақты түсіндірді. Сонымен қатар, толық цифрлық қадағалау жағдайында ғана халықаралық стандарттарға сай заманауи ветеринариялық қадағалау жүйесін құруға болатыны айтылды. Іс-шаралардың маңызды бөлігі ветеринариялық инфрақұрылымға жаңа көзқарастарды көрсету болды. Қосымша диагностикалық пункттер салу, жұмыс істеп тұрған нысандарды жабдықтауды жақсарту және жылжымалы ветеринариялық бригадаларға қолжетімділікті кеңейту жоспарлары талқыланды. Қала билігінің өкілдері қызметтің материалдық-техникалық базасын, әсіресе ауылдық жерлерде нығайтуға қолдау көрсетуге дайын екендіктерін растады. Жиынға қатысушылар кадр мәселесіне ерекше назар аударды. Тәжірибелі дәрігерлер жас мамандармен тәлімгерлік әңгіме жүргізіп, мамандықтың ерекшеліктерін айтып, тәжірибеден өткен оқиғаларымен бөлісті. Бұл тәсіл тек білімді беруге ғана емес, сонымен қатар кәсіби қоғамдастық ішіндегі сабақтастықты нығайтуға мүмкіндік берді. Өткен жылдармен салыстырғанда фестивальдің форматы айтарлықтай өзгерді. Мәселен, сонау 2022 жылы мерекелік жиындарға басты назар аударылып, шаруалармен кездесулер анда-санда өткізілетін. Биылғы жылы ветеринариялық қызметтер мен ауыл тұрғындары арасында тікелей диалог құруға баса назар аударылды, бұл әсіресе эпизоотиялық қауіптердің өсуі және жануарлар қозғалысын бақылауды жаңғырту қажеттілігі жағдайында өзекті болып табылады. Шымкенттегі Ветеринария қызметкерлері күні кәсіби мерекенің саладағы нақты жағдайды жақсарту мүмкіндігіне айналуының үлгісі болды. Бұл тәжірибеге, білімге және жауапкершілікке толы күн болды - мамандар мен фермерлер арасындағы жоғары сапалы өзара іс-қимыл жануарлардың денсаулығына саналы түрде қарауға серпін берді. Іс-шараның бұл форматы ветеринария жүйесіне деген сенімді арттырып, кәсіптің беделін көтеріп, ауыл шаруашылығының тұрақты дамуына ықпал етеді. Ветеринар – жануарларды емдейтін маман ғана емес, халықтың денсаулығы мен қауіпсіздігінің қамқоршысы. Сондықтан оның еңбегіне ілтипатпен қарау – бүкіл халықтың денсаулығына салынған инвестиция.

2024 жылғы 8 шілдеде Премьер-Министр Олжас Бектеновтың төрағалығымен Үкімет отырысы өтіп, онда мал шаруашылығын цифрландыру және ветеринариялық бақылауды күшейту өзекті мәселе болды. Бұл бастама мал туылғаннан бастап, оны өңдеп, өткізуге дейінгі барлық мал өнімдерін қадағалаудың ашық және тиімді жүйесін құруға бағытталған. Ауыл шаруашылығы министрі Айдарбек Сапаров пен Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрі Жаслан Мәдиев баяндама жасады. Министрлер мал шаруашылығын басқарудың барлық тізбегін түбегейлі өзгертуі тиіс цифрлық шешімдерді енгізу барысы туралы баяндады. Бұл бастамалардың орталық бөлігі - жануардың дүниеге келген сәтінен бастап оны өңдеуге, тасымалдауға және дүкен сөрелеріне жетуге дейінгі өнімдердің жолын қадағалауға мүмкіндік беретін құрал. Үкімет басшысы ветеринариялық қауіпсіздік елдің экспорттық әлеуетіне тікелей әсер ететінін атап өтті. Тиісті бақылау мен ашықтық болмаса, Қазақстан халықаралық нарықта бәсекеге түсе алмайды. Сондықтан барлық ауылшаруашылық жануарларын, оның ішінде жеке қосалқы шаруашылықтардағы малды толық вакцинациямен қамту міндеті қойылды. Бұл ретте әр өңір сапалы, бағасы қолжетімді ветеринариялық препараттармен қамтамасыз етілуі тиіс. Сондай-ақ вакциналар мен соған байланысты ветеринариялық өнімдердің отандық өндірісін дамыту қажеттілігіне баса назар аударылады. Ауыл шаруашылығы жануарларының деректер базасы сәйкессіздіктерді, қайталануларды және ескірген жазбаларды жою үшін 2024 жылдың 1 қарашасына дейін тексерілуі керек. Ал биылғы жылдың соңына дейін үш министрлік – ауыл шаруашылығы, цифрлық даму және аэронавигациялық өнеркәсіп – жануарлар мен өнімдердің қозғалысына байланысты процестерді толық цифрландыруды аяқтауы тиіс. Сонымен қатар, барлық қолданыстағы деректер базалары Ұлттық ауыл шаруашылығы санағының нәтижелерімен біріктірілген бірыңғай цифрлық платформаға біріктірілетін болады. Үздік бақылау жүйесі жай ғана цифрлық құрал емес, жануардың тууын тіркеуді, оны вакцинациялауды, жылжытуды, союды, өнімді өңдеуді және өткізуді қамтитын толыққанды экожүйе болуы керек. Бұл мемлекет, фермерлер мен тұтынушылар үшін маңызды. Мемлекет саланы басқару және аурудың өршуінің алдын алу үшін сенімді ақпарат алады. Фермерлер — субсидияларға қол жеткізуді жеңілдету, өнімнің шығу тегін растау мүмкіндігі. Тұтынушылар — өнімнің қауіпсіздігі мен сапасына сенімділік. Саланы цифрландыру әрекеті бұған дейін де болған. Мысалы, 2018 жылы VetIS жүйесі іске қосылды, оның аясында жануарларды тіркеу және өнімді есепке алу басталды. Алайда, ол тек қана пилоттық аймақтарда жүзеге асырылды және бірқатар проблемаларға тап болды: кадр тапшылығы, нашар техникалық жарақтандыру, бөлімдер арасындағы үйлестірудің жоқтығы. 2021 жылы жануарларды және олардың қозғалысын онлайн тіркеу ұсынылды, бірақ тағы да барлығы жекелеген аймақтармен шектелді, ал жүйелер деректері бір-бірімен біріктірілмеді. Бұл жолы жағдай басқаша. Біріншіден, нақты мерзімдер мен мақсаттар бар. Екіншіден, бірнеше министрліктер жұмылдырылған, бұл кешенді жүзеге асыру мүмкіндігін арттырады. Үшіншіден, цифрландыру 2023–2027 жылдарға арналған кең ауқымды тұрақты ауылды дамыту стратегиясының бөлігі болып табылады. Бұл өзгеріске деген саяси ерікті және ұзақ мерзімді реформаларға инвестиция салуға дайындығын көрсетеді. Барлық кезеңдер дер кезінде аяқталса, Қазақстан өңірдегі мал шаруашылығын бақылау жүйесі толығымен цифрландырылған алғашқы елдердің бірі болады. Бұл сыртқы нарықта жаңа мүмкіндіктер ашады, ішкі нарықта өнімге деген сенімді нығайтады, сондай-ақ елдегі ветеринариялық қауіпсіздік деңгейін арттырады. Осылайша, 2024 жылғы 9 шілдедегі кездесу салалық реформаны талқылау ғана емес, Қазақстанның агроөнеркәсіп кешенін дамытудағы бетбұрыс болды. Бұрынғы бастамалардан айырмашылығы, бұл жолы жүйелі көзқарас, жауапкершілікті нақты бөлу және түпкі мақсат – тұрақты, ашық және бәсекеге қабілетті мал шаруашылығын ұғыну.

2025 жылғы шілде айында Шымкент қаласында масалар мен басқа да зиянды жәндіктерге қарсы ауқымды залалсыздандыру (дезинсекция) шаралары жалғасуда. Бұл жұмыстар қала әкімдігінің бекітілген кестесі мен санитарлық қауіпсіздік талаптарына сай кезең-кезеңмен жүзеге асып жатыр. Қазіргі уақытта залалсыздандыру саябақтарда, гүлзарларда, арық-канал бойларында және тұрғын үйлердің маңайында белсенді түрде жүргізілуде. Әсіресе, Тассай, Қаратау, Әл-Фараби аудандары мен қала іргесіндегі елдімекендерде дезинсекциялық шаралар күшейтілген.Бұл жұмыстардың негізгі мақсаты – тұрғындар денсаулығын қорғау және масалар мен өзге де жәндіктер арқылы таралатын жұқпалы аурулардың алдын алу. Атап айтқанда, ЖРВИ, безгек (малярия), денге қызбасы және басқа да вектор арқылы жұғатын аурулар қазіргі таңда климаттық өзгерістер мен жауын-шашынның артуына байланысты жиі кездесіп отыр. Осыған орай, қала әкімдігі мен санитариялық-эпидемиологиялық қызметтер зиянкестердің ошақтарын ерте анықтап, жүйелі дезинсекция шараларын қолға алды.Залалсыздандыруда қолданылып жатқан заттар арнайы сертификатталған, адам мен жануарлар үшін қауіпсіз, алайда өңделген аймақтарда тұрғындардан сақтық шараларын сақтау талап етіледі. Мәселен, арнайы мамандар өңдеу жүргізілген аймақтарда балалардың ойнауына жол бермеуді, үй жануарларын сол аумаққа шығармауды және залалсыздандырылған жермен тұрмыстық заттардың жанаспауын қадағалауды сұрайды. Сонымен қатар, әрбір азамат өз ауласын таза ұстап, қажет болса, жеке қаражаты есебінен дезинсекция жасата алады. Бұл – тұрғындар тарапынан зиянкестердің көбеюін болдырмауға бағытталған жауапкершілікті арттырады.Мамандар атап өткендей, қазіргі таңда жұмыстың сапалы әрі нәтижелі болуы үшін тұрғындардың өз белсенділігі мен түсінігі қажет. Себебі зиянды жәндіктер, әсіресе масалар, көбіне судың жиналған, батпақты, қараусыз қалған жерлерінде көбейеді. Ал мұндай аймақтар тұрғындардың өз аулаларында да кездесуі мүмкін. Осыған байланысты, өз ауласындағы су жиналған жерлерді жою, бос ыдыстарды төңкеріп қою, жертөлелерді құрғатып отыру – күнделікті сақтық шаралары ретінде маңызды.Айта кету керек, мұндай залалсыздандыру шаралары Шымкентте жыл сайын өткізіліп келеді. Мысалы, 2023 жылы қалада көктем мен жаз айларында екі рет кең көлемді дезинсекция жүргізілген болатын. Ол кезде де масалар мен шіркейлердің көбеюіне қарсы химиялық өңдеулер жасалып, 10 мың гектардан астам аумақ қамтылған еді. Ал 2024 жылы жаңбырлы маусым ұзаққа созылып, маса мен шыбындардың саны күрт артқандықтан, әкімдік өңдеу жұмыстарын қосымша қаржыландырып, үш кезеңге дейін ұлғайтты.Осы жылдардағы тәжірибе көрсетіп отырғандай, тек мемлекеттік мекемелердің жұмысы жеткіліксіз — тұрғындар мен кәсіпкерлік нысандардың да белсенділігі ауадай қажет. Қаланың санитарлық жағдайы тек жергілікті билікке емес, әрбір қала тұрғынына байланысты. Осы мақсатта 2025 жылы да тұрғындарға арналған ақпараттық жадынамалар таратылып, телеарна, радио, әлеуметтік желілер арқылы ескерту хабарламалары жолданып жатыр.Қазіргі залалсыздандыру науқанының тағы бір жаңалығы – геолокация арқылы бақылау. Арнайы мобильді қосымшалар мен дрондардың көмегімен залалданған аймақтар нақты белгіленіп, тиімді өңдеу алгоритмдері қолданылуда. Бұл технологиялық жаңашылдық өңдеудің қайталанбауын, уақытты үнемдеуді және уытты заттарды артық пайдаланбауды қамтамасыз етеді.Қорытындылай келе, Шымкент қаласында жүргізіліп жатқан зиянкестерге қарсы залалсыздандыру жұмыстары — тек маусымдық шара емес, тұрғындардың өмір сапасына тікелей әсер ететін маңызды профилактикалық қадам. Өткен жылдардағы тәжірибені ескере отырып, биылғы жылы қолға алынған жаңашылдықтар мен тұрғындар белсенділігі бұл жұмыстың нәтижелі болуына ықпал ететіні сөзсіз. Ең бастысы – қала тұрғындары санитарлық тазалықты сақтауға өз үлесін қосып, қауіптің алдын алуға атсалысуы қажет.

2025 жылғы 10 шілде күні Шымкент қаласында Ветеринария қызметкерлері күніне арналған маңызды іс-шара өтті. Бұл жолы мереке дәстүрлі құттықтаулармен шектеліп қалмай, нақты практикалық жұмыстармен толықты. Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы вице-министрінің тапсырмасына сәйкес ұйымдастырылған бұл іс-шара аясында ветеринария саласының мамандары қала маңындағы шаруа қожалықтарына арнайы барып, жануарлардың денсаулығы, аурулардың алдын алу, бірдейлендіру жүйесі және ветеринариялық-санитариялық талаптарды сақтау бойынша кең көлемді түсіндіру жұмыстарын жүргізді.Іс-шараға Шымкент қаласының аумақтық инспекция мамандары, ауыл шаруашылығы және ветеринария басқармасының өкілдері, сондай-ақ «Ветеринариялық қызмет» мемлекеттік коммуналдық кәсіпорнының директоры мен жетекші мамандары қатысты. Бұл сала мамандары өздерінің тәжірибесі мен білімін пайдалана отырып, шаруа қожалықтарының күнделікті жұмысына тікелей араласып, мал иелерімен ашық диалог жүргізді.Кездесулердің басты мақсаты — ауыл шаруашылығы жануарларын дұрыс тіркеу мен олардың қозғалысын қадағалаудың маңыздылығын түсіндіру. Мамандар жануарларды бірдейлендіру жүйесі арқылы тіркеу тек мемлекеттік талап қана емес, сонымен қатар жануарлардың саулығын сақтау мен өнім сапасын арттыруға тікелей әсер ететін құрал екенін атап өтті. Сонымен қатар, бұл жүйе ел ішінде ғана емес, халықаралық нарыққа сапалы өнім шығаруда маңызды рөл атқарады.Жануарлардың жұқпалы ауруларының алдын алу мәселесі де назардан тыс қалмады. Әсіресе, аусыл, қарасан, сібір жарасы сияқты қауіпті инфекциялардың алдын алу шаралары, вакцинациялау тәртібі, карантин және дезинфекция жұмыстары туралы толық ақпарат берілді. Бұл шаралар ветеринариялық қауіпсіздікті нығайтуға бағытталған.Бұдан бөлек, мамандар ветеринариялық инфрақұрылым мәселесіне де тоқталды. Қазіргі таңда қала мен ауыл маңындағы ветеринариялық бекеттердің материалдық-техникалық базасын күшейту, жылжымалы зертханалармен қамтамасыз ету, қажетті дәрі-дәрмектер мен құрал-жабдықтардың жеткілікті болуы басты міндеттердің бірі екені атап өтілді. Аталған бағыттарда жергілікті әкімдік тарапынан қолдау көрсетіліп жатқаны да айтылды.Бұл іс-шараның ерекшелігі — оның нақты мақсатты аудиториямен тікелей жұмыс істеуге бағытталуы. Бұған дейінгі жылдары Ветеринария күні көбіне ресми жиындар мен марапаттаулармен шектелетін. Мысалы, 2022 және 2023 жылдары бұл мереке Шымкентте конференциялар, дөңгелек үстелдер және ардагер ветеринарларға құрмет көрсету шараларымен өткен болатын. Алайда бұл жолы кәсіби мереке саланың өзекті мәселелерін шешуге арналған алаң ретінде пайдаланылды.Мұндай форматтағы іс-шаралар қоғам мен ветеринария қызметі арасындағы байланысты нығайтуға, сондай-ақ маман мәртебесін көтеруге септігін тигізеді. Жас мамандар да бұл шараға белсенді қатысып, тәжірибелі әріптестерінен тәлім алды. Кейбір аудандарда ардагер ветеринарлар жас буынға арналған шеберлік сабақтарын ұйымдастырды. Бұл өз кезегінде саладағы сабақтастықты сақтап, білікті мамандар даярлауға бағытталған маңызды қадам болды.Мерекелік күннің қорытындысы ретінде Шымкент қаласының ветеринария саласында үздік нәтижелер көрсеткен мамандар марапатталып, олардың адал еңбегі атап өтілді. Сонымен қатар, қалада мал шаруашылығын одан әрі дамыту, ветеринариялық бақылауды күшейту, цифрландыру процесін жалғастыру және мал иелерінің жауапкершілігін арттыру сияқты бірқатар жаңа ұсыныстар айтылды.Қорыта айтқанда, 2025 жылғы 10 шілдеде өткен Ветеринария қызметкерлері күні Шымкент қаласында сала үшін үлкен мәнге ие оқиға болды. Бұл тек кәсіби мерекені атап өту ғана емес, бүкіл ветеринариялық жүйенің нақты мәселелеріне назар аударып, оны дамытуға бағытталған нақты қадам болды. Мұндай мазмұнды шаралар алдағы уақытта да жалғасын тауып, еліміздің ауыл шаруашылығы мен ветеринария саласының дамуына жаңа серпін беретіні сөзсіз.

2025 жылдың 10 шілдесінде Шымкент қаласында Ветеринария қызметкерлері күніне арналған ерекше бағыттағы іс-шара өтті. Бұл тек мерекелік жиын ғана емес, сонымен қатар практикалық және ақпараттық сипаттағы кең ауқымды науқан болды. ҚР Ауыл шаруашылығы вице-министрінің тапсырмасына сәйкес ұйымдастырылған бұл күннің басты мақсаты – ветеринария саласының заманауи талаптарға сай қызмет етуіне ықпал ету және салаға деген қоғамдық көзқарасты нығайту.Шараға Шымкент қаласының аумақтық инспекциясының мамандары, қалалық ауыл шаруашылығы және ветеринария басқармасының қызметкерлері, сондай-ақ «Ветеринариялық қызмет» МКК директоры мен жетекші мамандары қатысты. Олар қала маңындағы шаруа қожалықтарын аралап, ауыл шаруашылығы жануарларын ұстау, тіркеу және алдын ала егу тәртіптері жөнінде нақты түсіндіру жұмыстарын жүргізді.Кездесулер барысында мал иелеріне жануарларды бірдейлендіру жүйесінің маңыздылығы туралы кеңінен ақпарат берілді. Әсіресе, деректерді нақты тіркеу мен цифрлық жүйеге енгізу қажеттілігі, оның өнім сапасын бақылауға және мал қозғалысын қадағалауға тигізер оң әсері ерекше аталды. Бұл жүйе ауыл шаруашылығы өнімдерінің экспорттық әлеуетін арттыруда негізгі құралға айналып келеді.Іс-шара барысында ветеринариялық-санитариялық қауіпсіздік талаптарын сақтау жайында да кеңінен сөз болды. Мамандар тұрғындарға жұқпалы аурулардың алдын алу шараларын, вакцинацияның рөлін, малды оқшаулау және дезинфекциялау жұмыстарының тәртібін түсіндірді. Сонымен қатар, жұртшылыққа ветеринария қызметінің кез келген елді мекенде қолжетімді болуы – ұлттық азық-түлік қауіпсіздігінің кепілі екені жеткізілді.Бұл күні Шымкент қаласында жаңа ветеринариялық бекеттердің құрылысын жоспарлау және бар инфрақұрылымды жаңарту мәселелері де талқыланды. Қазіргі таңда бұл саладағы материалдық-техникалық база едәуір жаңғыртуды қажет етеді. Ветеринариялық клиникалар мен жылжымалы диагностикалық кешендердің жетіспеушілігі мал шаруашылығының дамуына тежеу болуы мүмкін. Сондықтан жергілікті билік тарапынан қажетті қолдау көрсетілетінін әкімдік өкілдері атап өтті.Мұндай түсіндіру және ақпараттық іс-шаралар – бұл салада бұрын да қолға алынған, алайда 2025 жылы олар жаңа серпінмен жүзеге асырылып отыр. Мәселен, 2023 жылы ветеринариялық қызметтің кәсіби мерекесі дәстүрлі марапаттар мен шағын жиындармен ғана шектелсе, биылғы іс-шара аясында нақты проблемаларға талдау жүргізіліп, ауылдық жерлермен тығыз байланыс орнатылды.Салыстырар болсақ, 2022 жылы ветеринария саласы бойынша Шымкентте өткізілген іс-шара тек конференциямен шектеліп, онда негізінен ғылыми тақырыптар көтерілген болатын. Ал биылғы шара тәжірибелік тұрғыда ұйымдастырылып, нақты шаруа қожалықтарымен жұмыс істеуге бағытталды. Бұл өзгеріс – мемлекеттік ветеринариялық саясаттың нақты нәтижелерге бағытталғанының белгісі.Мерекелік күн аясында тәжірибелі ветеринар дәрігерлер өздерінің білім-біліктерін бөлісіп, жас мамандарға шеберлік сағаттарын өткізді. Бұл – сала ішіндегі сабақтастықты сақтау мен маман тапшылығы мәселесіне назар аударудың бір жолы.Жалпы, 10 шілде күні өткен бұл іс-шара ветеринариялық саланың қоғам алдындағы рөлі мен жауапкершілігін арттыруға бағытталды. Жануарлар саулығы – тек бір үй шаруашылығының мәселесі емес, бұл – бүкіл ел экономикасы мен қоғамдық денсаулық жүйесінің бір бөлігі.Қорытындылай келе, Шымкентте өткен 2025 жылғы Ветеринария күні – саланың ішкі әлеуетін дамыту, қоғаммен ашық диалог орнату және мемлекеттік саясатты іске асыру бағытында сәтті қадам болды. Мұндай шаралар ветеринар мамандардың мәртебесін көтеріп қана қоймай, ауыл шаруашылығын тұрақты дамытуға негіз бола алады.

2025 жылғы 8 шілдеде Премьер-министр Олжас Бектеновтің төрағалығымен өткен Үкімет отырысында мал шаруашылығын цифрлық жүйеге көшіру мәселелері қаралды. Министрлер Жаслан Мадиев пен Айдарбек Сапаров саладағы жүргізіліп жатқан реформалар туралы баяндады. Бұл шара ветеринариялық бақылауды күшейту, вакциналау тиімділігін арттыру және мал өнімдерінің экспортқа шығарылуын қамтамасыз ету үшін өте маңызды қадам болдыҚазіргі уақытта Қазақстанда мал саны 9,6 миллион басқа дейін өсті, ал мал азығы егілген жер көлемі 3,3 миллион гектарды құрайды.  Осыған байланысты үкімет бюджеттен 160 млрд теңге бөлу арқылы дамуды жылдамдатуды мақсат етуде .Ең басты нәтижесі – өнімнің сквозды (айналмалы) қадағалануы. Барлық мал қозғалысы, ветеринариялық қызметтер, вакциналау, экспорт және импорт жайлы мәліметтер бірыңғай цифрлық платформаға енгізілетін болды. Премьер-министр барлық өңірлерде 1 қарашаға дейін деректерінің толық жаңартылуын және деректер базасын верификациялауды міндеттеді .Жаслан Мадиев пен Trend.az мәліметі бойынша, цифрлық жүйеде AI технологиялар көмегімен мал тіршілігін қадағалау, ауруларды алдын алу, пашаларды дрондармен бақылау енгізілуде . Бұл – "precision livestock farming" (нақты мал шаруашылығы) деп аталатын әлемдік тенденцияның Қазақстанда жүзеге асырылып жатқанын білдіреді.2023–2024 жылдарда да мал шаруашылығында реформалар жүргізілді. Аграрлық кеңестер, ветеринариялық акциялар, субсидиялар және инфрақұрылым салынған. Осы кезеңде мемлекеттік қолдау 120 млрд – 140 млрд теңгеге дейін болды. Бірақ өнімділік пен экспорттық потенциал әлі толық ашылған жоқ. 2025 жылғы реформалар бұл реформаларды цифрлық тұрғыдан сауықтыруға бағытталған, яғни бұрынғы практиканы цифрлық негізде әрі тиімді жаңғыртуға ұмтылады.Мысалы, 2022-2023 жылдары AI на негізделген сынақ жобалар үш аймақта іске қосылды, бірақ масштабтан тыс қалды. Өткен аптадағы шешімдер бойынша цифрлық жүйені 100 % енгізу міндеттелді.. Бұл бұрынғыдай шашыранды емес, мемлекеттік деңгейді қамтитын ұлттық масштабтағы жүйеге өту жоспарларын білдіреді.Егер үкімет тапсырмалары толық орындалса, Қазақстан 2025 жылдан бастап мал шаруашылығы саласында толық цифрланған бақылау жүйесін енгізген Орталық Азиядағы алғашқы елдердің бірі болады. Бұл — ветеринариялық қауіпсіздікті күшейтіп қана қоймай, шетелге экспорт көлемін арттыруға, сондай-ақ тұтынушылардың өнімге деген сенімін нығайтуға мүмкіндік береді.Сонымен қатар, сквозная прослеживаемость жүйесінің енгізілуі ауылдағы жастарға IT-салада жұмыс істеуге мүмкіндік беріп, ауыл экономикасының цифрлық трансформациясын да жеделдетуі ықтимал.2025 жылғы 9 шілдеде өткен Үкімет отырысы мал шаруашылығы саласындағы цифрлық трансформацияның бастамасы ретінде тарихи маңызға ие. Бұрынғы реформалар – субсидиялар, инфрақұрылым, кеңестер – цифрлық негізде құрылып, тиімділік пен экспорт әлеуеті күшейтіліп отыр. Бұл Қазақстанның агроөнеркәсіп кешенін жаңа деңгейге шығарып, ауылдық өңірлердің дамуына, технологиялық жаңаруына жол ашады. Бұл шара – аграрлық экономика мен цифрлық дәуірдің үйлесімді дамуының нақты көрінісі.

Шымкент қаласының Еңбекші ауданында “Таза қала” жобасы аясында тазалық жұмыстары қарқынды жүргізілуде. Бұл жоба “Қауіпсіз ел” ұлттық бағдарламасына сай қала орталығының көркін жақсартуға, тұрғындардың тұрмыс сапасын көтеруге және қоғамдық орта тазалығын қамтамасыз етуге бағытталған. Аудан аумағындағы аялдамалар, ойын-сауық орындары, орындықтар және орталық көшелер арнайы техникалар мен заманауи әдістер арқылы жойыларлық тазалануда.“Группа Интеко” ЖШС-нің мамандары арнайы араластырғыш-шаңсорғыш және қысыммен шайғыш техникаларды қолданып, аудан тұрғындары үшін күнделікті істенген тазалық шараларын жаңғыртып отыр. Аялдамаларда автобус күтетін жерлер, аялдама орындықтары, жануарларға арналған қалдық жәшіктер – барлығы да бюджетке тағайындалған жоспарға сәйкес жиналып, сіңіріліп, жуылып жатыр. Олардың әдісі мен сапасы – қоғамдық кеңістіктің жаңа деңгейін күтіп тұрған тұрғындар үшін үлкен өзгеріс.Сондай-ақ, орталық көшелер мен елді мекендердегі контейнерлік алаңдар, қоқыс жәшіктері мен гүлзарлар мезгілінде тазартылып, қоқыс тасу орындары жуылады. Балалар ойын алаңдарының құрама элементтері де арнайы дезинфекциялық құралдармен өңделуде. Жастар мен отбасы мүшелері үшін жайлы демалыс орындары қалыптастыру мақсатында шағын саябақтар мен демалыс орындарына талдар отырғызылып, суару жүйелері жаңартылуда.Тұрғындар аймақтық билік пен “Группа Интeko” ЖШС-нің жұмысын жоғары бағалап отыр. Олар “азаматтар қоғамның тазалығына өз үлесін қосуы керек” деген пікірде. Сонымен қатар, әлеуметтік желілерде жарияланған видео мен фото материалдар тәртіпті сақтықты күшейтіп, тәртіпсіз түсетін қатысушыларға мысал болып отыр.Өткен жылдармен салыстырғанда өзгерістер2023 жылы Еңбекші ауданында жасалған шаралардың көпшілігі қол еңбегімен және шектелген техникалық құралдармен жүргізілген еді. Аялдамалар мен орындықтар күніне бірнеше рет сүртіліп, жинақтық тазалау аптасына бір рет жүргізілді. Бұл, әрине, көріністі сақтағанымен, терең тазалау талаптарын қанағаттандырмады.2024 жылы “Таза қала” жобасы жаңа деңгейге көтерілді: көшелерде көліктердің қозғалысын шектей отырып, кейбір аумақтарда машиналы жуу жұмыстары ұйымдастырылып, контейнерлік аймақтар мен суағарлар қайта құрылды. Алайда сол жылғы тазалық жұмыстары тұрғындардың пікірі бойынша әлі де толық жүйелі жүргізілген жоқ – арнайы техниканың жетіспеушілігі мен кестенің ауытқуы байқалған.Ал 2025 жылы тазалық жұмыстары кешенді түрде ұйымдастырылып отыр. Біріншіден, барлық негізгі қоғамдық орындар – аялдамалар, саябақтар, орындықтар, қоқыс алаңдары – жүйелі түрде жуу мен дезинфекциядан өтуде. Екіншіден, арнайы жабдықталған техникалардың көмегімен жұмыс уақыты мен сапасы артты. үшіншіден, түсіндіру жұмыстары күшейтіліп, тұрғындар велокөліктер мен қоғамдық көлік аялдамаларындағы тәртіпке бей-жай қарамай тұрып бақылады.Бұл жұмыстардың нәтижесінде 2025 жылдың шілде айымен салыстырғанда қоғамдық тазалық көрсеткіші айтарлықтай жақсарды. Жаяу жүргіншілер кеңістіктерінде қоқыс азайып, автоматтандырылған қоқыс жинау жүйесі қолданылды. Тазалығы – жақсарған ортаның сапасына тұрғындардың көңіл-күйі де жақындады, олар көбінесе әлеуметтік желілерде өз ризашылығын білдіріп, тазалық акцияларын қолдаған.Жобаның алдағы міндеттері – негізгі мердігерлік келісімшарттардың жаңартылуы, техниканың жаңғыртылуы және жиналған қоқыстарды қайта өңдеуге жіберу. Осы мақсатта қалалық әкімдік және жекеменшік серіктестер тұрғындармен жиі кездесіп, түсіндіру жұмыстарын жүргізуде. Ауыл массивінде волонтерлер мен жастар қозғалған құрылымдар да жұмылдырылуда.Сондай-ақ, келесі кешенді шаралар жоспарланған: мектептердің қосымша волонтёрлық топтары, қараусыз аумақтарды жою және көгалдандыру шаралары, сондай-ақ жаппай көлік жуу акциялары.Еңбекші ауданындағы тазалық шаралары “Қауіпсіз ел” жобасының ажырамас бөлігі ретінде жүзеге асырылып жатыр. Ең бастысы – көпшілікпен бірге елді мекеннің көркін қолдап, санитарлық тәртіпті сақтап, экологиялық мәдениетті нығайту. 2025 жылдан бастап тазалық науқанының ауқымы ғана емес, жүйелігі мен сапасы да айқын байқалып отыр. Бұл – тұрғындардың да осал емес, өз қала тазалығына жауапты болуы қажет деген түсініктің салдарынан туындаған өзгерістер.Алдағы уақытта тазалық жұмыстары тұрақты түрде жүргізілсе, сонда ғана Шымкент қаласы “Таза қала” деген мәртебеге дәл лайықты болып, қоғамдық орта сапасы жақсарады.

2025 жылы Қазақстанда жарияланған «Жұмысшы мамандықтары жылы» аясында елдің су шаруашылығы саласына ерекше көңіл бөлініп отыр. Осыған орай 9 сәуірден бастап ҚР Су ресурстары және ирригация министрлігінің бастамасымен отандық су мамандары Қытай Халық Республикасында арнайы оқу курсынан өте бастады. Аталған бағдарлама еліміз үшін аса маңызды су қауіпсіздігі мен инфрақұрылымды жаңғыртуға бағытталған.Бірінші кезеңде Қытайға 30 маманнан тұратын топ аттанып, олар өндірістік нысандар мен гидротехникалық құрылыстарда «Power China» компаниясымен бірлесіп біліктілігін арттыруда. Жалпы алғанда, бұл бағдарламамен 105 маман Қытайда оқиды. Оқу курстары теориядан гөрі тәжірибеге бағытталған: мамандар тікелей су қоймалары, бөгеттер, су таратқыш жүйелер сияқты нысандарда заманауи технологияларды меңгереді.Курстардың тақырыптары су шаруашылығының нақты қажеттіліктеріне сай таңдалған: су нысандарын жоспарлау, су тасқынының алдын алу, табиғи апаттардан кейінгі қалпына келтіру, су ресурстарын тиімді игеру, ағынды суларды тазарту және басқару мәселелері қамтылған. Оқу барысында барлық шығынды қытайлық тарап өз мойнына алған.Бағдарламаға еліміздің барлық өңірлерінен мамандар тартылған. Шымкент қаласы да бұл бастамадан тыс қалмады. Қаланың су ресурстары саласында еңбек ететін білікті мамандардың бір бөлігі осы халықаралық тағылымдаманың алғашқы легіне кірді. Бұл шымкенттік инженерлер мен техник мамандар үшін су шаруашылығы саласындағы үздік тәжірибелермен танысып, білімдерін жетілдіруге берілген үлкен мүмкіндік.Шымкент – еліміздегі халқы ең тығыз орналасқан өңірлердің бірі, мұнда су ресурстарын тиімді басқару, үнемді пайдалану және инфрақұрылымды жаңарту – қала тіршілігінің маңызды бөлігі. Әсіресе, су тапшылығы мәселесі мен ескі жүйелердің тозуы Шымкент үшін өзекті. Сондықтан да бұл қаладан қатысып жатқан мамандардың алған тәжірибесі алдағы уақытта жергілікті жобаларда кеңінен қолданылмақ.Үкіметтің мәліметінше, алдағы 4-5 жылда су саласында жұмыс істейтін мамандардың едәуір бөлігі зейнетке шығады. Сонымен қатар, еліміздің әр өңірінде су шаруашылығы коммуналдық мекемелерін құру көзделуде. Осыған байланысты республика бойынша шамамен 1 700 су саласы маманы қажет болады. Бұл қажеттілік Шымкент қаласына да қатысты — мұндағы су инфрақұрылымын басқару үшін білікті кадрларға сұраныс артуда.Қытайда оқып жатқан шымкенттік мамандардың үйренген білімі мен тәжірибесі олардың күнделікті жұмысында, қаладағы су нысандарын жаңғырту, қауіп-қатердің алдын алу және жаңа жобаларды жүзеге асыру барысында пайдаға асады. Бұл өз кезегінде Шымкенттің су қауіпсіздігін нығайтып, халыққа сапалы қызмет көрсету деңгейін арттыруға мүмкіндік береді.Жалпы алғанда, бұл бастама еліміздің су шаруашылығында кадрлық әлеуетті арттырып, салаға жас буынды тартуға негіз болуда. Су ресурстары — кез келген елдің дамуында маңызды фактор. Оны тиімді басқару үшін тек технология ғана емес, білікті маман да қажет. Ал Шымкент сынды қарқынды дамып келе жатқан қала үшін мұндай бағдарламалар — болашаққа жасалған нақты инвестиция.Осылайша, «Жұмысшы мамандықтары жылы» аясында қолға алынған халықаралық тағылымдамалар отандық су саласын жаңғыртуға, оның ішінде Шымкент қаласының өзекті мәселелерін шешуге бағытталған маңызды әрі өзекті қадам болып отыр.

2025 жылдың алғашқы бес айының қорытындысы бойынша Қазақстанда мал шаруашылығы саласында оң өсім байқалуда. Ел бойынша ауыл шаруашылығы жануарларының саны артқанымен қатар, мал өнімдерінің көлемі де едәуір ұлғайған. Бұл көрсеткіштер ел экономикасы мен агроөнеркәсіп кешені үшін маңызды бағыттардың бірі саналатын мал шаруашылығында нақты ілгерілеу бар екенін көрсетеді.Мал басының артуы бойынша ірі қара мал саны 23,4 пайызға көбейген. Сонымен қатар, қой мен ешкі саны 7,8 пайызға, жылқы — 12,2 пайызға, түйе — 8,5 пайызға, ал құс — 2,2 пайызға артқан. Осы кезеңде жалпы мал шаруашылығы өнімдерінің көлемі 1,2 трлн теңгеден асып, 4,2 пайыздық өсімді көрсетті. Бұл ет, сүт және жұмыртқа өндірісінің артуымен тығыз байланысты. Ет өндіру көлемі 3 пайызға, сүт — 7,5 пайызға, ал жұмыртқа өндірісі 0,3 пайызға өскен.Мұндай жетістіктерге қол жеткізуге бірнеше факторлар әсер етті. Біріншіден, бұл – аграрлық секторды мемлекеттік қолдаудың нәтижесі. Ел Президентінің ауыл шаруашылығы өнімдерінің көлемін екі есе арттыру жөніндегі тапсырмасын орындау аясында бірқатар нақты қадамдар қолға алынған. Атап айтқанда, Ауыл шаруашылығы министрлігі екі жаңа жеңілдетілген несиелеу бағдарламасын іске қосуды жоспарлап отыр. Бұл бағдарламалар мал шаруашылығының дамуына және ауыл шаруашылығы кәсіпорындарын айналым қаражатымен қамтамасыз етуге бағытталған.Жалпы қаржыландыру көлемі 100 млрд теңгені құрайды. Оның 50 млрд теңгесі ірі қара және ұсақ малдың асыл тұқымды түрлерін сатып алуға жұмсалады. Аталған бағыт бойынша аграрийлерге жылдық 5 пайыздық мөлшерлемемен ұзақ мерзімді жеңілдетілген несиелер ұсынылмақ. Қалған 50 млрд теңге ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердің айналым қаражатын толықтыруға бағытталады. Бұл да 5 пайыздан аспайтын мөлшерлемемен берілетін болады.Министр Айдарбек Сапаровтың айтуынша, бұл бастамалар фермерлерге инвестициялық белсенділікті арттырып, өндірістік қуаттарды кеңейтуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, агроөнеркәсіп кешенінің экспорттық әлеуетін арттыруға да жол ашады.Мал шаруашылығын қолдау тек қана жаңа бағдарламалармен шектелмейді. Қазіргі таңда сүт бағытындағы мал фермаларын жеңілдетілген несиелеу бағдарламасы сәтті іске асырылып жатыр. Бұл тәжірибе алдағы уақытта ет бағытындағы фермаларды да қамтитын болады. Атап айтқанда, Австралиялық тәжірибе негізінде мал бордақылау жобаларын жүзеге асыру көзделуде. Мұндай жобалар жылына 50 мың тоннаға дейін ет экспорттауға жол ашып, шамамен 500 млрд теңге көлемінде табыс әкеледі деп күтілуде.Бұл мақсатта 14 жобаны жүзеге асыруға 29,3 млрд теңге қарастырылған. Бұл жобалар аясында мал өсіру мен ет өндірісінің жаңа технологиялары енгізіліп, өңдеу және экспорттық бағыттар дамиды. Мұндай кешендер шетелдік нарыққа сапалы және қауіпсіз өнім ұсынуға бағытталады.Сүт-тауарлы фермаларға қатысты бағдарлама да өз нәтижесін беріп келеді. Жылдық 2,5 пайызбен берілетін несиелеу аясында 116 ферма салу жоспарланған. Қазіргі таңда оның 69-ы пайдалануға берілді, қалған 47 нысан құрылыс кезеңінде тұр. Бұл сүт өнімдерін арттырумен қатар, ауылдық жерлерде тұрақты жұмыс орындарын ашуға да ықпал етіп отыр.Осы атқарылып жатқан кешенді шаралардың арқасында ауыл шаруашылығы саласы, соның ішінде мал шаруашылығы ел экономикасының маңызды драйверлерінің біріне айналуда. Мал шаруашылығындағы тұрақты өсім фермерлердің белсенділігінің, мемлекеттің нақты қолдауының және жүйелі саясаттың жемісі екені даусыз. Сонымен қатар, бұл салаға жастардың қызығушылығы артып, жаңа жобаларға жеке инвестиция тарту да оң жолға қойыла бастады.Мал шаруашылығының дамуы — бұл тек ет пен сүт өндірісін арттыру ғана емес, ол бүкіл ауыл аймақтарының әлеуетін көтеруге әсер ететін кешенді үрдіс. Жол, инфрақұрылым, технология, білім және қаржылық қолдау қатар жүрсе, ауыл шаруашылығы алдағы уақытта да елдің тұрақты дамуында маңызды рөл атқара бермек. Қазақстан мал өнімдерін ішкі нарықта толық қамтамасыз етіп қана қоймай, жақын көршілер мен алыс шетелге де экспорттаушы елге айналуы үшін барлық алғышарттар қалыптасып келеді.

2025 жылдың 15-16 шілдесінде Шымкент қаласының Қайнарбұлақ саяжайында маңызды әлеуметтік мәселе шешімін тапты. Табиғи газға қосылу мәселесі тұрғындар үшін ұзақ уақыт бойы өзекті болып келген. Аталған күндері қала әкімі Ғабит Сыздықбеков тұрғындармен көшпелі кездесу өткізіп, сол жиында халық тікелей газ мәселесін көтерген болатын. Тұрғындардың кейбірі әлі күнге дейін үйлерін газ жүйесіне қоса алмай жүргенін айтып, нақты көмек сұрады. Әкім бұл өтінішті назарға алып, сол сәтте жауапты басқарма мен аудан әкімдігіне мәселені зерттеп, нақты шешім ұсынуды тапсырды.Зерделеу жұмыстарының нәтижесінде Қайнарбұлақта магистралды газ құбыры желісінің жүргізілгені және оның толық аяқталғаны анықталды. Бұл дегеніміз, тұрғындарға енді тек ішкі газ жүйесіне қосылу ғана қалды деген сөз. Бүгінгі күнде 2300-ден астам абонент газ жүйесіне қосылып үлгерген. Бұл – инфрақұрылымдық дамудың, сондай-ақ тұрғындар өмірінің сапасын жақсартуға бағытталған нақты іс-шараның айқын көрсеткіші. Алайда кейбір азаматтар үшін басты қиындық техникалық құжаттардың болмауы болды. Көптеген үйлердің қызыл сызық шегінде орналасуына байланысты техпаспорт рәсімдеу мүмкін болмаған. Осыған байланысты Абай ауданы әкімінің аппараты тарапынан арнайы қолдау шаралары көрсетіліп, тұрғындарға газға қосылу мүмкіндігін жеңілдету үшін форма-7 анықтамасы беріле бастады. Бұл анықтама газға қосылу рәсімін заңдастыруға құқықтық негіз береді.Мұндай қадамдар Шымкент қаласы әкімдігінің тұрғындармен тығыз байланыста жұмыс істеуге дайын екенін және азаматтардың сұранысына жылдам әрі нақты жауап беруге қабілетті екенін көрсетті. Бұл шара – әкімнің «айтылды – орындалды» қағидатына берік екенін дәлелдейтін нақты мысал. Бұған дейінгі жылдары да қалада осындай игі бастамалар жүзеге асқан болатын. Мысалы, 2022 жылы Төле би ауданындағы Еңбекші елдімекенінде 1800-ден астам үй табиғи газбен қамтылып, онда да тұрғындарға құжат рәсімдеуде жан-жақты кеңес пен қолдау көрсетілген еді. Ал 2023 жылы Қаратау ауданындағы Асар-2 шағынауданында газдандыру жұмыстары аяқталып, қыс маусымына дайындық айтарлықтай жеңілдеген болатын. Бұл тәжірибелер Қайнарбұлақтағы жағдаймен салыстырғанда біршама ұқсас болғанымен, биылғы ерекшелік – тұрғындардың тікелей шағымынан кейін шаралар өте жедел қолға алынуы мен шешімнің уақтылы табылуында болып отыр.Газдандыру – жай ғана тұрмысты жеңілдету емес, бұл халықтың әл-ауқатын арттырудың, қауіпсіздікті қамтамасыз етудің, экологиялық жүктемені азайтудың және экономикалық тиімділікті арттырудың басты факторы. Қайнарбұлақтағы жағдай осы ұстанымды тағы бір мәрте дәлелдеп берді. Газға қосылған үйлер енді көмір немесе ағаш жағудан бас тартып, қауіпсіз әрі экологиялық таза отын түрін пайдалануға көшеді. Бұл әсіресе отбасында қарттар мен балалар бар үйлер үшін үлкен артықшылық.Құжаттық қолдаудың, соның ішінде форма-7 анықтамасының берілуі де маңызды әлеуметтік қадам болды. Бұл бастама мемлекет пен халық арасындағы сенімді қарым-қатынасты нығайтуға, бюрократиялық кедергілерді азайтуға бағытталған. Сонымен бірге бұл – әкімдіктің тұрғындарға тек техникалық жағынан емес, құқықтық жағынан да көмектесуге дайын екенін көрсететін айқын мысал.Қайнарбұлақтағы бұл жағдай «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасының шынайы өмірде жүзеге асып жатқанын білдіреді. Әкімнің көшпелі қабылдауы кезінде айтылған өтініш нақты нәтиже беріп, тұрғындардың сұранысы шынайы әрекетке ұласты. Мұндай тәжірибе басқа да шағын елдімекендер үшін үлгі бола алады. Алдағы уақытта бұл бағыттағы жұмыстар қаладағы өзге де саяжай алаптарында жалғасуы тиіс. Себебі қала маңында тұратын әр тұрғын мемлекет қамқорлығын сезінуі қажет. Газдандыру сынды инфрақұрылымдық шешімдер әлеуметтік теңдікті қамтамасыз етуге де ықпал етеді.Осылайша, Қайнарбұлақтағы оқиға Шымкент әкімдігі мен тұрғындар арасындағы сенімді диалог пен нәтижелі жұмыстың нақты мысалы ретінде тарихта қалады. Тұрғындардың өтініші аяқсыз қалмай, шұғыл түрде шешілгені – билік пен қоғам арасындағы серіктестіктің жарқын көрінісі.

17 шілде күні Шымкент қаласының Тұран ауданында “Таза Қазақстан” республикалық экологиялық акциясы аясында ауқымды сенбілік ұйымдастырылды. Аталған іс-шара экологиялық мәдениетті арттыру, қала аумағын санитарлық тазарту және жергілікті халықтың табиғатқа деген жауапкершілігін күшейту мақсатында өткізілді.Сенбілікке Тұран ауданы әкімдігінің қолдауымен коммуналдық қызмет өкілдері, “Тұрғын үй” және “Жасыл Шымкент” мекемелерінің жұмысшылары, аудан тұрғындары мен еріктілер қатысты. Барлығы 100-ге жуық адам жұмылдырылып, тазалық жұмыстарына 6 арнайы техника тартылды. Нәтижесінде аудан аумағынан 86 тонна тұрмыстық және құрылыс қалдықтары жиналып, Ақтас қалалық полигонына жөнелтілді.Іс-шара барысында көпқабатты тұрғын үйлердің ауласы, қоғамдық орындар, бос жатқан учаскелер, жаяу жүргіншілер жолы, арықтар мен жасыл аймақтар тазартылды. Жұмысшылар шөп орып, ағаш бұтақтарын қырқып, қоқыс жәшіктерін орнатты. Сонымен қатар, тұрғындарға қалдықтарды сұрыптау, қайта өңдеудің маңыздылығы және қоршаған ортаны таза ұстау туралы түсіндіру жұмыстары жүргізілді.Экожүйеге әсеріМұндай сенбіліктердің қала экожүйесіне оң әсері мол. Тұрмыстық қалдықтардың уақытылы жиналуы жер асты суларын ластанудан сақтап, ауру тарататын зиянкестердің алдын алады. Жасыл аймақтарды тазарту — ауаның сапасын арттырып, өсімдіктердің табиғи өсуіне жағдай жасайды. Сондай-ақ, сенбілік барысында судың ағуына кедергі келтіретін арналар мен арықтар тазаланып, нөсерлі күндері су тасқынының алдын алуға мүмкіндік береді.Алдыңғы жылдардағы тәжірибемен салыстыруБұл шара Тұран ауданында жүйелі түрде өткізіліп келеді. Мәселен, 2023 жылы осындай сенбілік барысында 60 тоннаға жуық қоқыс жиналса, 2024 жылы 75 тонна шығарылған болатын. Жыл сайын қатысушылардың саны мен арнайы техниканың үлесі артып келе жатқаны байқалады. Бұл халықтың экологиялық сана-сезімінің артып келе жатқанын және әкімдік тарапынан мұндай шараларға тұрақты түрде қолдау көрсетіліп отырғанын көрсетеді.Айта кету керек, “Таза Қазақстан” акциясы — бүкіл республика көлемінде экологиялық жағдайды жақсартуға бағытталған маңызды бастама. Бұл жоба аясында Шымкент қаласының өзге де аудандарында — Әл-Фараби, Еңбекші және Абай аудандарында да сенбіліктер мен ағаш отырғызу акциялары, тұрмыстық қалдықтарды сұрыптау бойынша науқандар өткізіліп келеді.Халықтың белсенділігі мен пікірлеріСенбілікке қатысқан тұрғындардың айтуынша, мұндай іс-шаралар тек аумақты тазартумен шектелмей, қоғамда экологиялық мәдениетті қалыптастыруға үлкен ықпал етеді.– «Біз өз балаларымызға таза әрі жайлы қалада өмір сүру мүмкіндігін қалдыруымыз керек. Сол үшін әрбір тұрғын мұндай сенбіліктерге белсенді қатысуы тиіс», – дейді Тұран ауданының тұрғыны Гүлмира Әбілдақызы.Алдағы жоспарларТұран ауданы әкімдігі алдағы уақытта мұндай тазалық акцияларын ай сайын өткізу арқылы қаланың тазалығын тұрақты түрде бақылауда ұстамақ. Сонымен қатар, экологиялық білім беру мақсатында мектеп оқушыларына, жастарға арналған арнайы семинарлар мен шеберлік сабақтарын өткізу жоспарланып отыр.Қорытындылай келе, “Таза Қазақстан” акциясы аясында өткізілген бұл сенбілік — тек бір реттік тазалық жұмысы емес, бұл — азаматтық белсенділіктің, экологиялық жауапкершіліктің нақты көрінісі. Қала тұрғындарының бірігуі, ортақ мүдде үшін атсалысуы — болашақта экологиялық қауіпсіз әрі жайлы қала құру жолындағы маңызды қадам.Бұдан кейін де осындай шаралар жиі өтіп тұрса, Шымкент қаласы еліміздегі ең таза, ең көрікті және ең жайлы қалалардың біріне айналары сөзсіз.

2025 жылдың шілде айында Шымкент қаласы Тұран ауданы әкімдігі қала аумағындағы су бұрқақтарды жүйелі түрде күтіп ұстау жұмыстарын күшейтті. Бұл бастама қаланың эстетикалық келбетін жақсартып қана қоймай, қаладағы экологиялық тепе-теңдік пен тұрғындардың өмір сүру сапасын арттыруда маңызды рөл атқарады.Тұран ауданы — қарқынды дамып келе жатқан аумақтардың бірі. Мұндағы су бұрқақтар саябақтарда, гүлзарларда және қоғамдық орындарда орналасқан. Қазірдің өзінде ауданда бірнеше ірі және шағын су бұрқағы тұрақты жұмыс істеп тұр. Олар арнайы сүзгі жүйелерімен жабдықталып, су өлшеуіш құрылғылар арқылы бақыланады. Күтіп ұстау жұмыстары күнделікті жүргізіледі: суы тазартылып, ақаулар жойылады, маңындағы аумақ абаттандырылады.Су бұрқақтарының экожүйеге әсері ерекше. Олар ауадағы шаң мен ыстықты азайтуға ықпал етеді. Ауа температурасының жоғары болуына байланысты жаз мезгілінде қалада микроклиматтың нашарлауы жиі байқалады. Осындай кезде жұмыс істеп тұрған су бұрқақтары ауаның ылғалдылығын арттырып, атмосфералық тепе-теңдікті ұстап тұруға көмектеседі. Сонымен қатар, олар ауаны сергітіп, демалуға қолайлы жағдай жасайды. Көптеген тұрғындар мен қонақтар бұрқақ маңында демалып, отбасымен уақыт өткізеді. Бұл қалалық өмірдің сапасын арттыратын факторлардың бірі болып саналады.Жаңартылған күтім жүйесі бұрынғы жылдармен салыстырғанда анағұрлым тиімді. 2023 жылы алғаш орнатылған су бұрқақтар тек сәулеттік элемент ретінде қарастырылып, маусымдық жұмыс істейтін. Техникалық бақылау мен тұрақты тазалық қамтамасыз етілмеген болатын. Ал биылғы жылы енгізілген жаңа талаптарға сәйкес, бұрқақтар тұрақты сумен жабдықталып, арнайы техникалық персонал тарапынан бақыланады. Әрбір су бұрқақтың жұмыс кестесі бекітіліп, коммуналдық қызметтер күн сайын тазалау мен қызмет көрсету шараларын атқарып келеді.Бұл өзгерістер қала тұрғындарының экологиялық санасын да арттырып отыр. Қоғамдық орындарда тазалық сақтау мәдениеті қалыптасуда. Су бұрқақтарының жанында қоқыс жәшіктері орнатылып, көгалдандыру жұмыстары жүргізілген. Ағаштар мен гүлдер отырғызылып, бұрқақ маңындағы жасыл белдеулер кеңейтілді. Мұндай әрекеттер қаланың экологиялық тепе-теңдігін сақтауға, шаң мен көмірқышқыл газының мөлшерін азайтуға септігін тигізеді.Салыстырмалы түрде қарасақ, 2022-2023 жылдары қалада мұндай бастамалар сирек кездесетін. Су бұрқақтарының саны аз, күтімі жеткіліксіз болатын. Тек эстетикаға мән беріліп, экологиялық жағы назардан тыс қалған. Ал бүгінгі таңда бұл нысандар тек көркемдік қана емес, қаланың табиғи тепе-теңдігін қалыптастыруға үлес қосатын экологиялық шешімге айналды.Қалалық әкімдік болашақта бұрқақтар санын көбейтуді және оларды қала аумағының түрлі бөліктеріне орнатуды жоспарлап отыр. Сонымен бірге, олардың энергияны үнемдейтін заманауи жүйелермен жабдықталуы көзделген. Мысалы, күн батареяларымен жұмыс істейтін бұрқақтар мен автоматты суды сүзу жүйелері енгізілмек.Тұран ауданындағы бұл бастама қаланың басқа да аудандарына үлгі болып отыр. Су бұрқақтарының экожүйеге әсері мен тұрғындарға жайлылық сыйлауын ескерсек, бұл — ұзақ мерзімді әрі тиімді инвестиция. Ауаның сапасын жақсарту, табиғи ылғалдылықты сақтау, демалыс орындарын көркейту және қоғамдық мәдениетті қалыптастыру жолында осындай жобалардың маңызы зор.Осылайша, Тұран ауданындағы су бұрқақтарын күтіп ұстау жұмыстары — тек инфрақұрылымдық жаңғырту ғана емес, сонымен қатар қаланың экожүйесін қолдауға бағытталған тұрақты даму саясатының бір бөлігі болып табылады. Бұл бастама өз жемісін беріп, қаланың таза әрі жайлы болуына жол ашуда.

2025 жылғы 18 шілдеде елордада Премьер‑министр Олжас Бектеновтің төрағалығымен және Президенттің тапсырмасымен іске асырылып жатқан суперкомпьютерді қамтитын жасанды интеллект (ЖИ) экожүйесін дамытуға арналған цифрландыру жөніндегі комиссияның отырысы өтті. Бұл шара цифрлық трансформацияның болашақ бағыттарын анықтап, платформалар мен құқықтық негіздерге жаңа серпін берді.Комиссия жұмысында министр Жаслан Мадиев ЖИ инфрақұрылымын құру, мемлекеттік деректерді өңдеу орталығын суперкомпьютермен қайта жабдықтау, 2024–2029 жылдарға арналған ЖИ дамыту тұжырымдамасы мен «Жасанды интеллект туралы» заң жобасының әзірлену барысы туралы баяндады. Сонымен бірге «AI Corporate», «TUMO Center», «AI People» сияқты білім беру бағдарламалары арқылы дайындалған кадрларды дайындау бағыттары талқыланды. Бұл бастамалар елде сапалы ЖИ мамандарын тәрбиелеуге негіз салуы тиіс.Комиссияда цифрлық шешімдердің әзірленуі де қарастырылды – мысалы, электронды агент, eGov AI, AI‑терапевт, tax helper, SDU, аудармашы‑бот сынды жобалар. Бұл құралдар мемлекеттік қызмет сапасын тиімді көрсететін дәлелді мысалдар. Бірнеше облыста pilot режимде іске қосылды, ал жалпы республика бойынша пайдалануға енгізілуі жоспарланып отыр.Отандық ЖИ экожүйесі QazTech платформасының негізінде құрылмақ. Сол арқылы бейтарап ортада цифрлық өнімдер бір жүйеде жасалып, бірлескен жобаларға мүмкіндік туып отыр. Платформаны енгізудің арқасында жаңа ІТ-жобаларды дайындау уақыты бұрынғыдай 1,5–3 жыл емес, алдыңғы қарашада басталған пилот нұқсаннан кейін — 6 айға дейін қысқартылмақ. Бұл – тез және сапалы өзгерістерге мүмкіндік береді деген сөз.QazTech платформасы қауіпсіздік принципіне негізделеді — барлық мәліметтер облактық жүйе арқылы өңделеді, қауіпсіздіктің жаңа ахуалында жұмыс істеу шарттары енгізілген, және мамандар оған талаптарға сай екенін сынақ арқылы растады. Жалпы іске қосу тамыз айына жоспарланып отыр.Қазіргі таңда платформада бірнеше жүйе жұмыс істеп тұр, оның ішінде – eGov біріккен интернет-порталы, Smart Bridge, Қоршаған ортаны сақтау министрлігінің ұлттық деректер базасы және тағы басқалар. Бұлардың бәрі бір платформаға интеграцияланған, бұл қызмет сапасын арттырады, бюрократиялық кедергілерді азайтады.Комиссия барысында барлық мемлекеттік органдар цифрлық трансформация карталарын (roadmap) әзірлеп жатыр, мұнда Сингапур мен басқа алдыңғы қатарлы мемлекеттердің тәжірибесі ескерілді. Жол карталары мемлекеттік процестерді оңайлатуға, цифрлық режимге көшіруге, заң талаптарын жеңілдетуге бағытталған.Әрине, 2025 жылғы бұл отырыс өткен жылдардағы цифризацияға негізделген жоспарлардан әлдеқайда кең әрі нақты болды. Мысалы, 2023 жылы өткізілген жиында тек цифрлық госқызметтердің электрон лицензияға өтуі және кейбір онлайн-порталдарды дамыту мәселесі ғана қозғалған. Сол кезде суперкомпьютер, платформа — жоқ, министр мамандық дайындау жүйесі де қарастырылмаған. 2024 жылғы отырыстарда цифрлық республика моделіне тапсырмалар берілді, бірақ нақты инфрақұрылымдық базаны салу мәселесіне баса назар аударылмады.Енді 2025 жылғы қарашадан басталған және шілдедегі отырыста жалғасын табқан шаралар — елде цифрлық экожүйе құруға нақты қадам болды. Кезінде тек идеологиялық тұрғыда айтылып келетін «цифрлы өзгеріс» енді шынайы платформаға, суперкомпьютерлік есептеуішке, заң мен кадрлық нормативтік базаларға айналуда.Осы макрошаралар халыққа да әсерін тигізеді. Біріншіден, мемлекеттік қызмет көрсетудің сапасы жақсарады — электронды нұсқа, сервис жылдам әрі қауіпсіз болады. Екіншіден, экономика қарқыны артады — шағын бизнес пен ІТ-компаниялар мемлекеттік API арқылы өз жобаларын, сервис шешімдерін тез жүргізе алады. Үшіншіден, кадрлық әлеует дамиды — жаңа мамандықтар мен жұмыс орындары ашылады «AI Data Engineer», «Machine Learning Architect», «Цифрлық этика жөніндегі офицер» сияқты.Ал түпкі нәтиже — мемлекеттік басқаруда электронды цифрлық трансформация мықты тұжырымдамамен, құрылыммен және қауіпсіздік талаптарымен енгізіліп, бүгінде суперкомпьютерлік жүйе мен QazTech платформасына негізделген цифрлы экожүйе Қазақстанды ілгері елдердің қатарынан көреді.Жалпы алғанда, 2025 жылғы 18 шілдедегі осы отырыс — Қазақстанның цифрлық бағытын айқындап, алдыңғы жолдар жетістігін нықтай түскен инновациялық шара. Алдағы уақыттағы қадамдар — пилоттық жобаларды кеңейтіліп пайдалануға енгізу, цифрлық әкімшіліктің сенімді әрі инновациялық болуына нұсқайды.

2025 жылғы 10 шілдеде Әл‑Фараби ауданы әкімдігі мен «AMANAT» партиясының қала филиалы бірлесіп ұйымдастырған «Қошқар ата» өзенінің жағалауындағы сенбілік шарасы өтті. Бұл акция «Таза Қазақстан» ұлттық жобасы аясында өткізіліп, экологиялық мәдениетті нығайтуға және қаланың таза әрі жасыл аймақтарын сақтау мен қалпына келтіруге бағытталған. Сенбілік жұмыстарына аудан әкімдігі аппаратының, партия мүшелерінің, «Әл‑Фараби» коммуналдық мемлекеттік мекемесінің қызметкерлері мен белсенділер қатысып, табиғатты қорғау мәселесін өз қолдарымен шешуге үлес қосты.Әл‑Фараби ауданында орналасқан «Қошқар ата» өзенінің бойы 2025 жылғы 18 шілде күні ерекше назарға ілікті. Бұл сенбіге жоспарланған шараға 50-ден астам адам атсалысып, 4 арнайы коммуналдық техника тартылды. Нәтижесінде шамамен 2 тоннаға жуық тұрмыстық және табиғи қоқыс шығарылды: пластик бөтелкелер, полиэтилен қалдықтары, ағаш үгінділері, жапырақ мен құлаған бұтақтар өнімді түрде жинақтандырылды. Сонымен қатар, акция аясында өзен арнасының тереңдігі мен түбін де жаттықтыратын жұмыстар жүргізілді, лай мен арам шөптер тазартылды. Бұл шара су ағымының тұрақты қозғалысын қамтамасыз етуге және экожүйенің денсаулығын жақсартуға бағытталған.Орындалған жұмыстың бірнеше маңызды аспектілері бар: алдымен, өзеннің экологиясына оң әсер етіледі. Өзен арнасы тазаланған сайын, су сапасы жоғарылайды, биологиялық әртүрлілік – өсімдіктер мен су жануарларының өсуі – байқалады. Сонымен қатар, жағалауда жүретін адамдарға — тұрғындар мен туристерге — қауіпсіз әрі жағымды орта қалыптасады, бұл қоғамдық денсаулыққа да ықпал етеді.Сенбілік – бұл табиғатты қорғау ісіне қатысушылардың санасына әсер ететін оқиға. 50-ден астам адамның қол қойғаны мүшкіл өмірлік стилін өзгертуге ықпал етеді, экологиялық мәдениетті күшейтеді. Арнайы техника жұмыс істеп, тәжірибелік режимде экологиялық нормаларды жүзеге асырады: ашық қалдықтарды жинақтап, оларды бөлек контейнерлерге орналастырып, заңды түрде өңдеуге бағыттайды.Осы өңірде өткен жылдары да ұқсас акциялар өткені белгілі. 2024 жылы дәл осы маусымда Әл‑Фараби ауданының басқа бөліктерінде «Таза Қазақстан» аясында сенбілік өткізілді, бірақ сол мүмкіндікпен экожүйе толық қалпына келмеген, кейбір жерлерде қоқыс жиналған жеке аудандар болған. Сол шаралар кезінде жергілікті волонтерлер 30 тоннаға жуық қоқыс шығарса, техника саны аз болғандықтан, кішкене көлемде жұмыстар атқарылған. Сондай-ақ экологиялық акция тек бір күндік іс-шара болды: жергілікті әкімдік пен коммуналдық мекемелер тек сол бір сенбіде ғана қатысып, ары қарай шаралардың жалғасуы қарастырылмады.2023 жылы Шымкенттегі түрлі өзен бойларында және саябақтарда өткен акциялар ауқымды ұйымдастырылды. Мысалы, сол жылы Төсінбұлақ каналының жағасында 80 волонтер 10 тоннадан астам қоқыс шығарды. Алайда сол жылдары экожүйеге терең талдау жасалмады. Экологиялық мониторинг тек бірнеше жергілікті экозаңгерлер мен студенттердің қатысуымен жүргізілді және нәтижелер көп жарияланбады. Сол кездегі сәтсіздігі – өзен арнасының тереңдігін және су сапасын түзету жөніндегі технологиялық шаралар жоспарланбады, сондықтан су ағымы кей жерлерде тоқтап, кейбір өсімдіктер қурады, жануарлар қауымы азайды.Биылғы 2025 жылы өткізілген сенбілік ерекшеленеді: экожүйеге кешенді әсер ету көзделіп, өзен бойын тазарту қатарлы техникалық шешімдер қолданылды. Бұл – өткен жылдарға қарағанда бір саты жоғары деңгейдегі шаралар. Осы іс-шарадан кейін су сапасын бақылау мәселесі көтеріліп, арнайы мониторинг топтары өзенге су үлгісін алып, зерттеу бастады. Бұл – экологиялық стратегияға өткен жылдармен салыстырғанда жаңа қадам.Экожүйенің күйіне әсеріАлынған қоқыстардан арылу өзен экожүйесінің қалпына келуіне жол ашады. Өзен түбіндегі лай, шөгінділер мен тез бұзылатын заттардың барлығы арнадан шығарылса, су қозғалысы жақсарып, тозаң мен ластану төмендейді. Осының арқасында судағы оттегі деңгейі тұрақтанып, балықтар мен суға тәуелді өсімдіктердің тіршілігі қалпына келеді. Сондай-ақ су жолдары бойында өсіп тұрған ағаштар күтімнен өтіп, санитарлық тұрғыда бұтақталу жүргізілгендіктен, қауіпті жағдайлар – түсіп қалатын бұтақтардан сақталу – азаяды.Акциядан кейінгі талдауларда мамандар өзеннің кей жерінде биологиялық әртүрлілік артқанын айтып, кей жабайы өсімдіктердің жанданып, су жануарларының саны көбейгенін атап өтті. Ол жағдайды растайтын сараптамалық деректер алдағы айларда ұсынылады деп жоспарланған.«AMANAT» партиясы мен Әкімдік осы акциядан кейінгі жұмыстарды жалғастыруды қолға алды. Келесі кезеңде план бойынша еріктілер тұрақты түрде – әр ай сайын өзенді тазарту бойынша сенбілік ұйымдастыруда. Бұған қоса тұрақты автокөлікпен мониторинг жүргізілетін болады. Өз кезегінде жергілікті мектеп оқушылары мен жастар ұйымдарына экологиялық сабақтар, экотропты реттеу мен биологиялық сана тәрбиелеу бағытында білім берілмек.Экологиялық сананың артуы – ұзақ мерзімді үдеріс. Осы акция арқылы тұрғындар өзеншілік аймаққа жауапкершілікпен қарайтын болады, демалыс кезінде отырмайды, қоқысты өздері шығармайды, керісінше тазалық пен табиғатқа қамқорлық ұстанады.18 шілдедегі «Қошқар ата» өзенінің жағалауындағы экологиялық сенбілік — өткен жылдар тәжірибесін әлдеқайда дамытып, экожүйеге нақты әсер ететін шара болды. Бұл – экологиялық мәдениетті қалыптастыруға, қаланың санитарлық ахуалын тұрақты қолдауға және жасыл әлемге деген жауапкершілікті нығайтуға бағытталған маңызды қадам. Алдағы уақытта шаралардың жүйелілігі мен сапасы жоғарылдап, Шымкент экожүйесін сақтау мен қалпына келтіру бойынша үлгі бола бастаған елордаға айналады деп сенім білдіреміз.

2025 жылғы 13 шілде – Балықшылар күні қарсаңында Шымкент қаласында «AMANAT» партиясының ұйымдастыруымен өткен «Таза бейсенбі» экологиялық акциясына өңір жұртшылығы ерекше атсалысты. Бұл бастама Президент Қасым‑Жомарт Тоқаевтың «Таза Қазақстан» ұлттық жобасы аясында тұрақты түрде өтетін экологиялық сенбіліктердің бір бөлігі ретінде жүзеге асады. Мұндай акциялар қаланың экологиялық мәдениетін көтеріп, тұрғындарды ортақ ізгі іс жасауға баулиды.Аталмыш акция Қошқар ата өзенінің бойында өткізілді. Осы жолғы науқанда 50-ден астам қатысушы – қалалық және аудандық партия бөлімшесінің қызметкерлері, «Жастар рухы» ұйымының еріктілері мен коммуналдық қызмет өкілдері бірігіп, су арнасының және су түбінің кір-қожайын жойды. Қоқыс-жинақ жұмыстары қатарында ағаштарды санитарлық түрде бұтақтау, арам шөптерді қырқу, жағалауды ретке келтіру жұмыстары атқарылды. Осылайша, демалыс аймағы табиғи әрі тартымды кейске ие болды.2025 жылдың өзінде «Таза бейсенбі» акциясы 26 рет ұйымдастырылды. Сол алғашқы айдан бері 2 500-ге жуық адам белсене қатысып, 24 тоннаға жуық қоқыс шығарылды. Сонымен қатар, 200-ден астам ағаш көшеті отырғызылды. Бұл – экологиялық бастаманың ауқымын, азаматтардың экологиялық мәдениетке деген қызығушылығын көрсетеді.2025 жылғы 13 шілдедегі шара Шымкентте ғана емес, басқа өңірлерде де ұқсас түрде өтіп келеді. Мәселен, 2024 жылдың жазында Алматыда да Балықшылар күніне орай «Таза қалашық» акциясы ұйымдастырылып, Қоғамдық кеңес пен экологиялық ұйымдар бірлесіп, қалаға жақын орналасқан көл мен оны қоршаған алқаптардан қоқыс шығарған болатын. Сол күні 150-ден астам волонтер жиналып, 15 тонна қоқыс шығарған. Осылайша, акцияның масштабы алматылық ауқымда кеңейіп, тұрғындар ортақ мүддені ұмытпайтынын көрсетті.2023 жылы Нұр‑Сұлтанда өткен ұқсас акция «Жасыл жол» деп аталып, онда қала іші мен маңындағы өзендер, саябақтар тазартылды. Бұл шараға 300-ге тарта адам қатысып, 30 тоннаға жуық қоқыс шығарылды. Одан бөлек, 2022 жылы Қарағандыда да «Таза сергек қала» атты ерікті сенбілік өтіп, сол күні 100 адамнан астам белсене әрекет еткен еді, ал экологиялық мәдениетті насихаттауға арналған шағын форум ұйымдастырылып, жас ­ерекшелікондер мен мектеп оқушылары лекциялар тыңдады.Сонымен салыстырар болсақ, Шымкенттің «Таза бейсенбі» акциясы – бұл тек бір күндік шара емес, жыл бойы тұрақты өткізілетін жүйелі іс. Алматы мен Нұр-Сұлтан акциялары бір күндік мазмұнда өтіп, сол күні қоқыс шығаруға басымдық берген болса, Шымкент әр бейсенбі сайын және әртүрлі мекендерде экологиялық сенбілік ұйымдастырады. 2025 жылы өткен 26 акцияның барлығы түрлі аудандарда, саябақтарда, өзен бойы мен көше алаңдарында өткізіліп, кең ауқымды қамтуды қамтамасыз етті.Бұл жүйелі әрі нәтижелі тәсіл Шымкентте экологиялық мәдениетті қалыптастыруға, тұрғындардың өз ортасына деген жауапкершілігін арттыруға септігін тигізеді. Қаланың бір ғана өзен бойы емес, жалпы тіршіліктегі кеңістіктері таза әрі ұқыпты болуы негізгі мақсат ретінде қойылды.Ағымдағы акцияда да назарға алынған экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету – санитарлық жағдай ғана емес, эстетикалық жағдайды жақсартуға бағытталған. Қоқыс жиналып, шөп шалынған, ағаштар күтіп-бапталған өзен бойы саябаққа лайық ақсүйекті бейнеге ие болды. Бұл – қоғамдық жайлы орта қалыптастыруға атсалысқан азаматтардың еңбегі. Таза ортаның әсері халықтың денсаулығына, психологиялық жай-күйіне оң нәтиже беретіні дәлелденген.«АMANAT» партиясы осындай бастамалар арқылы келешек ұрпаққа үлгі болуды, ортақ мүдде мен ұстанымды іске асыруды мақсат тұтады. Табиғатты аялау – бұл енді жұртшылықтың жеке таңдауы емес, ұлттық міндетке айналған. Әр сенбі сайын далаға шығып, ағаш егу, өзендерді тазарту ісіне қатысу арқылы еріктілер қала мекенін жақсарту тәжірибесінде болып отыр.Таза Қазақстан – бұл акциялардың жалғасы. Бір сенбіде ғана ескірген құрылғыны, қоқысты жинау жеткіліксіз. Шымкенттегідей тұрақты, аптасына өтетін акциялар көбейе берсе, экологиялық мәдениетті қалыптастыру цилиндрлі түрде жүргізіледі. Бұл – ашық үлгі: «Менің қалам – менің мекенім».Жалпы алғанда, 2025 жылғы 13 шілдеде өткен акция мектептерден, жоғары оқу орындарынан, қоғамдық ұйымдардан, партия құрылымдарын қамтыды. Бұл – ұйымшыл күштің бір жүйеде жұмыс істей білудің көрінісі. Басқа өңірлердегі бір күндік акциялардан өзге, Шымкент әр сенбі сайын қоғамдық белсенділікке шақырып, тұрақты экологиялық әдет қалыптастыра түсуде. Бұл – экологиялық жауапкершіліктің символы, ортақ рух пен бірлік көрсеткіші.

2025 жылғы шілде айының басында «Таза Қазақстан» республикалық акциясы аясында Тұран ауданы мен Сауле шағынауданында ірі сенбілік жұмыстары өтті. Бұл акцияға аудандағы әлеуметтік және кәсіпкерлік нысан қызметкерлері, коммуналдық мекеме қызметкерлері мен аудан әкімінің аппараты, сондай-ақ «Әскери қалашық» тұрғындары белсенді түрде қатысты. Жиынына 250-ден астам адам және 11 арнайы техника жұмылдырылды. Нәтижесінде аудан аумағынан шамамен 15 тонна тұрмыстық және құрылыс қалдықтары шығарылып, қоршаған ортаны тазалау мен абаттандыру мақсатында бірқатар жұмыстар жүргізілді.Сенбілік жұмыстары бірнеше бағытта жүзеге асырылды:көшелер мен аулаларды сыпырып-тазалау, жабық бокстар мен тұрғын үй маңайларын қоқыстан тазарту; бұзылған немесе жарамсыз контейнерлерді ауыстыру, сынамалы аумақтарды жөндеу; жуғыш және жинау жұмыстарымен қатар тұрғындарға қоқыс сұрыптау мәселесі жайлы түсіндіру жүргізу; коммуналдық техникамен шығару пункттеріне қалдықтарды тасымалдау. Бұл шараларды салыстырмалы түрде өткен жылдардағы сенбіліктермен салыстыруға болады. Мәселен, 2023 жылы аудан аумағындағы сенбіліктерге шамамен 150 адам, 6 техника қатысса, онда тек негізгі бағыттар – көшелер мен саябақтар ғана тазаланған болатын. Ал 2024 жылы қатысушылар саны 180 адамға, техника 8 бірлікке артқанымен, аймақтық деңгейдегі кешенді жұмыс емес, тек аумақтық ғана бағытталған. Биылғы шарада қызмет көрсету құрылымдары мен тұрғын үйлердің бірлескен күш-жігерімен сенбілікнің аясы кеңейіп, аумақтағы экологиялық мәдениетті нығайтуға бағытталған жұмыстар орындалды.Экожүйеге әсеріне келетін болсақ, ұйымдастырылған шаралардың қоршаған ортаға тигізетін ықпалы айтарлықтай. Біріншіден, шығарылған 15 тонна қалдықтың дұрыс ұйымдастырылуы топырақ пен жерасты суларының ластануына жол бермеуге ықпал етеді. Кешенді тазалау барысында жойылған қоқыстар мен пластмассалар экологиялық қауіптің алдын алады. Екіншіден, техниканың қатысуымен анықталған қоқыстар мекенжайлардан сиырып алынып, бұл шаһардың бөрене көрінісін жояды және эстетикалық тартымдылықты арттырады. Сонымен қатар, тұрғындармен жүргізілген түсіндіру жұмыстары қаланың экологиялық тәртіп мәдениетін қалыптастыруға оң әсер етеді.Сенбілік барысында экологиялық тәртіпке бағытталған азаматтық жауапкершілік қалыптаса бастайды. Қоғамдық ғимарат, тұрғын үй шағынаудандары мен аумақтар тазаланғаннан кейін онда тұрмысқа бейімделген тұрғындар қоқыс тастамауға, қайта өңдеуге және сұрыптауға бейімделе бастайды. Бұл — экожүйені сақтап, тұрақты даму бағытына қарай қадам басу.Әсіресе «Әскери қалашық» тұрғындарының белсенді қатысуы – тарихи және әлеуметтік маңызы бар орындардың тазалығын сақтау қажеттігін көрсетеді. Бұл поляна тұрғындарды қамти отырып ұйымдастырылған сенбілік тұрғындарды табиғатқа, ортаға жауапты қарауға шақырушы тәжірибе болды. Бұрын бұл аймақтар формалды тазартылып, нәтижелі нәтиже бермеген болса, биылғы шарада жан-жақты қамту жүзеге асып, нәтижелі әрекеттер байқалды.2025 жылғы сенбілік шарасының ерекшелігі — экологиялық әсерінің көлемінде. Ол қаланың экожүйелік жағдайын жақсартумен қатар адамдардың қатысуын арттырды. Қалалық экологияға тигізетін әсерін толығымен бағалау кезінде су көздерін, жасыл желекті аймақтарды қамту керек. Қоқыстар шығарылған жерде өсімдік топырағынан бөлек қалдыра отырып олардың өсімдік табиғатын қорғау, ауаның тазалығын сақтау жолында маңызды қадам саналады.Бұның өзінде сенбілік шараларының маңызы — бұл теңдесі бар экологиялық тәртіптің қалыптасуы мен тұрғындардың қоғамға араласуы. Қалалық билік пен тұрғындардың бірлескен жұмысы нәтижесінде аудандар мен шағынаудандарда қоқыс шығармақтың орнына қоршаған ортаны абаттандыру бағытында нақты іс-шаралар жүргізілді. Бұрынғы формалды тазалау шараларынан айырмашылығы, 2025 жылғы сенбілік баршаны қамтыған, экологиялық мәдениетті шақырады, және қалалық экожүйеге оң әсерін тигізеді.Алдағы күндері аудан әкімдігі тарапынан осындай семинарлар, мектеп оқушыларымен және жастарымен экологиялық клубтар, қоғамдық сенбіліктер жиі ұйымдастырылады деп жоспарлануда. Сенбіліктер қоршаған ортаны сақтауға ғана емес, тұрғындардың экологиялық санасын қалыптастыруға бағытталған үлкен әлеуметтік науқан ретінде қарастырылады.Қорытындылай келе, 2025 жылғы шілде айында өткен сенбілік — Тұран ауданы мен Сауле шағынауданында қаланың экожүйесіне, санитарлық жағдайына және тұрғындардың экологиялық жауапкершілікке деген көзқарасына нақты әсер еткен маңызды оқиға болды. Бұдан кейінгі ұқсас шаралар да осы бағытта жалғасын табары анық. Таза орта — бәріміздің ортақ міндетіміз екені жаңаша пысықталып отыр.

2025 жылдың 18 шілдесінде Тұран ауданы мен Шымкент қаласы бойынша алдағы жылу маусымына дайындық жұмыстары қызу жүріп жатқаны туралы хабарланды. Бұл — азаматтардың жайлы өмір сүруі мен үйлерде жылудың сенімді берілуін қамтамасыз ету мақсатындағы ең маңызды бастамалардың бірі. Қала мен аудан бойынша жылу жүйесінің, желілер мен котельдіктердің дайындығы жүйелі түрде тексеріліп, ақаулар анықталып, жөндеу жұмыстары жүргізілуде.Алдымен жылыту желілеріне қатысты жұмыстар туралы. Жылу беру желілерінде жыл сайынғы гидравликалық сынақ өткізіліп, оның нәтижесінде желілерді қысым астында сынау барысында 98 ақау анықталды. Қазіргі күні оның 68-і, яғни 70%-дан астамы толығымен жойылды. Бұл — магистральды және ішкі құбыры жүйесінің жағдайын көрсететін маңызды көрсеткіш. Бұдан бөлек, судың қысымы мен жылу тасымалының тұрақтылығы тексеріліп отыр.Мамандардың айтуынша, жылыту маусымының сапасы үйлер мен әлеуметтік нысандардың дайындығына тікелей байланысты. Осы орайда көпқабатты тұрғын үйлерге ерекше мән беріліп, жалпы 2 154 үйден 456-сы дайындықты толық аяқтаған. Мұнда жылу радиаторлары тексеріліп, олардың жұмыс істейтін жағдайға келтіру жұмыстары жүргізілді. Сондай-ақ, пәтер ішіндегі шағын ауаталдағыш және крандар ретке келтірілді.Сонымен қатар, қаладағы әлеуметтік нысандар арасында мектептер, ауруханалар және мәдениет орталықтары назардан тыс қалмады. Барлыгы 212 социалдық сұранысқа сай нысан қарастырылып, оның 104-і рәсімделіп, жүйеге дайын болып отыр. Бұл — оқушылар мен науқастар, спортпен және өнермен айналысатын қаланың азаматтары үшін маңызды.Жылыту желісімен тығыз байланысты объектілердің бірі — котельдіктер мен насос станциялары. Қазіргі кезде қалада 27 негізгі котельдіктің 16-сы дайындық жұмыстарын сәтті өткен. Мектептерде орналасқан 40 котельдіктің 20-сында жөндеу негізгі кезеңнен өтті. Насос станциялары бойынша арнайы бригадалар жұмыс істеп, жоспарланған көлемнің 47%-ы орындалған. Капиталдық және ағымдық жөндеулер қарастырылып, котельдіктер мен станциялардың материалдық, техникалық жарамдылығы арттырылуда.Одан бөлек, қымыздық құбырлардың жылу оқшаулау жүйелерін жаңарту да күн тәртібінде бар. Қала бойынша ескі изоляциясы бар желілердің барлық оқшаулауы 1 қыркүйекке дейін алмастырылып, іске қосылмақ. Сонымен қатар, 2 927 задвижканы тексеру жүргізіліп, оның 80-ға жуығы толықтай ауыстырылуы тиіс. Бұл — құбырлардағы тиімділік пен апатты жағдайларды болдырмау үшін керек.Желілерді жаңа күйге келтіру географияға қатысты да кешенді жүргізіледі. Қазіргі уақытта қаланың жалпы 137 учаскесінде 33,2 км жылу трассасын толық ауыстыру жоспарланған және жұмыс 10 қазанға дейін аяқталмақ. Сонымен қатар, Күншығыс микроаймағында 0,45 км құбыр желісін жаңарту жүргізілуде. Бұл — тұрғындарға жан-жақты әсері бар маңызды қадам.Ұлттық жобалар аясында ТЭЦ-3-тен ОНС-1 негізгі насос станциясына дейінгі магистральдық жылу құбырларын модернизациялау көзделген. Бұл жалпы 17 км құбырланған жүйені қамтиды. Оның бірінші кезеңі 2025–2026 жылда жүргізіліп, 4,5 км магистраль ауыстырылады. Бұл жоба қала инженерлік инфрақұрылымының сенімділігін арттыру мен экологиялық көрсеткіштерді жақсарту бағытында маңызды рөл атқарады.Жылыту маусымына дайындық жұмыстары экожүйеге де әсер етеді. Құбырларды ауыстыру және жылу беру сапасын реттеу қала инфрақұрылымында энергия тиімділігін жақсартады, және сонымен қатар қаланың көмірқышқыл газы және шаң-тозаңмен ластану көлемінің азаюына мүмкіндік береді. Советтер арасындағы және жаңартылған жоспарлар заманауи технологиялармен үйлесуі халықтың өмір сапасын арттыруға үлес қосады.Алдыңғы жылдармен салыстырғанда, өткен жылы да осындай маусымға дайындық қарқынды жүргізілсе де, жаңарту көлемі мен техникалық тұрғыдан жабдықталуы бүгінгі кезеңмен салыстырғанда мардымсыз болды. 2024 жылы тек шағын учаскелерде құбырлар ауыстырылып, котельдік жүйелер реттелсе, ал ұсақ ақаулар толық жабылған жоқ. 2025 жылы болса кешенді тәсіл қабылданып, барлық деңгейдегі желілер, нысандар және станциялар жаңарту үшін қарастырылды.Қорытындылай келе, 18 шілдеде басталған дайындық жұмыстары Шымкент қаласының инфрақұрылымын нығайтуға, тұрғындар үшін уақытылы әрі сапалы жылу беру жүйесін қалыптастыруға бағытталған. Алдағы кезеңдерде жұмыстардың сапасы, мерзімдері мен халықтың қанағаттану деңгейі жүйелі түрде бақылауда болады.

2025 жылдың шілде айында, Шымкент қаласының «ШымкентСпецКомплекс» ЖШС қызметкерлері Тұран ауданы аумағында жоғарыға бағытталған су бүрку жұмыстарын күнделікті жаңалық ретінде іске асыра бастады Бұл әдіс, әсіресе қатты ыстық кезінде, көше бойындағы ауа температурасын азайту және тұрғындарға жайлы орта қалыптастыру үшін қолданылады.Жоғарыға бағытталған су бүрку — бұл қала ортасындағы шаһар жылынуын басу тәсілі. Су жоғары саптамалардан бүркіліп, майда тамшылары асфальт пен ауаға таралады. Нәтижесінде желмен бірге бұл су тамшылары жылуды сіңіріп, буланып, ауа салқындай түседі. Бұрналарда байқалатын 2–3 градус төмендету әсері көп жағдайда тұрғындардың жайлылығын қамтамасыз етеді. Бұдан бөлек, шаң-тозаңды төмендету арқылы ауа сапасын жақсартуға мүмкіндік береді.Бұл әдіс қала экожүйесіне бірқатар пайдалы әсерлер тигізеді:Ауаның сапасын жақсарту: Су бүрку шаң мен микроаппараттарды тұншықтыра отырып, ауадағы қатты бөлшектер мөлшерін төмендетеді. Бұл әсіресе көлік қозғалысы көп аймақтарда маңызды, өйткені Шымкент экологиясына автотасымалдан шыққан шаң өте әсер етеді Микроклимат қалыптастыру: Су буланған кезде температура +2–3 °C төмендеуі мүмкін; бұл әсіресе аптап ыстық күндері тұрғындар үшін жайлы әсер береді. Шаңның қайта диффузиясын болдырмау: Әсіресе құрғақ маусымда су бүркіп арықтарды, жасыл желектерді суару арқылы шаңның қайта көтерілуіне жол бермейді. Бұрынғы әдістермен салыстырғандаҚалалық деңгейдегі экологиялық шаралар бұрын да жүргізілсе де, су бүркуға дейін үнемі қолдау көрсетілмеген. Мысалы, 2021–2022 жылдары Туран ауданында маусымдық субботниктер кезінде ғана көшелер мен саябақтар тазартылып, су бүрку айтарлықтай деңгейде қолданылмаған.2023 жылы шектелген көлемде су бүрку жүргізілсе де, оның тұрақты сипаты болмағандықтан, нәтижелерін бағалау қиын болды. Бұл кезде көбіне газондарды және жаңа көшеттерді суару үшін су шашылды, бірақ ауа салқындатуға бағытталған нысаналы жүйе ұйымдастырылмады.Алғаш рет 2024 жылы таза ауа температурасын төмендету мақсатында сынақ түрінде бүрку жұмыстары жүргізілді. Бірақ олар тек қысқа мерзімге ғана жүзеге асырылды және ауаға әсері нақты байқалмады. Бұл нысандар тек жеке көшелер мен саябақтармен шектелді. Бүгінде болса, 2025 жылдан бастап таңертеңнен кешке дейін, күнделікті негізде және бірнеше локацияда жүйелі түрде жүзеге асырылып жатыр.Қала экожүйесіне ұзақ мерзімді әсеріЖасыл желекті қолдау: Судың көп мөлшері газондар мен көшеттерді тамақтандырып, олардың өсуіне ықпал етеді. Ауаның тазалығын қорғау: Шаң-тозаңның төмендеуі — респираторлық аурулардың кеңеймеуіне және ауаға токсиканттардың азаюына әсер етеді. Тұрғындардың денсаулығы: Салқын су бүркіп тұрған жерлер — әсіресе қарттары мен балаларға арналған қоғамдық орындарда — құнарлы және сергітетін демалыс зонасы ретінде қызмет етуге бейім.Тұран ауданында енгізілген су бүрку жүйесі – табиғатты қалалық ортаға үйлестіретін жаңа бағыт. Бұрынғы жылдардағы шаралар формалды түрде болса, ал 2025 жылдан бастап тұрақты, ғылыми негізделген, экожүйеге әсерлі әдістерге өтулер байқалып отыр. Бұл — ыстық күндерде қала халқының денсаулығын, табиғи балансты және тұрғындардың тұрақты жайлылығын сақтау жолындағы маңызды бастама. Қала билігі мен коммуналдық сала мұндай экологиялық шараларды жалғастыра беретін болмақ.